Daha ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Daha iyisi can sağlığıHayvan koklaşa koklaşa insan konuşa konuşaİnsan konuşa konuşa hayvan koklaşa koklaşaİki kulak bir dil içinİhanet arkadaşlık zincirini karartır fakat vefa onu her zamankinden daha parlak yaparBodur tavuk her gün (dem) piliçŞüyuu vukuundan beterAç kalmak borçlu olmaktan iyidirCan candan şirindir (tatlıdır)Buldukça bunar (bulmuşda bunuyor)Ucuz etin yahnisi kara olurHizmet öğrenmeyen efendilik edemezCins horoz yumurtada öterİslim arkadan gelsinİstim arkadan gelsinBorç ödenir kira ödenmezUyku uykunun damızlığıdırAz olsun uz (öz) olsunDede (dedesi) koruk yer torununun dişi kamaşırBoka nispetle tezek amberidirSarımsakda acı ama evde lazım bir dişiUlularla urgan çekişmeAk göt kara göt hamamda belli olurBir ev (gemi) donanır bir kız (çıplak) donanmazİsteyenin bir yüzü vermeyenin iki yüzü karaAk don kara don hamamda belli olurFukara tavuğu bir yumurtlarAk bacak kara bacak hamamda belli olurİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşaSağır için iki kere keramet olmazUyku uykunun mayasıdır (damızlığıdır)Ergene var ergene kaygısız gir yorganaYağlar bol bol akarken peynir tulumuna kim bakarGümüş sağ olsun altın gidekosunAk göt kara göt geçit başında belli olurBu abdestle daha çok namaz kılınırAlçak yerin tepeciği dağ görünürDam dolusu tükenmiş damlayan tükenmemişAk bacak kara bacak geçit başında belli olurGüneşin kıymeti göğün bulutlu olduğu zamanda belli olurYar yakıldığı gün tozarPapaz her zaman pilav yemezUzun geceyi dert çeken bilirBaş olda eşek başı (soğan başı) olDoğan anası olma doğuran anası olHangi taş büyükse başını ona vurİki testi çarpışınca biri kırılırsa biride çatlarEti tadan köpek artık kuru ekmeğe dönmezVerip pişman olmaktan vermeyip düşman olmak yeğdirAçgözlünün karnı doymazZüğürt olup düşmektense uyuz olup kaşınmak daha yeğdirIsıramadığın (kıramadığın) eli öpde başına koyDaha hanya yı konya yı bilmez devenin gevişine gülerDağ daha kavuşmaz insan insana kavuşurTaş taş üstünde olur ev ev üstünde olmazNalıncı keseri gibi kendine yontarAçık yaraya tuz basılmazKutlu gün doğuşundan bellidir kutlu yaz yağışındanAlçak yerde tepecik kendisini dağ sanırDeliye dalaşmaktansa çalıya dolanmak yeğdirBalcı kızı daha tatlıTarlayı taşlı kızı kardeşli yerden almalıKorkulu rüya (düş) görmektense uyanık yatmak evladır (yeğdir)Ağaç yaprağıyla gürler (güzeldir)Kısa günün kazancı az olurAllah gonnara yemezYarınki kazdan bugünkü tavuk (yumurta) yeğdirBir kötünün yedi mahalleye zararı vardır (dokunur)Akılsız başın zahmetini (cezasını) ayak çekerAğızdan burun yakın kardeşten karınAlçak yerin tepeciği kendini dağ sanırSermayen bir yumurtaysa taşa çalTarla çayırda bağ bayırdaBuğday yanında acı atda sulanırKurdun adı yaman çıkmış tilki vardır (tilkicik var) baş keserTarlanın taşlısı karının saçlısıUyku uykunun mayasıdırTarlanın taşlısı kadının saçlısıDeveyi yel alsa keçiyi gökte araEşkıyanın (ihtiyarın fukaranın) düşkünü beyaz (hasa) giyer kış günüKomşu darısı iri olurKeskin akıl keramete kıç attırırBin alimin bilmediğini bir arif bilirMeyveli (mevye veren) ağaç taşlanırKurt kuzu kaptığı yeri dokuz defa yoklarBenim adım hıdır elimden gelen budurYavuz at yemini artırırEtin çiği et getirir ekmeğin çiği dert getirirEvvel can sonra cananİşleyen demir pas tutmaz (ışıldar)Yakın dost uzak hısımdan yeğdirNeye niyet neye kısmetÖl benim için öleyim senin içinFukaranın (fakirin) tavuğu tek tek yumurtlarTerziye göç demişler iğnem başımda (yanımda) demişUcuz etin yahnisi yavan (tatsız) olurAkıllı düşününceye kadar deli çocuğunu (oğlunu) everirAza demişler nereyeOrtaklık öküzden yalnız buzağı yeğdirHamsin erbainden kemsinRençperin kediside dişi olmalıdırEşek (eşkin) eve gelmiş yorga yolda kalmışBaşın başı var başında başı varZüğürt olup düşmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirAkşamın hayrından sabahın şerri iyidir (yeğdir)Kardeşten karın yakınAmasya nın bardağı biri olmazsa biri dahaKaş çatmakla çatık kaşık olunmazAlt değirmen güçlü akarBuğday yanında acı otda sulanırGelecek deveden gelen tavuk yeğdirMinareyi çalan kılını hazırlar (kılıfına uydurur)Deveden düşenin anası ağlamış eşekten düşenin ağlamamışBüyük zekalar birlikte düşünürlerŞahin küçük ama payını ele vermezAl arslan tutar güç sıçan tutmazRızkı tükenmeyince kişi aç kalmazBabanın sanatı oğla mirastırBaş sağlığı dünya varlığıEşeğini dövemeyen semerini döverSanatı ustadan görmeyen (öğrenmeyen) öğrenmezKız kundakta çeyiz sandıktaYenice elek duvarda gerekAğzına tat bulaşanın gözü pekmez tulumundadırEkmek tavşan olsun sende tazı olMerdiven adım adım çıkılırAllah gümüş kapıyı kapatırsa altın kapıyı açarAkıllı düşman akılsız dosttan yeğdir (hayırlıdır)Koç koyundan seçkel gerekAl ile aslan tutulur güç ile sıçan tutulmazAk don kara don geçit başında belli olurAl ile aslan tutulur güç ile sıçan (gücüğen) tutulmazBaskıdaki altından askıdaki salkım iyidirAt binicisine göre tepinirYokuş adım adım çıkılırİtin kuyruğu kalıba konmakla doğrulmazAt sahibine göre tepinirDimyat a pirince giderken eldeki bulgurdan olmakCahille arkadaş olma küstürün cam kırığıyla kıçını silme kestirirsinAt biniciye göre tepinirYakın (hayırlı) dost (komşu) uzak (hayırsız) hısımdan (akrabadan) yeğdir (iyidir)Dimyat a pirince giderken evdeki bulgurdan olmakBaşının sağlığı dünyanın varlığıBalı dibinden yağı yüzünden alÖve öve öküz ettiler boynuzunu dokuz ettilerEşeğine gücü yetmeyen semerini döverAllah beterinden saklasınTosya ya pirince giderken evdeki bulgurdan olmakTosya ya pirince giderken eldeki bulgurdan olmakAt ağasına göre tepinirAt binicisine göre kişnerBodur tavuk her dem piliçEşeği dövemeyen semerinden alır öcünüAt sahibine göre kişnerKarın kardeşten yakınZannetmediğin yerden tilki çıkarSonradan imam olanın camiye sığmaz sesi sonradan kadın olanın hamama sığmazAt biniciye göre kişnerZannetmediğin kovuktan tilki çıkarKız beşikte çeyiz sandıktaÇok şey isteyen azındanda olurAt ağasına göre kişnerKarga kendi gözünde kartaldırYeni testinin suyu soğuk olurKutlu gün doğuşundan bellidirAllah dağına göre kış verirAnca beraber kanca beraberAllah dağına göre verir kışıYavuz at yemini kendi artırırHamsin zemheriden kemsinTeşbihte hata olmaz (olmasın)Yatar kurttan yeler tilki iyidirArife tarif ne hacetAl ile aslan tutulur güç ile gücüğen tutulmazÖlüm ölümde hırlamaya ne borcum var?Ay görmüşün yıldıza minneti (itibarı) yokturTamahkarın gözü kör olurSonradan imam olanın camiye sığmaz sesi sonradan kadın olanın hamama sığmaz tasıMerdiven ayak ayak çıkılırCan çekişmektense ölmek yeğdirMağrur olma padişahım senden büyük Allah varSittei sevir kapıyı çevirKörün istediği bir göz iki olursa ne sözKanı kanla ile yumazlar kanı suyla yurlarAkıllı söylemeden düşünür akılsız düşünmeden söylerİki testi çarpışınca biri kılırsa biride çatlarBıyık büküle büküle kaytan insan s kile s kile şeytan olurİmam osurunca cemaat sıçarAt sahibine (biniciye) göre eşer (kişner)Bıyık burula buruka kaytan insan s kile s kile şeytan olurAy görmüşün yıldıza itibarı yokturİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşa anlaşırKehlesi muteber olur talihi yaver gideninTamahkarın gözünü toprak doyururGeçme namert köprüsünden ko aparsın su seniKazma kuyuyu kendin düşersinKardeş kardeşin ne öldüğünü ister ne onduğunuİnsan konuşa konuşa hayvan koklaşa koklaşa anlaşırFare deliğe sığmamış birde kuyruğuna (kıçına) kabak bağlamışÖrdek kazı taklit ederken kıçını yırtmışBaşın sağlığı dünyanın varlığıArife bir söz yeterKanı kanla ile yıkamazlar kanı suyla yıkarlarBaşıma uymayan takke elin olsunKarının saçlısı tarlanın taşlısıAklı başa yaş getirirKara haber tez (çabuk) duyulurKardeşten karın yakın kulaktan burun yakınKulaktan burun yakın kardeşten karın yakınHayvan koklaşa koklaşa insan söyleşe söyleşeÇanağa ne doğrarsan karşına o çıkarDestursuz bağa girilmez gireni sopa ile kovarlar girenin yediği sopayı mevla bilirYerdiğin küçük yer tutarParaya nereye gidiyorsun demişler çoğun olduğu yere demişKız kucakta çeyiz bucaktaZamanın kıymetini yapacak işi olan daha iyi bilirAdam olacak çocuk bokundan bellidirZamanın değerini yapacak işi olan daha iyi bilirYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık varYatalak gitmez rızkı tükenen giderYatan (yatar) aslandan (kurttan) gezen (yeler) tilki yeğdir (iyidir)Bulmuşda bunuyorBuldukça bunarMalı ongun olanın adı angın olurKeskin bıçak olmak için çok çekiç yemek gerekÖnce baldın pekmez oldun şimdi para etmez oldunGelin eşikte oğlan beşikteKutsuz kuşun yuvası doğan yanında olurCan candan tatlıdırDelik büyük yama küçükBalcı kızı daha tatlı olurKomşunun tavuğu komşuya kaz görünür (karısı kız görünür)Binde bir gelinen yere gül döşerler her gün gelinen yere kül döşerlerTamahkarın gözünü bir avuç toprak doyururİtle dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak iyidirBabamın adı hıdır elimden gelen budurOn beşinde kız ya erde gerek ya yerdeYiğidi kılıç değil kötü söz öldürürBaykuş viraneyi gülistana değişmezHayvanlar koklaşa koklaşa insanlar söyleşe söyleşe ( konuşa konuşa) anlaşırCins horoz yumurtadayken öterBağın taşlısı karının saçlısıLeb demeden leblebiyi anlamalıOrospu tövbe tutmazDestursuz bağa girilmezAt binicisine göre eşerDağdan gelip bağdakini kovmak olmazLaf lafı açar lafda kutuyu açarAt biniciye göre eşerKörün istediği bir göz Allah verdi iki gözHıyarın önü dutun sonuKatranı kaynatmakla olur mu pekmez cibilliyetini sevdiğim cibilliyetine çekerNisan yağar sap olur mayıs yağar tahıl olurAslan yer tilki bakarFenadan fenası varOlgaç oğlak bokundan belli olurAnanın çıktığı dala kızı salıncak kurarAt ağasına göre eşerHerkes bildiğini okurKöleden ağa olan minareyi sesiyle yıkarAyağında donu yok fesleğen ister başınaKöpekle dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak hayırlıdırYalanın dibi kıldır başı dağKatranı kaynatsan olurmu şeker cinsi batasıca mutlaka cinsine çekerSayılı günler çabuk geçerBir pire için bir yorgan yakılmazKöpeğe dalaşmaktansa çalıyı dolaşmak hayırlıdırBir sözü bir sözüne uymazKız beşikte (kundakta) çeyiz sandıktaAğaç yaprağıyla insan dostuyla güzeldirAzıcık aşım ağrısız başımAzıcık aşım kavgasız başımBir koltuğa iki karpuz sığmazBağın taşlısı kadının saçlısıKabiliyetin mektebi yokturYarınki tavuktan bugünkü yumurta iyidirYarınki kazdan bugünkü yumurta iyidirYarınki kazdan bugünkü tavuk iyidirYorgun eşeğin çüş (ıslık) canına minnetAz olsun uz olsunÖlüyü çok yursan sıçağan olurSöz gümüş ise sükut altındırYarınki kazdan bugünkü yumurta yeğdirKardeş kardeşin ne öldüğünü ister nede onduğunuÇok muhabbet tez ayrılık getirirKem söz kalp akçe sahibinindirAyrandan aşağı katık olmazAç kurt arslana saldırırSopayı yiyen eşek atı geçerAçık yaraya kurt düşmezAkıl adama sermaye oda gide gelmeyeÜç kuruşluk eşeğin beş paralık sıpası olurAdamın alacası içinde hayvanın alacası dışındıYarınki tavuktan bugünkü yumurta yeğdirYağ bulamaz aşına fesleğen sokar başınaYorgun öküzün çüş canına minnetKör satıcının kör alıcısı olurÇay kenarında kuyu kazılmazYorgun öküzün ıslık canına minnetSayılı koyunu kurt yemezBir zeytin verir ağzına bir tulum tutar ardınaPoyraz eken fırtına biçerTamah insanı yoldan çıkarırYorgun eşeğin ıslık canına minnetAz mal kan yutturur çoğu birbirini güttürürAt sahibine göre eşerYıl başına akıl başınaEl mi yaman bey mi yaman?İnsan bilmediğini ayağının altına alsa başı göğe ererAffetmek büyüklüğün şanındandırAkıllı düşününceye kadar deli oğlunu evlendirirAça kuru ekmek bal helvası gibi gelirTencere demiş dibin kara seninki benimkinden karaKurban (bayram) etiyle köpek (it) tavlanmazAkıllı düşününceye kadar deli çocuğunu everirBodur tavuk her gün piliçHısım hısımın ne öldüğünü ister nede onduğunuAç insanın yanından kaçKötürümden aksak hiç yoktan torlak yeğdirBoynuz kulağı geçerHal halin yoldaşıdırKurdun adı yaman çıkmış tilkicik var baş keserBoynuz kulağı geçtiAç gezmektense tok ölmek daha iyidirİki cambaz bir ipte yürümezAyda gelen halı üstüne günde gelen kül üstüneGelene gidene rahmet okutur (gelen gideni aratır)Ölüyü örtekomuşlar deliğe dürtekomuşlarÖlüyü örtekorlar deliğe dürtekorlarSora sora Bağdat (kabe) bulunurArmudu say ye elmayı soy yeIsıracak köpek dişini göstermezKorkulu düş görmektense uyanık kalmak iyidirAkıl insana sermayedirKorkulu rüya görmektense uyanık kalmak iyidirBöyle gerek danaya buzağının hakkını yemeyeBeyaz saç aklın değil yaşın işaretidirYiğidim yiğit olsunda yerim çalı dibi olsunAteş ateşle söndürülemezAdamakla mal tükenmez (bitmez)Ayı gördüm yıldıza minnetim yokKorkulu rüya görmektense uyanık yatmak iyidirKorkulu düş görmektense uyanık yatmak iyidirAla bakan iki bakarVermemiş mabut neylesin mahmutİki testi çarpışınca biri kırılırsa öbürü çatlarEşeğini sağlam bağla sonra Allah'a ısmarlaMerhametsizlik kılıcını çeken kişi merhametsizlerin kılıcı ile ölürAl aslan tutar güç sıçan tutmazEşkin eve gelmiş yorga yolda kalmışİnsan kendini beğenmese çatlar ölürGidipte gelmemek gelipte görmemek (bulmamak) varDedesi koruk yer torununun dişi kamaşırDede koruk yer torununun dişi kamaşırSadık dost akrabadan iyidirKuşu kuşla avlarlarNisan yağar sap olur mayıs yağar çeç olurÇömlek taşa dokunursa vay çömleğin halineHer horoz kendi küllüğünde eşinirHer horoz kendi küllüğünde öterErken kalkan yol alırHer horoz kendi çöplüğünde eşinirBir ağacın gölgesinde bir sürü yatarKorkulu rüya görmektense uyanık kalmak yeğdirKorkulu düş görmektense uyanık yatmak hayırlıdırDokuz ölç bir biçKorkulu rüya görmektense uyanık kalmak hayırlıdırKorkulu düş görmektense uyanık kalmak hayırlıdırDeve kadar büyüyeceğine kulağı kadar haysiyetin olsunÇalıdır çırpıdır yuvam iyidir kötüdür kocamCan candan tatlıdır (şirindir)Korkulu rüya görmektense uyanık yatmak yeğdirDeyimler sözlüğüDamdan düşen damdan düşenin halini anlarDeve kadar büyümüşsün kulağı kadar haysiyetin yokAdalet bilenmiş kılıçtan daha keskindirDeve kadar durdunda kulağı kadar duramadın mı?Deve kadar güydünde kulağı kadar güyemedin mi?Er ek geç ek tava ekGelen gidene rahmet okutur (gelen gideni aratır)Müflis tüccar eski defterlerini karıştırırŞefkati olmayan şefkat bulmazYiğit başından devlet ırak