İnsan kızdırmayı ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Açtırma kutuyu söyletme kötüyüİnsan konuşa konuşa hayvan koklaşa koklaşaHayvan koklaşa koklaşa insan konuşa konuşaTebdili mekanda ferahlık varBahanesiz ölüm olmazAslını saklıyan haramzadedirNe yarden geçilir ne serdenAt sahibine eşinirYarden mi geçersin serden mi?Demir nemden çürür insan gamdanDerdini söylemeyen (saklayan) derman bulamazYük altında eşek kalırKara yaslanma kar erir ere yaslanma er ölürKimse kendi ayıbını bilmezÖküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez)İnsan (adam) kıymetini insan (adam) bilirİnsan kendini beğenmezse çatlar (ölür)Olgun meyve yere düşerHer kilit kapısına asılırHerkes kendi ayıbını görmezNe sakala minnet ne bıyığaHafıza i beşer nisyan ile malüldürAcıkan doymam susayan kanmam sanırUyku uykunun damızlığıdırAğaca dayanma kurur adama (insana) dayanma ölürAlna yazılan başa gelirSırrını açma (açma sırrını) dosduna çünkü (dostunun dostu vardır) oda söyler dostunaGözü göz değilYalnızlık Allah'a mahsustur (yaraşır)Bilgisiz insan meyvesiz ağaca benzerKul sıkılmayınca (bunalmadıkça) hızır yetişmezHerkes karının rengine boyanırBeş parmak (parmağın) bir (biri) olmazNamaz yabanda komazSür git demememişler gör geç demişlerKapı arkası bile gurbetÇıkmadık canda ümit var (dır)Kendi kendine gülene deli derlerSağ (sağlam) baş yastık istemezİki deliye bir akıllıİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşaİt itle gezerTaş düştüğü yerde ağarır (kalır)Benim sakalım tutuştu sen cigara yakmak istersinDüşenin dostu olmaz hele bir düşde görHerkesin bir derdi var değirmencininkide suYoğurdum ekşidir diyen olmazHer şeye benzeyen bir şeye benzemezSuyun yavaş akanından insanın yere bakanından kork (sakın)Sivilceyi kurcalama çıban edersinUmut fakirin (garibin) ekmeğidirDefineye malik viraneler varAt var meydan yokİş insanın kalayıDeve ne halde deveci ne halde?Ölüm dirim (kalım) bizim içinSivilce kurcalanınca çıban olurEşek hoşaftan ne anlar?Her başın bir derdi var değirmencininkide suKeskin sirke kabına zararIsıramadığın (kıramadığın) eli öpde başına koyDeve kulağından aksamazEl öpmekle dudak kirlenmezDağ daha kavuşmaz insan insana kavuşurÇöpsüz üzüm olmazKelle sağ olsunda külah eksik olmazŞaire lazım olan bir saz bir sözdürVaktini boşa geçiren sonra pişman olurCefayı çekmeyen aşık safanın kadrini bilmezDeveye ot lazımsa boynunu uzatırŞaire lazım olan bir söz bir sazdırEl öpmekle ağız kirlenmezKüstüğün dağın odununu kesmeAğaç yaprağıyla gürler (güzeldir)Yenice eleğim seni nereye asayım?Söz biliyorsan söyle inansınlar bilmiyorsan söyleme seni adam sansınlarCami ne kadar büyük olsa imam bildiğini okurAyıpsız yar arayan (dost isteyen) yarsız (dostsuz) kalırGeçen arabanın gölgesi olmazGeçen kağnının gölgesi olmazİsin yanına giden is misin yanına giden mis kokarEl elden üstündür arşa çıkıncaHastaya naz etmek hekime yakışmazUyku uykunun mayasıdırİnsan yükü (eti) ağırdırBıyığın uzunsa borazan çalKör bıçak ele iş bilmeyen avrat dileAl kiraz üstüne kar yağarSütten ağzı yanan yoğurdu (ayranı) üfleyerek yer (içer)Keskin akıl keramete kıç attırırGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını çalar (sallar)İnsanın kıymetini insan bilirDeve ayrı gider sürüsünü güderGöz gördüğünü (ağız yediğini) isterHer başın bir derdi var değirmencininki suKedi yavrusunu yiyeceği zaman sıçana benziyor dermişBaşındaki fese bak girdiği kümese bakEvvel can sonra cananHerkes (insan) bildiğini okurÖl benim için öleyim senin içinİnsan sözünden (ikrarından) hayvan yularından tutulurHayvan yularından insan ikrarından (sözünden) tutulurKelin medarı olsa kendi başına olur (kel ilaç bilse kendi başına sürer kelin ilacı olsa başına sürerIsırgan ocağında biterŞom olandan yine şom doğarİt sürü akça kazanKader olmayınca kadir bilinmezAdam adama gerektir tosbağaya hanesiKardeşten karın yakınTazı o tazı ama çulu değişmişDert gider amma yeri boş kalmazGötüne güvenen borazancıbaşıNefesine güvenen borazancıbaşı olurÇok bereket çok harekettenHatır için çiğ tavukda yenirKin ile din bir yerde olmazİyi insan lafının üzerine gelirmişEt ne kadar arık olsa üstüne ekmek yaraşırHuyunu bilmediğin atın ardına geçmeGelecek deveden gelen tavuk yeğdirHuyunu bilmediğin hayvanın ardına düşmeDert gitmez değişirGönül ummadığı yere küserAğlayanın bir derdi var gülenin beşKadı kızında bile kusur olurÖpülecek el ısırılmaz (ele tükürülmez)Vaktinde firar zaferdirSuyun sessizinden insanın sözsüzünden korkmalıAnamın (babamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımAğzı bal yapan arının kuyruğunda iğnesi vardırBabamın öleceğini bilseydim bir acı soğana değişirdimMerdiven adım adım çıkılırKartala bir ok değmiş oda kendi teleğindenAnamın öleceğini bilseydim bir acı soğana değişirdimHer taş baş yarmazYağın varsa karnına çulun varsa sırtınaArdında yüz köpek havlamayan kurt kurt sayılmazMızrak çuvala girmez (sığmaz)Düşünmeden yatan üşenmeden kalkarCahil olan kimse vakitsiz öten horoz gibidirAhmağa yüz abdala söz vermeğe gelmezGöz gördüğünü isterİnek ağzından sağılırYokuş adım adım çıkılırBabamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımNeren ağrırsa canın oradadırHasta yatan ölmez eceli gelen ölürKarın kardeşten yakınBalı parmağı uzun olan değil kısmeti olan yerYatan ölmez eceli gelen ölürZannetmediğin kovuktan tilki çıkarZannetmediğin yerden tilki çıkarAdam adam denmekle adam olunmazBabamın (anamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımSanatı ustadan görmeyen (öğrenmeyen) öğrenemezTamahkarın gözü kör olurEl eliyle yılan tutan yarısını yalan tutarHer delinin başına bayrak dikilse bedestende bez kalmazKaçan balık büyük olur (kaybolan koyunun kuyruğu büyük olur)Açın halini tok bilmez hastanın halini sağ bilmezÖlüm ölümde hırlamaya ne borcum var?Aç köpek fırın duvarını delerAç elini ateşe sokarNe doğrarsan aşına o çıkar karşına (kaşığına)Eşek ölür semeri kalır insan ölür eseri kalırİyi insan lafının üstüne gelirAdı çıkmış doksana hiç inmez sekseneBir mum alda derdine yanDene altını mihenk taşında dene insanı bir iş başındaİnsan kocar gönlü kocamazCan çıkmadıkça huy çıkmazÖlü evinde ağlamayı düğün evinde gülmeyi bilmeliKedi törpüyü yalarda kanlar çıktıkça oh derDağ başına kış gelir insan başına iş gelirYa olduğun gibi görün ya göründüğün gibi olHayvan ölür semeri kalır insan ölür eseri kalırKimseden kimseye hayır gelmezDünyada tasasız baş bostan korkuluğunda bulunurİyi nasihat verilir iyi ad verilmezÖfkede (öfkeli insanda) akıl olmazMerdiven ayak ayak çıkılırEsmere al bağla karşısına geç ağlaAllah kuluna nefesi sayı ile vermişAlçak yerde yatma sel alır yüksek yere yatma yel alırİyi adam lafının üstüne gelirArslan postunda gönül dostundaÇiğ yemedim ki karnım ağrısınAyı akım kirpi yumuşağım demişBıyık burula buruka kaytan insan s kile s kile şeytan olurAdama dildir adam dedirtende hayvan dedirten deBıyık büküle büküle kaytan insan s kile s kile şeytan olurİş görene iş yetmemiş avareye gün yetmemişKurban kemiğiyle köpek tavlanmazGöz görür gönül isterAnamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımSebepsiz ölüm olmazÖrdek kazı taklit ederken kıçını yırtmışİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşa anlaşırBir deli kuyuya taş atmış kırk akıllı çıkaramamışİnsan konuşa konuşa hayvan koklaşa koklaşa anlaşırİnsan şimdi neyse geçmişindede odurÇanağa ne doğrarsan karşına o çıkarGönül var otluğa gönül var çöplüğe (bokluğa) konarAğaç meyvesi olunca başını aşağıya salarMeyveli ağacın dalı eğik olurKefenin cebi yokturHayvan koklaşa koklaşa insan söyleşe söyleşeKaz gelecek yerden tavuk esirgenmezKardeşten