Bunu ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Isıran it dişini göstermezDilsizin dilinden sahibi anlarAt var meydan yokIsıracak it dişlerini göstermezHocanın dediğini yap (söylediğini dinle) yaptığını yapmaAdam adam kadri bilir sarraf altın kıymetiniIsıracak köpek dişlerini göstermezHerkes sakız çiğner ama kızı tadını çıkarırAcemi nalbant gibi kah nalına vurur kah mıhınaAcemi nalbant gibi gerek nalına vurur gerek mıhınaKasap yağı bol olunca gerisini yağlarAta nal çakıldığını görmüş kurbağa ayaklarını uzatmışKendi gözündeki merteği görmezde elin gözündeki çöpü görürBaşkasının gözündeki çöpü görür kendi gözündeki merteği görmezGöz derya seyir bedavaBakkal ekmeğini yavan yerTerzi kendi dikişini dikemezKasap ekmeği yavan yerEl için ağlayan gözden olurMarangozun kapısı sırımla bağlı olurNacarın kapısı sırımla bağlı olurArife günü yalan söyleyenin (oruç yiyenin) bayram günü yüzü kara çıkar (olur)Kürdün yağı çok olunca hem yer hem yüzüne sürerSanatı ustadan görmeyen öğrenmezSana vereyim bir öğüt kendi ununu elinle öğüt (benden sana bir öğüt ununu elinle öğüt)Kaçan balık büyük olur (kaybolan koyunun kuyruğu büyük olur)Devlet malı balık kılçığıdır yutulmazİyi nasihat verilir iyi ad verilmezSinek pekmezciyi tanırYalanın kemiği yok ki boğaza bataYazın araması kışın taraması olmazsa herkes besler mandayıKara haber tez (çabuk) duyulurEdepli edebi edepsizden öğrenirKatıra baban kim? demişler at dayım olur. demişEvlenenle ev alana (yapana) Allah yardım ederCan candan tatlıdırBabamın adı hıdır elimden gelen budurDost yüzünden düşman gözünden belli olurAtlı kaçar kaçar yaya arkasına ne düşer?İş bitirenin işi biterKomşu hakkı Allah hakkıdırKırkından sonra at olupda kuyruk mu sallayacak?Arife günü oruç yiyenin bayram günü yüzü kara olurAltın pas tutmaz deli yas tutmazÖpmeye niyeti olmayan yanağın nerede? diye sorarArife günü oruç yiyenin bayram günü yüzü kara çıkarKabahat (suç) samur kürk olsa kimse sırtına (üstüne) almazAvrat malı başa tokmaktırBedava sirke baldan tatlı olurBir dala basarsan bin dal ırgalanırAğlamakla yar ele geçmezKorku dağları bekletirKorku dağları beklerKorku dağları aşırırYorgun eşeğin ıslık canına minnetBir dala basınca bin dal sallanırKarıncadan ibret alan yazdan kışı karşılarYorgun öküzün ıslık canına minnetHerkes kaşık yapar ama sapını doğru getiremezYorgun öküzün çüş canına minnetArife günü yalan söyleyenin bayram günü yüzü kara çıkarAvcı nanca hile bilse ayı o kadar yol bilirSafa ile yenen cefa ile kazanılırAtmaya niyeti olmayan aptal taşın büyüğüne sarılırDeğme bana değmeyim sanaAvcı nanca al bilse ayı o kadar yol bilirAtmaya niyeti olmayan çingene taşın büyüğüne sarılırErgene karı boşaması kolayPilav yiyen kaşığını belinde taşırFırsat rüzgara benzer marifet onu tutmaktadırAvcı nanca hile bilse ayı onca yol bilirBalı parmağı uzun olan yemez kısmetlisi yerPilava giden kaşığını yanında taşırIsıracak köpek dişini göstermezTakdir ile yazılan tedbir ile bozulmazİnsan kendini beğenmese çatlar ölürÖlümle öç alınmazAtın yüğrükse binde kaçGidipte gelmemek gelipte görmemek (bulmamak) varKuşu kuşla avlarlarDüğünde fatmacığı kim bilir (fatmacığın adı mı okunur)?Ağız yemese yüz utanmazBakan yemez kapan yerSu aktığı yere akarKaymağı seven mandayı yanında taşırİyi olacak hastanın hekim (doktor) ayağına gelirAkrabanın akrabaya ettiğini akrep etmezKomşuluk başka alışveriş başkaAleme cellat lazım senin olman ne lazım?Yorgun eşeğin çüş canına minnetKul hatasız (kusursuz olmaz)Az veren candan çok veren maldan verirŞeytan azapta gerekMeramın elinden ne kurtulur?Gidipde gelmemek var gelipde görmemek varÖpeceksen kendi elini öpÖpecek el ararsan kendi elindirHerkes sakız çiğner