değildirYananın olsunda yanmazsa yanmasınBayramdan sonra gelen kınayı götüne yakSüt içerken ağzı yanmış yoğurdunu üflüyorBir elin sesi çıkmazDeve boynuz isterken kulağından olmuşYengece niçin yan yan gidersin? demişler. yiğide nice yürürse yaraşır demişSu aktığı yere akarAç gezmektense tok ölmek evladırYok büyümez zayıf büyürBir kötünün yedi mahalleye zararı dokunur (vardır)Yorgun eşeğin çüş canına minnetAnalık usta yumağı ufak yapar çocuklar usta ekmeği çifte kaparYa baltaya sap olmalı ya toprağa kürekKırk serçeden bir kaz iyiYılanın başı küçükken ezilmeliAz olsun öz (uz) olsunKendinden küçükten kız al kendinden büyüğe kız verKul hatasız (kusursuz olmaz)Akrabanın akrabaya ettiğini akrep etmezParam seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım?Ayı gördüm yıldıza itibarım yokEşek eve gelmiş yorga yolda kalmışZorba ile şaka olmazDoğmamış çocuğa kaftan biçilmezDüştünse toprağa sarılCins horoz yumurtada (iken) öterKızım sana diyorum gelinim sen anlaDoğmamış çocuğa don biçilmezYatan kurttan gezen tilki iyidirDoğmadık çocuğa kaftan biçilmezDoludan ıslanmışın yağmurdan pervası olmazYürük at yemini kendi arttırırEl için kuyu kazan evvela kendisi düşerBeş kuruşun üstünde oturmaya beş batman göt gerekUcuza alan pahalıya alırKızım sana dedim gelinim sen anlaYerdiğin oğlan yer tutarBuzağı çalan öküzüde çalarKızım sana dedim gelinim sen işitTilki tilkiliğini ispat edinceye kadar post elden giderAyağında donu yok fesleğen takar başınaBabayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmazKızım sana diyorum gelinim sen işitTilki tilkiliğini ispat edene kadar postu elden giderIslanmışın yağmurdan pervası olmazAdam arkadaşından belli olurBoş fıçı çok ses çıkarırKızım sana söylüyorum gelinim sen işitElden vefa zehirden şifa olur mu?Deveyi çalanda bir iğneyi çalan daBoş fıçı fazla langırdarYüksekten uçan alçağa konarDenizde ıslanan yağmurdan korkmazHerkes sakız çiğner ama çingene kızı tadını çıkarırAkıntıya (karşı) kürek çekilmezTabak sevdiği deriyi yerden yere çarparAzman olma uzman olGidipde gelmemek var gelipde görmemek varSağır için iki kere kamet olmazSöz sözü açarMerhamet etmeyene merhamet edilmezSaç safadan tırnak cefadan uzarZemheride sürde çalı ile sürTarlanın taşlısı kızın saçlısı ineğin başlısıMisafir on kısmetle gelir birini yer dokuzunu (evde) bırakırAl ile arslan tutulur güç ile sıçan tutulmazYatan aslandan gezen tilki iyidirMerhamet etmeyene merhamet olunmazArmudun önü kirazın sonuYabancıdan vefa zehirden şifa olur mu?Aza demişler nereye? çoğun yanına! demiş ( azca nereye? çokçanın yanına! )Tilki tilkiliğini kanıtlayıncaya kadar derisini boğazından çıkartırlarLaf lafı açarAtlar tepişir olan eşeklere olurYalın varsa karnına giysin varsa sırtınaBağ bayırda tarla çayırdaBacak kadar boyu var türlü türlü huyu varHasta ol benim için öleyim senin içinYalın varsa karnına çulun varsa sırtınaBir buldu iki ister akça buldu çıkın isterDeve adını satar eşek odunuDeve adını eşek odunu satarUlularla havuç ekenin yoğunu götüne giderŞerrin azıda birdir çoğu daRüşvet kapıdan girince insaf kapıdan çıkarAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını beğenmişDevenin silkintisi eşeğe yük olurŞerrin azıda çokturBugünkü tavuk yarinki kazdan yeğdirAceleyle menzil alınmazKervan yolda düzülürKörün istediği bir göz ikisi olursa ne sözEşek bile bir düştüğü çukura bir daha düşmezKeskin zeka keramete kıç attırırİstemem diyenden korkmalıYatar kurttan gezer tilki yeğdirLakırtı ile peynir gemisi yürümezLakırdı ile peynir gemisi yürümezYatan kurttan gezen tilki yeğdirAtasözü tutmayan uluya uluya kalırAğızdan burun yakın kardeşten karın yakınSırça evde oturan komşusuna taş atmazSırça sarayda oturan komşusuna taş atmazDevenin yünü eşeğe yük olurKenarına bak bezini al anasına bak kızını alBoka nispetle tezek amberdirDilin kemiği yokturAta binmek bir ayıp (attan) inmek iki ayıp (bin ayıp)Baş olda istersen soğan başı olBok nisbetle tezek amber gibidirAç aslandan tok domuz yeğdirYağmur yağsa yaş görmez kavga olsa taş görmezKazanırsan dost kazan düşmanını ananda doğururDil kılıçtan keskindirSırça sarayda oturan komşusuna taş atmamalıdırSırça evde oturan komşusuna taş atmamalıdırSus küçüğün sofra büyüğünSu küçüğün yemek büyüğünHer horoz zibilliğinde öterSus küçüğün yemek büyüğünBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyimEl için kuyu kazan evvela kendi düşerKefen alacak adam gözünün yaşından belli olurOsuranın burnuna sıçmalı ki koku alaBir fenanın yedi mahalleye zararı dokunurTencere tencereye yüzün kara demiş çömlek utancından yere geçmişSakin cahil asi alimden iyidirKervan gide gide göçünü düzerÇok bilen (söyleyen) çok yanılırZalim ettiğini bulurBir tepe yıkılır bir dere dolarDünyanın iki başı bir gelmezKoyunun olmadığı yerde keçiye abdurrahman çelebi derlerAk köpeğin pamuk pazarına zararı vardırIslanmışın yağmurdan pervası yokturAllah dağına göre kar verirSabah ola hayır geleAl malın iyisini çekme kaygısınıİki karpuz bir koltukta olmazSu küçüğün söz (sofra) büyüğünVeren el alandan üstündürBir fenanın yedi mahalleye zararı vardırKabil i şakirt ustasından usta olurAkıl adama sermayedirMaşa varken elini ateşe sokmaGeçme namert köprüsünden koparsın su seniTabancanın dolusu bir kişiyi boşu kırk kişiyi korkuturİnsanlar konuşarak hayvanlar koklaşarak anlaşırHerkes nasibini yerCan candan şirindirAbdestsize namaz dayanmazHerkes nasibini bulurEskiye itibar olsaydı bit pazarına nur yağardıSakin cahil asi alimden yeğdirCahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz olKabiliyetli çırak ustadan usta olurHayırlı dost hayırsız akrabadan iyidirKesilen baş bir daha yerine konmazKalbi yıkmak kolay yapmak zordurKeller ile sağırlar birbirini ağırlarKanaatkarlıktan büyük zenginlik olmazBir dönüm güzlük on dönüm yazlığa bedeldirBeterin beteri varDevenin ayağı altında karınca ezilmezZararın neresinden dönülürse kardırİnsanlar konuşa konuşa hayvanlar koklaşa koklaşa anlaşırÖküz tekini bulmadan çifte yürümezHayvanlar koklaşa koklaşa insanlar konuşa konuşa anlaşırEğitim özgürlüğe götürürAçın heybesinde azık olmazAdam ahbabından bellidir (bana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyim)Yakın dost uzak akrabadan iyidirKötü komşunun yedi mahalleye zararı vardırZaman her şeyin ilacıdırAta et ite ot verilmezBuğdayı taşlı yerden kızı kardaşlı yerdenZaman her yarayı tedavi ederKarga dermiş ki çocuklarım olalı burnumu göme göme bok yiyemedimArpayı taşlı yerden kızı kardaşlı yerdenHayırlı dost hayırsız hısımdan iyidirHayvanlar koklaşa koklaşa insanlar söyleşe söyleşe anlaşırYakın dost hayırsız akrabadan iyidirSöylesem söz olur söylemesem dertÖlüme giden gelmiş paraya giden gelmemişEv yıkanın evi yıkılırGökten ne yağdıda yer kabul etmedi?Hayırlı dost hayırsız akrabadan yeğdirHastaya bakmaktan hasta olması yeğdirEv yıkanın evi olmazErken kalktım işime şeker kattım aşımaYaşı at pazarında sorarlarYakın komşu uzak akrabadan iyidirArslan kocayınca sıçan deliği gözetirAkıl adama sermayeDeveye dağ beygire yağBoynuzsuz koyunun hakkı boynuzluda kalmazCan ciğerden tatlıBilinmedik iş ya karın ağrıtır ya başTaşı delen suyun kuvveti değil damlaların sürekliliğidirTencere dibin kara seninki benden karaSayılı koyunu kurt kapmazYakın dost uzak akrabadan yeğdirDoğmadık çocuğa don biçilmezTarlayı taşlı kızı kardaşlı yerden alacaksınDinsizin hakkından imansız gelirOkyanusu suya bakarak aşamazsınTarlayı taşlı yerden kızı kardeşli yerden almalıTaşı delen suyun gücü değil damlaların sürekliliğidirÇok yaşayan değil çok gezen bilirSaç sefadan tırnak cefadan uzarBilinmedik aş ya karın ağrıtır ya başHayırlı dost hayırsız hısımdan yeğdirHayırlı komşu hayırsız akrabadan yeğdirAptessiz sofuya namaz mı dayanır?