karın yakın kulaktan burun yakınÖfkeli insanda akıl olmazKartala bir ok konmuş birde görmüş ki yeleği kendi kanadındanKulaktan burun yakın kardeşten karın yakınBir hatır iki hatır üçüncüde vur satırHerkes her biri için her biri herkes içinHavada akranıyla uçmayan kuşun sesi havadan değil tavadan gelirKoyma akıl akıl almazHer insanın bir kusuru vardırBir kızı bin kişi ister bir kişi alırKuzguna yavrusu güzel görünürSözünü bil pişir ağzını der devşirKarga ile gezen boka konarİnsan yanıla yanıla pehlivan yenile yenileAbdal abdala çatmayınca kasnak boyna geçmezAllah ın bildiği kuldan saklanamazCemaat ne kadar çok olsada hoca gene bildiğini okurGöz görür gönül çekerBaktın kar havası eve dön kör olasıİnsan kıymetini insan bilirBaca eğri olsada duman doğru çıkarYenliceği yel atmış götüne diken batmışCemaat ne kadar çok olsada imam gene bildiğini okurHesapsız gemi karaya vururAç ölmez benzi sararırHer şey aslına dönerAslında olan tırnağında getirirHerkes sevdiğini öper bayramda bahaneKargaya yavrusu şahin görünürVar ne bilsin yokun halindenKanatsız kuş olmazKoyma akıl cepten düşerCins horoz yumurtadayken öterAğacın meyvesi olunca başını aşağı eğerİnsan kendini beğenmese ölürİnsan yiyeceği yemeğin başına oturmalıÜstat yanında perende atılmazDost yüzünden düşman gözünden belli olurDağdan gelip bağdakini kovmak olmazNe gir ıslan ne çık titreAslında olan tırnağıyla getirirYalnızlık Allah'a yaraşırAkçe bulsam çıkı yokKör bıçak ele iş bilmeyen avrat dile yavuzÖpmeye niyeti olmayan yanağın nerede? diye sorarDil ebsem olsa baş esendirDil ebsem baş esendirAkça bulsam çıkı yokKişi düştüğü yerden kalkarYiğit düştüğü yerden kalkarCami ne kadar büyük olsada hoca gene bildiğini okurMaşa varken elini ateşe sokma (el ateşe sokulmaz)Mazlumun ahı indirir şahı (yerde kalmaz)Kara gün kararıp durmazCami ne kadar büyük olsada imam gene bildiğini okurNe sakala minnet nede bıyığaÇok gülen çok ağlarDonuna işemedik çocuk olmazDünyanın ucu uzunHer derdin bir dermanı vardırEr (vücut) kocar gönül kocamazHer derdin bir devası vardırAyağında donu yok fesleğen ister başınaZengin dağlar aşar olmayan yolda şaşarÇağrılmadık yere çörekçi ile börekçi giderNokta kadar menfaat için virgül kadar eğilmeVarlığa güvenmeDünya süleyman a bile kalmamışKabahat (suç) samur kürk olsa kimse sırtına (üstüne) almazÖlü evinde ağlamasını düğün evinde gülmesini bilmeliGazap gelince akıl giderMal ile insan insan olmazVeren hak alanda hakAğaç ne kadar meyve verirse dalı o kadar yere eğilirEvladı ben doğurdum amma gönlünü ben doğurmadımDoğru gidenin başı duvara çarpmazAğaç yaprağıyla insan dostuyla güzeldirDeveden deve umulmazHerkes kendi aklını beğenirDeveden kazaz olmazSarımsak yemedim ki ağzım koksunAkbaba leyleğin dayısı herkese kendi başının kaygısıKılık kıyafetle adam olunmazDil susmayınca baş esen olmazBir dala basarsan bin dal ırgalanırYağ bulamaz aşına fesleğen sokar başınaKır atın (koca öküzün) yanında duran ya huyundan ya suyundanAkçenin gittiğine bakma işin bittiğine bakÇok muhabbet tez ayrılık getirirVarsa hünerin her yerde vardır yerinŞüphe insanı rahat koymaz ama çok tehlikeden korurAğacın meyvesi olunca başını aşağı salarGüzele bakmanın göze faydası varBir dala basınca bin dal sallanırGerçek dostlar kötü günde belli olurAkıl ile aslan tutulur güç ile sıçan tutulmazBir adama kırk gün deli desen deli olurGerçek dost kötü günde belli olurTeke eti ilaç olur keçi eti yel olurİki gönül bir olursa samanlık seyran olurYıl başına akıl başınaYatan ölmez eceli yeten ölürAç insanın yanından kaçHastaya döşek sorulmazAdamın yere bakanından suyun sessiz (yavaş) akanından kork (suyun yavaş akanından insanın yere bakanından kork)Kul kusursuz olmazİnsan gönlünün artığını söylerAdam kıymetini adam bilirAtmaya niyeti olmayan aptal taşın büyüğüne sarılırİyi insan sözünün üstüne gelirİnsan bilmediğini ayağının altına alsa başı göğe ererKlavuzu karga olanın burnu boktan çıkmazHatasız dost arayan dostsuz kalırKötü gün gider kötü komşu gitmezDünyanın iki ucu bir araya gelmezSen işi bırakmayınca iş seni bırakmazDağ başına kış gelir insanın başına iş gelirZanaat altın bileziktirAğlayakda gözden mi olak?Ödünç akıl cepten düşerParasını aziz eden kendisini rezil ederBir baş soğan bir kazanı kokuturHerkes davul çalar ama çomağı makama uyduramazEl öpmekle ağız aşınmazHastalıkda sağlıkda insan içindirİnsan insanın şeytanıdırDünyanın iki başı bir araya gelmezHastalık sayrılık insan içinKöpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenemezKöpek suya düşmedikçe yüzmeyi öğrenemezDünyada tasasız baş bostan korkuluğuna benzerİnsan beşer bazen şaşarAtmaya niyeti olmayan çingene taşın büyüğüne sarılırBir adama kırk gün deli dersen deli akıllı dersen akıllı olurAlışmış kursak bulamacı isterBalta değmedik (girmedik) ağaç (orman) olmazAklı bol olan zamanın kıtlığından zarar görmezSora sora Bağdat (kabe) bulunurSenden devletliye ortak olmaSırça köşkte oturan komşusuna taş atmamalıHastaya yatak sorulmazDağ adamı hasta eder sağ adamıCan pazarı bu oyun olmazKişi vezir olmakla insan olmazEr lokması er kursağında kalmazSana kurşun atana sen ekmek atİnsan kendini beğenmese çatlar ölürHer insan kendi çukurunu doldururHatasız arkadaş arayan arkadaşsız kalırEğri ağaca yayım her gördüğüne dayım demeÖfkede akıl olmazCan çıkmadan huy çıkmazKimseden kimseye hayır yokTok iken yemek yiyen mezarını kendi dişiyle kazarBir çerağın ışığına kırk kişi otururAslan postunda gönül dostundaSelam para kelam paraHerkes aklını pazara çıkarmış yine kendi aklını beğenmişCan cümleden azizSana taşla vurana sen pamukla dokunBir ağacın gölgesinde bir sürü yatarHerkes aklını mezada vermiş yine kendi aklını almışHerkes aklını mezada vermiş yine kendi aklını beğenmişSana taşla dokunana sen pamukla dokunİğne deliğinden deve başı geçmezAk köpeğe koyun diye sarılmaSana taşla varana sen ekmekle varAkılsızın şaşkını beyaz giyer kış günüGözden uzak olan gönüldende uzak olurKuzusuna kıymayan kebap yiyemezBedenin rahat etmesi ancak kanaattedirAllah sağ gözü sol göze muhtaç etmesinSana taşla vurana sen ekmekle varNar üstüne turp yenmezVardığın yer körse sende gözünü kapaİte dalanmaktan çalıyı dolanmak yeğdirİki testi tokuşunca biri elbet kırılırYananın olsunda yanmazsa yanmasınGönülsüz yenen aş ya karın ağrıtır yada başHatasız arkadaş arayan yalnız kalırDervişin fikri neyse zikride o olurEkin biçe biçe deste olur insan gide gide usta olurSu aktığı yere akarDerin su yavaş akarAnne hakkı ödenmezŞefkati olmayan şefkat bulmazBir elin sesi çıkmazSana taşla varana sen aşla varEşeği bağla işini sağlaSoydur çeker (boktur kokar)Er kocar gönül kocamazVardığın yer kör ise sende gözünü kapaEl için yanma nare yak çubuğunu keyfini araHayvan yularından insan sözünden (ikrarından) tutulurSana taşla vurana sen aşla varCefayı çekmeyen sefanın kıymetini bilemezAlmadan vermek Allah'a mahsusOğlan yemiş oyuna çoban yemiş koyuna gitmişBoş laf (lakırdı) karın doyurmazSofrada elini mecliste dilini saklaEl eliyle yılan tut onuda yalan tutKarpuz kabuğu suya düşmeden denize girilmezKaymağı seven mandayı yanında taşırGöz görür gönül ister (çeker)Cefayı çekmeyen sefayı süremizDostunu överken yerecek yer bırakHer ziyan bir öğüttürAna hakkı ödenmezYa baltaya sap olmalı ya toprağa kürekKul hatasız (kusursuz olmaz)Gelin girmedik ev olur ölüm girmedik ev olmazÖlüm kalım bizim içinAğaç meyvesi olunca başını aşağı salarAz veren candan çok veren maldan verirBaş sağ olursa börk çok bulunurEl için yanma nare yak çubuğunu safanı araBin kişi değmez bir kişi bir kişi değer bin kişiDoludan ıslanmışın yağmurdan pervası olmazAç tokun gözüne