İle ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Gül dikensiz sefa cefasız olmazSabır ile koruk helva dut yaprağı atlas olurDostluk kantarla alışveriş (hesap) miskalleEteri gider beteri gelirYürük tazıyı tilki sevmezKarada ölüm yokKuş kuşun yamacında öterTaşıma suyu ile değirmen dönmezDüğün el ile harman yel ileDibi kırmızı mumla mı çağırdım?Para ile değil sıra ileDibi kırmızı bal mumuyla mı çağırdım?Yol ile giden yanılmazUmut ile yaşayan açlıktan ölürAramakla bulunmazHafıza i beşer nisyan ile malüldürDevlet adama ayağı ile gelmezTarlada izi olmayanın harmanında yüzü olmazAksak eşeğin kör nalbandı olurBuğday ile koyun geri yanı (kalanı) oyunDibi kırmızı mumla (bal mumuyla) mı çağırdımKaybolan (zayi olan) koyunun kuyruğu büyük olurAk göt (don bacak) kara göt (don bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olurAlim unutmuş kelem unutmamışAç ile yatınca arada dilenci doğarOt içinden tutuşurDüştüğün yerden bir avuç toprakla kalkDestursuz bağa gireni sopa ile kovarlarHangi akla hizmet ediyor?Kul sıkılmayınca (bunalmadıkça) hızır yetişmezKavak uzaya uzaya göğe ermezAl ile satan tutulurOlsa ile bulsa bir araya gelse neler olurdu nelerKöpeğe dalaşmaktan çalıyı dolanmak yeğdirHerkesin bir derdi var değirmencininki suÇul içinde aslan yatarÖfke ile kalkan ziyanla (zararla) otururOd ile su dilsiz yağıdırTarlanın taşlısı karının (kadının) saçlısıHer başın bin derdi var değirmencininki suDek duranın devece assı varElin ile koymadığını kaldırmaTek duranın devece assı varLeyleğin ömrü laklaka ile geçerDavul tozu ile minare gölgesiLeyleğin ömrü laklak ile geçerYan yatan tembele bir şey dayanmazAğanın alnı terlemezse ırgadın burnu kanamazEşeği süren (tırmalayan) osuruğuna katlanırKöpeğe dalanmaktan çalıyı dolanmak yeğdirÇul içinde arslan yatarYar elinde yara sarmadan onulurÇöpsüz üzüm olmazDoğruluk hak kapısıBir adama kırk gün deli dersen deli olurÖküz öldü ortaklık bozuldu (bitti)Kaş ile göz gerisi (kalanı artanı dahası) sözYağmur yağsa kış olur kişi halini bilse hoş olurTarlanın taşlısı kızın saçlısı öküzün (ineğin) başlısıYar elinde yara sarmadan iyileşirFakirin karnı doyunca sırtı üşürEl ile bozgun düzgünBir adama kırk gün deli (ne) dersen deli (o) olurLeyleğin günü laklak ile geçerEldeki sakal yolunurAkran ile gezmeyenin altın adı pul olurDoğruluk dost kapısıBir çiçekle bahar (yaz) olmazUslu dil ile kopuz kıl ileHelal kazanç ile pilav yenmezÜmit ile yaşayan mihnet ile can verirAçlık ile tokluğun arası bir dilim ekmekEşeği tımarlayan osuruğuna katlanırKaşık ile aş verip sapıyla göz çıkarırUyku ölüm halidirTakdir ne ise o olurYavuz at yemini artırırAcıkanın yanağından susayanın dudağından belli olurAçlık ile tokluğun arası bir lokma ekmekAdam adam sayesinde adam olurAçık göte herkes tükürürEl ile ellenmeyen elli yıl dururEn kolay iş yemek çiğnemeden yutulmazArmudu soy ye elmayı say yeEl ile alınmayan elli yıl dururYağmur yağsa kış olurBekar gözü ile kız alınmazLaf ile peynir gemisi yürümezŞaşkın ördek tersten dalarKin ile din bir yerde olmazVar akar yok bakarNush ile uslanmayanın hakkı tekrir tekrir ile uslanmayanın hakkı kötektirUyku ölümün yarısıdırDeveden düşenin anası ağlamış eşekten düşenin ağlamamışAlp çerigde bilge tirikdeGelin kaynana toprağından yaratılmışHizmetçi kırarsa suç hanım kırarsa kazaÇengi ölüsü çalgı (daire tef) ile kalkarHesabı pak olanın yüzü ak olurKişi arkadaşından azarBeylik vermekle yiğitlik vurmaklaDost yüzünden düşman gözünden bellidirBabanın sanatı oğla mirastırÇalışan eşeğin boynu boğazı boncuklu olurAteş ile barut bir arada olmazAç karın katık istemezAteş ile barut bir arada durmazAl ile aslan tutulur güç ile sıçan tutulmazAl ile aslan tutulur güç ile sıçan (gücüğen) tutulmazAk don kara don geçit başında belli olurKan kanla yunmazIsırgan otu ile taharet olmazİnsanı gam duvarı nem yıkarBuğday ile koyun geri kalanı oyunYanan ile yenene bir şey dayanmazAnamın öleceğini bilseydim bir acı soğana değişirdimTaş çömleğe çarparsa vay çömleğin haline çömlek taşa çarparsa yine vay çömleğinDoğru söz katarından belli olurBabamın öleceğini bilseydim bir acı soğana değişirdimAteş ile barut bir yerde durmazAteş alev ile söndürülmezBabamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımAteş ile barut bir yerde olmazOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuh bitmişYanan ile yenen elinden vayAvrat tuz dedi mi ciğeri cız derBabamın (anamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımDeveci ile görüşen kapısını yüksek açmalıAteş ile barut yan yana durmazAteş ile barut yan yana olmazBir ok ile iki kuş vurulmazDost beni ansın bir koz ile oda çürük çıksınİte dalanmaktan çalıyı dolanmak iyidirYar (dost) beni ansın bir koz ile oda çürük çıksınAslan yatağından bellidirUlu ağacın gürültüsü dal ile mutlu evin yakışığı döl ileYiğit orduda bilge dernekte belli olurDene altını mihenk taşında dene insanı bir iş başındaTeşbihte hata olmaz (olmasın)Üstü varsa altıda vardır yerinAl ile aslan tutulur güç ile gücüğen tutulmazYavuz at yemini kendi artırırYaşı eşek pazarında sorarlarAlma el kızının ahını gökten indirir şahiniAğanın gözü ineği semiz ederAslan yatağından belli olurDene altını mihenk taşında dene insanı bir başındaAdamakla mal bitmezBu sıcağa kar mı dayanır?