Değil ile ilgili atasözleri Atasözü Arama İsmi lazım değilParayla değil sıraylaSözü mü olur?Nerede bu bolluk?Para ile değil sıra ileMilletin ağzı torba değil ki büzesin (dikesin)Çağrılan yere git ar eyleme çağrılmadığın yere gidip yerini dar eylemeAnanın bastığı yavru (civciv) incinmez (ölmez)Gözü göz değilAğaca dayanma kurur adama (insana) dayanma ölürAz laf çok işDünya yıkılsa umurunda değilÇul içinde aslan yatarDeveye boynun eğri demişler nerem doğru ki demişİyi nasihat verilir iyi ad verilemezAkıllıya benlik yakışmazBilmemek değil öğrenmemek ayıptırAvradı er zapdetmez ar zapt ederDediğim dedik çaldığım düdükAt bacağı avrat kucağı doldurmalıÇul içinde arslan yatarHerkesin arşına göre bez vermezler (verilmez)Fıs fıstığı kırıp düşman gözü çıkarmalıEkmeğini ekmekçiye ver yarısını yerse helal olsunEşeğin yorulduğu yere köy yapılmazZengine bir kıvılcım güzele bir sivilce yetermişEl mi yaman bey mi yaman? el yamanNe şiş yansın nede kebapPara beni kazanmaz ben parayı kazanırımAllah gonnara yemezSöz biliyorsan söyle inansınlar bilmiyorsan söyleme seni adam sansınlarBir kötünün yedi mahalleye zararı vardır (dokunur)Av avlanmış tav tavlanmışHancı sarhoş yolcu sarhoşBilmemek ayıp değil öğrenmemek (sormamak) ayıpÜzümü yede bağını sormaİş işten artmaz dişten artarAşığa Bağdat uzak (ırak) değil (gelmez)Olursan kazık olma tokmak olBugünkü (akşamın) işini yarına (sabaha) bırakma (koyma)Boyacı küpü değil ki daldırıp çıkarasınYara sıcağıyla sarılırYüz güzelliği evden hamama huy güzelliği erzurum dan şam aEşeğin yorulduğu yere han yapılmazNe idik ne oldukNiyet hayır akıbet selametZahmet çeken rahat bulurBaktın yarın yar değil terkini kalmak az değilSoğan yemedim ki ağzım koksunSuçu gelin etmişler kimse güvey girmemişAdaletle zulüm bir yerde durmazGelen ağam giden paşamMektepten çıkan eşek marsıvan dan çıkmazAt sahibine göre tepinirErkek arslan arslanda dişi arslan arslan değil mi?Deve büyük ot yer şahin küçük et yerOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuh bitmişAt biniciye göre tepinirAllah beterinden saklasınAt binicisine göre tepinirAt ağasına göre tepinirGüler yüzlü sirke satıcısı ekşi yüzlü bal satıcısından çok kazanırAt binicisine göre kişnerAt sahibine göre kişnerBalı parmağı uzun olan değil kısmeti olan yerYapı taşı yerde kalmazAt biniciye göre kişnerBir ok ile iki kuş vurulmazBabaya dayanma karıya güvenmeAt ağasına göre kişnerYaşı eşek pazarında sorarlarBahtsızın bağına yağmur yerine ya taş yağar ya doluBir gözün gördüğü başkasına hayır etmezEmeksiz yemek olmazEğreti malın canı berk olurGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını sallarBalı parmağı uzun yemez kısmetlisi yerMalda yalan mülkde yalan var birazda sen oyalanLaf olsun adet yerini bulsunGökten yere yağar yerden göğe değilAt sahibine (biniciye) göre eşer (kişner)Altını saklamak değil kuruşu saklamak hünerdirAyıpsız yar arayan kalırGöz görür gönül isterGeçer ama deler geçerİş görene iş yetmemiş avareye gün yetmemişÜn lazım değil un lazımEmek olmazsa yemek olmazYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık varSeninki canda benimki patlıcan mı?Arık ata