bakmakla doymazBugün geçmişin meyvesi geleceğin çekirdeğidirÖfkeyle (öfke ile) kalkan zararla (ziyanla) otururYılan kendi eğrisini bilmez deve boynun eğri derHuyu güzel olandan kırk yıl usanılmazCins horoz yumurtada (iken) öterBen ölürsem yare ne? yar ölürse çare ne?Yalnızlık Allah'a mahsusturBoğulursan büyük denizde boğulAdam arkadaşından belli olurBencil her yerde yalnızdırBoğulursan büyük suda boğulBencillik dostluğun zehiridirDünya gülümser ama yine alın buruşturur kaş çatarKavganın iyisi olmazAyağında donu yok fesleğen takar başınaMeramın elinden ne kurtulur?Kanatsız kuş uçmazNe verirsen elime onu sürerim yüzüneCefayı çekmeyen sefanın kadrini bilemezBilgin parasızda olsa zengin sayılırAğrısız baş ararsan mezara gitAğaca balta vurmuşlar sapı bendendir demişBuldun bir koyun yede doyunKendisine hayrı olmayanın başkasınada yararı yokturKendisine hayrı olmayanın başkasınada hayrı yokturDostluklar kara günde belli olurSu akarken testini doldurÖpersen kendi elini öpÖpeceksen kendi elini öpÖpecek el ararsan kendi elindirMerhamet etmeyene merhamet edilmezAç köpek fırın delerAt arıklıkta yiğit gariplikteAzman olma uzman olSaç safadan tırnak cefadan uzarMisk yerini belli ederHastalık sağlık bizim (insan) içinBacak kadar boyu var türlü türlü huyu varMerhamet etmeyene merhamet olunmazDeme dostuna der dostuna. bir gün olur tuz basarlar postunaHasta ol benim için öleyim senin içinHuyu güzele kırk yılda doyulmaz kendi güzele kırk günde doyulurAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını beğenmişDervişin fikri neyse zikride odurÇalışan demir pas tutmazCan boğazdan gelir (geçer)Elin iti gider pay getirir bizim it gider beleş getirirSora sora kabe bulunurBir adama kırk gün ne dersen o olurKötürümden aksak hiç yoktan ahmak yeğdirAğaca dayanma kurur adama dayanma ölürBir zalimden bir alim doğarBir buldu iki ister akça buldu çıkın isterEşeğine bakmazda akşamdan sonra oduna giderEşeğine bakmaz köye düğüne giderİnsan unutur kalem unutmazZenginin horozu bile yumurtlarAdam (insan) eti (yükü) ağırdırBir katar deveyi bir eşek çekerAslını inkar eden (saklayan) haramzadedir (kafirdir)Yedisinde neyse yetmişindede odurAcele işin sonucu nedamet (pişmanlıktır)Kedi kıçını görmüş yaram var! demişİnsan yedisinde neyse yetmişindede odurZengin giyerse sağlıcakla fakir giyerse nereden buldun ki! derlerAdama dayanma ölür duvara dayanma yıkılırKeskin zeka keramete kıç attırırKimse kendi ayıbını görmezMüft olsunda zift olsunEşek bile bir düştüğü çukura bir daha düşmezEşeğine bakmazda hasan dağı na oduna giderKörün istediği bir göz ikisi olursa ne sözElin iti gider üleş getirir bizim it gider beleş getirirEtle deri yemekle diriDilden gelen elden gelse her fukara padişah olurAlim unutur kalem unutmazAğaca dayanma çürür insana dayanma ölürÖlüm bir kara devedir ki herkesin kapısına çökerHatır için çiğ tavuk (bile olsa) yenirGönül ne kahve ister ne kahvehane gönül sohbet ister kahve bahaneKorkunun ece faydası yokturKarga nereye gitse kargadırÖlüm var dirim varYağmur yağsa yaş görmez kavga olsa taş görmezDilin kemiği yokturBilen sıkıntılara katlanmasınıda bilirBelli düşman gizli dosttan yeğdirBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyimÇok bilen (söyleyen) çok yanılırDünyanın iki başı bir gelmezBir tepe yıkılır bir dere dolarİnsan eti ağırdırKefenin cebi yokHayvanın alacası dışında insanın alacası içindedirKul azmayınca hak yazmaz (kula bela gelmez hak yazmadıkça hak bela yazmaz kul azmadıkça)İnsan ikrarından hayvan yularından tutulurİnsanın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırSurete bakma sirete bakMisafir kısmetiyle gelirAğlatırsa mevla bir gün güldürürSoran yorulmamışAç bırakmaz hırsız edersin çok söyleme arsız (yüzsüz) edersinPara kazanmakla değil tutumla artarKurban etiyle köpek tavlanmazBir katar deveyi bir eşek yederAğlatırsa mevla yine güldürürTartılırsan denginle tartılBaşak büyüdükçe başını eğerİnsan yükü ağırdırHamala semeri yük olmazAdama dayanma ölür duvara (ağaca) dayanma yıkılır (kurur)Ele güven olmazTabancanın dolusu bir kişiyi boşu kırk kişiyi korkuturSöyleme dostuna oda söyler dostuna. bir gün olur kül basarlar postunaBoş eşek yorga giderIsırgan ile taharet alınmazPara kazanılmakla değil tutumlulukla artarSöz ağızdan çıkarSağlam kafa sağlam vücutta bulunurBaş olan boş olmamalıdırUsta yanında perende atılmazAğrılardan göz ağrısı her kişinin öz ağrısıBaca eğride olsa dumanı doğru çıkarHazıra dağ dayanmazBilmedik aş ya karın ağrıtır ya başKimse kendi memleketinde peygamber olmamışAdamın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırAdamın yere bakanından suyun yavaş akanından korkKırk hırsız bir çıplağı soyamazAcından karnı gurlar başına nergis bağlarBaşak olgunlaştıkça boynunu eğerCahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz olYad elde beylik sürmeden yurtta züğürt gezme yeğdirDevenin üstünde adamı böy sokarİbadetde mahfi kabahat deEvvel taam (selam) sonra kelamGabbe içerden olunca kapı tırkaz tutmazİyi insan lafının (sözünün) üstüne gelirİyiliğe nereye gidiyorsun? demişler kötülüğe demişBakan göze bağ olmazEğitim özgürlüğe götürürArpa eken buğday biçemezSağ baş yastık istemezVarsa (var mı) pulun herkes kulun yoksa (yok mu) pulun dardır yolunEşeğin kulağını kesmekle küheylan olmazCeviz gölgesi yavuz gölgesi söğüt gölgesi yiğit gölgesiÖküz tekini bulmadan çifte yürümezŞap ile şeker bir değilAdam ahbabından bellidir (bana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyim)Üzümü çok duyduğun yere sepeti ufak götürAğlayıpda gözden mi olayım?Hasta olmayan sağlığının değerini bilmezKirpi yavrusunu pamuk diye severmişKaldır kaşını yiyeyim aşınıÖlüm dirim bizim içinÜzümünü bol işittiğin bağa sepetini küçük götürKılık kıyafetle adam adam olmazSuyun duru akanından insanın yere bakanından korkmalıKüheylan at çul içindede bellidirHasta olmayan sağlığın değerini bilmezDeveye burç gerek olursa boynunu uzatırBaktın ki kar havası eve gel kör olasıAkan çay her zaman kütük getirmezArsız neden arlanır çulda giyer sallanırYavru kuş yuvada gördüğünü yaparÖfke gelir gider kelle gider gelmezSenden çıkmış bir kaza kime gidersin imdadaBir ahırda atda bulunur eşekdeSu akarken testiyi doldurmalı (doldur)Karınca kanatlanınca serçe oldum sanırParan gitti mi diye sormazlar isin bitti mi diye sorarlarAlında yazılı olan başa gelirHerkes aklını pazara çıkarmış yine kendi aklını almışOlmaz olmaz deme olmaz olmazKirpide yavrusunu pamuğum diye severmişDeveye dağ beygire yağDevenin dizini bağlada sonra mütevekkil olSütten ağzı yanan ayranı üfleyerek içer (yoğurdu üfleyerek yer)Çabalama ile çarık yırtılırSaç sefadan tırnak cefadan uzarYazın serçeye kim olsa yem verirEvvel deveni bağla sonra hakk a ısmarlaAç elini kora sokarÇok yaşayan değil çok gezen bilirTaze bardağın suyu soğuk olurGüzel söz demir kapıyı açarİnsan hatasız olmazDinsizin hakkından imansız gelirSırrını düşmanının bilmesini istemiyorsan dostunada söylemeBayramda borç ödeyene ramazan ağır gelirDeveyi sağlam kazığa bağla sonra Allah'a emanet etAkarsu çukurunu kendi kazar (doldurur)Aş sabahın iş sabahınSözü tok olanın kalbi pak olurKöpek bile yal yediği kaba pislemezDeveyi sağlam bağla sonra Allah'a ısmarlaSoydur çekerBin işit bir söyleAkıllar gelin olmuş herkes kendininkini beğenmişHer güzelin bir kusuru vardırArmut ağacı elma vermezYiğit bin yaşar fırsat bir düşerSu içene yılan bile dokunmazKomşun kör ise sen kısık bakKarga bülbülü taklit edeyim derken ötmeyi unutmuşPilavdan döne kaşığın sapı (dönenin kaşığı) kırılsınSuyu havana koy döv döv yine suİşini kış tut yaz çıkarsa bahtınaSırrını düşmanının bilmesini