İki boğa vuruşsa aralarında buzağı ölürParayı bulan bile saymışBaşına gelen bilirYalnız öküz boyunduruğa koşulmazZengin arabasını dağdan aşırır züğürt ovada yolunu şaşırırKişi refikinden azarKanı kanla ile yumazlar kanı suyla yurlarDünyanın üstü varsa altıda vardırAllah kuluna nefesi sayı ile vermişTutulan sakal yolunurZengin arabasını dağdan aşırır züğürt (fakir) ovada yolunu şaşırırİt ile çuvala girilmezPeynir yiyen suyu bulurKanı kanla ile yıkamazlar kanı suyla yıkarlarKarının saçlısı tarlanın taşlısıAnamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımEli ile köfte yuvarlıyor gözü kırık kovalıyorAslan yatağından şahin oturağından belli olurDestursuz bağa girilmez gireni sopa ile kovarlar girenin yediği sopayı mevla bilirMeyveli ağacın dalı eğik olurYol ile giden yorulmazBakacak yüze tükürülmez tükürülecek yüze bakılmazKüpe küp deyince küp adama düp (ayı) derAğaç meyvesi olunca başını aşağıya salarİki kişi konuşurken üçüncüsüne bok yemek düşerİnkar mahkemenin kilidiDost (akraba) ile ye iç alışveriş etmeDünya bir yağlı kuyruktur yiyebilene aşk olsunAnamızı rüşvet ile işret ağlatırKoyma akıl akıl almazEşeğe altın semer vursalar yine eşektirHavlayan it kapmazKuma gemisi yürümüş elti gemisi yürümemişHer insanın bir kusuru vardırKarga ile gezen boka konarYalanı oran ile söyleİt ile yatan bit ile kalkarİtle dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak iyidirHavlayan it ısırmazKişinin kendine ettiğini cümle alem bir yere gelse edemezKaş ile göz dahası sözHavlayan köpek kapmazHer şakanın altında bir gerçek yatarAğacın meyvesi olunca başını aşağı eğerBağın taşlısı karının saçlısıKaş ile göz kalanı sözKaş ile göz artanı sözKoyma akıl cepten düşerYel gibi gelen sel gibi akarDalmasını bilmeyen ördek kıçından dalarPara ile imanın kimde olduğu bilinmezHer dükkan kirasıylaFenadan fenası varSu başından (bendinden) kesilir (bağlanır)Yalnız öküz çifte koşulmazTeyzemin taşağı olsa dayım olurduÖpmeye niyeti olmayan yanağın nerede? diye sorarÜrüyen köpek kapmazDeniz sevilirde densiz sevilmezDinsizin ipi ile kuyuya inilmezKör ile yatan şaşı kalkarKöre elvandan bahsolunmazZengin dağlar aşar olmayan yolda şaşarKöpekle dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak hayırlıdırÇağrılmadık yere çörekçi ile börekçi giderAcele ile kalkan nedametle otururDeli ile çıkma yola başına gelir türlü belaTamahkar olmasa müflis açlığından ölürDüğün aşı ile dost ağırlanmazKöpeğe dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak hayırlıdırTaş düştüğü yerde ağırdır (kalır) (taş yerinde ağırdır)Buğday ile koyun geri yanı oyunDeveden deve umulmazDoğru gidenin başı duvara çarpmazMal ile insan insan olmazKarnının doymayacağı yere açlığını bidirmeEl ağzı ile çorba içilmezDağları ıssız sanma körleri gözsüz sanmaAğaç ne kadar meyve verirse dalı o kadar yere eğilirSakalda keramet olsa keçi şeyhlik ederdiEl ile gelen düğün bayram(dır)Bir koltuğa iki karpuz sığmazÖlüm yüz aklığıdırDervişlik olaydı taç ile hırka bende alırdım otuza kırkaGizliden gebe kalan aşikare doğururYarın ile öbür gün bitmezArslan yattığı yerden bellidirBazen inek erkek bazende dişi doğururBoş çuval dik durmazArslan yatağından belli olurDeveyle tepiş olmazBaş dil ile tartılırŞüphe insanı rahat koymaz ama çok tehlikedende korurGönülsüz davara giden köpekten hayır gelmezGüzele bakmanın göze faydası varAğacın meyvesi olunca başını aşağı salarDeve ile tepiş olmazAkıl ile aslan tutulur güç ile sıçan tutulmazİşleyen eşeğin boynu boncuklu olurDeve ile itiş olmazDeveyle itiş olmazTutulmayan hırsız beyden büyüktürKarga ile gezenin yeri çöplüktürSafa ile yenen cefa ile kazanılırKöpeklerin duası makbul olsa gökten kemik yağarGözün ile görmediğini söylemeAtmaya niyeti olmayan aptal taşın büyüğüne sarılırŞüphe insanı rahat komaz amma çok tehlikedende kurtarırKul kusursuz olmazHatasız dost arayan dostsuz kalırAksak keçi ile yüksek yaylaya göçülmezKöpeklerin duası kabul olsa gökten kemik yağarÇift ile koyun gerisi oyunBir elin nesi var iki elin sesi var (bir elin sesi çıkmaz)Çay kuşu çay taşı ile vurulurAç insanın yanından kaçBorçlunun yüzü yumuşak olurKöpeğin duası makbul olsaydı gökten kemik yağardıÖdünç akıl cepten düşerAtmaya niyeti olmayan çingene taşın büyüğüne sarılırTakdir ile yazılan tedbir ile bozulmazYiğidim yiğit olsunda yerim çalı dibi olsunKarga ile dost olanın yeri çöplüktürAteş ateşle söndürülemezÇocuk ile yola gitme yükün düşerse gülerDağ adamı hasta eder sağ adamıİtin (köpeğin) duası kabul olunsaydı gökten kemik yağardıHıyar akçesi ile alınan eşeğin ölümü sudan ucuz olurHiddetle kalkan nedametle otururBal ile kaymak isteyen akçesine kıymak gerekMerhametsizlik kılıcını çeken kişi merhametsizlerin kılıcı ile ölürAşığa Bağdat ırak değildirHancı tavuğu gibi yolcu artığı ile geçinirHatasız arkadaş arayan arkadaşsız kalırSadık dost akrabadan iyidirErdemin başı diliEğer tokuşçu isen boynuzlu ile tokuş eğer mert isen akranın ile güreşGönülsüz namaz göğe (göklere) ağmazGüzele ne yaraşmazÜmit ile geçinen açlıkla ölürDeveci ile dostluk Kuran kapısını büyük tutarTaşıma suyla değirmen dönmezKaş ile göz gerisi sözBakacağın yüze sıçma sıçacağın yüze bakmaAşığa Bağdat sorulmaz (ırak değildir)Sabır acıdır (acı isede) meyvesi tatlıdırAyda bir gel dostuna kalksın ayak üstüne günde bir gel dostuna yatsın sırtı üstüneBin kaygı bir borç ödemezHatasız arkadaş arayan yalnız kalırKaş ile göz gerisi (kalanı) sözBir çiçekle yaz olmazAvradı boşayan topuğuna bakmazElmayı soyda ye armudu