İnsan kanısında ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Acıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırİnsan konuşa konuşa hayvan koklaşa koklaşaHayvan koklaşa koklaşa insan konuşa konuşaTebdili mekanda ferahlık varBahanesiz ölüm olmazAslını saklıyan haramzadedirAt sahibine eşinirNe yarden geçilir ne serdenYarden mi geçersin serden mi?Demir nemden çürür insan gamdanDerdini söylemeyen (saklayan) derman bulamazYük altında eşek kalırİnsan (adam) kıymetini insan (adam) bilirİnsan kendini beğenmezse çatlar (ölür)Kimse kendi ayıbını bilmezÖküze boynuzu yük olmaz (ağır gelmez)Kara yaslanma kar erir ere yaslanma er ölürOlgun meyve yere düşerNe sakala minnet ne bıyığaHer kilit kapısına asılırHerkes kendi ayıbını görmezHafıza i beşer nisyan ile malüldürUyku uykunun damızlığıdırAcıkan doymam susayan kanmam sanırGözü göz değilAğaca dayanma kurur adama (insana) dayanma ölürAlna yazılan başa gelirSırrını açma (açma sırrını) dosduna çünkü (dostunun dostu vardır) oda söyler dostunaHerkes karının rengine boyanırYalnızlık Allah'a mahsustur (yaraşır)Bilgisiz insan meyvesiz ağaca benzerKul sıkılmayınca (bunalmadıkça) hızır yetişmezBeş parmak (parmağın) bir (biri) olmazKendi kendine gülene deli derlerÇıkmadık canda ümit var (dır)Namaz yabanda komazKapı arkası bile gurbetSür git demememişler gör geç demişlerİki deliye bir akıllıSağ (sağlam) baş yastık istemezİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşaİt itle gezerTaş düştüğü yerde ağarır (kalır)Yoğurdum ekşidir diyen olmazHerkesin bir derdi var değirmencininkide suSuyun yavaş akanından insanın yere bakanından kork (sakın)Düşenin dostu olmaz hele bir düşde görHer şeye benzeyen bir şeye benzemezBenim sakalım tutuştu sen cigara yakmak istersinAt var meydan yokSivilceyi kurcalama çıban edersinDefineye malik viraneler varİş insanın kalayıUmut fakirin (garibin) ekmeğidirÖlüm dirim (kalım) bizim içinHer başın bir derdi var değirmencininkide suKeskin sirke kabına zararSivilce kurcalanınca çıban olurDeve ne halde deveci ne halde?Eşek hoşaftan ne anlar?Vaktini boşa geçiren sonra pişman olurEl öpmekle dudak kirlenmezŞaire lazım olan bir saz bir sözdürIsıramadığın (kıramadığın) eli öpde başına koyDağ daha kavuşmaz insan insana kavuşurÇöpsüz üzüm olmazDeve kulağından aksamazKelle sağ olsunda külah eksik olmazAğaç yaprağıyla gürler (güzeldir)El öpmekle ağız kirlenmezKüstüğün dağın odununu kesmeŞaire lazım olan bir söz bir sazdırDeveye ot lazımsa boynunu uzatırCefayı çekmeyen aşık safanın kadrini bilmezİsin yanına giden is misin yanına giden mis kokarYenice eleğim seni nereye asayım?Ayıpsız yar arayan (dost isteyen) yarsız (dostsuz) kalırGeçen arabanın gölgesi olmazGeçen kağnının gölgesi olmazSöz biliyorsan söyle inansınlar bilmiyorsan söyleme seni adam sansınlarCami ne kadar büyük olsa imam bildiğini okurEl elden üstündür arşa çıkıncaHastaya naz etmek hekime yakışmazAl kiraz üstüne kar yağarBıyığın uzunsa borazan çalKör bıçak ele iş bilmeyen avrat dileSütten ağzı yanan yoğurdu (ayranı) üfleyerek yer (içer)Uyku uykunun mayasıdırKeskin akıl keramete kıç attırırİnsan yükü (eti) ağırdırGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını çalar (sallar)Deve ayrı gider sürüsünü güderİnsanın kıymetini insan bilirGöz gördüğünü (ağız yediğini) isterEvvel can sonra cananKedi yavrusunu yiyeceği zaman sıçana benziyor dermişHer başın bir derdi var değirmencininki suBaşındaki fese bak girdiği kümese bakÖl benim için öleyim senin içinKelin medarı olsa kendi başına olur (kel ilaç bilse kendi başına sürer kelin ilacı olsa başına sürerHayvan yularından insan ikrarından (sözünden) tutulurIsırgan ocağında biterHerkes (insan) bildiğini okurİnsan sözünden (ikrarından) hayvan yularından tutulurDert gider amma yeri boş kalmazNefesine güvenen borazancıbaşı olurTazı o tazı ama çulu değişmişGötüne güvenen borazancıbaşıAdam adama gerektir tosbağaya hanesiKardeşten karın yakınŞom olandan yine şom doğarKader olmayınca kadir bilinmezİt sürü akça kazanÇok bereket çok harekettenHatır için çiğ tavukda yenirKin ile din bir yerde olmazHuyunu bilmediğin atın ardına geçmeİyi insan lafının üzerine gelirmişDert gitmez değişirHuyunu bilmediğin hayvanın ardına düşmeEt ne kadar arık olsa üstüne ekmek yaraşırGelecek deveden gelen tavuk yeğdirKadı kızında bile kusur olurAğlayanın bir derdi var gülenin beşGönül ummadığı yere küserÖpülecek el ısırılmaz (ele tükürülmez)Anamın (babamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımMerdiven adım adım çıkılırAnamın öleceğini bilseydim bir acı soğana değişirdimBabamın öleceğini bilseydim bir acı soğana değişirdimVaktinde firar zaferdirSuyun sessizinden insanın sözsüzünden korkmalıKartala bir ok değmiş oda kendi teleğindenArdında yüz köpek havlamayan kurt kurt sayılmazAğzı bal yapan arının kuyruğunda iğnesi vardırYağın varsa karnına çulun varsa sırtınaHer taş baş yarmazCahil olan kimse vakitsiz öten horoz gibidirMızrak çuvala girmez (sığmaz)İnek ağzından sağılırDüşünmeden yatan üşenmeden kalkarAhmağa yüz abdala söz vermeğe gelmezGöz gördüğünü isterBabamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımYokuş adım adım çıkılırHasta yatan ölmez eceli gelen ölürZannetmediğin yerden tilki çıkarZannetmediğin kovuktan tilki çıkarYatan ölmez eceli gelen ölürBalı parmağı uzun olan değil kısmeti olan yerKarın kardeşten yakınNeren ağrırsa canın oradadırSanatı ustadan görmeyen (öğrenmeyen) öğrenemezAdam adam denmekle adam olunmazBabamın (anamın) öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımHer delinin başına bayrak dikilse bedestende bez kalmazEl eliyle yılan tutan yarısını yalan tutarAçın halini tok bilmez hastanın halini sağ bilmezKaçan balık büyük olur (kaybolan koyunun kuyruğu büyük olur)Eşek ölür semeri kalır insan ölür eseri kalırÖlüm ölümde hırlamaya ne borcum var?Aç elini ateşe sokarAç köpek fırın duvarını delerTamahkarın gözü kör olurNe doğrarsan aşına o çıkar karşına (kaşığına)Dene altını mihenk taşında dene insanı bir iş başındaAdı çıkmış doksana hiç inmez sekseneBir mum alda derdine yanİyi insan lafının üstüne gelirİnsan kocar gönlü kocamazÖlü evinde ağlamayı düğün evinde gülmeyi bilmeliCan çıkmadıkça huy çıkmazDünyada tasasız baş bostan korkuluğunda bulunurYa olduğun gibi görün ya göründüğün gibi olDağ başına kış gelir insan başına iş gelirHayvan ölür semeri kalır insan ölür eseri kalırKimseden kimseye hayır gelmezKedi törpüyü yalarda kanlar çıktıkça oh derÖfkede (öfkeli insanda) akıl olmazİyi nasihat verilir iyi ad verilmezAllah kuluna nefesi sayı ile vermişİyi adam lafının üstüne gelirAlçak yerde yatma sel alır yüksek yere yatma yel alırEsmere al bağla karşısına geç ağlaMerdiven ayak ayak çıkılırÇiğ yemedim ki karnım ağrısınArslan postunda gönül dostundaAyı akım kirpi yumuşağım demişBıyık burula buruka kaytan insan s kile s kile şeytan olurBıyık büküle büküle kaytan insan s kile s kile şeytan olurAdama dildir adam dedirtende hayvan dedirten deİnsan şimdi neyse geçmişindede odurAnamın öleceğini bilseydim kulağı dolu darıya satardımKurban kemiğiyle köpek tavlanmazİş görene iş yetmemiş avareye gün yetmemişGöz görür gönül isterSebepsiz ölüm olmazİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşa anlaşırÖrdek kazı taklit ederken kıçını yırtmışİnsan konuşa konuşa hayvan koklaşa koklaşa anlaşırBir deli kuyuya taş atmış kırk akıllı çıkaramamışGönül var otluğa gönül var çöplüğe (bokluğa) konarHayvan koklaşa koklaşa insan söyleşe söyleşeKefenin cebi yokturÇanağa ne doğrarsan karşına o çıkarAğaç meyvesi olunca başını aşağıya salarKardeşten karın yakın kulaktan burun yakınKaz gelecek yerden tavuk