istemezsen dostunada açmaFala inanma falsızda kalmaKuzguna yavrusu şahin görünürBir suçla adam asılmazBaş sağ olursa börk çok olurBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıptırTatlı dil güler yüz düşmanın kolunu bükerSora sora Bağdat bulunurAcele etsende iş olacağına varırNe sert ol asıl ne yumuşak ol basılBilgi insanın ufkunu açar dünyayı genişletirMeyve ağacından uzak düşmezKürk ile börk ile adam olunmazTemel taşı temelde köşe taşı köşede gerekKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)Güvenme erine et teper derineIlıya ılıya yaz soğuya soğuya kış gelirAklı namazda olmayanın kulağı ezanda olmazGüne göre kürk giyinmek gerekAvrat lazım kalçalı oğlan doğursun aslan pençeliKelle sağ olsunda külah bulunurKimseden kimseye hayır yok (gelmez)Cefa çekmeyen sefanın kadrini bilmezNerede hareket orada bereketNamazda gözü olmayanın kulağı ezanda olmazAkıllar pazara düşmüş herkes kendi aklını almışSayılı günler (gün) tez (çabuk) geçerEski diye atma kürkünü gerek olur bürünürsün bir günüİt sürü para kazanBir korkak bir orduyu bozarArmut ağacından uzak düşmezMezar taşı ile övünülmezDoğrunun yardımcısı Allah tırPara parayı çekerEşeğini salam bağla ki komşunu hırsız etmeÇömlekçi suyu saksıdan içerKiminin devesi kiminin duasıElle gelen düğün bayramNe sert ol asıl ne yavaş ol basılİnsan çeşit çeşit yer damar damarKişi arkadaşından (refikinden) azarHerkes ektiğini biçerAz yiyenin hekimle düz gidenin hakimle işi olmazAğaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmezVerirsen veresiye gidersin karasuyaAlçacık boyu var türlü türlü huyu varBir söyle on dinleDostunu överken biraz yerecek yerini bırakTek taşla duvar olmazTek taş duvar olmazFare deliğe sığmamış birde kıçına kabak bağlamışHata yapmaktan korkan insan hiçbir işte başarılı olamazAkılları pazara çıkartmışlar herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)Cinstir çeker boktur kokarKişinin başına gelen kendi ağzından çıkandırDünya iki kapılı handırAllah kulunu kısmetiyle yaratırAllahtanrısağ gözü sol göze muhtaç etmesinDeli deliden hoşlanır iman ölüdenHer kaşığın kısmeti bir olmazKöseyle alay edenin top sakalı kara gerekSıçan deliğe sığmamış birde kıçına kabak bağlamışKötü söz sahibini belaya uğratırHoca okurken yanılırHata yapmaktan korkan insan hiçbir şey yapamazKorku dağları bekletir (aşırır)Köpek ekmek veren (yediği kapıyı) tanırDemiri nem insanı gam çürütürAltın eşik ağaç eşiğe muhtaç olurNe aşkın ol asıl ne şaşkın ol basılAz açgözlülük çok zarar getirirIsmarlama hac kabul olmazAz açgözlülük çok zarar verirAç dışarı çıplak içeri kaçarNe şaşkın ol basıl ne taşkın ol asılMeyhanecinin yüzünü bayram topu güldürürAcı çekmeyen olgun insan olamazAz tamah çok zarar verirVerme malını veresiye akar gider karasuyaUnun çoksa çörek et yağın çoksa börek etIsmarlama dua kabul olmazAdamın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Az tamah çok zarar getirirAz açgözlülük çok ziyan getirirIsmarlama dua kabul edilmezKöpek sahibini ısırmazAcımayana acınmazHaramzade pazar bozar helalzade pazar yaparKurcalama sivilceyi çıban edersinHer ağaçtan kaşık olmazEv devdirIsmarlama hac kabul olunmazAz tamah çok ziyan verirSağlıktan büyük zenginlik yokturAz açgözlülük çok ziyan verirEşeğini sağlam kazığa bağla sonra komşunu hırsız çıkarmaKoyunun götü bir gün açıksa keçininki her gün açıkAç ile arkadaş olma yemem derde sömürürKılıç kınını kesmezAllah şaşırttı mı dayıya hala dedirtirmişDüşenin dostu olmazKılavuzu karga olanın burnu boktan kurtulmazAltın eşik ağaç eşiğe muhtaçtırSofrada elini mecliste dilini kısa tutAçın gözü ekmek teknesinde olurSağlık varlıktan önemlidirŞahin küçük et yer deve büyük ot yerDertsiz baş olmazDert gider ama yeri boş kalmazAk şeker kara şeker bir damar soya çekerPire yüzünden yorgan yakılmazNe şeytanı gör ne kulhuvallah ı okuNe şeytanı gör ne lahavle çekDilin cirmi küçük cürmü büyükİki tavşan kovalayan hiçbirini tutamazSanat (meslek) altın bileziktirKişinin çektiği dili belasıdırBilgisiz insan içi boş davula benzerDünya dört kulplu bir kazan bir kulpundan tutda kazanNe değirmende yat ne korkulu rüya görGüneş giren eve doktor girmezYemeyenin malını yerler demine hu çekerlerDünyadaki en değerli hazine sağlıktırDeve sahibi şan sahibi koyun sahibi mal sahibi yeler onmaz bağ sahibiEv deliği dev deliğiİnsan sıkıntısını başkasına açıklayarak giderebilirPara isteme benden buz gibi soğurum sendenAdam yenilmekle marifetli olur yanılmakla alimIsmarlama dua satın alınmazİtin gönlüne kalsa günde bir leş yerSağlık varlıktan iyidirFare (sıçan) deliğe sığmamış birde kuyruğuna (kıçına) kabak bağlamışAğaç ne kadar uzasa göğe ermezSağlık varlıktan üstündürİşleyen demir paslanmazSen kendini övme el seni övsünKöpek ekmek veren kapıyı bilirTaş düştüğü yerde kalırOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmiş (yel ile yuf bitmiş)Cins cinse çekerKarpuz kabuğunu görmeden denize girmeAltın kapılının ağaç kapılıya işi düşerAsil ile taş taşı soysuz ile yeme aşıParayı zaptetmek deliyi zaptetmekten zordurSağır işitmez (duymaz) uydurur (yakıştırır)Hamala semeri yük değildir (olmaz)Amcam dayım hepsinden aldım payımYenice eleğim seni nerelere asayım?Mart ayı dert ayıKötü tarlanın verdiğini yiğit kardeş vermezEkmek aslanın midesindedirKısmetinde ne varsa kaşığına o çıkarEğer ile meğeri evlendirmişler keşke diye bir çocuk doğmuşEv eksiği dev eksiği ev deliği dev deliğiAl şunu tut dedilerse yut demedilerEkmek aslanın ağzındadırLokma aslanın ağzındadırGüneş giren eve hekim girmezHasta olmayan sağlığın kadrini (değerini) bilmezÇalışan demir ışıldarTaş düştüğü yerinde ağırdırKöpeğe gem vurma kendisini at sanırTaş düştüğü yerinde kalırAç yatarım dinç kalkarımBaş yastığı baş derdini bilmezKarga kekliği taklit edeyim demiş kendi yürüyüşünü unutmuşKırkından sonra saza başlayan kıyamette çalarAğrısız baş mezarda olurKanatsız kuş uçmaz (olmaz)Köpek ekmek yediği kapıyı bilirAdam adam pehlivan başka adamKedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) derYüzü güzele kırk günde doyulur huyu güzele kırk yılda doyulmazİnsan dışıyla karşılanır içiyle uğurlanırİt boku acından yerİşleyen demir parıldarDağ dumansız insan hatasız olmazHer yiğidin gönlünde bir arslan yatarBal yiyen baldan usanırAcı söz adamı dininden çıkarır tatlı söz ayıyı ininden çıkarırCahil davula benzer işi boş sesi çokturEğri ağaçsız orman olmazÖlüm kalım (dirim) bizim içinGençlikte para kazan ihtiyarlıkta kur kazanBir insan köprü kurar bin insan geçerGeçim dünyasıKalp kalbe karşıdırErinenin oğlu kızı olmamışAynı ırmakta iki kere yıkanamazsın üzerinden akan sular şimdi yeni sulardırKötülük her kişinin karı iyilik er kişinin karıDertsiz baş mezarda taşEv dediğin evrendir ucu dönmez kervandırAdamakla mal tükenmezAğaca dayanma kurur insana dayanma ölürBal yiyen baldan bıkarAğustosta gölge kovan zemhiride karnını ovarKöpek ekmek yediği kapıyı tanırBilen bilir bilmeyen aslı var sanırTilkinin gezip geleceği yer kürkçü dükkanıdırÖküze boynuzu yük olmazKomşunun karısı komşuya kız görünürHacı bildiğimizin haçı boynundan çıktıHer şey incelikten insan kalınlıktan kırılırHacı sandığımızın haçı koynunda çıktıBir ambar buğdayın örneği bir avuçturHerkes kendi ayıbını bilmezAzıcık aşım kaygısız başımHatasız kul olmaz her insan hata yapabilirKime hacı dersin haçı koltuğundan çıkagelirAltının kıymetini sarraf bilirKarıncanın yok olma zamanı gelince kanatlanırBir kişi köprü kurar bin kişi üzerinden geçerKişi ne yaparsa kendine yaparAt binicisini tanır (bilir)Merdiven basamak basamak çıkılırEşek at olmaz ciğer et olmazPazarda herkes ambarındaki unu kadar konuşurBey