sayda yeYolu ile giden yorulmazAzmin elinden bir şey kurtulmazAz olsun öz (uz) olsunBoş laf (lakırdı) karın doyurmazDeveci ile konuşan kapısını büyük açmalıİyilik iki baştan olurDeveci ile görüşen kapısını büyük açarDeveci ile dost olan kapısını büyük yaptırırArslan yatağından bellidirDeveci ile görüşen kapısını büyük açmalıOğlan yemiş oyuna çoban yemiş koyuna gitmişKırk serçeden bir kaz iyiGaribin yardımcısı Allah tırDüştünse toprağa sarılÖfkeyle (öfke ile) kalkan zararla (ziyanla) otururAzmin elinden ne kurtulur?Arsız neden arlanır çul giyerde salınırTestiyi kıranda bir dolduran daKel kız teyzesinin saçıyla övünürYürük at yemini kendi arttırırDeveci ile dostluk eden kapısını yüksek açmalıdırBaba (evlat oğul) ekmeği zindan ekmeği koca (er) ekmeği meydan ekmeğiZorba ile şaka olmazAğaç meyvesi olunca başını aşağı salarŞeytan ile ortak eken buğdayın sapını alırİven (acele eden) kız ere varmaz varsada baht bulmazAcele ile yol alınmazAzmin elinden hiçbir şey kurtulmazBabayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmazSayılı koyunu kurt kapmaz (yemez)Züğürtlüğün adını zariflik koymuşlarAt arıklıkta yiğit gariplikteZemheride sürde çalı ile sürZenginin ayıbı fukaranın hastalığı meydana çıkmazŞiri şirden miri mirden sakın kendini aksak ile kördenEşek üzerindede olsa beylik güzel şeydirSoğuk su sıcak aş diş düşmanı genç avrat koca herifin baş düşmanıÇürük iple kuyuya inilmezArslan yatağından (yattığı yerden) bellidir (belli olur)Herkes sakız çiğner ama çingene kızı tadını çıkarırHaberi verenden alan uslu gerekBoş çuval ayakta durmazAt ile avrat yiğidin bahtınaAtlar tepişir olan eşeklere olurKöpek sürünmekle etek kesilmezAl ile arslan tutulur güç ile sıçan tutulmazHarman yel ile düğün el ileRüşvet kapıdan girince insaf kapıdan çıkarEşeği süren osuruğuna katlanırBir adama kırk gün ne dersen o olurBir buldu iki ister akça buldu çıkın isterPis boğaz ile boş boğaz beladan kurtulmazDeve adını satar eşek odunuDeve adını eşek odunu satarKavak uzaya uzaya göğe yetmezİt kışı geçirir ama gel derisinden sorTok açın halinden bilmez (ne bilir anlamaz) (var ne bilsin yok halinden)Yal yiyen köpek tüyünden bellidirKişinin kendine ettiğini kimse edemezAcelede nedamet düşünmekte selamet vardırEtle deri yemekle diriLakırdı ile peynir gemisi yürümezKenarına bak bezini al anasına bak kızını alLakırtı ile peynir gemisi yürümezHiddet ile kalkan zararla otururBilen sıkıntılara katlanmasınıda bilirZayi olan koyunun kuyruğu büyük olurKorkunun ece faydası yokturAta binmek bir ayıp (attan) inmek iki ayıp (bin ayıp)Yanlız taş duvar olmazAğlayanın malı gülene yar olmazTencere tencereye yüzün kara demiş çömlek utancından yere geçmişDeli ile çıkma yola başına getirir belaMisafir kısmetiyle gelirÇok bilen (söyleyen) çok yanılırYal yiyen köpek tüyünden belli olurHayvanın alacası dışında insanın alacası içindedirİnsanın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırOsuranın burnuna sıçmalı ki koku alaAcemi nalbant gibi kah (gerek) nalına vurur kah (gerek) mıhınaUsta yanında perende atılmazIsırgan ile taharet alınmazKabil i şakirt ustasından usta olurAt olacak tay yürüyüşünden belli olurSağlam kafa sağlam vücutta bulunurYel gibi gelen sel gibi giderDağ dağa küsmüşde dağın haberi olmamışAzimli sıçan duvarı delerÇürük merdivenle dama çıkılmazHavlayan köpek ısırmazEvdeki hesap pazara uymazDevenin üstünde adamı böy sokarKaptanın hüneri dalgalı denizde belli olurAzimle sıçan duvarı delerAteşten korkan soğuk suyu üfleyerek içerKeçinin sumağa ettiğini sumak keçiye edecekAslan kocayınca tilkinin maskarası olurÇocuk ile çıkma yola düşersen güler düşerse ağlarAltmışından sonra zurna öğrenen mezarda çalarKöre renkten bahsolunmazAdamın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırKabiliyetli çırak ustadan usta olurİbadetde mahfi kabahat deİyi insan lafının (sözünün) üstüne gelirAğaç ağaç içinde büyürÜrüyen köpek ısırmazSağ baş yastık istemezŞap ile şeker bir değilBeterin beteri varDağ dağa küsmüş dağın haberi olmamışÇöreğin büyüğü hamurun çoğundan olurPeynir ekmek hazır yemekAyyar tilki art ayağından tutulurUyku ölümün kardeşidirDökme su ile değirmen dönmezÇengi ölüsü daire ile kalkarKaynana pamuk ipliği olup raftan düşse gelinin başını yararKeller ile sağırlar birbirini ağırlarMürüvvetsiz adam suyu çekilmiş değirmene benzerKurt ihtiyarlayınca köpeğin maskarası olurmuşYolundan giden yorulmazYaşı at pazarında sorarlarMide derdin perhiz dermanın başıdırBıçak sapını kesmezBir hatır iki hatır üçüncüde vur yatırYavuz at yemini (yavuz it ününü) kendi artırırMide hastalığın evi perhiz tedavinin başıdırMide derdin ise perhiz dermanın başıdırSırrını düşmanının bilmesini istemiyorsan dostunada söylemeGidipde gelmemek gelipde bulmamak varÇabalama ile çarık yırtılırGidipde gelememek gelipde bulamamak varAş sabahın iş sabahınUlu dağın yeli eksik olmaz seliİnsan hatasız olmazEl yarası onulur (geçer iyi olur) dil yarası onulmaz (iyi olmaz)Suyu havana koy döv döv yine suYüksek dağların başında tipi asla eksik olmazGidipde gelmemek gelipde görmemek varPilavdan döne kaşığın sapı (dönenin kaşığı) kırılsınGidipde gelememek gelipde görememek varAtalar sanatı oğlana mirastırDavacısı kadı olanın yardımcısı Allah olsunVarsa eşin rahattır başın yoksa eşin zordur işinBabanın sanatı oğluna mirastırÇengi ölüsü tef ile kalkarYanlız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazSırrını düşmanının bilmesini istemezsen dostunada açmaİntikam eskir ama asla yaşlanmazGidipde dönememek dönüpde bulamamak varÇingenenin ipini kendisine çektirirlerDüşman düşmana rahmet (gazel yasin) okumazGidipde dönmemek dönüpde bulmamak varAtanın sanatı oğluna mirastırAlan aldanmaz satan aldanırBaba oğluna bir bağ bağışlamış oğul babasına bir salkım üzüm vermemişGidipde dönememek dönüpde görememek varBaba oğluna bir bağ vermiş oğul babasına bir salkım üzüm vermemişMezar taşı ile övünülmezGidipde dönmemek dönüpde görmemek varKürk ile börk ile adam olunmazKabahat öldürende değil ölendedirDost ile ye iç alışveriş yapmaTerazi var tartı var her şeyin bir vakti varKimseden kimseye hayır yok (gelmez)Yoğun incelene kadar ince üzülürKelin ayıbını takke örterAta binmek bir ayıp attan inmek bin ayıpMisafir on kısmetle gelir birini yer dokuzunu bırakırDamdan düşen damdan düşenin halinden anlarAşığa Bağdat sorulmazÇömlekçi suyu saksıdan içerAşık alemi kör dört yanını duvar sanırBin tasa (kaygı) bir borç ödemezKalıp kıyafetiyle adam adam olmazIrak yerin haberini kervan getirirAtlar tepişirken arada eşekler ezilirTaşıma su ile değirmen dönmezBabası oğluna bir bağ bağışlamış oğlu babasına bir salkım üzüm vermemişBabası oğluna bir bağ bağışlamış oğlu babasına bir cıngıl üzüm vermemişKöpekle yatan pire ile kalkarSuç öldürende değil ölendedirAllah bile kulunun karasını yüzüne vurmazDamdan düşenin halini damdan düşen bilirBaba oğluna bir bağ bağışlamış oğul babasına bir salkım üzümü çok görmüşAcelede nedamet teennide selamet vardırAta binmek bir ayıp inmek iki ayıpDostunu överken biraz yerecek yerini bırakGizlide gebe kalan aşikarede doğururSu bendinden kesilirAllah bile kulunun karasını yüzüne vurmamışVer yiğidi yiğide mevla rızkını yetireAllah kulunu kısmetiyle yaratırAllah verirse el getirir sel getirir yel getirirKöseyle alay edenin top sakalı kara gerekLokma karın doyurmaz şefaat artırırAraba ile tavşan avlanmazBabanın sanatı oğula mirastırAdamın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Su bendinden bağlanırKulak kendi söylediğinide dinlemek içindirHer gün gezen kırda bir gün uğrar kurdaAç ile arkadaş olma yemem derde sömürürRahman a secdesi yok sofuluğu elden bırakmazYar beni ansın bir koz ile oda çürük çıksınSu başından bağlanırİç güveyisi iç ağrısıPara her kapıyı açarTembel eşeğin yükü ağır olurSöz söylerken işi bırak laf olur sözle biteceği yazıya dökme geç olurÇocuğun bulunduğu yerde dedikodu (gıybet) olmazPara ile dağlar gülistan olurDilin cirmi küçük cürmü büyükIsırgan ile taharet olmazÇift ile koyun kalanı oyunEtle tırnak arasına girilmezÇocuğun bulunduğu yerde gıybet olmazŞeytanla kabak ekenin kabak başına patlarErim er olsunda yerim kaya dibi olsunÇivisiz tahtayı yel alırRahman a secde etmez yine sofuluğu elden bırakmazErim er olsunda durağım kaya dibi olsunAsile dokun geç fakirden sakın geçPara dağları yol ovaları bedesten ederGafil kuşun avcısı çok olurMuhabbet iki baştan olurAsile dokun geç fukaradan sakın geçAğlayanın malı gülene hayretmezAllah ın ondurmadığını peygamber sopa ile kovalarŞap ile şeker bir değildirSuyu getirende bir testiyi kırandaKörler memleketinde tekgözlü kraldırErim er olsunda durağım çalı dibi olsunAsil ile taş taşı soysuz ile yeme aşıSen kendini övme el seni övsünOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmiş (yel ile yuf bitmiş)Mart ayı dert ayıParanın gördüğü işi kimse göremezÇatıdan düşenin halini damdan düşen bilirEğer ile meğeri evlendirmişler keşke diye bir çocuk doğmuşGönülsüz namaz göğe (göklere) ağmaz (gönülsüz davara giden köpekten hayır gelmez)İçi beni yakar dışı eli (seni) yakarAdam adam pehlivan başka adamCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı iyidirHaberi verenden alan uz gerekDağ dumansız insan hatasız olmazKafirden hacı elden bacı olmazGönülsüz namaz göklere ağmazAcı söz adamı dininden çıkarır tatlı söz ayıyı ininden çıkarırAdamakla mal tükenmezAdamın iyisi iş başında belli olurAğustosta beyni kaynayanın kışın kazanı kaynarYavuz (yürük) at yemini (yavuz it ününü) kendi artırırBaskısız yongayı el alır sahipsiz tarlayı sel alırOduncunun gözü onçada dilencinin gözü çömçedeYağ ile yavşan sirke ile tavşanHelal kazanç ile yağlı pilav yenmezBaskısız tahtayı yel alır sahipsiz tarlayı sel alırAğustosta gölge kovan zemhiride karnını ovarBaskısız tahtayı el alır sahipsiz tarlayı sel alırEtle tırnak (karı koca) arasına girilmezÇivisiz tahtayı yel alır sahipsiz tarlayı sel alırÇivisiz tahtayı el alır sahipsiz tarlayı sel alırÇivisiz yongayı yel alır sahipsiz tarlayı sel alırÇivisiz yongayı el alır sahipsiz tarlayı sel alırKomşu kızı almak kalaylı tastan su içmek gibidirKörün yanına varırsan sende bir gözünü kapaŞaşkın ördek başını bırakır kıçından dalarKör görmez sezerZenginin parası fakirin çenesini yorarKurt kocayınca köpeklere maskara olurYol üstüne bostan ekme el için kocalıkta avrat alma el içinTaşıma (dökme) su ile değirmen dönmezAdamın ahmağı malını överZenginin malı fukaranın çenesini yorarKeçidede sakal varKarıkoca bir sözle yakın bir sözle uzaktırAyıpsız dost isteyen dostsuz kalırAba altında sultan yatarYol üstüne bostan ekme el için ihtiyarlıkta avrat alma el içinCömert ile cimrinin harcı birdirOsmanlı tavşanı araba ile avlarAyıpsız dost arayan dostsuz kalırEl yarası iyi olur dil yarası iyi olmazKusursuz dost