kuyruğu yüktürNiyet hayır akıbet hayırEşeğe semeri yük değilEmek olmayınca yemek olmazSandığına olmaz sakındığına olurGönül alma bir elmaBulmuşda bunuyorHasta yatan değil eceli gelen ölürBuldukça bunarHavada akranıyla uçmayan kuşun sesi havadan değil tavadan gelirParayı araya değil paraya vermeliEmek olmayınca sömek olmazYapı taşı yapıdan kalmazGöz görür gönül çekerBey mi yaman el mi yaman?Evlat doğurdum gönlünü doğurmadımAkçenin iyisi kesede duran bahçenin iyisi eve yakın olanAnahtar doğruyadırAkçenin iyisi kesede duran bahçanın iyisi eve yakın olanYiğidi kılıç değil kötü söz öldürürAkçanın iyisi kesede duran bahçenin iyisi eve yakın olanAt binicisine göre eşerAt biniciye göre eşerHerkesin arşınına göre bez verilmezEşeğe semer yük değilAt ağasına göre eşerÇingeneye beylik vermişler önce babasını kesmişTeyzemin taşağı olsa dayım olurduHer inleyen ölmezİtin (köpeğin) duası kabul olsaydı gökten kemik yağardıBir sözü bir sözüne uymazYarım elma hatır almaLokma karın doyurmaz gönül hoşluğudurBuğday ile koyun geri yanı oyunHatır alma bir elmaAşk başa gelirse akıl baştan çıkarAlma alı satma kırı ille doru ille doru yağızında binde biriYarınki kazdan bugünkü tavuk iyidirYarınki tavuktan bugünkü yumurta iyidirSakalda keramet olsa keçi şeyhlik ederdiYarınki kazdan bugünkü yumurta iyidirBir dala basarsan bin dal ırgalanırYarınki kazdan bugünkü yumurta yeğdirFakir eline bakarsa sen kesene bakYarınki tavuktan bugünkü yumurta yeğdirFakir parasız olan değil akılsız olandırGüzele ne yakışmazÇingeneyi padişah yapmışlar önce babasını asmışGüzeli kızken görme beşik ardında görAt sahibine göre eşerBir dala basınca bin dal sallanırİki gönül bir olursa samanlık seyran olurEldeki yara taştaki kovukturAğlamayan çocuğa emzik vermezlerÇift ile koyun gerisi oyunGönüller bir olunca samanlık seyran olurHatasız dost arayan dostsuz kalırTencere demiş dibin kara seninki benimkinden karaEldeki yara bende duvar deliğiAğlamayan çocuğa mama vermezlerSoysuza beylik vermişler önce babasını asmışZahmet olmadan rahmet olmazSora sora Bağdat (kabe) bulunurEldeki yara yarasıza duvar deliği gibi gelirBeyaz saç aklın değil yaşın işaretidirYara sıcakken sarılırAğaç ne kadar uzasada göğe eremezHatasız arkadaş arayan arkadaşsız kalırSadık dost akrabadan iyidirAğaç ne kadar uzasada göğe ermezNar üstüne turp yenmezAcından ölmüş yok tokundan ölmüş çokAcuzeye dokunmak mertlik değildirÇamura taş atma üstüne sıçrarDoğruluk minarede kalmışEkin biçe biçe deste olur insan gide gide usta olurEr ek geç ek tava ekÇaputluya çalı düşmanÜvey öz olmaz ipek kumaş bez olmazHer şeyin vakti var horoz bile vaktinde öterHatasız arkadaş arayan yalnız kalırEkmekten kaşık olur ama her yoğurdun hakkına değilParam seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım?İnsanoğlu çiğ süt emmiştirAz veren candan çok veren maldan verirEvladı ben doğurdum ama gönlü benim değil kiGüçsüz yaşlıya dokunmak mertlik değildirYapı taşı yapıdan (yerde) kalmazBoş laf karın doyurmazAslına çekmeyen haramzadedirBoş lakırdı karın doyurmazElden vefa zehirden şifa olur mu?Tavuğun sadakası bir yumurtaÖpecek el ararsan kendi elindirÖpeceksen kendi elini öpBoş lakırtı karın doyurmazÖpersen kendi elini öpBir gözün gördüğü bir göze hayır etmezBoş söz karın doyurmazYabancıdan vefa zehirden şifa olur mu?