esirgenmezMeyveli ağacın dalı eğik olurKartala bir ok konmuş birde görmüş ki yeleği kendi kanadındanÖfkeli insanda akıl olmazKulaktan burun yakın kardeşten karın yakınKoyma akıl akıl almazBir hatır iki hatır üçüncüde vur satırHerkes her biri için her biri herkes içinBir kızı bin kişi ister bir kişi alırHavada akranıyla uçmayan kuşun sesi havadan değil tavadan gelirKuzguna yavrusu güzel görünürHer insanın bir kusuru vardırİnsan yanıla yanıla pehlivan yenile yenileAbdal abdala çatmayınca kasnak boyna geçmezSözünü bil pişir ağzını der devşirKarga ile gezen boka konarAllah ın bildiği kuldan saklanamazCemaat ne kadar çok olsada imam gene bildiğini okurYenliceği yel atmış götüne diken batmışBaca eğri olsada duman doğru çıkarCemaat ne kadar çok olsada hoca gene bildiğini okurBaktın kar havası eve dön kör olasıAç ölmez benzi sararırHer şey aslına dönerİnsan kıymetini insan bilirHesapsız gemi karaya vururGöz görür gönül çekerKanatsız kuş olmazAslında olan tırnağında getirirKargaya yavrusu şahin görünürKoyma akıl cepten düşerÜstat yanında perende atılmazHerkes sevdiğini öper bayramda bahaneAğacın meyvesi olunca başını aşağı eğerDost yüzünden düşman gözünden belli olurİnsan yiyeceği yemeğin başına oturmalıDağdan gelip bağdakini kovmak olmazAslında olan tırnağıyla getirirNe gir ıslan ne çık titreCins horoz yumurtadayken öterVar ne bilsin yokun halindenİnsan kendini beğenmese ölürYalnızlık Allah'a yaraşırDil ebsem olsa baş esendirDil ebsem baş esendirKara gün kararıp durmazKör bıçak ele iş bilmeyen avrat dile yavuzAkçe bulsam çıkı yokKişi düştüğü yerden kalkarNe sakala minnet nede bıyığaAkça bulsam çıkı yokCami ne kadar büyük olsada imam gene bildiğini okurYiğit düştüğü yerden kalkarÖpmeye niyeti olmayan yanağın nerede? diye sorarMaşa varken elini ateşe sokma (el ateşe sokulmaz)Mazlumun ahı indirir şahı (yerde kalmaz)Cami ne kadar büyük olsada hoca gene bildiğini okurAyağında donu yok fesleğen ister başınaHer derdin bir devası vardırDonuna işemedik çocuk olmazDünyanın ucu uzunÇok gülen çok ağlarÇağrılmadık yere çörekçi ile börekçi giderHer derdin bir dermanı vardırZengin dağlar aşar olmayan yolda şaşarDünya süleyman a bile kalmamışKabahat (suç) samur kürk olsa kimse sırtına (üstüne) almazNokta kadar menfaat için virgül kadar eğilmeVarlığa güvenmeEr (vücut) kocar gönül kocamazAğaç ne kadar meyve verirse dalı o kadar yere eğilirGazap gelince akıl giderMal ile insan insan olmazVeren hak alanda hakDoğru gidenin başı duvara çarpmazÖlü evinde ağlamasını düğün evinde gülmesini bilmeliAğaç yaprağıyla insan dostuyla güzeldirEvladı ben doğurdum amma gönlünü ben doğurmadımDeveden deve umulmazAkbaba leyleğin dayısı herkese kendi başının kaygısıHerkes kendi aklını beğenirDeveden kazaz olmazKılık kıyafetle adam olunmazSarımsak yemedim ki ağzım koksunŞüphe insanı rahat koymaz ama çok tehlikeden korurVarsa hünerin her yerde vardır yerinKır atın (koca öküzün) yanında duran ya huyundan ya suyundanÇok muhabbet tez ayrılık getirirYağ bulamaz aşına fesleğen sokar başınaAkçenin gittiğine bakma işin bittiğine bakBir dala basarsan bin dal ırgalanırDil susmayınca baş esen olmazGüzele bakmanın göze faydası varAkıl ile aslan tutulur güç ile sıçan tutulmazYıl başına akıl başınaGerçek dostlar kötü günde belli olurBir dala basınca bin dal sallanırİki gönül bir olursa samanlık seyran olurBir adama kırk gün deli desen deli olurTeke eti ilaç olur keçi eti yel olurGerçek dost kötü günde belli olurYatan ölmez eceli yeten ölürAğacın meyvesi olunca başını aşağı salarHastaya döşek sorulmazİnsan bilmediğini ayağının altına alsa başı göğe ererAç insanın yanından kaçKul kusursuz olmazİnsan gönlünün artığını söylerİyi insan sözünün üstüne gelirAdamın yere bakanından suyun sessiz (yavaş) akanından kork (suyun yavaş akanından insanın yere bakanından kork)Adam kıymetini adam bilirAtmaya niyeti olmayan aptal taşın büyüğüne sarılırSen işi bırakmayınca iş seni bırakmazDünyanın iki ucu bir araya gelmezHatasız dost arayan dostsuz kalırKlavuzu karga olanın burnu boktan çıkmazKötü gün gider kötü komşu gitmezHastalık sayrılık insan içinBalta değmedik (girmedik) ağaç (orman) olmazDağ başına kış gelir insanın başına iş gelirİnsan insanın şeytanıdırDünyada tasasız baş bostan korkuluğuna benzerEl öpmekle ağız aşınmazBir baş soğan bir kazanı kokuturDünyanın iki başı bir araya gelmezKöpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenemezAlışmış kursak bulamacı isterHerkes davul çalar ama çomağı makama uyduramazParasını aziz eden kendisini rezil ederÖdünç akıl cepten düşerKöpek suya düşmedikçe yüzmeyi öğrenemezHastalıkda sağlıkda insan içindirİnsan beşer bazen şaşarAtmaya niyeti olmayan çingene taşın büyüğüne sarılırZanaat altın bileziktirAğlayakda gözden mi olak?Bir adama kırk gün deli dersen deli akıllı dersen akıllı olurCan pazarı bu oyun olmazKişi vezir olmakla insan olmazAklı bol olan zamanın kıtlığından zarar görmezSırça köşkte oturan komşusuna taş atmamalıHastaya yatak sorulmazSora sora Bağdat (kabe) bulunurDağ adamı hasta eder sağ adamıSenden devletliye ortak olmaHer insan kendi çukurunu doldururCan çıkmadan huy çıkmazEğri ağaca yayım her gördüğüne dayım demeEr lokması er kursağında kalmazİnsan kendini beğenmese çatlar ölürKimseden kimseye hayır yokÖfkede akıl olmazHatasız arkadaş arayan arkadaşsız kalırTok iken yemek yiyen mezarını kendi dişiyle kazarSana kurşun atana sen ekmek atSana taşla varana sen ekmekle varAk köpeğe koyun diye sarılmaNar üstüne turp yenmezBir ağacın gölgesinde bir sürü yatarHerkes aklını mezada vermiş yine kendi aklını beğenmişAslan postunda gönül dostundaHerkes aklını mezada vermiş yine kendi aklını almışAllah sağ gözü sol göze muhtaç etmesinSelam para kelam paraHerkes aklını pazara çıkarmış yine kendi aklını beğenmişBir çerağın ışığına kırk kişi otururAkılsızın şaşkını beyaz giyer kış günüBedenin rahat etmesi ancak kanaattedirİğne deliğinden deve başı geçmezSana taşla dokunana sen pamukla dokunKuzusuna kıymayan kebap yiyemezSana taşla vurana sen pamukla dokunCan cümleden azizSana taşla vurana sen ekmekle varGözden uzak olan gönüldende uzak olurVardığın yer körse sende gözünü kapaİte dalanmaktan çalıyı dolanmak yeğdirGönülsüz yenen aş ya karın ağrıtır yada başİki testi tokuşunca biri elbet kırılırHatasız arkadaş arayan yalnız kalırYananın olsunda yanmazsa yanmasınSu aktığı yere akarSana taşla vurana sen aşla varVardığın yer kör ise sende gözünü kapaŞefkati olmayan şefkat bulmazAnne hakkı ödenmezEkin biçe biçe deste olur insan gide gide usta olurSoydur çeker (boktur kokar)Eşeği bağla işini sağlaCefayı çekmeyen sefanın kıymetini bilemezEl için yanma nare yak çubuğunu keyfini araEr kocar gönül kocamazSana taşla varana sen aşla varBir elin sesi çıkmazHayvan yularından insan sözünden (ikrarından) tutulurDerin su yavaş akarDervişin fikri neyse zikride o olurAlmadan vermek Allah'a mahsusKarpuz kabuğu suya düşmeden denize girilmezSofrada elini mecliste dilini saklaAna hakkı ödenmezEl eliyle yılan tut onuda yalan tutHer ziyan bir öğüttürGöz görür gönül ister (çeker)Cefayı çekmeyen sefayı süremizKaymağı seven mandayı yanında taşırDostunu överken yerecek yer bırakOğlan yemiş oyuna çoban yemiş koyuna gitmişKul hatasız (kusursuz olmaz)Ya baltaya sap olmalı ya toprağa kürekÖlüm kalım bizim içinGelin girmedik ev olur ölüm girmedik ev olmazBoş laf (lakırdı) karın doyurmazYılan kendi eğrisini bilmez deve boynun eğri derÖfkeyle (öfke ile) kalkan zararla (ziyanla) otururBaş sağ olursa börk çok bulunurDoludan ıslanmışın yağmurdan pervası olmazEl için yanma nare yak çubuğunu safanı araCins horoz yumurtada (iken) öterHuyu