Çabalama ile çarık yırtılırBilmedik aş ya karın ağrıtır yada başYavuz at yemini (yavuz it ününü) kendi artırırYakın dost hayırsız akrabadan yeğdirHayırlı komşu hayırsız hısımdan iyidirTevekkelin gemisi batmaz eşeğini kurt yemezSu küçüğün söz büyüğünKomşun kör ise sen kısık bakZararın neresinden dönsen kardırBin işit bir söyleBorç yiğidin kamçısıdırAkıllar gelin olmuş herkes kendininkini beğenmişKaş çatmakla çatık kaşlı olunmazYakın dost uzak hısımdan iyidirTavuk kaza bakarsa kıçı yırtılırAtalar sanatı oğlana mirastırKişinin kendine ettiğini başka hiç kimse edemezYakın komşu uzak akrabadan yeğdirTuzsuz ev tuzlu evi yalaya yalaya tüketirÜç göç bir yangının yerini tutarSora sora Bağdat bulunurElin kuzu kebabından bizim tarhanamız yeğdirBir koyundan iki post olmazİstemek bir ayıp vermemek iki ayıpKötü söz söyleme eşine zehir katar aşınaKuzguna yavrusu şahin görünürBabanın sanatı oğluna mirastırIslanmışın yağmurdan korkusu olmazSakınan göze çöp batarDoğmadık çocuğa kaftan (don) biçilmezAtanın sanatı oğluna mirastırBir felaket bin nasihatten yeğdirHayırlı komşu hayırsız hısımdan yeğdirAlan aldanmaz satan aldanırElin hünkar sarayından bizim külhanemiz yeğdirIlıya ılıya yaz soğuya soğuya kış gelirİlk vuran okçudurTemel taşı temelde köşe taşı köşede gerekYatan kurttan yeler tilki yeğdirKızım sana söylüyorum gelinim sen anlaZeytin dededen incir babadan kalmalıAta binmek bir ayıp attan inmek bin ayıpAkıllar pazara düşmüş herkes kendi aklını almışKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)Yatan sipahiden yeler köpek yeğdirYakın komşu uzak hısımdan iyidirTevekkelin gemisi batmazMisafir on kısmetle gelir birini yer dokuzunu bırakırElle gelen düğün bayramBaşına gelen başmakçıYoksul ala ata binse selam almazDamdan düşen damdan düşenin halinden anlarDeve ölürse eşeğe yüktürPahalı alan aldanmazPara parayı çekerHer kuşa şahin olmaKorkulu rüya görmektense uyanık yatmak hayırlıdırYüzünü bulan astarınıda isterHerkesle aşık atılmazŞükür nimeti arttırırCinstir çeker boktur kokarYılan sokan uyumuş aç kalan uyumamışSonradan görme gavurdan dönmeAkılları pazara çıkartmışlar herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)Pahalıya alan ucuza alırDamdan düşenin halini damdan düşen bilirDeve ölürse eşeğe yük olurCanı yanan eşek attan yürük olur (canı acıyan eşek atı geçer)Fare deliğe sığmamış birde kıçına kabak bağlamışSel gider kum kalırBaşın başı başında başı vardırAta binmek bir ayıp inmek iki ayıpBir söyle on dinleŞehirde eşek bile makamla anırırYakın komşu uzak hısımdan yeğdirBabanın sanatı oğula mirastırHer kaşığın kısmeti bir olmazAtmaya niyeti olmayan kürt taşın büyüğüne sarılırIrmağın kenarına çeşme yapılmazIrmak kenarında çeşme yapılmazBaşın sağlığı dünya varlığıAz açgözlülük çok zarar getirirAz açgözlülük çok zarar verirAz tamah çok zarar verirGörmemiş görmüş gülmeden (güle güle) ölmüşAltın eşik ağaç eşiğe muhtaç olurSıçan deliğe sığmamış birde kıçına kabak bağlamışAz tamah çok zarar getirirKötü ev sahibi kiracıyı ev sahibi yaparAlakargada alacağım olsun alamazsam gözümü oysunYiyen bilmez doğrayan bilirHerkes zibilliğinin horozuAt binenin yol gidenindirAcımayana acınmazAlın yazısı değişmezKurcalama sivilceyi çıban edersinAcındırırsan arsız olur acıkdırırsan hırsız olurAz açgözlülük çok ziyan verirAyının kırk türküsü var kırkıda ahlat üstüneKorkulu rüya (düş) görmektense uyanık yatmak yeğdir (hayırlıdır)Acındırırsan arsız acıktırırsan hırsız olurAz açgözlülük çok ziyan getirirAç ile arkadaş olma yemem derde sömürürAz tamah çok ziyan verirÖlüm yüz aklığıAltın eşik ağaç eşiğe muhtaçtırŞimşeği görülen buluttan korkulmazTembel eşeğin yükü ağır olurTilki tilkiliğini anlatıncaya kadar post elden giderİneğin sarısı toprağın karasıSınanmışı sınamak ahmaklıktırIsırgan ile taharet olmazÖlmüş devenin derisi eşeğe yüktürDeli kız düğün etmiş kendi baş sedire geçmişMarifet iltifata tabidirKardeşi kardeş yaratmış rızkını ayrı yaratmışAtın ölümü ite bayram olurHastalık kantarla girer miskalle çıkarAzca nereye? çokçanın yanınaDertsiz baş olmazYılanın başı küçükken ezilmeli (ezilir)Marifet iltifata tabidir müşterisiz mal zayidirÇok okuyan bilmez çok gezen bilirİtin gönlüne kalsa günde bir leş yerAkrabanın akrabaya akrep etmez ettiğiniSabırla koruk helva olur dut yaprağı ipekZelzeleyi gören yangına razı olurAk göt geçit başında belli olurTamah varken müflis acından ölmezAdam yenilmekle marifetli olur yanılmakla alimGüneş giren eve doktor girmezFare deliğine sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışMarifet iltifata tabiidirFare (sıçan) deliğe sığmamış birde kuyruğuna (kıçına) kabak bağlamışZalimin zulmü varsa mazlumun Allah'ı varAğaç ne kadar uzasa göğe ermezÇok okuyan değil çok gezen bilirÇok seyirten çok yorulurSöylemekten dinlemek yeğdirAsil ile taş taşı soysuz ile yeme aşıÖlüsü olan bir gün ağlar delisi olan her gün ağlarİnsanı elbisesine göre karşılarlar bilgisine göre ağırlarlarYenice eleğim seni nerelere asayım?Altın kapılının ağaç kapılıya işi düşerAç gezmektense tok ölmek yeğdirSu görülünce teyemmüm bozulurMart ayı dert ayıKötü tarlanın verdiğini yiğit kardeş vermezUstamın adı hıdır elimden gelen budurÇok seyirten çabuk yorulurDomuzun kuyruğunu kes yine domuzDenenmişi denemek ahmaklıktırKişi kılığına göre ağırlanır lafına göre uğurlanırEkmek aslanın midesindedirKörler memleketinde tekgözlü kraldırGüneş giren eve hekim girmezAz yetmez çok artmazEkmek aslanın ağzındadırÇok koşan çok yorulurAtın ölümü itin bayramıdırÇatıdan düşenin halini damdan düşen bilirİnsan dışıyla karşılanır içiyle uğurlanırLokma aslanın ağzındadırBin bilsende bir bilene sorBir gemi donanır bir kız donanmazBoynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçerÇok seyirten tez yorulurÇok seğirten çok yorulurAkıllı köprü arayıncaya dek (kadar) deli suyu geçerÇok seğirten çabuk yorulurKavak yaprağını tepeden dökerse kış çok olurBekara karı boşamak kolayAğustosun onbeşinden sonra ere kaftan ata çulHer yiğidin gönlünde bir arslan yatarAdam adamı bir kere (defa) aldatırÇok seğirten tez yorulurAtı alan üsküdar ı geçtiYavuz (yürük) at yemini (yavuz it ününü) kendi artırırÇok koşan tez yorulurErgene karı boşamak kolay gelirKomşunun karısı komşuya kız görünürHırsız evden olursa kapı kilit istemezHacı bildiğimizin haçı boynundan çıktıHacı sandığımızın haçı koynunda çıktıAzıcık aşım kaygısız başımAz yetmez çok artmaz (artmazsa yetmez