oğlu kulluk kul oğlu beylikYiğidin malı meydandadırKörün yanına varırsan sende bir gözünü kapaTilkinin dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırÜvey öz olmaz kemha bez olmazHacı dediğimizin haçı koltuğundan çıktıGönül kimi severse güzel odurGönül kocamazÜç göç bir yangın yerini tutarBir adam köprü kurar bin adam üzerinden geçerAt görür aksar su görür susarAyıpsız dost isteyen dostsuz kalırEv sahipleri pastırmayı ince doğrasa kurnaz misafir alır ikişer ikişer yutarAyıpsız dost arayan dostsuz kalırKoça boynuzu yük değilSırça köşkte oturan komşusuna taş atmazKime müslüman desem haçı koltuğundan çıkarttıAslını inkar eden (saklayan) haramzadedirİki cambaz bir ipte oynamazAlçak yerde tepecik kendini dağ sanırNiyet hayır akıbet hayır (selamet)Bal yiyen baldan bıkmış yağ yiyen yağdan bıkmışDuvara dayanma yıkılır insana güvenme ölürDuvara yaslanma yıkılır insana güvenme ölürAğaca dayanma kurur insana güvenme ölürEl eliyle yılan tutulurAdamın yere bakanından suyun sessiz akanından korkDünyayı sel bassa ördeğe vız gelirSağ olsunda dağ ardında olsunDil epsem (olsa) baş esen (olur)Kötülük yapan insan mutlaka daha büyük kötülükle karşılaşırBüyük balık küçük balığı yerAdama güvenme ölür ağaca dayanma kururKusursuz dost arayan dostsuz kalırKuş darıdan kaçar mı?Hayvan yularından insan sözünden tutulurBaş ağır gerek kulak sağırSütle giren huy canla çıkarLafla (lakırdı ile) peynir gemisi yürümezAdalet evrenin ruhudurKalp kazanır kaltaban gönenirSu aktığı yere yine akarGailesiz baş yerin altındaParayı veren düdüğü çalarHamala semeri yük değildirDile gelen ele gelirAslını inkar eden haramzadedirAğır taş batman döver (yerinden oynamaz)İyiliğe iyilik her kişinin karı kötülüğe iyilik er kişinin karıGençlikte taş taşı kazandıkça ye aşıAcıyan çok amma ekmek veren yokDadandırma kara gelin dadanırsa yine gelirGençlikte taş taşı ihtiyarlıkta ye aşıIrz insanın kanı pahasıdırGençliğinde taş taşı ihtiyarlıkta ye aşıBorçlu ölmez benzi sararırAz ateş çok odunu yakarDeğirmene gelen nöbet beklerAdalet dünyanın temelidirAyıpsız yar isteyen yarsız kalırAdalet mülkün temelidirÇıkacak kan damarda durmazAz konuş çok çalışZihin paraşüt gibidir açık değilse işe yaramazSen olursan bensiz bende olurum sensizSormak ayıp değil sormamak ayıpKul hatasız olmazAcı söz insanı dininden tatlı söz yılanı deliğinden çıkarırDüşüne düşüne görmeli işi sonra pişman olmamalı kişiKavgada kılıç ödünç verilmezAkla gelmeyen başa gelirKartala bir ok değmiş oda kendi yeleğindenBilmekten değil bilmemekten korkmalıEkmek çiğnenmedikçe yutulmazDeve bir pula pulu getir deve bin pula deveyi getirAk koyunun kara kuzusuda olurKurt komşusunu yemezAman diyene kılıç kalkmaz (eğilen baş kesilmez)Su akarken testiyi doldurmalıSormak ayıp değil öğrenmemek ayıpEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu balyoz sanırOğlan olsun deli olsun ekmek olsun kuru olsunBilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıpDayak cennetten çıkmadır iyi olsaydı çıkmazdıAdamın (insanın) adı çıkacağına canı çıksınDayak cennetten çıkmıştır iyi olsaydı çıkmazdıEkmek bile çiğnenmeyince yutulmazBir cahilin dostu olmaktansa bir alimin düşmanı olman daha iyidirAğrısız baş mezarda gerek (olur)Ağaç yaprakları ile gürlerGiden gelse dedem gelirdiAkıllının düşmanlığı cahilin dostluğundan hayırlıdırKoz gölgesi kız gölgesi söğüt gölgesi yiğit gölgesi dut gölgesi it gölgesiAğası güçlü olanın kulu asi olurKısmetinde ne varsa kaşığında o çıkarNe katarsan aşına o gelir kaşığınaİnsan göre göre hayvan süre süreBir delinin kuyuya attığı taşı kırk akıllı çıkaramazAğır basar hafif kalkarCömertle nekesin (cimrinin) harcı birdirAğır basan hafif kalkarİşleyen demir pas tutmazAtı atasıyla katırı anasıylaBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıpKurt kışı geçirir ama yediği ayazıda unutmazNe şeytanı gör ne salavat getirAğır taş batman döverAğaç fidan iken eğilirAz eli aşta gör çok eli işte görHelalzade barıştırır haramzade karıştırırNeren ağrırsa canın ordaEl yumruğu yemeyen kendini kahraman sanırVarlığa güvenilmezAçık yerde tepecik kendini dağ sanırÖlüm gelmiş bu cane baş ağrısı bahaneÇanağına ne doğrarsan kaşığına o gelirGüneş girmeyen eve hekim girerEl el ile harman yel ileParayla dost bulunmazBalı olan (bal) yemez mi?Ağaç yaprağı ile güzeldirAğır taş yerinden oynamazAç tokun yüzüne bakmakla doymazAğaç yaprağı ile gürlerAğır ol batman gelSu akar yolunu bulurKırılan kalp kolay kolay onarılmazAç esner aşık gerinirAğaç yaprağıyla güzeldirHayvan yularından insan ikrarından tutulurElin yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu balyoz zannedermişErken evlenen döl alır erken kalkan yol alırMezara servet taşınmazKediye bokun kimya demişler üstünü örtmüşAğaç yapraklarıyla gürlerÇanağına ne doğrarsan kaşığında o çıkarSöz biliyorsan söyle inansınlar bilmiyorsan söyleme seni bir adam sansınlarFazla (artık) mal göz çıkarmazSahipsiz eve it buyrukAslan yattığı yerden belli olurTırnağın varsa başını kaşıErken çıkan yol alır er evlenen döl alırAç kurt bile komşusunu dalamazAğrılarda göz ağrısı her kişinin öz ağrısıKöre şimdi gece. demişler ne zaman gündüzdü? demişLokma (bile) çiğnenmeden yutulmazİki kişinin bildiği sır değildirDeniz dalgasız olmaz gönül sevdasız olmazMart yağar nisan övünür nisan yağar insan övünürKomşun kör ise senkıpabakEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanırİki kişinin bildiğini herkes bilirİnsan sözünden hayvan yularından tutulurAkan su pislik tutmazİnsan eşek olunca semer vuran çok olurKazanmayanın kazanı kaynamazHer sakaldan bir tel çekseler köseye sakal olurAdalet ile zulüm bir yerde barınmazSofrada elini dernekte dilini sıkı tutKeskin sirke küpüne (kabına) zarar verirİt itin ayağına (kuyruğuna) basmazAkar su yosun tutmazErteye kalan arkaya kalırİte selam deliye kelam olmazAt sahibine (binicisine) göre kişnerAdam adam denmekle adam olmazLokma çiğnemeden yutulmazKuş kanadına kira istemezYılana yumuşak diye el sunmaBayram etiyle it tavlanmazHuy canın altındadırKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdulrahman çelebi derlerEve lazım olan camiye haramdırSıçan deliğe sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışKoyma akıl akıl olmazVeren eli herkes öperAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirYemeyenin malını yerler (üstüne bir bardak su içerler)Adamın (insanın) adı çıkacağına (çıkmaktansa) canı çıksın (çıkması yeğdir)Eldeki yara yarasıza duvar deliği gibidirYalan parayla alınmazAlçak uçan yüce konar yüce konan alçak uçarMinarede doğru ama içi eğriHer şeyin yokluğu yoklukturKalkacağın yere oturmaYalan parayla değil yaSonradan gelen devlet devlet değildirO hacı bu hacı kim olacak boyacı?Attan düşene tımar deveden düşene mezar gerektirAyranım ekşidir diyen olmazSefa ile yenen cefa ile kazanılırHasta olmayan sağlığın kadrini bilmezKara gün kararıp kalmazAç doyacağını düşünmez tok acıkacağını düşünmezVarışına gelişim tarhana aşına bulgur aşımHer damardan kan alınmazKedi yavrusunu yerken sıçana benzetirBilgisiz bir kimse savaş davuluna benzer sesi çok içi boşturZiyan olan koyunun kuyruğu yağlı olurMal sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibi?Tavşanı tazı tutar çalımı avcı satarDeve bir akçeye deve bin akçeyeAyıpsız yar arayan yarsız kalırMal sahibi mülk sahibi nerde acep ilk sahibiÖlümden öte köy yokturAkçesi ucuz olanın kendisi kıymetli olurKuşa süt nasip olsa anasından olurduSen zot ben zot ata kim vere otNasihat vereceğine para verKısa günün karı az olurKöpek ekmek veren kapıyı tanırRahat ararsan mezardaHerkes ne ederse kendine ederÖfkeyle kalkan zararla (ziyanla) otururAğrısız baş mezarda gerekİki gönül bir olunca samanlık seyran olurKüçük suda büyük balık olmazKazma elin kuyusunu kazarlar kuyunuOrtak atın beli sakat olurGöz var izan varSöz uçar yazı kalırBıçağı kestiren kendi yüzü suyu insanı sevdiren kendi huyuMahşerde amel kazanılmaz! işini zamanında yapAna hakkı Allah hakkıÖküz yem bitince çifte gideceğini bilirBeleş olsunda zift olsunCanı cana ölçmeliBir lisan bir insanEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanırKaderde ne varsa o olurEşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmezYangını körükleyen saçından tutuşurHerkesin ettiği yoluna gelirDevamlı akan su yatağını ve kendini temiz tutarBaş dille tartılırHelva şirin nefis kafirTaş düştüğü yerde ağırdırAkıl insanı zulmede götürebilir merhamete deHaneye lazım olan camiye haramdırİğne atsan yere düşmez (deyim)Dostluk başka alışveriş başkaVücut kocar gönül kocamazDüşünen insan özgür insandırKişi arkadaşından bellidirHer işin başı sağlıkTaş altında olmasında dağ ardında olsunİnsan ayaktan at tırnaktan kaparÇok söyleyen çok yanılırBeş parmağın hangisini kessen acımaz?Arı kızdıranı sokarAyın on beşi karanlık on beşi aydınlıktırÇalışanın yatanda hakkı vardırGönlün yazı var kışı varKuzguna yavrusu (anka) görünürDilenci bir olsa şekerle beslenirGüneş balçıkla sıvanmazEkmekle oynayanın ekmeğiyle oynanırEvli evinde köylü köyünde gerekDuvarı nem insanı gam yıkarYanlızlık Allah'a mahsustur (yaraşır)Alacağın olsunda alakargada olsunBana dokunmayan (beni sokmayan) yılan bin yaşasınAç yanından kaçBaşa gelecek bir şey varsa mutlaka olurHer düşüş bir öğrenişHerkes kaşık yapar ama sapını yapamazEl ile gelen düğün bayramYavaş tükürüğün sakala zararı varDünyanın ucu uzundurAç yat dinç yatYılan kendi eğriliğine bakmazda devenin boynu eğri. derKırk yıllık kani olur mu yaniAkıl veren çok ekmek veren yokYalnız taştan duvar olmazAkıl veren çok para veren yokGüneş görmeyen eve doktor girerKel yanında kabak anılmazCan canın yoldaşıdırİnsan kendini beğenmese çatlarAzı karar çoğu zararYüzünü bulan yüzsüz astarınıda isterGittiğin yer kör ise gözünü yumda bakAcı söz insanı dinden çıkarır tatlı dil yılanı inden çıkarırYüz versen yüzsüz astarınıda isterOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuf bitmişEl elin aynasıdırBeleş atın dişine (yaşına yularına dizginine) bakılmazDerdin yoksa söylen borcun yoksa evlenÜşenenin oğlu kızı olmamışAç yatarım dinç yatarımAdam adamdan korkmaz utanır (hatır sayar)Ağaç yaşken eğilirGülü seven dikenine katlanırEl elin eşeğini türkü söyleyerek ararIsıracak it dişini göstermezKazan kazana kara demişAcıklı başta akıl olmazNe doğrarsan aşına o çıkar karşınaParanın gittiğine bakma işinin bittiğine bakGüneş girmeyen eve doktor girerAğaç düşsede yakınına yaslanırYiğit ekmeğiyle yiğit beslenirÖnce can sonra cananGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta anlaşılırBir deli kuyuya bir taş atmış kırk akıllı çıkaramamışMeyve ağacını taşlarlarŞeytanla saman eken sapını alırAlim ile düşüp kalkan alim olurDervişin fikri ne ise zikride odurCami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okurArpa ekip buğday beklemeOt kökü üstünde biterMeyve veren ağacı taşlarlarGençliğin kıymeti yaşlılıkta bilinirÖğüt veren çok olur ama ekmek veren olmazAna hakkı AllahtanrıhakkıAllah tan umut kesilmezAdama dayanma ölür ağaca dayanma kururAbdal abdalın ne umduğunu ne bulduğunu isterÇarık çarıkla sarık sarıklaKomşunun tavuğu komşuya kaz görünürEşek kulağı kesilmekle küheylan olmazGençlikte para kazan kocalıkta kur kazanAllah kulunu kısmeti ile yaratırİnsan insanın (adam adamın) şeytanıdırİşleyen demir ışıldar (pas tutmaz)Ek tohumun hasını çekme yiyecek yasınıMeyveli ağaca taş atan çok olurGel demek kolay ama git demek güçtürAtımın anlı sakar lakabını ele takarEv sahibi mülk sahibi hani nerede bunun ilk sahibiİşten artmaz dişten artarÇoğu zarar azı kararGüvenme dayına azık al yanınaBana benden olur her ne olursa başım rahat bulur dilim durursaÇok para haramsız çok laf yalansız olmazBana benden her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaÇubuk kırılır çıt der kütük kırılır küt derİnsanın vatanı doğduğu yer değil doyduğu yerdirSarı öküzün yanında duran ya huyundan ya tüyünden kaparGüzellik ondur dokuzu dondurÇok laf yalansız olmaz çok para haramsız olmazÇok el ya yağmaya ya yolmayaDemir nemden insan gamdan çürürZararın neresinden dönülse (dönersen dönsen) kardırTilkinin dönüp geleceği yer kürkçü dükkanıdırSanat altın bileziktirÇok laf yalansız olmaz çok mal haramsız olmazBaşa yazılan gelirEr olan ekmeğini taştan çıkarırÇok mal haramsız çok laf yalansız olmazEl beğenmezse yer beğensinCana gelecek zarar mala gelsinDeve büyüktür amma beşini bir eşek yederHer gün papaz pilav yemezÇok para haramsız çok söz yalansız olmazAyak almadık taş olmaz başa gelmedik iş olmazÇok söz yalansız olmaz çok para haramsız olmazGece işi kör işiKem dileme komşuna kem iş gelir başınaKepenek altında er yatarOynayacak adam kağnı gıcırtısındada oynarCambaz ipte balık dipte gerekCana gelecek kaza mala gelsinDostun attığı taş baş yarmazDost bin ise azdır düşman bir ise çokturAllah uçamayan kuşa alçacık dal verirAllah tan korkmayandan korkulurHazıra dağ ( lar) dayanmazAhbap kusuruna bakan ahbapsız kalırDün öleni dün gömerlerAğız yer yüz utanırAğır kazan geç kaynarYirmi yılda başa gelmeyen yirmi saniyede gelirBaşa gelmeyince bilinmezÇok söz yalansız olmaz çok mal haramsız olmazİki el bir baş içindirKul sıkılmayınca hızır yetişmezFare deliğe sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışKoyunu yüze yetir el onu bine yetirirCana geleceğine mala gelsinMürüvvete endaze olmazBir dokun bin ah dinleKel ölür sırma saçlı olur kör ölür badem gözlü olurBilmemek ayıp değil sormamak ayıpMal bulunur can bulunmazHoroz ölür gözü çöplükte kalırAlçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konarİş insanın aynasıdırSağ olsunda dağ ardında bulunsunAç ölmez gözü kararır susuz ölmez benzi sararırSevilmedik ot insanın başucunda biterPilavdan dönenin kaşığı kırılsınBükemediğin eli öpDostun iyisi kara günde belli olurİt ulur birbirini bulurOtu çek köküne bakİnsanın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Kör bile düştüğü çukura bir daha düşmezÇok incelme koparsınZenginin iki dünyasıda mamurdurAsil azmaz bal kokmaz (kokarsa yağ kokar çünkü aslı ayrandır)Çağrılmayan yere çörekçi ile börekçi giderKomşu komşunun tütününe muhtaçtırMeramın elinden bir şey kurtulmazAbdal tekkede hacı Mekke'de bulunurEmanet eşeğin haltonu gevşek olurSoran yanılmamış (yorulmamış)Dünya sultan süleyman a bile kalmamışAllah ın ondurmadığını peygamber sopa ile kovarBerberin solumazı tellağın terlemezi kahvecinin söylemeziYurdun otlusundan kutlusu yeğdirYoldan kal yoldaştan kalmaAlet işler el övünürDüşen ağaca balta vuran çok olurDünyayı umutla yemişlerBir uyuz keçi bir sürüyü boklarGençlikte taş taşı kocalıkta ye aşıKardeşim olsunda kanlım olsunDeliden al uslu haberiAğaç yaprağıyla gürlerDertsiz baş (kul) olmazHatırda kalmaz satırda kalırYaşa yaşa gör temaşaTatlı ye tatlı söyle (konuş)Hocanın söylediğini dinle arkasından gitmeHocanın okuduğunu dinle gittiği yola gitmeHocanın dediğini yap arkasından gitmeAltın eşik gümüş eşiğe muhtaçtırİslamın şartı beş altıncısı insaf demişlerİmamın söylediğini dinle arkasından gitmeİmamın dediğini yap arkasından gitmeKurda neden boynun (ensen) kalın? demişler işimi kendim görürümde ondan demişAğır giden yol alır hızlı giden yolda kalırHocanın söylediğini dinle yaptığını yapmaŞaraptan bozma sirke keskin olurVar ne bilsin yok halindenÇok yaşayan bilmez çok