güzel olandan kırk yıl usanılmazBen ölürsem yare ne? yar ölürse çare ne?Ağaç meyvesi olunca başını aşağı salarAz veren candan çok veren maldan verirBugün geçmişin meyvesi geleceğin çekirdeğidirBin kişi değmez bir kişi bir kişi değer bin kişiAç tokun gözüne bakmakla doymazYalnızlık Allah'a mahsusturKavganın iyisi olmazBoğulursan büyük denizde boğulAyağında donu yok fesleğen takar başınaMeramın elinden ne kurtulur?Boğulursan büyük suda boğulNe verirsen elime onu sürerim yüzüneAğrısız baş ararsan mezara gitBencil her yerde yalnızdırAdam arkadaşından belli olurDünya gülümser ama yine alın buruşturur kaş çatarCefayı çekmeyen sefanın kadrini bilemezAğaca balta vurmuşlar sapı bendendir demişKanatsız kuş uçmazBencillik dostluğun zehiridirBilgin parasızda olsa zengin sayılırKendisine hayrı olmayanın başkasınada yararı yokturSu akarken testini doldurÖpecek el ararsan kendi elindirÖpersen kendi elini öpBuldun bir koyun yede doyunÖpeceksen kendi elini öpDostluklar kara günde belli olurKendisine hayrı olmayanın başkasınada hayrı yokturSaç safadan tırnak cefadan uzarAzman olma uzman olAç köpek fırın delerMerhamet etmeyene merhamet edilmezAt arıklıkta yiğit gariplikteBacak kadar boyu var türlü türlü huyu varDeme dostuna der dostuna. bir gün olur tuz basarlar postunaMisk yerini belli ederMerhamet etmeyene merhamet olunmazHastalık sağlık bizim (insan) içinHasta ol benim için öleyim senin içinDervişin fikri neyse zikride odurBir adama kırk gün ne dersen o olurHuyu güzele kırk yılda doyulmaz kendi güzele kırk günde doyulurAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını beğenmişCan boğazdan gelir (geçer)Eşeğine bakmaz köye düğüne giderElin iti gider pay getirir bizim it gider beleş getirirBir buldu iki ister akça buldu çıkın isterİnsan unutur kalem unutmazKötürümden aksak hiç yoktan ahmak yeğdirBir zalimden bir alim doğarÇalışan demir pas tutmazAğaca dayanma kurur adama dayanma ölürSora sora kabe bulunurEşeğine bakmazda akşamdan sonra oduna giderZenginin horozu bile yumurtlarAcele işin sonucu nedamet (pişmanlıktır)Adam (insan) eti (yükü) ağırdırYedisinde neyse yetmişindede odurKedi kıçını görmüş yaram var! demişKimse kendi ayıbını görmezİnsan yedisinde neyse yetmişindede odurAdama dayanma ölür duvara dayanma yıkılırKeskin zeka keramete kıç attırırBir katar deveyi bir eşek çekerZengin giyerse sağlıcakla fakir giyerse nereden buldun ki! derlerAslını inkar eden (saklayan) haramzadedir (kafirdir)Dilden gelen elden gelse her fukara padişah olurKörün istediği bir göz ikisi olursa ne sözEşeğine bakmazda hasan dağı na oduna giderEşek bile bir düştüğü çukura bir daha düşmezMüft olsunda zift olsunAğaca dayanma çürür insana dayanma ölürElin iti gider üleş getirir bizim it gider beleş getirirEtle deri yemekle diriAlim unutur kalem unutmazÖlüm bir kara devedir ki herkesin kapısına çökerKorkunun ece faydası yokturYağmur yağsa yaş görmez kavga olsa taş görmezDilin kemiği yokturÖlüm var dirim varHatır için çiğ tavuk (bile olsa) yenirGönül ne kahve ister ne kahvehane gönül sohbet ister kahve bahaneBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyimKarga nereye gitse kargadırBilen sıkıntılara katlanmasınıda bilirBelli düşman gizli dosttan yeğdirİnsan eti ağırdırDünyanın iki başı bir gelmezKefenin cebi yokÇok bilen (söyleyen) çok yanılırKul azmayınca hak yazmaz (kula bela gelmez hak yazmadıkça hak bela yazmaz kul azmadıkça)Bir tepe yıkılır bir dere dolarİnsan ikrarından hayvan yularından tutulurHayvanın alacası dışında insanın alacası içindedirİnsanın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırMisafir kısmetiyle gelirAğlatırsa mevla bir gün güldürürSoran yorulmamışAç bırakmaz hırsız edersin çok söyleme arsız (yüzsüz) edersinPara kazanmakla değil tutumla artarSurete bakma sirete bakKurban etiyle köpek tavlanmazBir katar deveyi bir eşek yederIsırgan ile taharet alınmazBaşak büyüdükçe başını eğerTartılırsan denginle tartılİnsan yükü ağırdırBoş eşek yorga giderAdama dayanma ölür duvara (ağaca) dayanma yıkılır (kurur)Tabancanın dolusu bir kişiyi boşu kırk kişiyi korkuturEle güven olmazSöyleme dostuna oda söyler dostuna. bir gün olur kül basarlar postunaAğlatırsa mevla yine güldürürHamala semeri yük olmazSağlam kafa sağlam vücutta bulunurPara kazanılmakla değil tutumlulukla artarUsta yanında perende atılmazBaş olan boş olmamalıdırSöz ağızdan çıkarAdamın yere bakanından suyun yavaş akanından korkAğrılardan göz ağrısı her kişinin öz ağrısıBaca eğride olsa dumanı doğru çıkarKimse kendi memleketinde peygamber olmamışBilmedik aş ya karın ağrıtır ya başHazıra dağ dayanmazAdamın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırYad elde beylik sürmeden yurtta züğürt gezme yeğdirAcından karnı gurlar başına nergis bağlarCahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz olBaşak olgunlaştıkça boynunu eğerKırk hırsız bir çıplağı soyamazDevenin üstünde adamı böy sokarİbadetde mahfi kabahat deGabbe içerden olunca kapı tırkaz tutmazEvvel taam (selam) sonra kelamVarsa (var mı) pulun herkes kulun yoksa (yok mu) pulun dardır yolunİyi insan lafının (sözünün) üstüne gelirBakan göze bağ olmazEğitim özgürlüğe götürürİyiliğe nereye gidiyorsun? demişler kötülüğe demişArpa eken buğday biçemezSağ baş yastık istemezEşeğin kulağını kesmekle küheylan olmazCeviz gölgesi yavuz gölgesi söğüt gölgesi yiğit gölgesiÖküz tekini bulmadan çifte yürümezÜzümü çok duyduğun yere sepeti ufak götürAdam ahbabından bellidir (bana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyim)Şap ile şeker bir değilKılık kıyafetle adam adam olmazAğlayıpda gözden mi olayım?Küheylan at çul içindede bellidirHasta olmayan sağlığının değerini bilmezÖlüm dirim bizim içinKirpi yavrusunu pamuk diye severmişBaktın ki kar havası eve gel kör olasıKaldır kaşını yiyeyim aşınıÜzümünü bol işittiğin bağa sepetini küçük götürDeveye burç gerek olursa boynunu uzatırHasta olmayan sağlığın değerini bilmezSuyun duru akanından insanın yere bakanından korkmalıYavru kuş yuvada gördüğünü yaparBir ahırda atda bulunur eşekdeOlmaz olmaz deme olmaz olmazArsız neden arlanır çulda giyer sallanırSu akarken testiyi doldurmalı (doldur)Akan çay her zaman kütük getirmezHerkes aklını pazara çıkarmış yine kendi aklını almışDeveye dağ beygire yağSenden çıkmış bir kaza kime gidersin imdadaKarınca kanatlanınca serçe oldum sanırAlında yazılı olan başa gelirKirpide yavrusunu pamuğum diye severmişParan gitti mi diye sormazlar isin bitti mi diye sorarlarÖfke gelir gider kelle gider gelmezSütten ağzı yanan ayranı üfleyerek içer (yoğurdu üfleyerek yer)Çabalama ile çarık yırtılırDinsizin hakkından imansız gelirDeveyi sağlam kazığa bağla sonra Allah'a emanet etBayramda borç ödeyene ramazan ağır gelirGüzel söz demir kapıyı açarTaze bardağın suyu soğuk olurKöpek bile yal yediği kaba pislemezSaç sefadan tırnak cefadan uzarYazın serçeye kim olsa yem verirİnsan hatasız olmazDevenin dizini bağlada sonra mütevekkil olDeveyi sağlam bağla sonra Allah'a ısmarlaAkarsu çukurunu kendi kazar (doldurur)Sözü tok olanın kalbi pak olurEvvel deveni bağla sonra hakk a ısmarlaAş sabahın iş sabahınÇok yaşayan değil çok gezen bilirAç elini kora sokarSırrını düşmanının bilmesini istemiyorsan dostunada söylemeArmut ağacı elma vermezBin işit bir söyleSoydur çekerHer güzelin bir kusuru vardırAkıllar gelin olmuş herkes kendininkini beğenmişYiğit bin yaşar fırsat bir düşerSu içene yılan bile dokunmazKomşun kör ise sen kısık bakKarga bülbülü taklit edeyim derken ötmeyi unutmuşPilavdan döne kaşığın sapı (dönenin kaşığı) kırılsınSuyu havana koy döv döv yine suİşini kış tut yaz çıkarsa bahtınaSırrını düşmanının