yetmezse artmaz)Gökyüzünde düğün var deseler kadınlar merdiven kurmaya kalkarİhtiyarın düşkünü beyaz giyer kış günüTilkinin gezip geleceği yer kürkçü dükkanıdırTilkinin dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırHacı dediğimizin haçı koltuğundan çıktıKime hacı dersin haçı koltuğundan çıkagelirBozacının şahidi şıracı (olur)Veren el alan elden üstündürEl(in) yumruğu(nu) yemeyen kendi yumruğunu balyoz sanırmış (zannedermiş)Akıllı söylemeden (önce) düşünür akılsız düşünmeden söylerBaşını sallamayan kavak olmazAk curun akmazsa kara curun kol gibiMerdiven basamak basamak çıkılırKızı kızken görme gelinken gör gelinken görme beşik ardında görYa evlat bir ya ocak kör gerekÇok koşan (seğirten) çabuk (tez) yorulurŞaşkın ördek başını bırakır kıçından dalarTevekkelin (tevekküllünün) gemisi batmaz (eşeğini kurt yemez)Bozacının şahidi şıracıEv sahipleri pastırmayı ince doğrasa kurnaz misafir alır ikişer ikişer yutarAt görür aksar su görür susarİğneyi kendine batır çuvaldızı başkasınaİki cambaz bir ipte oynamazSus küçüğün söz büyüğünAdam yanıla yanıla pehlivan yenile yenileSırça köşkte oturan komşusuna taş atmazKime müslüman desem haçı koltuğundan çıkarttıHoroz ne kadar öterse ötsün civciv tavuğun dıkdıkına bakarBuğdayın yanında acı otda sulanırYılanın başı küçükken ezilirBüyük balık küçük balığı yerAlma alı sat yağızı bin doruya besle kırıBaş ağır gerek kulak sağırİğneyi kendine çuvaldızı ele batırAbanın kıymeti yağmurda bilinirKaraya sabun deliğe öğüt neylesinBoş fıçı çok langırdarAlçak yerde tepecik kendini dağ sanırYağmur tavına ekilen darıdan kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmezBir dirhem et bin ayıp örterKötülük yapan insan mutlaka daha büyük kötülükle karşılaşırCanı yanan eşek atı geçerCanı yanan eşek attan berk kaçarNiyet hayır akıbet hayır (selamet)Serçe ile konuşanın sesi semadan gelirDenizdeki balığın pazarlığı olmazDile gelen ele gelirSu küçüğün yol büyüğündürSu küçüğün sofra büyüğünCanı yanan eşek attan hızlı koşarBak bana bir gözle bakayım sana iki gözleSu aktığı yere yine akarAbanın kadri yağmurlu günde belli olurAdam adamı bir defa aldatırAt ver hısım ol kız ver hasım olAdam adamı bir kere sınarEkmek çiğnenmedikçe yutulmazUcuz alan pahalı alırAdam adamı bir defa sınarBakmadan usta olunsaydı kediler kasap olurduAz ağrıyı aş basar çok ağrıyı iş basarEkmeği ekmekçiye ver bir ekmekde üste verAğanın gözü öküzü semiz ederAğaç yeşert meyve getirsin oğlan büyüt ekmek getirsinBorçsuz çoban yoksul beyden iyidirBaldız baldan tatlıdırSabırla koruk helva olur dut yaprağı atlasKızın var sızın varAkla gelmeyen başa gelirBekarlık sultanlıktırEkmek bile çiğnenmeyince yutulmazAza demişler(nereye?) (çoğun yanına) demişBir cahilin dostu olmaktansa bir alimin düşmanı olman daha iyidirEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu balyoz sanırGelen gidene rahmet okuturGiden gelse dedem gelirdiBaşına gelen başmakçıdırNe katarsan aşına o gelir kaşığınaSırça köşkte oturan komşusuna taş atmamalıdırAlacağım olsunda alakargada olsunAtı atasıyla katırı anasıylaİş bilenin kılıç kuşananın devran süreninAkmasada damlarYıl uğursuzunAzıcık ağrıyı aş çokçasını iş bastırırKurt kışı geçirir ama yediği ayazıda unutmazKalabalıkta eşeğin kuyruğunu kesme kimi uzun der kimi kısaAz eli aşta gör çok eli işte görEl yumruğu yemeyen kendini kahraman sanırAğır basar hafif kalkarMinareyi çalan kılıfını hazırlarAğır basan hafif kalkarEşeğinin kuyruğunu kalabalıkta kesme kimi uzun der kimi kısaÇanağına ne doğrarsan kaşığına o gelirHarmanda tırpan yiyen sıpa yılına kadar acısını unutmazElin yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu balyoz zannedermişAğaç ucuna yel değer güzel kişiye söz değerGüneş girmeyen eve hekim girerKedinin kabahatini önüne koyarlar öyle döverlerKırılan kalp kolay kolay onarılmazErken evlenen döl alır erken kalkan yol alırÇanağına ne doğrarsan kaşığında o çıkarMerkebin kuyruğunu kalabalıkta kesme kimi uzun der kimi kısaEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanırBaktın ibrik akıyor önce götünü yu sonra aptes bozErken çıkan yol alır er evlenen döl alırLokma (bile) çiğnenmeden yutulmazHak deyince akan sular dururEr oyunu üçe kadarAptala malum olurBuğday başak verince orak pahaya çıkar (kıymete biner)Komşun kör ise senkıpabakAğrılarda göz ağrısı her kişinin öz ağrısıBekara karı boşaması kolaydırYakın dost hayırsız hısımdan yeğdirYüz verme arsız edersin az verme hırsız edersinKarpuz kabuğuna basma kayıp düşersinTeşbihte (temsilde) hata olmazAkıllı varada yoğada çapa sallamazAnasına bak kızını al tarağına bak bezini alAnasına bak kızını al kıyısına bak bezini alKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdulrahman çelebi derlerKoyma akıl akıl olmazUcuzdur vardır bir illeti pahalıdır vardır bir hikmetiTilkiyi kovalarken kurdu uyandırmaDünya sefası kanaatten ibarettirSıçan deliğe sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışAttan inip eşeğe binmek olmazYatar aslandan gezen tilki iyidirLokma çiğnemeden yutulmazEve lazım olan camiye haramdırAkıllı düşününceye kadar deli oğlunu everirKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdurrahman çelebi derlerBeylik fırın has çıkarırAtın varken yol tanı ağan varken el tanıUcuna bak bezini al anasına bak kızını alAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirŞahin küçüktür ama koca turnayı havadan indirirKatrandan olmaz şeker olsada cinsine çekerGidipde gelmemek gelipde görmemek (bulmamak) varKötü söyleme eşine ağı katar aşınaAbdalın karnı doyduktan sonra gözü yoldadırAbdalın karnı doyunca gözü yolda olurBin nasihatten bir musibet evladırYatan arslandan gezen tilki yeğdirYatar arslandan gezen tilki yeğdirYatar aslandan gezen tilki yeğdirBin nasihatten bir musibet yeğdirKadıyla mı iyisin kapıyla mı? kapıylaSabah ola hayır ola (gele)Attan düşene tımar deveden düşene mezar gerektirKalkacağın yere oturmaÇok kucaklayan az düşürürSenden devletli ile ortak olmaBalçığı duvara vur tutarsada hoş tutmazsada hoşAç doyacağını düşünmez tok acıkacağını düşünmezKazaya rıza gerekDeve bir akçeye deve bin akçeyeİnek gibi süt vermeyen öküz gibi kutan sürerOrtaklık öküzden başka buzağı yeğdirTalihim olsaydı anamdan kız doğardımSütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yerZaman para kadar değerlidirFukaranın düşkünü beyaz giyer kış günüKısa günün karı az olurKadının fendi erkeği yendiAy görmüşün yıldıza minneti yokturBakmakla usta olunsa köpekler (kediler) kasap olurduHızlı sağanak tez geçerSabah ola hayır olaOrtak atın beli sakat olurKasap yağı bol bulunca gerisini yağlarKöy yanar deli taranır (deli kız taranır)Şanslı olsaydım anamdan kız doğardımŞansım olsaydı anamdan kız doğardımArife tarif gerekmezYeni testi suyu soğuk tutarKüçük suda büyük balık olmazİmam osurursa cemaat sıçarDeveye cilve yap demişler götüyle dağları devirmiş (yedi çadır devirmiş)Bende şans olsa anamdan kız doğardımAslan kükrerse atın ayağı kösteklenirYenilen pehlivan güreşe doymazEşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmezŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçedirKaderde ne varsa o olurCanı yanan eşek attan yüğrük olurYangını körükleyen saçından tutuşurTemsilde hata olmazHekim kim başına gelenHer zaman eşek ölmez on köfte on paraya olmazEl yumruğunu yemeyen kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanırBoynuz kulağı geçer (boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer)Ölecek tavşan çomağa karşı gelirKıbleden geldi kışımız Allah'a kaldı işimizKomşunu iki inekli iste ki kendin bir inekli olasınHaneye lazım olan camiye haramdırDilencinin torbası dolmazDestursuz bağa girilmez (gireni sopa ile kovarlar)Aptal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırTaş düştüğü yerde ağırdırSevgi geçer yalan olur sonra sokar yılan olurSu bulununca teyemmüm bozulurEğretinin canı berk olurSıtma ben tuttuğumu kırk yıl sonra tanırım demişGeçmişe mazi yenmişe kuzu derlerAllah çam isteyene çam mum isteyene mum verirAdam olacak çocuk bokundan belli olurÇık çık eden nalçadır iş bitiren akçedirSıçan geçer yol olurTavuk kaza bakmışda kıçını yırtmışVermeyince mabud neylesin mahmudEl eli yıkar iki elde yüzü yıkarHerkes kaşık yapar ama sapını yapamazAvrat var ev yapar avrat var ev yakarYağmurda düşmanın koyunu dostun atı satılsınHer düşüş bir öğrenişAkıl parayla satılmazAç yanından kaçŞakanın sonu kakadırAlacağın olsunda alakargada olsunÖlümü gören hastalığa razı olurBaşa gelecek bir şey varsa mutlaka olurOkka her yerde dört yüz dirhemAkşama karşı yola gitme tana karşı yatmaNehirden geçerken at değiştirilmezSudan geçerken at değiştirilmezYalnız taştan duvar olmazDereyi geçerken at değiştirilmezDereden geçerken at değiştirilmezDağ ne kadar büyük olsada kervan dağı aşarEl ile gelen düğün bayramAza sormuşlar nereye çoğun yanına demişAzan kurda kızan köpekGüneş görmeyen eve doktor girerYüzünü bulan yüzsüz astarınıda isterİncir babadan zeytin dededenÇay geçerken at değiştirilmezÇayı geçerken at değiştirilmezBaskıdaki altından askıdaki salkım yeğdirIrmak geçilirken at değiştirilmezGittiğin yer kör ise gözünü yumda bakAzı karar çoğu zararYüz versen yüzsüz astarınıda isterGözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmazAllah fukarayı sevindirmek isterse önce eşeğini yitirtir sonra buldururEl eli yıkar iki elde yüzüHasta yatan ölmez eceli yeten ölürIsıracak it dişini göstermezDağ ne kadar yüce olsada yol onun üstünden aşarAzı bilmeyen çoğu hiç bilmezArkalı it kurdu boğarNe doğrarsan aşına o çıkar karşınaGüneş girmeyen eve doktor girerSarımsağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamışÖnce can sonra cananAkşamın hayrından sabahın şerri iyidirŞeytanla saman eken sapını alırAy buluttan çıksında gör ayva tüyünü atsında görGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta anlaşılırGençliğin kıymeti yaşlılıkta bilinirGecenin hayrından gündüzün şerri iyidirAzıcık aşım kaygısız (ağrısız) başımBugünkü işini yarına koymaHer şeyin bir vakti var horoz bile vaktinde öterLafla peynir gemisi yürümezSen pazarda hiç adam ağzı görmedin mi?Artmazsa yetmez yetmezse artmazSel gider kum kalır (kişi ettiğini bulur)Armutun (armudun) iyisini ayılar yerAl gömlek gizlenemezKabiliyetli çırak ustayı geçerKomşunun tavuğu komşuya kaz görünürBugünkü işini sabaha koymaErkek arslan dişisinden kuvvet alırErgene avrat boşaması kolaydırBugünkü işini yarına bırakmaAt ölür itlere bayram olurYarınki kazdan bugünkü tavuk yeğdirKomşu hakkı AllahtanrıhakkıdırBugünkü işini sabaha bırakmaKurdun adı yaman çıkmış tilki vardır baş keserGüvenme dayına azık al yanınaYetişemediğin köyün alt tarafında yatİnsanın vatanı doğduğu yer değil doyduğu yerdirHer çok azdan olurAkşamın işini yarına koymaErgene karı boşaması kolaydırİt ite buyurur itde kuyruğunaİşleyen demir ışıldar (pas tutmaz)Bugünün işini yarına koymaİş amana binince kavga uzamazZararın neresinden dönülse (dönersen dönsen) kardırZararın neresinden dönersen kardırKötü söyleme eşine ağu katar aşınaAkşamın işini yarına bırakmaBir fit bin büyü yerini tutarOynayacak adam kağnı gıcırtısındada oynarGece işi kör işiTilkinin dönüp geleceği yer kürkçü dükkanıdırBaşa yazılan gelirBir kötünün yedi mahalleye zararı vardırTereciye tere satılmazBugünün işini sabaha koymaEkincinin karnını yarmışlar kırk bu yılcık kırk bıldırcık çıkmışAta sözü tutmayan uluya kalırŞeyh uçmaz müridi uçururAkılsız başın zahmetini ayaklar çekerMecliste ilk seferde dilini kısa tutSabahın işini yarına bırakmaDeve büyüktür amma beşini bir eşek yederAkşamın işini sabaha koymaAkılsız başın derdini ayaklar çekerAbdalın yağı çok olursa gah borusuna çalar gah gerisineAkşamın işini sabaha bırakmaBir anaya bir kız bir kafaya bir gözZürefanın düşkünü beyaz giyer kış günüBugünün işini sabaha bırakmaKervan yolda düzelirGecenin hayrından gündüzün şerri yeğdirMal bulunur can bulunmazAğanın alnı terlemezse ırgatın burnu kanamazBir dokun bin ah dinleFare deliğe sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışYar yıkıldığı gün tozarSenden zengin ile ortak olmaBiri bilmeyen bini hiç bilmezIrmağı geçerken at değiştirilmezUcuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)Başın önüne eğilmeden işini hallet ki yiğitlik sende kalsınElmas çamura düşse yine elmasHırsızlığıda öğren başucunda dursunAllah dokuzda verdiğini sekizde almazAkıl kişiye sermayedirKör bile düştüğü çukura bir daha düşmezAptal ata binerse bey oldum sanır şalgam aşa girerse yağ oldum sanırAnalı kuzu kınalı kuzuÇok incelme koparsınAkıllı köprüyü arayana dek deli suyu geçerZararın neresinden dönülse kardırAkıllı gün sayana kadar deli oğlunu evermişVerip pişman olmaktansa vermeyip düşman olmak yeğdirBorçsuz çoban yoksul beyden yeğdirAyağın sığmayacağı yere baş sokulmazDertsiz baş (kul) olmazAkıllı köprü arayıncaya kadar deli suyu geçerAğaç yaprağıyla gürlerPara para kazanır koçyiğit bağ bellerYoldan kal yoldaştan kalmaYurdun otlusundan kutlusu yeğdirAltın eşik gümüş eşiğe muhtaçtırAş kaşık ile iş keşik ileAslan kocayınca sıçan deliği gözetirİslamın şartı beş altıncısı insaf demişlerŞaraptan bozma sirke keskin olurAkıllı köprüyü buluncaya kadar deli suyu geçerAkıllı düşünene kadar deli oğlunu evermiş torunu olmuşAkıllı gün sayarken deli oğlunu evermişÇok yaşayan bilmez çok gezen bilirKimine hay hay kimine vay vayBağ babadan zeytin dededen kalmalıAcele ile menzil alınmazYattığı ahır sekisi çağırdığı istanbul türküsüŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçadırGörmemişin çocuğu olmuş tutmuş şeyini (pipisini çükünü) koparmışFukaranın tavuğu tek tek yumurtlarAkıllı köprüyü arayıncaya kadar deli suyu geçerArpa samanıyla kömür dumanıylaKara haber tez duyulurKeçiye içki içirmişler kurdun evini sormuşŞapkası dar gelen başım büyük sanırBugün bana ise yarın sanaBir kötünün yedi mahalleye zararı dokunurKız evi naz eviVeripde pişman olmaktansa vermeyipde düşman olmak iyidirTilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden giderTilkiye tavuk kebabı yer misin? demişler adamın güleceğini getiriyorsunuz. demişSadık dost akrabadan yeğdirVeripde kötü olacağına vermeyipde kötü olAcı acıyı keser su sancıyıDağ ardında olsunda yer altında olmasınYerine düşmeyen gelin yerine yerine boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskirAz söyle çok dinleAkraba idik akrep olduk biz bize ayrı düştük bakmaz olduk yüz yüzeOrospu içeriden olursa kapı kilit tutmazOrospu içerden olursa kapı kilit tutmazFazla mal göz çıkarmazKanaat tükenmez hazinedirBaşak büyüdükçe boynunu eğerZaman öldürmek en pahalı harcamadırİki karpuz bir koltuğa sığmazÇok açılma soğuk alırsınVeripde pişman olmaktansa vermeyipde düşman olmak yeğdirAdam adamı bir kere aldatırPara insana dil elbise insana yol öğretirHırsız içeriden olursa kapı kilit tutmazAllah dağına göre kar verir (verir kışı)Can bostanda bitmezYardımcının yardımcısı olurÇalı çırpı(dır) yuvam iyi(dir) kötü(dür) kocamDilin kemiği yokŞimşek çakmadan gök gürlemezSokma akıl sekiz adım giderKitapsız büyüyen çocuk susuz büyüyen ağaca benzerArı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilirİsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzüNasihat tutmayanı musibet tutarKanaatta izzet tamahda zillet vardırİsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzü karaİki ölç bir biçBağlı koyun yerinde otlarAbdestsiz sofuya namaz dayanmazEsirgenen göze çöp batarYatan aslandan gezen tilki yeğdirAt görmediysen bokundanda mı atlamadın?Atlıya selam kelam eşekliye sonra gine gelemBeterin beteri vardırBir ev donanır bir kız donanmazŞeytan kişiyi kandırır ama suyunu ısıtmazAt arıklıkla yiğit gariplikleGeniş gününde dar gezen dar gününde geniş gezerZor kapıdan girerse şeriat bacadan çıkarKitapsız büyüyen çocuk susuz yetişen ağaca benzerİsteyen bir cingen vermeyen iki cingenYörüğün göçü gide gide düzelirSakınılan göze çöp batarTarlayı taşlı yerden kızı kardaşlı yerdenKurtla koyun kılıçla oyun olmazBir söz bin büyüye bedeldirAz kaz uz kaz boyunca kazBaş olda eşek başı olOğlan doğurdum oydu beni kız doğurdum soydu beniAza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamazMinnetle gül koklama dikeni sancar seniAydan gelen halı üstüne günde gelen kül üstüneDan din desen oynarAsil ile taş taşı bedasıl ile yeme aşıBin bilsende bir bilene danışYaralı tavşana sıkı atılmazSona kalan dona kalırBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırHırsız evden olursa mandayı bacadan aşırırBir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsunBalı dibinden yağı yüzündenBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyimAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını almışAkşamın hayrından sabahın şerri yeğdirBugünkü tavuk yarınki kazdan iyidirİbadette gizli kabahatteVeresiye şarap içen iki kez sarhoş olurBaşa yazılan gelir ebleh tasadan ölürAdamın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırAdam öküz derdinde gelin sakız derdindeÇok koşan çabuk yorulurNereye gitsen okka dört yüz dirhemDeve boynuz ararken kulaktan olmuşZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirEşeğin kuyruğunu kalabalıkta kesme kimi uzun kimi kısa derAt binenin (iş bilenin) kılıç kuşananınÖfke baldan tatlıdırYa evlat bir ya ocak körMalın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınAk gün ağartır kara gün karartırAbdestsiz sofuya namaz mı dayanır?Nikahta keramet vardırGün doğmadan neler doğarSağ elin verdiğini sol elin görmesinBir koyundan iki post çıkmazTan gelsin hayrı beraber gelsinAç kurt aslana saldırırHile ile iş gören mihnet ile can verirSoğuk kırk kat keçe ben ondan geçe bir kat deri ben ondan geri demişSarhoştan deli bile korkarFazla aş ya karın ağrıtır ya başHızlı koşan (giden) atın boku seyrek düşer (olur)Şeytan adamı kandırır ama suyunu ısıtıvermezAkan su yosun tutmazBaba ekmeği zindan ekmeği koca ekmeği meydan ekmeğiGelen gideni aratırÖnce düşün sonra söyleAl malın iyisini çekme (sonra) kaygısınıYağ yiyen köpek tüyünden bellidirBaca eğride olsa duman doğru çıkarİki dinle bir söyleKaynayan kazan kapak tutmazAstar bol olmayınca yüze gelmezAcı acıyı bastırır su sancıyıParam seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım? vermeyeyimde düşman olayımTarlanın taşlısı kızın saçlısı öküzün başlısıNe karanlıkta yat ne kara düş görAta eyer gerek eyere er gerekBaş başa vermeyince taş yerinden kalkmazKısmetsiz köpek sabaha karşı uyuyakalırGöz görmeyince gönül katlanırOn beşindeki kız ya erde gerek ya yerdeAkılsız köpeği yol kocatırAttan indi eşeğe bindiDevenin derisi eşeğe yük olurDağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarYakın (hayırlı) dost (komşu) hayırsız akrabadan (hısımdan) yeğdir (iyidir)Kanı kanla yumazlar kanı su ile yurlarAt binenin kılıç kuşananınZenginin malı fakirin dölü kıymetli olurBir çıplağı bin zırhlı soyamazSu bulununca (görülünce) teyemmüm bozulurAzıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında olurPazar ilk pazardırAdam ahbabından bellidirÇok bilen çok yanılırBir söyle iki dinleAhlatın iyisini ayılar yerAltın yere düşmekle pul olmazAvrat var ev yapar avrat var ev yıkarAl kibar kızını işlerin bulana bulana al çitak kızını gezsin eylene eyleneAçık yaraya tuz ekilmezBir günlük beylik beyliktirYaş yetmiş iş bitmişKaçanı kovmazlar yıkılanı vurmazlarAyırıcı gelmiş seçici gelmiş. orta yere sıçıcı gelmişZenginin ayakucunda uyuyacağına fakirin başucunda uyuHer horoz kendi çöplüğünde öterAk koyun kara koyun geçit başında belli olurAtın iyisine doru yiğidin iyisine deli derlerOğlanın şaşkını babasının zenginliğini methederAz yiyen az uyur çok yiyen güç uyurÇok söyleme arsız edersin çok saklama hırsız edersinAkıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçerArpacıya borç eden ahırını tez satarAna (anne) kızına taht kurar kız bahtı kocadan ararRağbet güzel ile zenginedirGençliğin kıymeti bilinse ihtiyarlığın şikayeti olmazHekimden sorma çekenden sorİnsan göre göre hayvan süre süre (alışır)Akşamın hayrından sabahın şerri yeğdir (iyidir)Deveden büyük fil varÇanağa ne doğrarsan kaşığına o çıkarAz el aş kotarır çok el iş kotarırKurtla ortak olan tilkinin hissesi ya tırnaktır ya bağırsakSonradan görme kuldan buluttan çıkma günden korkulurSiyah inekten beyaz süt sağılırTana kalan dona kalırBeslemeyi eslemeden almaYalancının evi yanmış kimse inanmamışKesilen baş yerine konmazKörün istediği iki göz biri ela biri bozPişmiş aşa su katan işi bozan kişiyi tanımlarBayramda borç ödeyene ramazan kısa gelirEşeğe altın semer vursalar eşek yine eşektirTabancanın dolusu bir kişiyi korkutur boşu kırk kişiyiİşleyen demir ışıldarKahpe içerden olunca kapı tırkaz tutmazYenecek aş buğundan belli olurHızlı koşan çabuk yorulurDert ağlatır aşk söyletirAraba devrilince (teker kırılınca) yol gösteren çok olurDüt demeye dudak gerekBorç iyi güne kalmazÖfkeyle kalkan zararla otururGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliBekara karı boşamak kolay gelirGeciken adalet adalet değildirAttığın taş ürküttüğün kuşa değmezFırıncının çocuğu aç dolaşırmışÇaydan geçerken at değiştirilmezRüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürAkraba gelmeye gelmeye yad olur yad gele gele akrabaAkraba gelmeye gelmeye düşman oldu düşman gele gele akraba olduSarı altının olacağına sarı samanın olsunBir yemem diyenden kork bir oturmam diyendenBiribiri adamı yer diri diriKırkından sonra azanı teneşir paklarYüz yüzden utanırVerirsen veresiye batarsın karasuyaHarmanda dirgen yiyen sıpa yılına kadar acısını unutmazYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık var. demişAkılsız başın cezasını ayaklar çekerŞer işi uzat hayra dönsün hayır işi uzatma şerre dönmesinHer şeyin yenisi dostun eskisiDevletin malı deniz yemeyen domuzKibirliye kibir göstermek sadakadırEl elden üstündürGüvenme dostuna saman doldurur postunaGörünen köy kılavuz istemezAkıl olmayınca ne yapsın sakal?