ama çingene kızı tadını çıkarırÖpersen kendi elini öpİnanma dostuna saman doldurur postunaGurkun bastığı civciv incinmezHastalık sağlık bizim (insan) içinAğlar gözden sahte sözden sakınÇobanın gönlü olursa tekeden yağ çıkarırPilav yiyen kaşığını yanında taşırBu dünya kimseye kalmazGurkun bastığı yavru incinmezAnanın bastığı civciv incinmezKavun karpuz yata yata büyürEl için ağlayan iki gözden yar için dövünen dizinden olurTatlı söz yılanı deliğinden çıkarırŞerrin azıda çokturGurkun bastığı civciv ölmezŞerrin azıda birdir çoğu daBir fincan acı kahvenin kırk yıl hatırı vardırDeve adını satar eşek odunuDeve adını eşek odunu satarDervişin fikri neyse zikride odurBir fincan acı kahvenin kırk yıl hakkı vardırGurkun bastığı yavru ölmezRüzgarlı günde pamuk atılmazAnanın bastığı civciv ölmezİstemem diyenden korkmalıAcele işin sonucu nedamet (pişmanlıktır)Dilden gelen elden gelse her fukara padişah olurÖlüm bir kara devedir ki herkesin kapısına çökerBir sıçrarsın çekirge iki sıçrarsın çekirge üçüncüde ele geçersin çekirgeAcemi nalbant gibi kah (gerek) nalına vurur kah (gerek) mıhınaOynayamayan gelin yerim dar. derAnanın bastığı yavru ölmezMaşa varken elini ateşe sokmaKabul olmayacak duaya amin demeCan candan şirindirKabul olmayacak duaya amin denmezKabul edilmeyecek duaya amin denmezİyilik etde denize at balık bilmezse halik bilirDilsizin dilinden anası anlarTüy (yüz) güzelliği hamamdan eve huy güzelliği urum dan şam aMilletin ağzı torba değil ki dikesinYayı atıcısına vermeliDağ dağa küsmüş dağın haberi olmamışSöyleyene değil söyletene bakKes parmağını çık pazara ilaç buyuran çok olurMilletin ağzı torba değil ki büzesinÖlüme giden gelmiş paraya giden gelmemişSöylesem söz olur söylemesem dertAlında yazılı olan başa gelirTerzi kendi söküğünü dikemezAv köpeği avdan kalmazAlacağın olsundada alakargada olsunGidipde gelememek gelipde bulamamak varGidipde gelmemek gelipde bulmamak varYiğit bin yaşar fırsat bir düşerGidipde gelememek gelipde görememek varGidipde gelmemek gelipde görmemek varAç domuz mısır tarlasından çıkmazGidipde dönememek dönüpde bulamamak varGidipde dönmemek dönüpde bulmamak varBoş teneke çok tangırdarBoş teneke çok tıngırdarKötü söz söyleme eşine zehir katar aşınaAcele etsende iş olacağına varırYanlız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazGidipde dönememek dönüpde görememek varNamazda gözü olmayanın kulağı ezanda olmazKarı koca arasına girilmezBoş teneke fazla tangırdarCefa çekmeyen sefanın kadrini bilmezAklı namazda olmayanın kulağı ezanda olmazEvden bir ölü çıkacak demişler herkes hizmetçinin yüzüne bakmışArığa su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlarGidipde dönmemek dönüpde görmemek varAvcı ne kadar al bilse ayı o kadar yol bilirAta binmek bir ayıp inmek iki ayıpKadı anlatışa göre fetva verirArayan bulur inleyen ölürAlakargada alacağım olsun alamazsam gözümü oysunAtmaya niyeti olmayan kürt taşın büyüğüne sarılırYiyen bilmez doğrayan bilirElin ağzı torba değil ki çekip büzesinEtle tırnak arasına girilmezSöz var gelir geçer söz var deler geçerOlacakla öleceğe çare yokturDert gider ama yeri boş kalmazDertsiz baş olmazBugün bana ne ise yarın sanadırHerkesin ağzı torba değil ki büzesinÇocuğa iş ardına sen düşAkrabanın akrabaya akrep etmez ettiğiniVerme sırrını dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaÇocuğa iş buyuran ardına kendi düşer (çocuğa iş ardına sen düş/ çocuğu işe sal ardınca sen var)Domuzun kuyruğunu kes yine domuzSırrını açma dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaParayı zaptetmek deliyi zaptetmekten zordurHırsız evden olursa bulunması müşkül olurKabul olunmayacak duaya amin denmezUstamın adı hıdır