bilmesini istemezsen dostunada açmaFala inanma falsızda kalmaKuzguna yavrusu şahin görünürBir suçla adam asılmazBaş sağ olursa börk çok olurBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıptırTatlı dil güler yüz düşmanın kolunu bükerSora sora Bağdat bulunurAcele etsende iş olacağına varırNe sert ol asıl ne yumuşak ol basılBilgi insanın ufkunu açar dünyayı genişletirMeyve ağacından uzak düşmezKürk ile börk ile adam olunmazTemel taşı temelde köşe taşı köşede gerekKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)Güvenme erine et teper derineIlıya ılıya yaz soğuya soğuya kış gelirBir korkak bir orduyu bozarGüne göre kürk giyinmek gerekAvrat lazım kalçalı oğlan doğursun aslan pençeliKelle sağ olsunda külah bulunurKimseden kimseye hayır yok (gelmez)Cefa çekmeyen sefanın kadrini bilmezNerede hareket orada bereketNamazda gözü olmayanın kulağı ezanda olmazAkıllar pazara düşmüş herkes kendi aklını almışSayılı günler (gün) tez (çabuk) geçerEski diye atma kürkünü gerek olur bürünürsün bir günüİt sürü para kazanAklı namazda olmayanın kulağı ezanda olmazArmut ağacından uzak düşmezMezar taşı ile övünülmezDoğrunun yardımcısı Allah tırPara parayı çekerEşeğini salam bağla ki komşunu hırsız etmeÇömlekçi suyu saksıdan içerKiminin devesi kiminin duasıElle gelen düğün bayramNe sert ol asıl ne yavaş ol basılİnsan çeşit çeşit yer damar damarKişi arkadaşından (refikinden) azarHerkes ektiğini biçerAz yiyenin hekimle düz gidenin hakimle işi olmazAğaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmezVerirsen veresiye gidersin karasuyaAlçacık boyu var türlü türlü huyu varBir söyle on dinleDostunu överken biraz yerecek yerini bırakTek taşla duvar olmazTek taş duvar olmazFare deliğe sığmamış birde kıçına kabak bağlamışHata yapmaktan korkan insan hiçbir işte başarılı olamazAkılları pazara çıkartmışlar herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)Cinstir çeker boktur kokarKişinin başına gelen kendi ağzından çıkandırDünya iki kapılı handırAllah kulunu kısmetiyle yaratırAllahtanrısağ gözü sol göze muhtaç etmesinDeli deliden hoşlanır iman ölüdenHer kaşığın kısmeti bir olmazKöseyle alay edenin top sakalı kara gerekKötü söz sahibini belaya uğratırSıçan deliğe sığmamış birde kıçına kabak bağlamışHoca okurken yanılırHata yapmaktan korkan insan hiçbir şey yapamazKorku dağları bekletir (aşırır)Köpek ekmek veren (yediği kapıyı) tanırDemiri nem insanı gam çürütürAltın eşik ağaç eşiğe muhtaç olurNe aşkın ol asıl ne şaşkın ol basılAz açgözlülük çok zarar getirirIsmarlama hac kabul olmazAz açgözlülük çok zarar verirAç dışarı çıplak içeri kaçarNe şaşkın ol basıl ne taşkın ol asılMeyhanecinin yüzünü bayram topu güldürürAcı çekmeyen olgun insan olamazAz tamah çok zarar verirVerme malını veresiye akar gider karasuyaUnun çoksa çörek et yağın çoksa börek etIsmarlama dua kabul olmazAdamın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Az tamah çok zarar getirirAz açgözlülük çok ziyan getirirIsmarlama dua kabul edilmezKöpek sahibini ısırmazAcımayana acınmazHaramzade pazar bozar helalzade pazar yaparKurcalama sivilceyi çıban edersinHer ağaçtan kaşık olmazEv devdirIsmarlama hac kabul olunmazAz tamah çok ziyan verirSağlıktan büyük zenginlik yokturEşeğini sağlam kazığa bağla sonra komşunu hırsız çıkarmaAz açgözlülük çok ziyan verirKoyunun götü bir gün açıksa keçininki her gün açıkAç ile arkadaş olma yemem derde sömürürKılıç kınını kesmezDüşenin dostu olmazAltın eşik ağaç eşiğe muhtaçtırKılavuzu karga olanın burnu boktan kurtulmazAllah şaşırttı mı dayıya hala dedirtirmişŞahin küçük et yer deve büyük ot yerSağlık varlıktan önemlidirDertsiz baş olmazAçın gözü ekmek teknesinde olurSofrada elini mecliste dilini kısa tutDert gider ama yeri boş kalmazAk şeker kara şeker bir damar soya çekerPire yüzünden yorgan yakılmazNe şeytanı gör ne kulhuvallah ı okuNe şeytanı gör ne lahavle çekDilin cirmi küçük cürmü büyükİki tavşan kovalayan hiçbirini tutamazSanat (meslek) altın bileziktirKişinin çektiği dili belasıdırBilgisiz insan içi boş davula benzerDünya dört kulplu bir kazan bir kulpundan tutda kazanNe değirmende yat ne korkulu rüya görGüneş giren eve doktor girmezYemeyenin malını yerler demine hu çekerlerDünyadaki en değerli hazine sağlıktırDeve sahibi şan sahibi koyun sahibi mal sahibi yeler onmaz bağ sahibiEv deliği dev deliğiİnsan sıkıntısını başkasına açıklayarak giderebilirPara isteme benden buz gibi soğurum sendenAdam yenilmekle marifetli olur yanılmakla alimIsmarlama dua satın alınmazİtin gönlüne kalsa günde bir leş yerSağlık varlıktan iyidirFare (sıçan) deliğe sığmamış birde kuyruğuna (kıçına) kabak bağlamışAğaç ne kadar uzasa göğe ermezSağlık varlıktan üstündürİşleyen demir paslanmazSen kendini övme el seni övsünKöpek ekmek veren kapıyı bilirTaş düştüğü yerde kalırOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmiş (yel ile yuf bitmiş)Cins cinse çekerKarpuz kabuğunu görmeden denize girmeAltın kapılının ağaç kapılıya işi düşerAsil ile taş taşı soysuz ile yeme aşıParayı zaptetmek deliyi zaptetmekten zordurSağır işitmez (duymaz) uydurur (yakıştırır)Hamala semeri yük değildir (olmaz)Amcam dayım hepsinden aldım payımYenice eleğim seni nerelere asayım?Mart ayı dert ayıKötü tarlanın verdiğini yiğit kardeş vermezEkmek aslanın midesindedirKısmetinde ne varsa kaşığına o çıkarEğer ile meğeri evlendirmişler keşke diye bir çocuk doğmuşEv eksiği dev eksiği ev deliği dev deliğiAl şunu tut dedilerse yut demedilerEkmek aslanın ağzındadırLokma aslanın ağzındadırGüneş giren eve hekim girmezHasta olmayan sağlığın kadrini (değerini) bilmezÇalışan demir ışıldarTaş düştüğü yerinde ağırdırKöpeğe gem vurma kendisini at sanırTaş düştüğü yerinde kalırAç yatarım dinç kalkarımBaş yastığı baş derdini bilmezKarga kekliği taklit edeyim demiş kendi yürüyüşünü unutmuşKırkından sonra saza başlayan kıyamette çalarAğrısız baş mezarda olurKanatsız kuş uçmaz (olmaz)Köpek ekmek yediği kapıyı bilirAdam adam pehlivan başka adamKedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) derYüzü güzele kırk günde doyulur huyu güzele kırk yılda doyulmazİnsan dışıyla karşılanır içiyle uğurlanırİt boku acından yerİşleyen demir parıldarDağ dumansız insan hatasız olmazHer yiğidin gönlünde bir arslan yatarBal yiyen baldan usanırAcı söz adamı dininden çıkarır tatlı söz ayıyı ininden çıkarırCahil davula benzer işi boş sesi çokturEğri ağaçsız orman olmazÖlüm kalım (dirim) bizim içinGençlikte para kazan ihtiyarlıkta kur kazanBir insan köprü kurar bin insan geçerGeçim dünyasıKalp kalbe karşıdırErinenin oğlu kızı olmamışAynı ırmakta iki kere yıkanamazsın üzerinden akan sular şimdi yeni sulardırKötülük her kişinin karı iyilik er kişinin karıDertsiz baş mezarda taşEv dediğin evrendir ucu dönmez kervandırAdamakla mal tükenmezBal yiyen baldan bıkarAğaca dayanma kurur insana dayanma ölürAğustosta gölge kovan zemhiride karnını ovarKöpek ekmek yediği kapıyı tanırBilen bilir bilmeyen aslı var sanırÖküze boynuzu yük olmazTilkinin gezip geleceği yer kürkçü dükkanıdırKomşunun karısı komşuya kız görünürHacı bildiğimizin haçı boynundan çıktıHer şey incelikten insan kalınlıktan kırılırHacı sandığımızın haçı koynunda çıktıAzıcık aşım kaygısız başımHerkes kendi ayıbını bilmezBir ambar buğdayın örneği bir avuçturHatasız kul olmaz her insan hata yapabilirKime hacı dersin haçı koltuğundan çıkagelirAltının kıymetini sarraf bilirKarıncanın yok olma zamanı gelince kanatlanırBir kişi köprü kurar bin kişi üzerinden geçerKişi ne yaparsa kendine yaparAt binicisini tanır (bilir)Merdiven basamak basamak çıkılırEşek at olmaz ciğer et olmazPazarda herkes ambarındaki unu kadar