Çingeneye mansıp değse evvela atasını asarDeme dostuna der dostuna. bir gün olur tuz basarlar postunaDünya fani malın hani?Deve deve yerine çökerErkek aslan aslanda dişi aslan aslan değil mi?Arkadaşlık pazara kadar değil mezara kadardırBeş parmak bir değilSora sora kabe bulunurYaşı at pazarından sorarlarBoş söz küp doldurmazAğaca dayanma kurur adama dayanma ölürAkçanın iyisi kesede duran bahçanın iyisi eve yakın olanAğaca dayanma çürür insana dayanma ölürAslını inkar eden (saklayan) haramzadedir (kafirdir)İtle dalaşmaktan çalıyı dolanmak iyidirKimse kendi ayıbını görmezHerkesin arşınına göre bez vermezlerAdama dayanma ölür duvara dayanma yıkılırKırkından sonra azana çare bulunmazHakikat eğilir fakat kırılmazBağ dua değil çapa isterPara kazanmakla değil tutumla artarKurt puslu havayı severAdama dayanma ölür duvara (ağaca) dayanma yıkılır (kurur)Söyleme dostuna oda söyler dostuna. bir gün olur kül basarlar postunaBaş olan boş olmamalıdırEle güven olmazHamala semeri yük olmazPara kazanılmakla değil tutumlulukla artarDilsizin dilinden anası anlarMerhametten maraz doğar (hasıl olur)Kaynana pamuk ipliği olup raftan düşse gelinin başını yararGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını çalarYayı atıcısına vermeliŞap ile şeker bir değilMilletin ağzı torba değil ki dikesinAyyar tilki art ayağından tutulurUtananın oğlu kızı olmamışSöyleyene değil söyletene bakGönül düştü bir boka oda misk gibi kokaMilletin ağzı torba değil ki büzesinYalan parayla değil ya (alınmaz)Kirpi yavrusunu pamuk diye severmişYarım elma gönül almaDervişe Bağdat'ta pilav var demişler. yalan değilse ırak değil demişTaşı delen suyun kuvveti değil damlaların sürekliliğidirTencere dibin kara seninki benden karaYaşı at pazarında sorarlarKirpide yavrusunu pamuğum diye severmişEldeki yara yarasıza duvar deliğiÇok yaşayan değil çok gezen bilirHer yüze gülen dost olmazBaktın yarin yar değil terkini kılmak ar değilTaşı delen suyun gücü değil damlaların sürekliliğidirAttığı taş ürküttüğü kurbağaya değmediAkçanın iyisi kesede duran bahçanın (bahçenin) iyisi eve yakın olanKişinin kendine ettiğini başka hiç kimse edemezYoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmazDoğru ağıdan acıdırHer yüze güleni dost sanmaSora sora Bağdat bulunurBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıptırFala inanma falsızda kalmaAkıllı olsa her sakallı kişi sakallılara danışırlardı her işiYapmak zor yıkmak kolaydırNamazda gözü olmayanın kulağı ezanda olmazKürk ile börk ile adam olunmazİt sürü para kazanMezar taşı ile övünülmezKabahat öldürende değil ölendedirYapmak güç yıkmak kolaydırAklı namazda olmayanın kulağı ezanda olmazAllah kulunun yardımcısıdırHer yüzüne güleni dost sanmaÇocuğun bulunduğu yerde kov (dedikodu gıybet) olmazHer yüzü güleni dost sanmaSuç öldürende değil ölendedirElle gelen düğün bayramAba vakti aba alan yaba vakti yaba alan yanılmamışAllah bile kulunun karasını yüzüne vurmazMühür kimdeyse süleyman