gezen bilirÖküze boynuzu yük değilİmamın söylediğini dinle yaptığını yapmaİmamın dediğini yap yaptığını yapmaBir deli kuyuya bir taş atar kırk akıllı çıkaramazmışAttan düşene yorgan döşek eşekten düşene kazma kürekAç ile eceli gelen söyleşirHer ağacın meyvesi olmazYiğit arkasından vurulmazBirlikten dirlik (kuvvet) doğarAğaç kesen baş keserBir kötünün yedi mahalleye zararı dokunurŞapkası dar gelen başım büyük sanırİstediğini söyleyen istemediğini işitirKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demişDağ ardında olsunda yer altında olmasınParalı adamdan dağlar bile korkarAz söyle çok dinleKanaat tükenmez hazinedirOynaşına inanan avrat ersiz kalırEşek hoşaftan ne anlar suyunu içer tanesini bırakırYiğidin sözü demirin kertiğiEvvel hesap sonra kasapKör Allah'a nasıl bakarsa Allah'da köre öyle bakarBir kararda bir AllahKırk yılda bir ölet olur eceli gelen ölürAğlamayan çocuğa meme vermezlerOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmişDağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşurEl yarası geçer dil yarası geçmezDert gezmiş derman beraber gezmişSözünü bil pişir ağzında der devşirBaşak büyüdükçe boynunu eğerÇalı çırpı(dır) yuvam iyi(dir) kötü(dür) kocamDilin kemiği yokArsızın yüzüne tükürmüşler yağmur yağıyor demişSokma akıl sekiz adım giderCan bostanda bitmezBeş kuruşun varsa beş yere düğümleAllah verince kimin oğlu kimin kızı demezKanaatta izzet tamahda zillet vardırDemir nemden insan gamdan çürür (duvarı nem insanı gam yıkar)Körle yatan şaşı kalkarSöz ola kese savaşı söz ola kestiren başıDoğruluk minarede kalmış onunda içi eğriİki ölç bir biçDost başa bakar düşman ayağaBağlı koyun yerinde otlarArı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilirEl elden kalmaz dil dilden kalmazBeterin beteri vardırİşine hor bakan (sanatını hor gören) boynuna torba takarAt arıklıkla yiğit gariplikleTatlı söz can azığı acı söz baş kazığıBabasından mal kalan merteği içinden bitmiş sanırBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıksınHatasız kul olmazÖksüze acıyan çok ama ekmek veren yokİsin yanına varan is misin yanına varan mis kokarAdamın adı çıkmaktansa canı çıksınKırk hırsız bir çıplağı soyamamışİnsanın adı çıkmadansa canı çıksınTatlı tatlı yemenin acı acı geğirmesi olurBir insanın adı çıkacağına canı çıksınAslını saklayan haramzadedirDüğün olur iki kişiye kaygısı düşer deli komşuyaOğlan evlenince beğ oldum sanırİtle yatan bitle kalkarBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması yeğdirBin bilsende bir bilene danışBorç uzayınca kalır dert uzayınca alırAta malı mal olmaz kendin kazanmak gerekMalın iyisi boğazdan geçerBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması yeğdirSona kalan dona kalırBenden sana bir öğüt ununu elinde öğütAydan gelen halı üstüne günde gelen kül üstüneİnsanın adı çıkacağına canı çıkması yeğdirAdamın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyimBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmasından canı çıkması yeğdirBir insanın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını almışDoğa bekçiyle değil sevgiyle korunurİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirKalıp kıyafetle adam adam olmazArmut dalının dibine düşerAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirÇoban armağanı çam sakızıBalı dibinden yağı yüzündenİnsanın adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırGönül ferman dinlemezAdamın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırBaşa yazılan gelir ebleh tasadan ölürİnsanın adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırGençlikte para kazan (taş taşı) kocalıkta kur kazan (ye aşı)Atlıya saat olmazOğlan doğuran övünsün kız doğuran dövünsünKorkunun ecele faydası yokturBela geliyorum demezZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirÖfke baldan tatlıdırKan kus kızılcık şerbeti içtim. deAltı olur yedi olur hep Allah'ın dediği olurAça dokuz yorgan örtmüşler yine uyuyamamışAdam adama her daim muhtaç (gerek olur)Ecel geldi cihane baş ağrısı bahaneÖlenle ölünmezBülbülün çektiği dilindendirSorma kişinin aslını sohbetinden bellidirSağ elin verdiğini sol elin görmesinGün doğmadan neler doğarGöğe direk denize kapak olmazBülbülün çektiği sesindendirBaş olan boş olmazArpa eken darı biçmezPek yaş olma sıkılırsın pekde kuru olma kırılırsınHer koyun kendi bacağından asılırSarhoştan deli bile korkarDokuz at bir kazığa bağlanmazHastalık sağlık bizim içinBir şeyin önüne bakma sonuna bakAkan su yosun tutmazHızlı koşan (giden) atın boku seyrek düşer (olur)Açın imanı olmazNerde hareket orda bereketSen işlersen mal işler insan öyle genişlerSakla beni varken bulunayım sana yokkenBaca eğride olsa duman doğru çıkarDağda bağın var yüreğinde dağın varİki dinle bir söyleCana gelecek (kaza zarar) mala gelsinAşını eşini işini bilAlmadığın hayvanı kuyruğundan tutmaCana gelecek mala gelsinAhmak gelin yengeyi halayığı sanırBaş başa vermeyince taş yerinden kalkmazNe karanlıkta yat ne kara düş görMeyve veren ağaç taşlanırNe verirsen elinle o gelir seninleYuvarlanan taş yosun tutmazZüğürtlük zadeliği bozarHerkesin aklı bir olsa koyuna çoban bulunmazSen sen ben benKanı kanla yumazlar kanı su ile yurlarDüğün aşıyla dost ağırlanmazGöz görmeyince gönül katlanırDağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarEl elin eşeğini yırlaya yırlaya kendi eşeğini terleye terleye ararAltın eli bıçak kesmezAkar su pislik tutmazÇerçi kızı boncuğa aşıktırGözden ırak olan gönüldende ırak olurIsmarlama hac hac olmazAzıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında olurAyıpsız yar (dost) arayan yarsız (dostsuz) kalırÇok bilen çok yanılırAdam ahbabından bellidirDertsiz baş mezara taşBir söyle iki dinleAdamın kötüsü olmaz meğer züğürt olaBin atın varsa inişte in bir atın varsa yokuşta binEğilen baş kesilmezAlçak yerde yatma sel alır yüksek yerde yatma yel alırİnsan beşer kuldur şaşarYaş yetmiş iş bitmişAyırıcı gelmiş seçici gelmiş. orta yere sıçıcı gelmişHırsızlık bir ekmekten kahpelik bir öpmektenArpacıya borç eden ahırını tez satarHer horoz kendi çöplüğünde öterAz yiyen az uyur çok yiyen güç uyurİnsan yedisinde ne ise yetmişindede odurİnsan göre göre hayvan süre süre (alışır)Ana (anne) kızına taht kurar kız bahtı kocadan ararAğaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demişAllah isterse bir kulun işini mermere geçirir dişini istemezse işini muhallebi yerken kırar dişiniDeveden büyük fil varHem kız hem baldırı düz hemde ucuz olur mu?