konuşurBey oğlu kulluk kul oğlu beylikYiğidin malı meydandadırKörün yanına varırsan sende bir gözünü kapaTilkinin dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırÜvey öz olmaz kemha bez olmazHacı dediğimizin haçı koltuğundan çıktıGönül kimi severse güzel odurGönül kocamazÜç göç bir yangın yerini tutarBir adam köprü kurar bin adam üzerinden geçerAt görür aksar su görür susarAyıpsız dost isteyen dostsuz kalırEv sahipleri pastırmayı ince doğrasa kurnaz misafir alır ikişer ikişer yutarAyıpsız dost arayan dostsuz kalırKoça boynuzu yük değilSırça köşkte oturan komşusuna taş atmazKime müslüman desem haçı koltuğundan çıkarttıAslını inkar eden (saklayan) haramzadedirİki cambaz bir ipte oynamazAlçak yerde tepecik kendini dağ sanırNiyet hayır akıbet hayır (selamet)Bal yiyen baldan bıkmış yağ yiyen yağdan bıkmışDuvara dayanma yıkılır insana güvenme ölürDuvara yaslanma yıkılır insana güvenme ölürAğaca dayanma kurur insana güvenme ölürEl eliyle yılan tutulurAdamın yere bakanından suyun sessiz akanından korkDünyayı sel bassa ördeğe vız gelirSağ olsunda dağ ardında olsunDil epsem (olsa) baş esen (olur)Kötülük yapan insan mutlaka daha büyük kötülükle karşılaşırBüyük balık küçük balığı yerAdama güvenme ölür ağaca dayanma kururKusursuz dost arayan dostsuz kalırKuş darıdan kaçar mı?Hayvan yularından insan sözünden tutulurBaş ağır gerek kulak sağırSütle giren huy canla çıkarLafla (lakırdı ile) peynir gemisi yürümezAdalet evrenin ruhudurKalp kazanır kaltaban gönenirSu aktığı yere yine akarGailesiz baş yerin altındaParayı veren düdüğü çalarHamala semeri yük değildirDile gelen ele gelirAslını inkar eden haramzadedirAğır taş batman döver (yerinden oynamaz)İyiliğe iyilik her kişinin karı kötülüğe iyilik er kişinin karıGençlikte taş taşı kazandıkça ye aşıAcıyan çok amma ekmek veren yokDadandırma kara gelin dadanırsa yine gelirGençlikte taş taşı ihtiyarlıkta ye aşıIrz insanın kanı pahasıdırGençliğinde taş taşı ihtiyarlıkta ye aşıBorçlu ölmez benzi sararırAz ateş çok odunu yakarDeğirmene gelen nöbet beklerAdalet dünyanın temelidirAyıpsız yar isteyen yarsız kalırAdalet mülkün temelidirÇıkacak kan damarda durmazAz konuş çok çalışZihin paraşüt gibidir açık değilse işe yaramazSen olursan bensiz bende olurum sensizSormak ayıp değil sormamak ayıpKul hatasız olmazAcı söz insanı dininden tatlı söz yılanı deliğinden çıkarırDüşüne düşüne görmeli işi sonra pişman olmamalı kişiKavgada kılıç ödünç verilmezAkla gelmeyen başa gelirKartala bir ok değmiş oda kendi yeleğindenBilmekten değil bilmemekten korkmalıEkmek çiğnenmedikçe yutulmazDeve bir pula pulu getir deve bin pula deveyi getirAk koyunun kara kuzusuda olurKurt komşusunu yemezAman diyene kılıç kalkmaz (eğilen baş kesilmez)Su akarken testiyi doldurmalıSormak ayıp değil öğrenmemek ayıpEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu balyoz sanırOğlan olsun deli olsun ekmek olsun kuru olsunBilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıpDayak cennetten çıkmadır iyi olsaydı çıkmazdıAdamın (insanın) adı çıkacağına canı çıksınDayak cennetten çıkmıştır iyi olsaydı çıkmazdıEkmek bile çiğnenmeyince yutulmazBir cahilin dostu olmaktansa bir alimin düşmanı olman daha iyidirGiden gelse dedem gelirdiKoz gölgesi kız gölgesi söğüt gölgesi yiğit gölgesi dut gölgesi it gölgesiAğası güçlü olanın kulu asi olurAkıllının düşmanlığı cahilin dostluğundan hayırlıdırAğrısız baş mezarda gerek (olur)Ağaç yaprakları ile gürlerKısmetinde ne varsa kaşığında o çıkarNe katarsan aşına o gelir kaşığınaİşleyen demir pas tutmazEl yumruğu yemeyen kendini kahraman sanırKurt kışı geçirir ama yediği ayazıda unutmazNe şeytanı gör ne salavat getirAçık yerde tepecik kendini dağ sanırİnsan göre göre hayvan süre süreAtı atasıyla katırı anasıylaAğır basan hafif kalkarBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıpAğır taş batman döverAğır basar hafif kalkarHelalzade barıştırır haramzade karıştırırVarlığa güvenilmezAz eli aşta gör çok eli işte görNeren ağrırsa canın ordaBir delinin kuyuya attığı taşı kırk akıllı çıkaramazAğaç fidan iken eğilirCömertle nekesin (cimrinin) harcı birdirÖlüm gelmiş bu cane baş ağrısı bahaneÇanağına ne doğrarsan kaşığına o gelirGüneş girmeyen eve hekim girerAğaç yapraklarıyla gürlerAğır ol batman gelParayla dost bulunmazAç esner aşık gerinirHayvan yularından insan ikrarından tutulurEl el ile harman yel ileAç tokun yüzüne bakmakla doymazSu akar yolunu bulurKediye bokun kimya demişler üstünü örtmüşAğır taş yerinden oynamazAğaç yaprağıyla güzeldirKırılan kalp kolay kolay onarılmazElin yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu balyoz zannedermişAğaç yaprağı ile gürlerBalı olan (bal) yemez mi?Ağaç yaprağı ile güzeldirMezara servet taşınmazErken evlenen döl alır erken kalkan yol alırÇanağına ne doğrarsan kaşığında o çıkarAslan yattığı yerden belli olurSöz biliyorsan söyle inansınlar bilmiyorsan söyleme seni bir adam sansınlarİki kişinin bildiği sır değildirİnsan sözünden hayvan yularından tutulurDeniz dalgasız olmaz gönül sevdasız olmazAğrılarda göz ağrısı her kişinin öz ağrısıKöre şimdi gece. demişler ne zaman gündüzdü? demişLokma (bile) çiğnenmeden yutulmazSahipsiz eve it buyrukKazanmayanın kazanı kaynamazİki kişinin bildiğini herkes bilirAç kurt bile komşusunu dalamazMart yağar nisan övünür nisan yağar insan övünürKomşun kör ise senkıpabakErken çıkan yol alır er evlenen döl alırTırnağın varsa başını kaşıEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanırİnsan eşek olunca semer vuran çok olurFazla (artık) mal göz çıkarmazAkan su pislik tutmazHer sakaldan bir tel çekseler köseye sakal olurKeskin sirke küpüne (kabına) zarar verirErteye kalan arkaya kalırİt itin ayağına (kuyruğuna) basmazİte selam deliye kelam olmazSofrada elini dernekte dilini sıkı tutAdalet ile zulüm bir yerde barınmazAkar su yosun tutmazAt sahibine (binicisine) göre kişnerBayram etiyle it tavlanmazLokma çiğnemeden yutulmazKuş kanadına kira istemezKoyma akıl akıl olmazYılana yumuşak diye el sunmaKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdulrahman çelebi derlerAdam adam denmekle adam olmazVeren eli herkes öperSıçan deliğe sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışEve lazım olan camiye haramdırHuy canın altındadırMinarede doğru ama içi eğriAdamın (insanın) adı çıkacağına (çıkmaktansa) canı çıksın (çıkması yeğdir)Akla gelmeyen (akla gelen) başa gelirEldeki yara yarasıza duvar deliği gibidirYemeyenin malını yerler (üstüne bir bardak su içerler)Alçak uçan yüce konar yüce konan alçak uçarYalan parayla alınmazVarışına gelişim tarhana aşına bulgur aşımHasta olmayan sağlığın kadrini bilmezAyranım ekşidir diyen olmazKalkacağın yere oturmaAttan düşene tımar deveden düşene mezar gerektirAç doyacağını düşünmez tok acıkacağını düşünmezO hacı bu hacı kim olacak boyacı?Sonradan gelen devlet devlet değildirYalan parayla değil yaSefa ile yenen cefa ile kazanılırHer şeyin yokluğu yoklukturKara gün kararıp kalmazAkçesi ucuz olanın kendisi kıymetli olurTavşanı tazı tutar çalımı avcı satarDeve bir akçeye deve bin akçeyeBilgisiz bir kimse savaş davuluna benzer sesi çok içi boşturMal sahibi mülk sahibi nerde acep ilk sahibiÖlümden öte köy yokturKedi yavrusunu yerken sıçana benzetirHer damardan kan alınmazAyıpsız yar arayan yarsız kalırMal sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibi?Ziyan olan koyunun kuyruğu yağlı olurSen zot ben zot ata kim vere otKöpek ekmek veren kapıyı tanırKısa günün karı az olurKuşa süt nasip olsa anasından olurduNasihat vereceğine para verRahat ararsan mezardaKüçük suda büyük balık olmazHerkes ne ederse kendine ederGöz