arayan dostsuz kalırAbanın kıymeti yağmurda bilinirAna ile kız helva ile kozKaraya sabun deliğe öğüt neylesinSerçe ile konuşanın sesi semadan gelirEğri otur doğru konuşİt kağnı gölgesinde yürürde kendi gölgesi sanırmışEğri otursanda doğru konuşBoş çuval ayakta (dik) durmazDokuz keçe su geçe bir deri soğuk geriZeyrek kuş iki ayağından tutulurAbanın kadri yağmurlu günde belli olurLafla (lakırdı ile) peynir gemisi yürümezBorçlu ölmez benzi sararırNekes ile cömerdin harcı birdirAnası turp babası şalgam sen içinde gülbeşekerParayı veren düdüğü çalarEğri oturalım doğru konuşalımVermeyince mabud neylesin sultan mahmudDeğirmene gelen nöbet beklerDeli deliyi görünce değneğini saklarÖfke ile kalkan ziyanla otururKul hatasız olmazÖfke ile kalkan ziyan ile otururÖfke ile kalkan zarar ile otururAnası sarımsak babası soğan sen içinde gülbeşekerDomuzdan toklu olmazNush ile uslanmayanın hakkı tekdir tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektirKatıra baban kim? demişler dayım at demişSel ile gelen yel ile giderAğanın gözü öküzü semiz ederSen olursan bensiz bende olurum sensizSormak ayıp değil sormamak ayıpBaskısız (çivisiz) yongayı (tahtayı) yel (el) alır sahipsiz tarlayı sel alırBorçsuz çoban yoksul beyden iyidirBin tasa bir borç ödemezKalın incelene kadar ince süzülürAyıpsız yar isteyen yarsız kalırVermeyince mabut neylesin sultan mahmutBir cahilin dostu olmaktansa bir alimin düşmanı olman daha iyidirÇocuğun bulunduğu yerde dedikodu olmazTop otu beylikten olunca güllesi Bağdat'a giderAğaç yaprakları ile gürlerYaya gözü ile at alma bekar gözü ile kız almaBal ile kaymak yenir ama her keseye göre değilBilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıpAkıllının düşmanlığı cahilin dostluğundan hayırlıdırBaz bazla kaz kazla kel tavuk topal horozlaSormak ayıp değil öğrenmemek ayıpVermemiş mabut neylesin sultan mahmutAçlık ile tokluğun arası yarım yufkaAlacağım olsunda alakargada olsunSeyrek git sen dostuna kalksın ayak üstüneAğaç fidan iken eğilirAtı atasıyla katırı anasıylaAba vakti yaba yaba vakti aba alınırÖfkeyle kalkan ziyan ile otururAt ile avrat yiğidin ikbalindendirİnsan göre göre hayvan süre süreÖfkeyle kalkan zarar ile otururBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıpDeğirmenden gelenden poğaça umarlarAğır basar hafif kalkarAğır basan hafif kalkarDeli ile devletli bildiğini işlerAba zamanı yaba yaba zamanı aba alınırNazar insanı mezara hayvanı kazana götürürAba vakti yaba yaba vakti aba alan yanılmazArık arınır ad arınmazEl terazi göz mizanAkı karası geçitte belli olurEsrik devenin çulu eğri gerekParayla dost bulunmazAğır ol batman gelAğaç yaprağıyla güzeldirAğaç yaprağı ile gürlerAğaç yapraklarıyla gürlerAğaç yaprağı ile güzeldirEl el ile harman yel ileKöpekle dalaşmaktan çalıyı dolaşmak yeğdirElmayı havaya at düşünceye kadar Allah kerimMart yağar nisan övünür nisan yağar insan övünürYalnız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazAslan yattığı yerden belli olurDeveci ile dostluk eden kapısını büyük açmalıdırDevletli ile deli bildiğini işlerTavşan dağa küsmüşde dağın haberi olmamışÖlüm ile öç alınmazGönülsüz namaz göğe ağmazTeşbihte (temsilde) hata olmazErim er olsunda yerim çalı dibi olsunKurt kocayınca köpeklerin maskarası olurAcemi nalbant gavur eşeğinde dener kendiniKarpuz kabuğuna basma kayıp düşersinAcemi nalbant ahmak eşeğinde dener kendiniAcemi nalbant gavur eşeğinde usta olurAcemi nalbant ahmak eşeğinde usta olurAdalet ile zulüm bir yerde barınmazParanın açamadığı kapı yokturAksak eşekle yüksek dağa çıkılmazParanın açmadığı kapı yokturHuy canın altındadırTilkiyi kovalarken kurdu uyandırmaEl kazanı ile aş kaynamazAy gördünse bayram etYoğun incelene kadar ince süzülürAttan inip eşeğe binmek olmazKoyma akıl akıl olmazYazın gölge kovan kışın karın ovarGidipde gelmemek gelipde görmemek (bulmamak) varDeveci ile konuşan kapısını büyük açarUcuna bak bezini al anasına bak kızını alDeve ile yetiş olmazAcemi nalbant mesleği ahmak eşeğinde öğrenirmişZenginin kağnısı dağdan aşar fakirin eşeği düz yolda şaşarYarası olan gocunurEğri oturup doğru konuşalımDeveyle yetiş olmazŞahin ile deve avlanmazDeli ile çıkma yola başına getirir (gelir türlü) belaSefa ile yenen cefa ile kazanılırİtle dalaşmaktan çalıyı dolaşmak yeğdirSenden devletli ile ortak olmaAnanın (anasının) çıktıgı dala kızı salıncak kurarKadıyla mı iyisin kapıyla mı? kapıylaAttan düşene tımar deveden düşene mezar gerektirKatıra baban kim? demişler dayım attır demişRüzgara karşı tüküren kendi yüzüne tükürürOlsayı bulsaya vermişler hiç doğmuşSabanın tutağına yapışan el aç kalmazAyıpsız yar arayan yarsız kalırYoldan (yol ile) giden yorulmazCömert ile nekesin harcı birdirAk koyun ak bacağından kara koyun kara bacağından asılırDarı unundan baklava incir ağacından oklava olmazMal istersen bedeninden evlat istersen belindenİyi evlat babayı vezir kötüsü rezil ederAğlar gözden sahte sözden kendini sakınZengine varıpda pabuç çevireceğine fakire varda dümen çevirZengine varıpda pabuç çevireceğine fakire varda dömen çevirRüya ile hülya olmasa züğürtlerin canı çıkarAçlık sofuluğu bozarKöy yanar deli taranır (deli kız taranır)Davacın kadı olursa yardımcın Allah olsunYeni testi suyu soğuk tutarKüçük suda büyük balık olmazDeveye cilve yap demişler götüyle dağları devirmiş (yedi çadır devirmiş)Baskısız yongayı yel alır sahipsiz tarlayı