elimden gelen budurKöpek ekmek veren kapıyı bilirAyinesi iştir kişininKöpek ekmek yediği kapıyı bilirKırkından sonra saza başlayan kıyamette çalarKedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) derSamur kürkde olsa kabahatli kimse üzerine almazAlacakla borç ödenmezÇocuğu işe sal ardınca sen varHerkes kendi ayıbını bilmezKöpek ekmek yediği kapıyı tanırAğustosta gölge kovan zemhiride karnını ovarGöze yasak olmazGök gürlemeden yağmur yağmazAk curun akmazsa kara curun kol gibiBedava sirke baldan tatlıdırBozacının şahidi şıracı (olur)Tembele bulut bile yük olurTembele bulut dahi yük olurYağmur tavına ekilen darıdan kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmezSu aktığı yere yine akarLafla (lakırdı ile) peynir gemisi yürümezİki kardeş savaşmış ebleh buna inanmışAlemin ağzı torba değil ki büzülsünİyiliğe iyilik her kişinin karı kötülüğe iyilik er kişinin karıTakdirle yazılan tedbirle bozulmazKar zararın kardeşidir (ortağıdır)Sen olursan bensiz bende olurum sensizAçma sırrını dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaAnanın bastığı yavru incinmez (ölmez)Allah doğruların yardımcısıdırBorçsuz çoban yoksul beyden iyidirBal ile kaymak yenir ama her keseye göre değilÇok naz aşık usandırırSelin ağzı tutulur elin ağzı tutulmazDevletin malı deniz yemeyen kerizBir delinin kuyuya attığı taşı kırk akıllı çıkaramazEkmeğin büyüğü hamurun çoğundan olurİnsan göre göre hayvan süre süreAlacağım olsunda alakargada olsunÖlüm gelmiş bu cane baş ağrısı bahaneİyi olacak hastanın doktor ayağına gelirEşeğin gönlüne kalsa bir bağ maydanozu götürmezÇok havlayan köpek ısırmazLeyleğin ömrü (günü) laklakla geçerEğreti kuyruk tez koparİyi olacak hastanın hekim ayağına gelirDeveci ile dostluk eden kapısını büyük açmalıdırÖlüm ile öç alınmazYalnız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazHuy canın altındadırAda bana adayım sanaGörgülü kuşlar gördüğünü işler görmedik kuşlar ne görsün ki ne işler?Kötü söyleme eşine ağı katar aşınaAnanın bastığı yavru incinmezBeylik fırın has çıkarırZenginin kağnısı dağdan aşar fakirin eşeği düz yolda şaşarGidipde gelmemek gelipde görmemek (bulmamak) varAğız büzülür göz süzülür ille burun ille burunDeliye bal tattırmışlar çarşıda katran bırakmamışGün bugündürÖğretmenin vurduğu yerde gül biterKatıra baban kim? demişler dayım attır demişSonradan gelen devlet devlet değildirSenden devletli ile ortak olmaOlsayı bulsaya vermişler hiç doğmuşHer damardan kan alınmazKöylü misafir kabul etmeyiz. demez konacak konak yoktur. derGöle su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlarDünya gençten gence dinçten dinceAlemin ağzı torba değil ki büzesinAcından kimse ölmemişKöpek ekmek veren kapıyı tanırGelen kısmetiyle gelirArık ata kuyruğu (da) yüktürRahat ararsan mezardaKasap yağı bol bulunca gerisini yağlarDeveye cilve yap demişler götüyle dağları devirmiş (yedi çadır devirmiş)Kişiyi nasıl bilirsin kendin gibiDestursuz bağa girilmez (gireni sopa ile kovarlar)Balık çok konuşurum ama ağzım su dolu. demişDostluk başka alışveriş başkaMisafir bereketi ile gelirDoğru söyleyenin tepesi delik olurİğne atsan yere düşmez (deyim)Allah çam isteyene çam mum isteyene mum verirEvli evinde köylü köyünde gerekBir elin verdiğini öbür elin duymasınGeç olsunda güç olmasınSıçan geçer yol olurBir elin verdiğini öbür elin görmesinEkmekle oynayanın ekmeğiyle oynanırSağ elin verdiğini sol elin bilmesinAdam olacak çocuk bokundan belli olurGüneş balçıkla sıvanmazVermeyince mabud neylesin mahmudAvrat malı kapı mandalı (tokmağı)Sağ elinin verdiğini sol elin bilmesinAkıl parayla satılmazSağ elin verdiğini sol elin duymasınDoğru söz yemin istemezAlacağın olsunda alakargada