var izan varİki gönül bir olunca samanlık seyran olurOrtak atın beli sakat olurSöz uçar yazı kalırÖfkeyle kalkan zararla (ziyanla) otururBıçağı kestiren kendi yüzü suyu insanı sevdiren kendi huyuAğrısız baş mezarda gerekKazma elin kuyusunu kazarlar kuyunuMahşerde amel kazanılmaz! işini zamanında yapAna hakkı Allah hakkıKaderde ne varsa o olurHerkesin ettiği yoluna gelirYangını körükleyen saçından tutuşurBir lisan bir insanEşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmezBeleş olsunda zift olsunEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanırCanı cana ölçmeliÖküz yem bitince çifte gideceğini bilirKişi arkadaşından bellidirDevamlı akan su yatağını ve kendini temiz tutarBaş dille tartılırİğne atsan yere düşmez (deyim)Düşünen insan özgür insandırAkıl insanı zulmede götürebilir merhamete deVücut kocar gönül kocamazTaş düştüğü yerde ağırdırHer işin başı sağlıkHaneye lazım olan camiye haramdırHelva şirin nefis kafirDostluk başka alışveriş başkaTaş altında olmasında dağ ardında olsunKuzguna yavrusu (anka) görünürArı kızdıranı sokarDuvarı nem insanı gam yıkarDilenci bir olsa şekerle beslenirBeş parmağın hangisini kessen acımaz?Ayın on beşi karanlık on beşi aydınlıktırÇok söyleyen çok yanılırÇalışanın yatanda hakkı vardırGüneş balçıkla sıvanmazEkmekle oynayanın ekmeğiyle oynanırİnsan ayaktan at tırnaktan kaparEvli evinde köylü köyünde gerekGönlün yazı var kışı varYanlızlık Allah'a mahsustur (yaraşır)Her düşüş bir öğrenişAç yanından kaçBana dokunmayan (beni sokmayan) yılan bin yaşasınAlacağın olsunda alakargada olsunBaşa gelecek bir şey varsa mutlaka olurHerkes kaşık yapar ama sapını yapamazKel yanında kabak anılmazGüneş görmeyen eve doktor girerAç yat dinç yatKırk yıllık kani olur mu yaniEl ile gelen düğün bayramYılan kendi eğriliğine bakmazda devenin boynu eğri. derAkıl veren çok para veren yokAkıl veren çok ekmek veren yokYavaş tükürüğün sakala zararı varYalnız taştan duvar olmazDünyanın ucu uzundurCan canın yoldaşıdırAç yatarım dinç yatarımAcı söz insanı dinden çıkarır tatlı dil yılanı inden çıkarırAzı karar çoğu zararBeleş atın dişine (yaşına yularına dizginine) bakılmazÜşenenin oğlu kızı olmamışGittiğin yer kör ise gözünü yumda bakYüz versen yüzsüz astarınıda isterOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuf bitmişDerdin yoksa söylen borcun yoksa evlenEl elin aynasıdırİnsan kendini beğenmese çatlarYüzünü bulan yüzsüz astarınıda isterIsıracak it dişini göstermezKazan kazana kara demişAdam adamdan korkmaz utanır (hatır sayar)Gülü seven dikenine katlanırEl elin eşeğini türkü söyleyerek ararAğaç yaşken eğilirAcıklı başta akıl olmazNe doğrarsan aşına o çıkar karşınaMeyve ağacını taşlarlarDervişin fikri ne ise zikride odurAlim ile düşüp kalkan alim olurYiğit ekmeğiyle yiğit beslenirGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta anlaşılırGüneş girmeyen eve doktor girerŞeytanla saman eken sapını alırParanın gittiğine bakma işinin bittiğine bakAğaç düşsede yakınına yaslanırÖnce can sonra cananBir deli kuyuya bir taş atmış kırk akıllı çıkaramamışArpa ekip buğday beklemeOt kökü üstünde biterCami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okurGençliğin kıymeti yaşlılıkta bilinirÖğüt veren çok olur ama ekmek veren olmazMeyve veren ağacı taşlarlarAna hakkı AllahtanrıhakkıAllah tan umut kesilmezEşek kulağı kesilmekle küheylan olmazGençlikte para kazan kocalıkta kur kazanKomşunun tavuğu komşuya kaz görünürAbdal abdalın ne umduğunu ne bulduğunu isterÇarık çarıkla sarık sarıklaAdama dayanma ölür ağaca dayanma kururAllah kulunu kısmeti ile yaratırGüzellik ondur dokuzu dondurGüvenme dayına azık al yanınaÇubuk kırılır çıt der kütük kırılır küt derAtımın anlı sakar lakabını ele takarÇoğu zarar azı kararÇok el ya yağmaya ya yolmayaGel demek kolay ama git demek güçtürEv sahibi mülk sahibi hani nerede bunun ilk sahibiÇok laf yalansız olmaz çok para haramsız olmazÇok para haramsız çok laf yalansız olmazDemir nemden insan gamdan çürürBana benden her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaEk tohumun hasını çekme yiyecek yasınıİşleyen demir ışıldar (pas tutmaz)Bana benden olur her ne olursa başım rahat bulur dilim durursaSarı öküzün yanında duran ya huyundan ya tüyünden kaparİnsanın vatanı doğduğu yer değil doyduğu yerdirİşten artmaz dişten artarMeyveli ağaca taş atan çok olurİnsan insanın (adam adamın) şeytanıdırZararın neresinden dönülse (dönersen dönsen) kardırEr olan ekmeğini taştan çıkarırGece işi kör işiKem dileme komşuna kem iş gelir başınaTilkinin dönüp geleceği yer kürkçü dükkanıdırEl beğenmezse yer beğensinDostun attığı taş baş yarmazÇok para haramsız çok söz yalansız olmazBaşa yazılan gelirSanat altın bileziktirCana gelecek zarar mala gelsinÇok laf yalansız olmaz çok mal haramsız olmazHer gün papaz pilav yemezCambaz ipte balık dipte gerekÇok mal haramsız çok laf yalansız olmazAyak almadık taş olmaz başa gelmedik iş olmazOynayacak adam kağnı gıcırtısındada oynarÇok söz yalansız olmaz çok para haramsız olmazDeve büyüktür amma beşini bir eşek yederKepenek altında er yatarDost bin ise azdır düşman bir ise çokturCana gelecek kaza mala gelsinAllah tan korkmayandan korkulurAllah uçamayan kuşa alçacık dal verirYirmi yılda başa gelmeyen yirmi saniyede gelirÇok söz yalansız olmaz çok mal haramsız olmazHazıra dağ ( lar) dayanmazAhbap kusuruna bakan ahbapsız kalırAğır kazan geç kaynarDün öleni dün gömerlerBaşa gelmeyince bilinmezAğız yer yüz utanırİki el bir baş içindirKel ölür sırma saçlı olur kör ölür badem gözlü olurBir dokun bin ah dinleMürüvvete endaze olmazMal bulunur can bulunmazFare deliğe sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışCana geleceğine mala gelsinKoyunu yüze yetir el onu bine yetirirAlçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konarKul sıkılmayınca hızır yetişmezHoroz ölür gözü çöplükte kalırBilmemek ayıp değil sormamak ayıpİş insanın aynasıdırİt ulur birbirini bulurBükemediğin eli öpOtu çek köküne bakAç ölmez gözü kararır susuz ölmez benzi sararırSağ olsunda dağ ardında bulunsunSevilmedik ot insanın başucunda biterPilavdan dönenin kaşığı kırılsınDostun iyisi kara günde belli olurÇok incelme koparsınEmanet eşeğin haltonu gevşek olurÇağrılmayan yere çörekçi ile börekçi giderZenginin iki dünyasıda mamurdurAbdal tekkede hacı Mekke'de bulunurKör bile düştüğü çukura bir daha düşmezMeramın elinden bir şey kurtulmazSoran yanılmamış (yorulmamış)Asil azmaz bal kokmaz (kokarsa yağ kokar çünkü aslı ayrandır)Komşu komşunun tütününe muhtaçtırİnsanın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Dünya sultan süleyman a bile kalmamışAllah ın ondurmadığını peygamber sopa ile kovarYurdun otlusundan kutlusu yeğdirBerberin solumazı tellağın terlemezi kahvecinin söylemeziYoldan kal yoldaştan kalmaDertsiz baş (kul) olmazBir uyuz keçi bir sürüyü boklarHatırda kalmaz satırda kalırAğaç yaprağıyla gürlerGençlikte taş taşı kocalıkta ye aşıAlet işler el övünürDüşen ağaca balta vuran çok olurKardeşim olsunda kanlım olsunDeliden al uslu haberiDünyayı umutla yemişlerYaşa yaşa gör temaşaTatlı ye tatlı söyle (konuş)Hocanın söylediğini dinle arkasından gitmeAltın eşik gümüş eşiğe muhtaçtırHocanın okuduğunu dinle gittiği yola gitmeHocanın dediğini yap arkasından gitmeİslamın şartı beş altıncısı insaf demişlerİmamın dediğini yap arkasından gitmeİmamın söylediğini dinle arkasından gitmeKurda neden boynun (ensen) kalın? demişler işimi kendim görürümde ondan demişAğır giden yol alır hızlı giden yolda kalırAttan düşene yorgan döşek eşekten düşene kazma kürekÇok yaşayan bilmez çok gezen bilirHocanın söylediğini dinle yaptığını