sel alırAğrısız baş mezarda gerekZengin kesesini züğürt dizini döverTemsilde hata olmazŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçedirBir lisan bir insanEvdeki pazar çarşıya uymazZengin arabasını dağdan aşırır fakir düz ovada yolunu şaşırırİki kaptan bir gemiyi batırırMisafir bereketi ile gelirDert çekene göredirDost evinde başını bağla düşman evinde tırnağını kesEğretinin canı berk olurHelva şirin nefis kafirDestursuz bağa girilmez (gireni sopa ile kovarlar)Elalemle düğüne bayrama gidilirBoş torba ile at tutulmazKalın incelene kadar ince üzülürKişi arkadaşından bellidirAllah çam isteyene çam mum isteyene mum verirİtle çuvala girilmezAdam olacak çocuk bokundan belli olurGönlün yazı var kışı varAyın on beşi karanlık on beşi aydınlıktırÇık çık eden nalçadır iş bitiren akçedirŞakanın sonu kakadırAkıl parayla satılmazArının karnındaki bal ile kuyruğundaki zehri birbirine karıştırmayan Allah seninde hakkının başkasıyla karıştırmaz. sabretHerkes kaşık yapar ama sapını yapamazAç yanından kaçAnam babam kesem elimi soksam yesemEl ile gelen düğün bayramYalnız taştan duvar olmazElifin hecesi var gündüzün gecesi varOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuf bitmişÇerçi başındakini satarEmmim dayım kesem elimi soksam yesemİnsan kendini beğenmese çatlarAcemi nalbant kafir eşeğinde öğrenirSıcağa kar mı dayanır?Gözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmazAcı söz insanı dinden çıkarır tatlı dil yılanı inden çıkarırPazar körsüz kalmazAğaç yaşken eğilirHer sakallıyı baban mı sanırsın?Acemi nalbant çoban eşeğinde öğrenirIsıracak it dişini göstermezÇift edersen bağlanırsın bağ edersen eğlenirsinDervişin fikri ne ise zikride odurÖfke ile kalkan zararla otururAlim ile düşüp kalkan alim olurYiğit ekmeğiyle yiğit beslenirAzıcık aşım kaygısız (ağrısız) başımEli boşa ağa uyur derler eli doluya ağa buyur derlerArmutun (armudun) iyisini ayılar yerAdam iş başında belli olurKabiliyetli çırak ustayı geçerSakal bıyığa denk olmayınca berber ne yapsın?Padişah yasağı üç gün sürerDüğün el ile harman yel ile (olur)Al gömlek gizlenemezErkek arslan dişisinden kuvvet alırSeyrek giden doğan sık giden soğanAllah kulunu kısmeti ile yaratırHer çok azdan olurSarı öküzün yanında duran ya huyundan ya tüyünden kaparAtımın anlı sakar lakabını ele takarAkşam ise yat sabah ise gitArşın malı kantar ile satılmazEv sahibi mülk sahibi hani nerede bunun ilk sahibiKörler memleketinde şaşılar padişah olurEl beğenmezse yer beğensinSeyrek gitsen (sıkça varma) dostuna kalksın ayak üstüneAta sözü tutmayan uluya kalırHer gün papaz pilav yemezYüksek dağın başı dumanlı olurDavacın kadı olursa yardımcın Allah olurAç karın katık istemez uyku yastık istemezAhbap kusuruna bakan ahbapsız kalırAğız yer yüz utanırKaz gelen yerden tavuk esirgenmezSenden zengin ile ortak olmaEkinci yağmur ister yolcu kurakUmut fakirin ekmeğidirParanın yüzü sıcaktırBilmemek ayıp değil sormamak ayıpMescide gerek olan meyhaneye haramdırKul sıkılmayınca hızır yetişmezAğanın alnı terlemezse ırgatın burnu kanamazAslan yatağından şahan oturağından belli olurİt ulur birbirini bulurYel kayadan ne koparır (aparır)Elmas çamura düşse yine elmasPilavdan dönenin kaşığı kırılsınBaktın kar havası eve gel kör olasıAltın anahtar her kapıyı açarİki kişi dinden olursa bir kişi candan olurİnsanın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Çağrılmayan yere çörekçi ile börekçi giderDevletli yanını kaşısa yoksul para verecek sanırZenginin iki dünyasıda mamurdurAllah ın ondurmadığını peygamber sopa ile kovarAlet işler el övünürAğaç yaprağıyla gürlerAtlasa kıl yapışmazBerberin solumazı tellağın terlemezi kahvecinin söylemeziKadının sırtından sopayı karnından sıpayı eksik etmeyeceksinBir uyuz keçi bir sürüyü boklarSu başından kesilirAş kaşık ile iş keşik ileBıçak yarası geçer dil yarası geçmezÇengi ölüsü çalgı ile kalkarKarnı tok it gölgede yatarSevip dostuna boşanıp kocana varmaAlacakla verecek (borç) ödenmezAvcı nanca al bilse ayı onca yol bilirAttan düşene yorgan döşek eşekten düşene kazma kürekAğır giden yol alır hızlı giden yolda kalırAcele ile menzil alınmazÖküze boynuzu yük değilTestiyi kıranda bir suyu getiren deŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçadırAcele ile yürüyen yolda kalırTokmağı baş kazık yerArpa samanıyla kömür dumanıylaAç ile eceli gelen söyleşirBirden çıkan bine yayılırİçgüveysi iç ağrısıFukaranın tavuğu tek tek yumurtlarDut kurusu ile yar sevilmezŞapkası dar gelen başım büyük sanırHer akla geleni işleme her ağacı taşlamaEl yarası onulur dil yarası onulmazLokma karın doyurmaz şefkat artırırParalı adamdan dağlar bile korkarSadık dost akrabadan yeğdirAcı acıyı keser su sancıyıYerine düşmeyen gelin yerine yerine boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskirPara insana dil elbise insana yol öğretirZenginin malı züğürdün çenesi yorarIrgat gibi kazan bey gibi yeEl yarası geçer dil yarası geçmezOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmişOğlan dayıya kız halaya çekerSokma akıl sekiz adım giderBey ardından çomak çalan çok olurAllah verince kimin oğlu kimin kızı demezKörle yatan şaşı kalkarAt arıklıkla yiğit gariplikleBeterin beteri vardırBir yalanı kırk doğruya saklarlarGeniş gününde dar gezen dar gününde geniş gezerKızımın (bacımın) iffeti (örtüsü) batmakta rezilin gözüne acırım tükrüğe billahi tükürsem yüzüneBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıksınBabasından mal kalan merteği içinden bitmiş sanırYalancının şahidi şıracı olurKurtla koyun kılıçla oyun olmazBir söz bin büyüye bedeldirBir insanın adı çıkacağına canı çıksınAdamın adı çıkmaktansa canı çıksınBıldırcının beyliği arpa biçilene kadarİnsanın adı çıkmadansa canı çıksınMalın iyisi boğazdan geçerBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması yeğdirBorç uzayınca kalır dert uzayınca alırMinnetle gül koklama dikeni sancar seniİtle yatan bitle kalkarAta malı mal olmaz kendin kazanmak gerekAsil ile taş taşı bedasıl ile yeme aşıBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirAç aç ile yatınca arada dilenci doğarAdamın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirTek kanatla kuş uçmazBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmasından canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyimİnsanın adı çıkacağına canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırBir insanın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirBugünkü tavuk yarınki kazdan iyidirAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırAdam öküz derdinde gelin sakız derdindeAdamın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırEl elin nesine gülerek gider yasınaİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırYa evlat bir ya ocak körPara ile imanın kimde olduğu belli bilinmezAtlıya saat olmazOduncunun gözü omçada dilencinin gözü çömçedeDeve boynuz ararken kulaktan olmuşUşağı işe koş sende ardına düşKorkunun ecele faydası yokturFakir hırsızlığa çıkınca ay akşamdan doğarPara ile imanın kimde olduğu belli olmazKimsenin ahı kimsede kalmazÖlenle ölünmezHekimsiz hakimsiz yerde oturmaBir koyundan iki post çıkmazHile ile iş gören mihnet ile can verirİman ile paranın kimde olduğu belli olmazSağır bir kocayla kör bir kadın mutlu bir çifttirAğlayanın malı gülene hayır etmezFare çıktığı deliği bilirDokuz at bir kazığa bağlanmazBaba ekmeği zindan ekmeği koca ekmeği meydan ekmeğiBuğday ekmeğin yoksa buğday dilinde mi yok?Görenedir görene köre nedir köre ne?Alacakla verecek ödenmezHızlı koşan (giden) atın boku seyrek düşer (olur)İmanla paranın kimde olduğu belli olmazZorla güzellik olmazMart dokuzunda çıra yak bağ budaDeğirmen iki taştan muhabbet iki baştanZırva tevil götürmezAğlamakla yar ele girmezAcı acıyı bastırır su sancıyıKılıcı eline alan kılıcı ile ölürAhmak gelin yengeyi halayığı sanırBinicinin sağı solu olmazKanı kanla yumazlar kanı su ile yurlarTerziye dinlen. demişler ayağa kalkmışZenginin malı fakirin dölü kıymetli olurGöz görmeyince gönül katlanırAttan indi eşeğe bindiDüğün aşıyla dost ağırlanmazAllah kulundan geçmezRençber kırk yılda tüccar kırk gündeBir çıplağı bin zırhlı soyamazAltın eli bıçak kesmezBorçlunun yalımı alçak olurAyıpsız yar (dost) arayan yarsız (dostsuz) kalırDertsiz baş mezara taşKabahat ölende mi öldürende mi?Utanma pazar dostluğu bozarAltın yere düşmekle pul olmazBin atın varsa inişte in bir atın varsa yokuşta binAl kibar kızını işlerin bulana bulana al çitak kızını gezsin eylene eyleneTekdir ile uslanmayanın hakkı kötektirHırsızlık bir ekmekten kahpelik bir öpmektenEl sözüne bakan karısını tez boşarZenginin ayakucunda uyuyacağına fakirin başucunda uyuHarama el uzatılmazArpacıya borç eden ahırını tez satarAğanın malı çıkar uşağın canıCahilin dostluğundan arifin düşmanlığı yeğdirAtın iyisine doru yiğidin iyisine deli derlerAkraba ile ye iç alışveriş etmeOğlanın şaşkını babasının zenginliğini methederÇok söyleme arsız edersin çok saklama hırsız edersinAk koyun kara koyun geçit başında belli olurAç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursunİnsan göre göre hayvan süre süre (alışır)Ağaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demişRağbet güzel ile zenginedirDeveden büyük fil varAş tuz ile tuz oran ileKomşu kızı almak kalaylı kaptan su içmek gibidirKış kış gerek yaz yazAğalık vermekle yiğitlik vurmaklaKaçan balık büyük olurSevenin kuluyum sevmeyenin sultanıİnsanoğlu çiğ süt emmişAz el aş kotarır çok el iş kotarırAh alan onmazKurtla ortak olan tilkinin hissesi ya tırnaktır ya bağırsakYağmur yağsa kış değil mi? kişi halini bilse hoş değil mi?Körün istediği iki göz biri ela biri bozAğaran baş ağlayan göz gizlenmezBalta sapını kesmezTabancanın dolusu bir kişiyi korkutur boşu kırk kişiyiYağına kıymayan çöreğini yavan (yoz kuru) yerZengin arabasını dağdan aşırır züğürt düz ovada yolunu şaşırırEşeğe altın semer vursalar eşek yine eşektirMirasa nereye gidiyorsun? demişler esip yağmaya sürüp savurmaya demişYenecek aş buğundan belli olurKurt kocayınca köpeğin maskarası olurGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliKuru gayret çarık eskitirÖfkeyle kalkan zararla otururFırıncının çocuğu aç dolaşırmışHocanın (imamın) dediğini yap (söylediğini dinle) arkasından gitme (yaptığını yapma)Geciken adalet adalet değildirRüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürAkraba gelmeye gelmeye yad olur yad gele gele akrabaYalnız taş duvar olmazAkraba gelmeye gelmeye düşman oldu düşman gele gele akraba olduFısıltı ev yıkarSade pirinç zerde olmaz bal gerektir kazana baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaEl el ile değirmen yel ileEğri otur doğru söyleBir elinin verdiğini öbür elin görmesinDil dile değmeden dil öğrenilmezBıçak kınını kesmezAyı görmeden bayram etmeMisafir kısmeti ile gelirAkıl olmayınca ne yapsın sakal?