olsunEve konuk gelse uğurda gelirSağ elinin verdiğini sol elin duymasınKırk yıllık kani olur mu yaniLodosun gözü yaşlı olurEmmim dayım kesem elimi soksam yesemAt yedi günde it yediği günde unuturBir elin verdiğini öbür elin bilmesinKazan kazana kara demişIsıracak it dişini göstermezEl eli yıkar iki elde yüzüAkıl isen açma sırrın dostuna çünkü dostun dostu vardır oda söyler dostunaAdam adamdan korkmaz utanır (hatır sayar)Bir deli kuyuya bir taş atmış kırk akıllı çıkaramamışGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta anlaşılırDervişin fikri ne ise zikride odurŞeytanla saman eken sapını alırLafla peynir gemisi yürümezGençliğin kıymeti yaşlılıkta bilinirOlmayacak duaya amin denilmezArık etten yağlı tirit olmazDeli arlanmaz soyu arlanırErgene avrat boşaması kolaydırKomşu hakkı AllahtanrıhakkıdırErgene karı boşaması kolaydırEkincinin karnını yarmışlar kırk bu yılcık kırk bıldırcık çıkmışTereciye tere satılmazŞeyh uçmaz müridi uçururDostun attığı taş baş yarmazKötü söyleme eşine ağu katar aşınaHer şey olacağına varırAğız yer yüz utanırAna gezer kız gezer bu çeyizi kim düzer?Biri bilmeyen bini hiç bilmezHırsızlığıda öğren başucunda dursunAllah dokuzda verdiğini sekizde almazMeramın elinden bir şey kurtulmazDertsiz baş (kul) olmazHatırda kalmaz satırda kalırFırsat eldeyken sürün devranıAlacakla verecek (borç) ödenmezAvcı nanca al bilse ayı onca yol bilirAttan düşene yorgan döşek eşekten düşene kazma kürekBir deli kuyuya bir taş atar kırk akıllı çıkaramazmışAdam hacı mı olur ulaşmakla Mekke ye eşek derviş mi olur taş çekmekle tekkeye?Açma sırrını dostuna oda söyler dostunaYiğit arkasından vurulmazBugün bana ise yarın sanaElin ağzı torba değil ki büzesinAçık ağız aç kalmazOrospu içerden olursa kapı kilit tutmazOrospu içeriden olursa kapı kilit tutmazHırsız içeriden olursa kapı kilit tutmazPara insana dil elbise insana yol öğretirZenginin malı züğürdün çenesi yorarAğanın gözü yiğidin sözüAğa borç eder uşak harçAllah verince kimin oğlu kimin kızı demezÖz ağlamayınca göz ağlamazEsirgenen göze çöp batarNasipsiz köpek kurban bayramında dağa çıkarEl elden kalmaz dil dilden kalmazSakınılan göze çöp batarAz kaz uz kaz boyunca kazAv avlayanın kemer bağlayanınAta malı mal olmaz kendin kazanmak gerekBenden sana bir öğüt ununu elinde öğütDan din desen oynarYaralı tavşana sıkı atılmazDüğün olur iki kişiye kaygısı düşer deli komşuyaDost ağlatır düşman güldürürArmut dalının dibine düşerHırsız evden olursa mandayı bacadan aşırırİyilik et denize at balık bilmezse halik bilirAkıllı hırsız şaşkın ev sahibini bastırırPara ile imanın kimde olduğu belli bilinmezKorkunun ecele faydası yokturPara ile imanın kimde olduğu belli olmazDerdini söylemeyen derman bulamazİyilik yap denize at balık bilmezse halik bilirEcel geldi cihane baş ağrısı bahaneBarışta ter dökmeyen savaşta kan dökerSüt taşınca kepçeye baha olmazSağ elin verdiğini sol elin görmesinİman ile paranın kimde olduğu belli olmazAğrımayan başın sargıya ihtiyacı yokturArpa eken darı biçmezSatılık ziftin olsun selanik ten kel gelirSen işlersen mal işler insan öyle genişlerAlacakla verecek ödenmezBuğday ekmeğin yoksa buğday dilinde mi yok?Fare çıktığı deliği bilirİmanla paranın kimde olduğu belli olmazHerkes kaşık yapar ama sapını ortaya getiremezAğlamakla yar ele girmezHaramın temeli olmaz (haramdan şifa olmaz)Acıkan ne olsa yer acıyan ne olsa söylerAta eyer gerek eyere er gerekBinicinin sağı solu olmazTerziye dinlen. demişler ayağa kalkmışKanı kanla yumazlar kanı su ile yurlarKabahat samur kürk olsa kimse sırtına almazSu bulununca (görülünce) teyemmüm bozulurBeyler buyruğu yoksula kan ağlatırAç aman bilmez çocuk zaman bilmezHırsızlık bir