İnsanoğlu çiğ süt emmişOcak içinden tutuşurBülbülü altın kafese koymuşlar illede vatanım demişKaçan balık büyük olurÇanağa ne doğrarsan kaşığına o çıkarSiyah inekten beyaz süt sağılırAz el aş kotarır çok el iş kotarırDertsiz baş terkide gerekKırlangıcın zararını biberciden sorPişmiş aşa su katan işi bozan kişiyi tanımlarKesilen baş yerine konmazKarga kekliği taklit edeyim demiş kendi yürüyüşünü şaşırmışBayramda borç ödeyene ramazan kısa gelirKörün istediği iki göz biri ela biri bozBalık ağa girdikten sonra aklı başına gelirBir elin nesi var iki elin sesi varİşleyen demir ışıldarİki çıplak bir hamama yakışırTabancanın dolusu bir kişiyi korkutur boşu kırk kişiyiAyağa değmedik taş olmaz başa gelmedik iş olmazAğaran baş ağlayan göz gizlenmezAl elmaya taş atan çok olurYağına kıymayan çöreğini yavan (yoz kuru) yerBekarın parasını it yer yakasını bitHocanın dediğini yap yaptığını yapmaGülme komşuna gelir başınaMirasa nereye gidiyorsun? demişler esip yağmaya sürüp savurmaya demişSinek küçüktür ama mide bulandırırGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliBorç iyi güne kalmazSen işten korkma iş senden korksunDüt demeye dudak gerekBüyük balık küçük balığı yutarKurt kocayınca köpeğin maskarası olurAba vakti yaba yaba vakti abaHocanın (imamın) dediğini yap (söylediğini dinle) arkasından gitme (yaptığını yapma)Rüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürAllah bir kapıyı kapatırsa ötekini açarAsil azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar onunda aslı ayrandırYalnız taş duvar olmazSarı altının olacağına sarı samanın olsunGüzele bakmak sevaptırBir elinin verdiğini öbür elin görmesinBorç yiyen kesesinden yerVerirsen veresiye batarsın karasuyaÜşüntü köpek mandayı paralarBüyük lokma ye ama büyük söz söylemeEl el ile değirmen yel ileBaşa gelen çekilirKurt dumanlı havayı severGüvenme dostuna saman doldurur postunaSen kazanda düşmana kalsınEl elden üstündürAltın eşik gümüş eşiğe muhtaç olurEdebi edepsizden öğrenİki dinle (bin işit) bir söyleCan boğazdan gelirAlmadan vermek Allah'a mahsus (yaraşır)Gevşek tükürüğün sakala zararı vardırYabancı koyun kenara yatarMeyveli ağacı taşlarlarGüvenme varlığa düşersin darlığaAkıl yiğide sermayedirSahipsiz kapı anahtarsız açılırSev seni seveni hak ile yeksan ise sevme seni sevmeyeni mısır a sultan iseGöze göz dişe dişAdı çıkmış dokuza inmez sekizeAyağını sıcak tut başını serin gönlünü ferah tut düşünme derinKork Allah'tan korkmayandanGarip kuşun yuvasını Allah yaparMum dibine ışık vermezAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daİnsanın adı çıkacağına canı çıksınBorçtan korkan kapısını büyük açmazGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir (anlaşılır)Akıl verme para verSanatına güvenenin para ayağına gelirİnsan doğduğu yerde değil doyduğu yerdeTebdil i mekanda ferahlık vardırBir kimsenin adı çıkacağına canı çıksınKardeş kardeşi atmış yar başında tutmuşKimse kendi memleketinde peygamber olmazKimse ayranım (yoğurdum) ekşi demezAllah doğrunun yardımcısıdırYatsının faziletini güveyden sormalıİyilik eden iyilik bulurEskisi olmayanın yenisi olmazMal canı kazanmaz can malı kazanırHaddini bilmeyene bildirirlerSaç kıvamını bulur hamur tükenir yaş kıvamını bulur ömür tükenirŞu dünyanın bin bir türlü hali varAç kurt yavrusunu yerÜzümün çöpü var armudun sapıAr yılı değil kar yılıNe doğrarsan aşına o çıkar kaşığınaAtılan ok geri dönmezErken kalkan yol alır er evlenen döl alırZenginin gönlü olana kadar (olasıya) fakirin canı çıkarBana benden (olur) her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaZora dağlar dayanmazAt ölür nalı kalır yiğit ölür namı kalırAğır basar yeğni kalkarÇok mal haramsız çok söz yalansız olmazVarını veren utanmamışÖğüt bir hazine kadar değerli olduğu halde bedava verilirAç ne yemez tok ne demezSağlık varlıktan yeğdirBaş kes yaş kesmeEmanete hıyanet olmazAkıl kişiye (adama) sermayedirTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun makosenleriyle yürüYüzü güzel olanı değil huyu güzel olanı sevKiminin parası kiminin duasıEl elin eşeğini türkü çağırarak ararAğaç yaprağı ile güzeldir (gürler)Hasta sağ kalırsa hekime karşı gelirHer şey incelikten insan kabalıktan kırılırAdam adamdır olmasada pulu eşek eşektir olmasada çuluYalancı kim? işittiğini söyleyenAz tamah çok ziyan getirirKarıncanın zevali gelince kanatlanırBülbülün çektiği dil(i) belasıdırGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinirDenize düşen yılana sarılırKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun mokasenleriyle yürüHuylu huyundan vazgeçmezPapaz her gün pilav yemezBir insanı tanımak için ya alışveriş etmeli ya yola gitmeliÇam sakızı çoban armağanıAbdal abdala çatmayınca kasnak boyuna geçmezBıçak yarası geçer (onulur) dil yarası geçmez (onulmaz)Soran yanılmamışMal adama hem dost hem düşmandırCennetin kapısını cömertler açarArpa eken buğday biçmezNe verirsen elinle o gider seninleŞeriatın kestiği parmak acımazBir sürçen atın başı kesilmezKardeş kardeşi bıçaklamış dönmüş yine kucaklamışGöz mideden büyüktürAllah sabırlı kulunu severBülbülün çektiği dili belasıAltın ateşte insan mihnette belli olurAtına bakan ardına bakmazAkıl yaşta değil baştadırMahkeme kadıya mülk değilBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Alçak yer yiğidi hor gösterirUmmadığın taş baş yararÖlürse yer beğensin kalırsa el beğensinAkan su yosun (pislik) tutmazEmanet eşeğin yuları gevşek olurDeveyi yardan uçuran bir tutam otturAdamın adı çıkacağına canı çıksınKomşu komşunun külüne muhtaçtırAsil azmaz bal kokmazCan cümleden aziz(dir)Can çıkmayınca huy çıkmazAllah sağ eli sol ele muhtaç etmesinAkarsuya inanma eloğluna dayanmaÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkAllah ın bildiği kuldan saklanmazYe kürküm yeAlim unutmuş kalem unutmamışOlan dört bağlar olmayan dert bağlarEcel geldi cihana baş ağrısı bahaneAr dünyası değil kar dünyasıAcındırırsan arsız olur acıktırırsan hırsız olurDilenciye borçlu olma ya düğünde ister ya bayramdaVar varlatır yok söyletirLokma çiğnenmeden yutulmazAğaç yaş iken eğilirHer yerde okka dört yüz dirhemAlışmış kudurmuştan beterdirAçın karnı doyar gözü doymazKuş var eti yenir kuş var et yedirilirBoktur kokar huydur çekerGüvenme dayına ekmek al yanınaEşeğini sağlam kazığa bağla sonra Allah'a ısmarlaAz menfaat çok zarara mal olurDüşmez kalkmaz bir AllahKul sıkışmayınca hızır yetişmezBirgün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmaYağmur yağsında varsın kerpiççi ağlasınİbadetde gizli kabahatdeBesle kargayı oysun gözünüBir adamın adı çıkacağına canı çıksınAkıl akıldan üstündürFaydasız baş mezara yaraşırEvdeki hesap çarşıya uymazAcıkmış kudurmuştan beterdirİnsan sevdiğini yerden yere vururmuşİyi dost kara günde belli olurÜzüm üzüme baka baka kararırAbdal abdalın ne onduğunu ister nede bulduğunuAkıllı oğlan neyler ata malını akılsız oğlan neyler ata malınıAva gelmez kuş olmaz başa gelmez iş olmazDünya malı dünyada kalırBülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demişUstanın çekici bin altınMal canın yongasıdırKörler sağırlar birbirini ağırlarAkılsız başın zahmetini (cezasını) ayaklar çekerBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinSöz var iş bitirir söz var baş yitirirBüyük lokma ye(de) büyük söz söylemeAkıl para ile satılmazSabahtan karnını doyuran küçükken evlenen aldanmamışUlular köprü olsa basıp geçmeFakiri dövme üstünü yırtMart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırırSu uyur düşman uyumazDost kara günde belli olurOlacakla öleceğe çare bulunmazYavaş (yumuşak) huylu atın çiftesi pek (yavuz) olurAcele yürüyen yolda kalırYüzü güzel olanın huyu (da) güzeldirYaz yalan kış gerçekCins kedi ölüsünü göstermezYaş kesen baş keserAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Bir başa bir göz yeterNe oldum dememeli ne olacağım demeliZenginlikle sıcaktan zarar gelmezNamaza meyli olmayanın kulağı ezanda olmazErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaBal bal demekle ağız tatlanmazBal tutan parmağını yalarAdamın iyisi alışverişte belli olurArmut piş ağzıma düşVakit nakittirAz veren candan çok veren maldanEski dost düşman olmaz yenisinden vefa gelmezAlma mazlumun ahını çıkar aheste ahesteAç doymam tok acıkmam sanırAnlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna azAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırAz kazanan çok kazanır çok kazanan hiç kazanırAcıyan uyumuş acıkan uyumamışVakitsiz öten horozun başını keserlerAt yiğidin yoldaşıdırAç ayı oynamazŞöhret afettirAyağını yorganına göre uzatTatlı dil yılanı deliğinden çıkarırYarım elma gönül (hatır) almaAcıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırAba altında er yatarYazın gölge hoş kışın çuval boşNe ekersen onu biçersin