Şeytanla ortak buğday eken samanını alırRüzgar eken fırtına biçerGevşek tükürüğün sakala zararı vardırAkıl yiğide sermayedirAtım tepmez itim kapmaz demeBin işçi bir başçıAdı çıkmış dokuza inmez sekizeSev seni seveni hak ile yeksan ise sevme seni sevmeyeni mısır a sultan iseTuz ekmek hakkını bilmeyen kör olurAşk olmayınca meşk olmazİnsanın adı çıkacağına canı çıksınSanatına güvenenin para ayağına gelirAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daAttan düşen ölmez eşekten düşen ölürBir kimsenin adı çıkacağına canı çıksınEl ağzına bakan karısını tez boşarKurnaz hırsız ev sahibini bastırırŞu dünyanın bin bir türlü hali varAcemi nalbant mesleği gavur eşeğinde öğrenirmişÜzümün çöpü var armudun sapıAr yılı değil kar yılıSakla samanı gelir zamanıTekkeyi bekleyen çorbayı içerDost ile ye iç alışveriş etmeDilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemişGüneş giren eve doktor (hekim) girmezMalını yemesini bilmeyen zengin her gün züğürttürDevletliye dokun geç fukaradan sakın geçKanaat gibi devlet olmazKısmet ise gelir hint ten yemen den kısmet değilse ne gelir eldenBöyle gelmiş böyle giderAğır basar yeğni kalkarAt ölür nalı kalır yiğit ölür namı kalırOrtaklık öküzden başlı başına buzağı yeğdirZenginin malı fakirin ağzını yorarKöprüyü geçinceye kadar ayıya dayı derlerZora dağlar dayanmazAğaca dayanma çürür duvara dayanma yıkılır insana dayanma ölür dayan kul Allah'a dayanİki kişi konuşurken üçüncüye bok yemek düşerOğlan babadan öğrenir meclis gezmeyi kız anadan öğrenir sofra yazmayıAyı çocuklarını büyütmüş duru su içmeye vakti olmamışKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun makosenleriyle yürüZenginin malı züğürdün çenesini yorarAğaç yaprağı ile güzeldir (gürler)Adam adamdır olmasada pulu eşek eşektir olmasada çuluHer şey incelikten insan kabalıktan kırılırHasta sağ kalırsa hekime karşı gelirAcemi nalbant kürt eşeğinde dener kendiniAlma soysuzun kızını sürer anası(nın) iziniPapaz her gün pilav yemezKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun mokasenleriyle yürüPara ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez)Az sabırda çok keramet vardırCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdirHarman yel ile düğün el ile olurGöz mideden büyüktürAltın ateşte insan mihnette belli olurAkıl yaşta değil baştadırBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Zaman sana uymazsa sen zamana uyÖlürse yer beğensin kalırsa el beğensinİti an çomağı hazırlaAdamın adı çıkacağına canı çıksınÇocuktan al haberiSabreden derviş muradına ermişZemheriden sonra ekilen darıdan kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmezAğacı kurt insanı dert yerYa devlet başa ya kuzgun leşeCan çıkmayınca huy çıkmazBir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardırZengin adam elindeki kendine yeten adamdırÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkOlan dört bağlar olmayan dert bağlarLokma çiğnenmeden yutulmazDilenciye borçlu olma ya düğünde ister ya bayramdaAğaç yaş iken eğilirAcındırırsan arsız olur acıktırırsan hırsız olurÜveye etme özünde bulursun geline etme kızında bulursunHocanın (öğretmenin) vurduğu yerde gül biterAsılmış adamın evinde ipten söz edilmezBoktur kokar huydur çekerÇivi çiviyi sökerAtın bahtsızı arabaya düşerGüvenme dayına ekmek al yanınaAz menfaat çok zarara mal olurKul sıkışmayınca hızır yetişmezYağmur yağsında varsın kerpiççi ağlasınİbadetde gizli kabahatdeŞeytanın dostluğu darağacına kadardırBesle kargayı oysun gözünüBir adamın adı çıkacağına canı çıksınFaydasız baş mezara yaraşırEvdeki hesap çarşıya uymazİnsan sevdiğini yerden yere vururmuşÜzüm üzüme baka baka kararırYalancının mumu yatsıya kadar yanarAtalar sözünü tutmayanı yabana atarlarTarlaya saban sürüye çobanAcele bir ağaçtır meyvesi pişmanlıkAcele giden ecele giderAkılsız başın zahmetini (cezasını) ayaklar çekerEv alma komşu alBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinDeliye hergün bayramDünya büyük olsada (aslında) dardırAkıl para ile satılmazSabahtan karnını doyuran küçükken evlenen aldanmamışAbada bir dibada giyene güzelde bir çirkinde seveneFakiri dövme üstünü yırtDost kara günde belli olurAcele yürüyen yolda kalırÖdünç güle güle gider ağlaya ağlaya gelirÇocuğun yediği helal giydiği haramEceli gelen köpek cami duvarına işerZenginlikle sıcaktan zarar gelmezErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaKimi köprü bulamaz geçmeye kimi su bulamaz içmeyeAnasına bak kızını al kenarına bak bezini alAdamın iyisi alışverişte belli olurAcele işe şeytan karışırAbdal düğünden çocuk oyundan usanmazAbdala malum olurYarım hekim candan eder yarım hoca dinden ederDolu küpün sesi çıkmazAç gözünü açarlar gözünüAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırAcıyan uyumuş acıkan uyumamışAz kazanan çok kazanır çok kazanan hiç kazanırAkraba (dost) ile ye iç alışveriş etmeVakitsiz öten horozun başını keserlerAt yiğidin yoldaşıdırDoğru bilinmeyince eğri bilinmezAç ayı oynamazŞöhret afettirAyağını yorganına göre uzatTatlı dil yılanı deliğinden çıkarırYarım elma gönül (hatır) almaAcı patlıcanı kırağı çalmazHayırlı komşu hayırsız akrabadan iyidirAbdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırAba altında er yatarYazın gölge hoş kışın çuval boşNe ekersen onu biçersinAbanın kadri yağmurda bilinir