İki dinle (bin işit) bir söyleAltın eşik gümüş eşiğe muhtaç olurİp inceldiği yerden koparAta dost gibi bakmalı düşman gibi binmeliGevşek tükürüğün sakala zararı vardırRüzgar eken fırtına biçerKendi düşen ağlamazAllah kardeşi kardeş yaratmış kesesini ayrı yaratmışGüvenme varlığa düşersin darlığaCanı yanan eşek attan yürük olurCennet annelerin ayakları altındadır (anne cennet kapılarının ortasındadır. (hadis))At beslenirken kız istenirkenAdı çıkmış dokuza inmez sekizeAkıl yiğide sermayedirAbdalın karnı doyunca gözü pabucundadırÖküz altında buzağı aranmazSanatına güvenenin para ayağına gelirŞöhret felakettirTebdil i mekanda ferahlık vardırKardeş kardeşi atmış yar başında tutmuşGönül bir sırça saraydır kırılırsa yapılmazKimse kendi memleketinde peygamber olmazYük altında eşek anırmazTarlanın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınGüzele kırk günde doyulur iyi huyluya kırk yılda doyulmazMal canı kazanmaz can malı kazanırSaç kıvamını bulur hamur tükenir yaş kıvamını bulur ömür tükenirAllah balmumu yakana balmumu yağmumu yakana yağmumu verirAç kurt yavrusunu yerSöz gümüşse sükut altındırAcemi nalbant mesleği gavur eşeğinde öğrenirmişNe doğrarsan aşına o çıkar kaşığınaSakla samanı gelir zamanıSöyleyenden dinleyen arif gerekBeş para ver konuştur on para ver susturamazsınFarz sünneti bastırırDilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemişErken kalkan yol alır er evlenen döl alırHer şeyin yenisi dostun eskisi (makbuldür)Vasiyet ölüm getirmezÇiftçinin karnını yarmışlar kırk tane gelecek yıl çıkmışKanaat gibi devlet olmazAğanın eli tutulmazVarını veren utanmamışÇok mal haramsız çok söz yalansız olmazAğır basar yeğni kalkarAt ölür nalı kalır yiğit ölür namı kalırOrtaklık öküzden başlı başına buzağı yeğdirYarına kalan davadan korkmaSağlık varlıktan yeğdirÖğüt bir hazine kadar değerli olduğu halde bedava verilirAç ne yemez tok ne demezTarlayı düz al kadını kız alBaş kes yaş kesmeBirlikten kuvvet doğarOğlan babadan öğrenir meclis gezmeyi kız anadan öğrenir sofra yazmayıAkıl kişiye (adama) sermayedirTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırYerin kulağı varKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun makosenleriyle yürüZenginin malı züğürdün çenesini yorarBorcun yoksa kefil ol işin yoksa şahit olAcemi nalbant kürt eşeğinde dener kendiniAz tamah çok ziyan getirirGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinirAt avrat ömrü uzatırKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun mokasenleriyle yürüMisafirin umduğu ev sahibine iki öğün olurDenize düşen yılana sarılırAman diyene kılıç çekilmezCennetin kapısını cömertler açarAllah gümüş kapıyı kaparsa altın kapıyı açarCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdirNe verirsen elinle o gider seninleKardeş kardeşi bıçaklamış dönmüş yine kucaklamışGöz mideden büyüktürKızını dövmeyen dizini döverAllah sabırlı kulunu severAltın ateşte insan mihnette belli olurÇok söyleme arsız edersin aç bırakma hırsız edersinSevda geçer yalan olur sonra sokar yılan olurAkıl yaşta değil baştadırSarışının adı var esmerin tadı varBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Vur dedik öldürdüDağ dağ üstüne olur ev ev üstüne olmazÖnce iğneyi kendine batır sonra çuvaldızı eleZemheriden sonra ekilen darıdan kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmezAsil azmaz bal kokmazAğılda oğlak doğsa ovada otu biterBez alırsan musul dan kız alırsan asildenCan cümleden aziz(dir)Olgun bir insanı dost edinmek isterseniz tenkit edin basit bir insanı dost edinmek isterseniz methedinUcuzdur vardır illeti pahalıdır vardır hikmetiZengin adam elindeki kendine yeten adamdırMisafirlik üç gündürAr dünyası değil kar dünyasıAcındırırsan arsız olur acıktırırsan hırsız olurAyı yavrusunu severken öldürürmüşMalım seni vereyimde mi kötü olayım vermeyeyimde mi kötü olayım?Lokma çiğnenmeden yutulmazVar varlatır yok söyletirAlışmış kudurmuştan beterdirHer yerde okka dört yüz dirhemAçın karnı doyar gözü doymazAtın ölümü arpadan olsunBoktur kokar huydur çekerÇivi çiviyi sökerIrmak kenarına çeşme yapılmazGüvenme dayına ekmek al yanınaAz menfaat çok zarara mal olurBirgün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmaYağmur yağsında varsın kerpiççi ağlasınIrmaktan geçerken at değiştirilmezGençler sadık olmak ister yapamazlar. yaşlılar sadık olmamak ister yapamazlarDanışan dağı aşmış danışmayan ( ın) yolu şaşmışAkıl akıldan üstündürBir adamın adı çıkacağına canı çıksınMartta yağmasın nisanda dinmesinMisafir üç gün misafirdirAbdal abdalın ne onduğunu ister nede bulduğunuAkıllı oğlan neyler ata malını akılsız oğlan neyler ata malınıAva gelmez kuş olmaz başa gelmez iş olmazAkşama karşı gitme tana karşı yatmaAcele giden ecele giderBugünün işini yarına bırakmaKörler sağırlar birbirini ağırlarAkılsız başın zahmetini (cezasını) ayaklar çekerAcemi katır kapı önünde yük indirirEv alma komşu alYağ yiyen köpek tüyünden belli olurAkıl para ile satılmazSabahtan karnını doyuran küçükken evlenen aldanmamışYüz verme arsız olur az verme hırsız olurSu uyur düşman uyumazMart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırırFakiri dövme üstünü yırtİğneyi kendine çuvaldızı başkasına batırOlacakla öleceğe çare bulunmazYaz yalan kış gerçekAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Eden bulur inleyen ölürYazın başı pişenin kışın aşı pişerHer işte bir hayır vardırBir başa bir göz yeterEceli gelen köpek cami duvarına işerZenginlikle sıcaktan zarar gelmezAslını inkar edenin nesli gevşek olurKimi köprü bulamaz geçmeye kimi su bulamaz içmeyeAnasına bak kızını al kenarına bak bezini alBal tutan parmağını yalarAdamın iyisi alışverişte belli olurVakit nakittirAz veren candan çok veren maldanEski dost düşman olmaz yenisinden vefa gelmezAbdala malum olurAlma mazlumun ahını çıkar aheste ahesteAç doymam tok acıkmam sanırAç gözünü açarlar gözünüAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırAcıyan uyumuş acıkan uyumamışAz kazanan çok kazanır çok kazanan hiç kazanırAkraba (dost) ile ye iç alışveriş etmeAk akçe kara gün içindirDoğru bilinmeyince eğri bilinmezŞöhret afettirAyağını yorganına göre uzatYarım elma gönül (hatır) almaAcı patlıcanı kırağı çalmazAcıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırHayırlı komşu hayırsız akrabadan iyidirAbdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırAba altında er yatarNe ekersen onu biçersinAbanın kadri yağmurda bilinir