yapmaİmamın söylediğini dinle yaptığını yapmaŞaraptan bozma sirke keskin olurBir deli kuyuya bir taş atar kırk akıllı çıkaramazmışVar ne bilsin yok halindenİmamın dediğini yap yaptığını yapmaÖküze boynuzu yük değilAç ile eceli gelen söyleşirBirlikten dirlik (kuvvet) doğarAğaç kesen baş keserYiğit arkasından vurulmazHer ağacın meyvesi olmazKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demişŞapkası dar gelen başım büyük sanırİstediğini söyleyen istemediğini işitirBir kötünün yedi mahalleye zararı dokunurOynaşına inanan avrat ersiz kalırYiğidin sözü demirin kertiğiDağ ardında olsunda yer altında olmasınEşek hoşaftan ne anlar suyunu içer tanesini bırakırParalı adamdan dağlar bile korkarAz söyle çok dinleKanaat tükenmez hazinedirEvvel hesap sonra kasapKör Allah'a nasıl bakarsa Allah'da köre öyle bakarBir kararda bir AllahKırk yılda bir ölet olur eceli gelen ölürDağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşurEl yarası geçer dil yarası geçmezDert gezmiş derman beraber gezmişAğlamayan çocuğa meme vermezlerBaşak büyüdükçe boynunu eğerOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmişSözünü bil pişir ağzında der devşirSokma akıl sekiz adım giderÇalı çırpı(dır) yuvam iyi(dir) kötü(dür) kocamDilin kemiği yokBeş kuruşun varsa beş yere düğümleArsızın yüzüne tükürmüşler yağmur yağıyor demişCan bostanda bitmezAllah verince kimin oğlu kimin kızı demezSöz ola kese savaşı söz ola kestiren başıDemir nemden insan gamdan çürür (duvarı nem insanı gam yıkar)Kanaatta izzet tamahda zillet vardırKörle yatan şaşı kalkarArı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilirDoğruluk minarede kalmış onunda içi eğriİki ölç bir biçDost başa bakar düşman ayağaBağlı koyun yerinde otlarAt arıklıkla yiğit gariplikleİşine hor bakan (sanatını hor gören) boynuna torba takarEl elden kalmaz dil dilden kalmazBeterin beteri vardırBabasından mal kalan merteği içinden bitmiş sanırTatlı söz can azığı acı söz baş kazığıBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıksınHatasız kul olmazİsin yanına varan is misin yanına varan mis kokarÖksüze acıyan çok ama ekmek veren yokAdamın adı çıkmaktansa canı çıksınBir insanın adı çıkacağına canı çıksınTatlı tatlı yemenin acı acı geğirmesi olurİnsanın adı çıkmadansa canı çıksınKırk hırsız bir çıplağı soyamamışAydan gelen halı üstüne günde gelen kül üstüneBenden sana bir öğüt ununu elinde öğütBin bilsende bir bilene danışDüğün olur iki kişiye kaygısı düşer deli komşuyaAslını saklayan haramzadedirBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması yeğdirBorç uzayınca kalır dert uzayınca alırAta malı mal olmaz kendin kazanmak gerekOğlan evlenince beğ oldum sanırBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirSona kalan dona kalırİtle yatan bitle kalkarMalın iyisi boğazdan geçerBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkacağına canı çıkması yeğdirBir insanın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirDoğa bekçiyle değil sevgiyle korunurÇoban armağanı çam sakızıKalıp kıyafetle adam adam olmazAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirAdamın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirBalı dibinden yağı yüzündenArmut dalının dibine düşerAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını almışİnsanın adı çıkmasından canı çıkması yeğdirİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyimBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırBaşa yazılan gelir ebleh tasadan ölürAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırAdamın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırGönül ferman dinlemezGençlikte para kazan (taş taşı) kocalıkta kur kazan (ye aşı)Atlıya saat olmazOğlan doğuran övünsün kız doğuran dövünsünKorkunun ecele faydası yokturBela geliyorum demezZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirÖfke baldan tatlıdırKan kus kızılcık şerbeti içtim. deAltı olur yedi olur hep Allah'ın dediği olurAça dokuz yorgan örtmüşler yine uyuyamamışAdam adama her daim muhtaç (gerek olur)Ecel geldi cihane baş ağrısı bahaneÖlenle ölünmezBülbülün çektiği dilindendirSorma kişinin aslını sohbetinden bellidirSağ elin verdiğini sol elin görmesinGün doğmadan neler doğarGöğe direk denize kapak olmazBülbülün çektiği sesindendirBaş olan boş olmazArpa eken darı biçmezPek yaş olma sıkılırsın pekde kuru olma kırılırsınHer koyun kendi bacağından asılırSarhoştan deli bile korkarDokuz at bir kazığa bağlanmazHastalık sağlık bizim içinBir şeyin önüne bakma sonuna bakAkan su yosun tutmazHızlı koşan (giden) atın boku seyrek düşer (olur)Açın imanı olmazNerde hareket orda bereketSen işlersen mal işler insan öyle genişlerSakla beni varken bulunayım sana yokkenBaca eğride olsa duman doğru çıkarDağda bağın var yüreğinde dağın varİki dinle bir söyleCana gelecek (kaza zarar) mala gelsinAşını eşini işini bilAlmadığın hayvanı kuyruğundan tutmaCana gelecek mala gelsinAhmak gelin yengeyi halayığı sanırBaş başa vermeyince taş yerinden kalkmazNe karanlıkta yat ne kara düş görMeyve veren ağaç taşlanırNe verirsen elinle o gelir seninleYuvarlanan taş yosun tutmazZüğürtlük zadeliği bozarHerkesin aklı bir olsa koyuna çoban bulunmazSen sen ben benKanı kanla yumazlar kanı su ile yurlarDüğün aşıyla dost ağırlanmazGöz görmeyince gönül katlanırDağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarEl elin eşeğini yırlaya yırlaya kendi eşeğini terleye terleye ararAltın eli bıçak kesmezAkar su pislik tutmazÇerçi kızı boncuğa aşıktırGözden ırak olan gönüldende ırak olurIsmarlama hac hac olmazAzıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında olurAyıpsız yar (dost) arayan yarsız (dostsuz) kalırÇok bilen çok yanılırAdam ahbabından bellidirDertsiz baş mezara taşBir söyle iki dinleAdamın kötüsü olmaz meğer züğürt olaBin atın varsa inişte in bir atın varsa yokuşta binEğilen baş kesilmezAlçak yerde yatma sel alır yüksek yerde yatma yel alırİnsan beşer kuldur şaşarYaş yetmiş iş bitmişAyırıcı gelmiş seçici gelmiş. orta yere sıçıcı gelmişHırsızlık bir ekmekten kahpelik bir öpmektenArpacıya borç eden ahırını tez satarHer horoz kendi çöplüğünde öterAz yiyen az uyur çok yiyen güç uyurİnsan yedisinde ne ise yetmişindede odurİnsan göre göre hayvan süre süre (alışır)Ana (anne) kızına taht kurar kız bahtı kocadan ararAğaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demişAllah isterse bir kulun işini mermere geçirir dişini istemezse işini muhallebi yerken kırar dişiniDeveden büyük fil varHem kız hem baldırı düz hemde ucuz olur mu?