ekmekten kahpelik bir öpmektenHocanın vurduğu yerde gül biterAk koyun kara koyun geçit başında belli olurAz yiyen az uyur çok yiyen güç uyurİnsan göre göre hayvan süre süre (alışır)Ocak içinden tutuşurAvcı ne kadar hile bilse ayı o kadar yol bilirYağmur yağsa kış değil mi? kişi halini bilse hoş değil mi?Karga kekliği taklit edeyim demiş kendi yürüyüşünü şaşırmışEvi ev eden avrat yurdu şen eden devletKırlangıcın zararını biberciden sorKahpe içerden olunca kapı tırkaz tutmazTabancanın dolusu bir kişiyi korkutur boşu kırk kişiyiYenecek aş buğundan belli olurFırıncının çocuğu aç dolaşırmışNasipsiz köpek kurban bayramında köy dışında bulunurYüz yüzden utanırSade pirinç zerde olmaz bal gerektir kazana baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaBir elinin verdiğini öbür elin görmesinHarmanda dirgen yiyen sıpa yılına kadar acısını unutmazYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık var. demişBiribiri adamı yer diri diriAtanın sanatı oğula mirastırGüzellerin talihi çirkin olurGüvenme dostuna saman doldurur postunaKurt dumanlı havayı severDevletin malı deniz yemeyen domuzBaşa gelen çekilirMisafir kısmeti ile gelirEdebi edepsizden öğrenGöze göz dişe dişAdı çıkmış dokuza inmez sekizeTuz ekmek hakkını bilmeyen kör olurAç domuz darıdan çıkmazAşk olmayınca meşk olmazAkacak kan damarda durmazGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir (anlaşılır)Ahmağa yüz abdala söz vermeye gelmezArkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenirBir musibet bin nasihatten iyidirKimse ayranım (yoğurdum) ekşi demezAllah doğrunun yardımcısıdırİyilik eden iyilik bulurAr yılı değil kar yılıSakla samanı gelir zamanıDilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemişKısmet ise gelir hint ten yemen den kısmet değilse ne gelir eldenAdam olana bir söz yeterEkici ol bilici olmaÖğüt bir hazine kadar değerli olduğu halde bedava verilirYalancı kim? işittiğini söyleyenGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinirÇok söyleme arsız olur aç koyma hırsız olur (aç bırakma hırsız olur çok söyleme arsız olur)Para ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez)Soran yanılmamışBir sürçen atın başı kesilmezTürkün aklı sonradan gelirGöz mideden büyüktürSağ elinin verdiğini sol elin görmesinOsmanlı nın ayağı üzengide gerekÇok söyleme arsız edersin aç bırakma hırsız edersinVur dedik öldürdüİti an çomağı hazırlaZemheriden sonra ekilen darıdan kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmezBir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardırMisafirlik üç gündürİş olacağına varırÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkAllah ın bildiği kuldan saklanmazEcel geldi cihana baş ağrısı bahaneAr dünyası değil kar dünyasıAlışmış kudurmuştan beterdirHocanın (öğretmenin) vurduğu yerde gül biterYavuz hırsız ev sahibini bastırırİyilik et kele övünsün eleGüvenme dayına ekmek al yanınaBirgün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmaBir evde iki kız biri çuvaldız biri bizMisafir üç gün misafirdirİnsan sevdiğini yerden yere vururmuşBülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demişBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinDünya büyük olsada (aslında) dardırAkıl para ile satılmazYüz verme arsız olur az verme hırsız olurUlular köprü olsa basıp geçmeSu uyur düşman uyumazİğneyi kendine çuvaldızı başkasına batırOlacakla öleceğe çare bulunmazCins kedi ölüsünü göstermezHer işte bir hayır vardırNamaza meyli olmayanın kulağı ezanda olmazBal tutan parmağını yalarAdamın iyisi alışverişte belli olurAdamın bahtı kızına çeyiz olurmuşCömert derler maldan ederler yiğit derler candan ederlerTatlı dil yılanı deliğinden çıkarır