İnsanoğlu çiğ süt emmişOcak içinden tutuşurBülbülü altın kafese koymuşlar illede vatanım demişKaçan balık büyük olurÇanağa ne doğrarsan kaşığına o çıkarSiyah inekten beyaz süt sağılırAz el aş kotarır çok el iş kotarırDertsiz baş terkide gerekKırlangıcın zararını biberciden sorPişmiş aşa su katan işi bozan kişiyi tanımlarKesilen baş yerine konmazKarga kekliği taklit edeyim demiş kendi yürüyüşünü şaşırmışBayramda borç ödeyene ramazan kısa gelirKörün istediği iki göz biri ela biri bozBalık ağa girdikten sonra aklı başına gelirBir elin nesi var iki elin sesi varİşleyen demir ışıldarİki çıplak bir hamama yakışırTabancanın dolusu bir kişiyi korkutur boşu kırk kişiyiAyağa değmedik taş olmaz başa gelmedik iş olmazAğaran baş ağlayan göz gizlenmezAl elmaya taş atan çok olurYağına kıymayan çöreğini yavan (yoz kuru) yerBekarın parasını it yer yakasını bitHocanın dediğini yap yaptığını yapmaGülme komşuna gelir başınaMirasa nereye gidiyorsun? demişler esip yağmaya sürüp savurmaya demişSinek küçüktür ama mide bulandırırGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliBorç iyi güne kalmazSen işten korkma iş senden korksunDüt demeye dudak gerekBüyük balık küçük balığı yutarKurt kocayınca köpeğin maskarası olurAba vakti yaba yaba vakti abaHocanın (imamın) dediğini yap (söylediğini dinle) arkasından gitme (yaptığını yapma)Rüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürAllah bir kapıyı kapatırsa ötekini açarYalnız taş duvar olmazAsil azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar onunda aslı ayrandırSarı altının olacağına sarı samanın olsunGüzele bakmak sevaptırBir elinin verdiğini öbür elin görmesinBorç yiyen kesesinden yerVerirsen veresiye batarsın karasuyaBüyük lokma ye ama büyük söz söylemeÜşüntü köpek mandayı paralarEl el ile değirmen yel ileGüvenme dostuna saman doldurur postunaKurt dumanlı havayı severBaşa gelen çekilirSen kazanda düşmana kalsınEl elden üstündürCan boğazdan gelirEdebi edepsizden öğrenİki dinle (bin işit) bir söyleAltın eşik gümüş eşiğe muhtaç olurAlmadan vermek Allah'a mahsus (yaraşır)Gevşek tükürüğün sakala zararı vardırYabancı koyun kenara yatarMeyveli ağacı taşlarlarGüvenme varlığa düşersin darlığaAkıl yiğide sermayedirSahipsiz kapı anahtarsız açılırSev seni seveni hak ile yeksan ise sevme seni sevmeyeni mısır a sultan iseAyağını sıcak tut başını serin gönlünü ferah tut düşünme derinGöze göz dişe dişAdı çıkmış dokuza inmez sekizeKork Allah'tan korkmayandanGarip kuşun yuvasını Allah yaparİnsanın adı çıkacağına canı çıksınAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daMum dibine ışık vermezBorçtan korkan kapısını büyük açmazSanatına güvenenin para ayağına gelirAkıl verme para verGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir (anlaşılır)Kimse kendi memleketinde peygamber olmazTebdil i mekanda ferahlık vardırBir kimsenin adı çıkacağına canı çıksınİnsan doğduğu yerde değil doyduğu yerdeKardeş kardeşi atmış yar başında tutmuşKimse ayranım (yoğurdum) ekşi demezAllah doğrunun yardımcısıdırHaddini bilmeyene bildirirlerMal canı kazanmaz can malı kazanırİyilik eden iyilik bulurYatsının faziletini güveyden sormalıEskisi olmayanın yenisi olmazSaç kıvamını bulur hamur tükenir yaş kıvamını bulur ömür tükenirŞu dünyanın bin bir türlü hali varÜzümün çöpü var armudun sapıAç kurt yavrusunu yerNe doğrarsan aşına o çıkar kaşığınaAr yılı değil kar yılıAtılan ok geri dönmezErken kalkan yol alır er evlenen döl alırZenginin gönlü olana kadar (olasıya) fakirin canı çıkarBana benden (olur) her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaVarını veren utanmamışZora dağlar dayanmazÇok mal haramsız çok söz yalansız olmazAt ölür nalı kalır yiğit ölür namı kalırAğır basar yeğni kalkarSağlık varlıktan yeğdirÖğüt bir hazine kadar değerli olduğu halde bedava verilirAç ne yemez tok ne demezBaş kes yaş kesmeEmanete hıyanet olmazAkıl kişiye (adama) sermayedirTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun makosenleriyle yürüYüzü güzel olanı değil huyu güzel olanı sevAğaç yaprağı ile güzeldir (gürler)Kiminin parası kiminin duasıEl elin eşeğini türkü çağırarak ararHasta sağ kalırsa hekime karşı gelirHer şey incelikten insan kabalıktan kırılırAdam adamdır olmasada pulu eşek eşektir olmasada çuluYalancı kim? işittiğini söyleyenAz tamah çok ziyan getirirKarıncanın zevali gelince kanatlanırBülbülün çektiği dil(i) belasıdırGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinirDenize düşen yılana sarılırKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun mokasenleriyle yürüÇam sakızı çoban armağanıPapaz her gün pilav yemezBir insanı tanımak için ya alışveriş etmeli ya yola gitmeliHuylu huyundan vazgeçmezAbdal abdala çatmayınca kasnak boyuna geçmezBıçak yarası geçer (onulur) dil yarası geçmez (onulmaz)Soran yanılmamışMal adama hem dost hem düşmandırCennetin kapısını cömertler açarArpa eken buğday biçmezNe verirsen elinle o gider seninleŞeriatın kestiği parmak acımazBir sürçen atın başı kesilmezKardeş kardeşi bıçaklamış dönmüş yine kucaklamışGöz mideden büyüktürAllah sabırlı kulunu severBülbülün çektiği dili belasıAltın ateşte insan mihnette belli olurAtına bakan ardına bakmazAkıl yaşta değil baştadırMahkeme kadıya mülk değilBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Alçak yer yiğidi hor gösterirUmmadığın taş baş yararEmanet eşeğin yuları gevşek olurAkan su yosun (pislik) tutmazÖlürse yer beğensin kalırsa el beğensinKomşu komşunun külüne muhtaçtırDeveyi yardan uçuran bir tutam otturAdamın adı çıkacağına canı çıksınAsil azmaz bal kokmazCan çıkmayınca huy çıkmazCan cümleden aziz(dir)Allah sağ eli sol ele muhtaç etmesinAkarsuya inanma eloğluna dayanmaÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkAllah ın bildiği kuldan saklanmazAlim unutmuş kalem unutmamışYe kürküm yeOlan dört bağlar olmayan dert bağlarEcel geldi cihana baş ağrısı bahaneAr dünyası değil kar dünyasıVar varlatır yok söyletirDilenciye borçlu olma ya düğünde ister ya bayramdaAğaç yaş iken eğilirLokma çiğnenmeden yutulmazAcındırırsan arsız olur acıktırırsan hırsız olurHer yerde okka dört yüz dirhemAlışmış kudurmuştan beterdirAçın karnı doyar gözü doymazKuş var eti yenir kuş var et yedirilirBoktur kokar huydur çekerGüvenme dayına ekmek al yanınaEşeğini sağlam kazığa bağla sonra Allah'a ısmarlaAz menfaat çok zarara mal olurDüşmez kalkmaz bir AllahBirgün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmaKul sıkışmayınca hızır yetişmezYağmur yağsında varsın kerpiççi ağlasınİbadetde gizli kabahatdeFaydasız baş mezara yaraşırBesle kargayı oysun gözünüAkıl akıldan üstündürBir adamın adı çıkacağına canı çıksınEvdeki hesap çarşıya uymazAcıkmış kudurmuştan beterdirİyi dost kara günde belli olurİnsan sevdiğini yerden yere vururmuşÜzüm üzüme baka baka kararırAbdal abdalın ne onduğunu ister nede bulduğunuAkıllı oğlan neyler ata malını akılsız oğlan neyler ata malınıAva gelmez kuş olmaz başa gelmez iş olmazBülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demişDünya malı dünyada kalırUstanın çekici bin altınKörler sağırlar birbirini ağırlarMal canın yongasıdırAkılsız başın zahmetini (cezasını) ayaklar çekerBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinSöz var iş bitirir söz var baş yitirirBüyük lokma ye(de) büyük söz söylemeAkıl para ile satılmazSabahtan karnını doyuran küçükken evlenen aldanmamışUlular köprü olsa basıp geçmeSu uyur düşman uyumazMart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırırFakiri dövme üstünü yırtDost kara günde belli olurOlacakla öleceğe çare bulunmazYavaş (yumuşak) huylu atın çiftesi pek (yavuz) olurAcele yürüyen yolda kalırYüzü güzel olanın huyu (da) güzeldirYaz yalan kış gerçekYaş kesen baş keserCins kedi ölüsünü göstermezAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Bir başa bir göz yeterNe oldum dememeli ne olacağım demeliZenginlikle sıcaktan zarar gelmezNamaza meyli olmayanın kulağı ezanda olmazBal bal demekle ağız tatlanmazErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaBal tutan parmağını yalarAdamın iyisi alışverişte belli olurArmut piş ağzıma düşVakit nakittirAz veren candan çok veren maldanEski dost düşman olmaz yenisinden vefa gelmezAlma mazlumun ahını çıkar aheste ahesteAç doymam tok acıkmam sanırAnlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna azAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırAcıyan uyumuş acıkan uyumamışAz kazanan çok kazanır çok kazanan hiç kazanırVakitsiz öten horozun başını keserlerAt yiğidin yoldaşıdırAç ayı oynamazŞöhret afettirAçtırma kutuyu söyletme kötüyüAyağını yorganına göre uzatTatlı dil yılanı deliğinden çıkarırYarım elma gönül (hatır) almaAba altında er yatarYazın gölge hoş kışın çuval boşNe ekersen onu biçersin