odurBaktın yarin yar değil terkini kılmak az değilKişinin başına gelen kendi ağzından çıkandırSel gider kum kalırHer yüzü gülümseyeni dost sanmayınTandır başında bağ dikmek kolaydırRakip ölsünde ne yüzden ölürse ölsünÖlmüş eşek kurttan korkmazAllah bile kulunun karasını yüzüne vurmamışÖküze boynuzu ağır gelmezSarhoş herkesi sırdaş bilirBir gemide iki kaptan olmazHarman dövmek çayır kuşu işi değilAlmayacağın hayvanın kuyruğunu tutmaYiyen bilmez doğrayan bilirAllahtanrıkulunun yardımcısıdırEşeği düğüne çağırmışlar ya su lazımdır ya odun demişŞahin küçük et yer deve büyük ot yerEşeği sahibinin dediği yere bağlada varsın kurt yesinElin ağzı torba değil ki çekip büzesinErim er olsunda yerim kaya dibi olsunAkara kokara bakma çuvala girene bakÇift ile koyun kalanı oyunHerkesin ağzı torba değil ki büzesinVerme sırrını dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaKişinin çektiği dili belasıdırErim er olsunda durağım kaya dibi olsunFare deliğine sığmamış birde kuyruğuna kabak bağlamışOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmiş (yel ile yuf bitmiş)Hamala semeri yük değildir (olmaz)Kişi kılığına göre ağırlanır lafına göre uğurlanırİnsanı elbisesine göre karşılarlar bilgisine göre ağırlarlarErim er olsunda durağım çalı dibi olsunEkmek aslanın midesindedirŞap ile şeker bir değildirSırrını açma dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaParayı zaptetmek deliyi zaptetmekten zordurSen kendini övme el seni övsünÇok okuyan değil çok gezen bilirEğer ile meğeri evlendirmişler keşke diye bir çocuk doğmuşŞap başka şeker başkaKimseye arşınına göre bez vermezlerDağ dumansız insan hatasız olmazBir gemi donanır bir kız donanmazEkmek aslanın ağzındadırBaşa gelmez iş olmaz ayağa değmez taş olmazİnsan dışıyla karşılanır içiyle uğurlanırLokma aslanın ağzındadırAyağa değmedik taş başa gelmedik iş olmazYol sormakla bulunurKafirden hacı elden bacı olmazUyuyan yılanın kuyruğuna basmaEğri ağaçsız orman olmazŞapla şeker bir olmazAlacakla borç ödenmezAynı ırmakta iki kere yıkanamazsın üzerinden akan sular şimdi yeni sulardırÇocuk seversen beşikte koca seversen döşekteSabreden derviş acından gebermişAdamın iyisi iş başında belli olurAdamakla mal tükenmezErinenin oğlu kızı olmamışElde bulunan beyde bulunmazAğaca dayanma kurur insana dayanma ölürHırsız evden olursa kapı kilit istemezAz yetmez çok artmaz (artmazsa yetmez yetmezse artmaz)Öküze boynuzu yük olmazAk curun akmazsa kara curun kol gibiÖlmüş koyun kurttan korkmazÜvey öz olmaz kemha bez olmazHatasız kul olmaz her insan hata yapabilirUyuyan yılanın kuyruğuna basılmazKoça boynuzu yük değilKeçidede sakal varAyıpsız dost arayan dostsuz kalırEv sahipleri pastırmayı ince doğrasa kurnaz misafir alır ikişer ikişer yutarAv vuranın değil alanınAyıpsız dost isteyen dostsuz kalırAğaca dayanma kurur insana güvenme ölürYularsız ata binilmezKusursuz dost arayan dostsuz kalırÖğrenmenin yaşı olmazNe oldum deme ne olacağım deAbideleri taşlar değil işler yaparDuvara yaslanma yıkılır insana güvenme ölürHamı tatlı yetkini acıDuvara dayanma yıkılır insana güvenme ölürAdama güvenme ölür ağaca dayanma kururÇingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmezVuran mı yiğit vur diyen mi? vur diyenAteş demekle ağız yanmazAlemin ağzı torba değil ki büzülsünHamala semeri yük değildirİyiliğe iyilik her kişinin karı kötülüğe iyilik er kişinin karıKar zararın kardeşidir (ortağıdır)Ayıpsız yar isteyen yarsız kalırBilmekten değil bilmemekten korkmalıEkmeği ekmekçiye ver bir ekmekde üste verDeğirmene gelen nöbet beklerBakmadan usta olunsaydı kediler kasap olurduDeli deliyi görünce değneğini saklarSormak ayıp değil sormamak ayıpAçma sırrını dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaAkla gelmeyen başa gelirVermeyince mabut neylesin sultan mahmutDayak cennetten çıkmadır iyi olsaydı çıkmazdıSormak ayıp değil öğrenmemek ayıpBal ile kaymak yenir ama her keseye göre değilDayak cennetten çıkmıştır iyi olsaydı çıkmazdıBilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıpVermemiş mabut neylesin sultan mahmutAçlık ile tokluğun arası yarım yufkaBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıpKem göz kalp akçe sahibinindirEgemenlik kayıtsız şartsız ulusundurAç esner aşık gerinirHayvanı yardan düşüren bir tutam otturParayla dost bulunmazKaza geliyorum demezBin dost az bir düşman fazlaGençlikte ölüm kocalıkta yoksulluk güç imişDeniz dalgasız olmaz gönül sevdasız olmazİki kişinin bildiği sır değildirİki kişinin bildiğini herkes bilirOcağın yakışığı odun evin yakışığı kadınErim er olsunda yerim çalı dibi olsunKöprüden geçinceye kadar ayıya dayı derlerKöprüden geçene kadar ayıya dayı deKöprüden geçerken ayıya dayı derlerİlmin sonu yoktur öğrenmenin yaşı başı yokturKöprüyü geçene kadar ayıya dayı deEmanete ihanet olmazHuy canın altındadırAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirKatrandan olmaz şeker olsada cinsine çekerŞahin küçüktür ama koca turnayı havadan indirirEldeki yara yarasıza duvar deliği gibidirYalan parayla değil yaAç doyacağını düşünmez tok acıkacağını düşünmezSabah ola hayır ola (gele)Çobana verme kızı ya koyun güttürür ya kuzuAdam adamdan korkmaz utanırOlsayı bulsaya vermişler hiç doğmuşSabanın tutağına yapışan el aç kalmazAyıpsız yar arayan yarsız kalırArık ata kuyruğu (da) yüktürDüş uykudan sonra gelirMart ayların çingenesidirMal istersen bedeninden evlat istersen belindenAna kızına taht kurmuş baht kuramamışAlemin ağzı torba değil ki büzesinBakmakla usta olunsa köpekler (kediler) kasap olurduSabah ola hayır olaAdam adama yük değil can gövdeye mülk değil (adam adama yük olmaz)İki gönül bir olunca samanlık seyran olurKaldın mı oğul eline müdara eyle gelineDilencinin torbası dolmazHelva şirin nefis kafirAlmadığın hayvanın kuyruğunu tutmaElalemle düğüne bayrama gidilirAkıllıyı arkada tutma akılsızı kılavuz etmeEğretinin canı berk olurAyın on beşi karanlık on beşi aydınlıktırBir elin verdiğini öbür elin duymasınYağmurlu gün tavuk su içmezSağ elin verdiğini sol elin bilmesinBir elin verdiğini öbür elin görmesinAkıllıyı arkada tutma akılsızı klavuz etmeVermeyince mabud neylesin mahmudŞakanın sonu kakadırSağ elin verdiğini sol elin duymasınSağ elinin verdiğini sol elin bilmesinAt adımına göre değil adamına göre yürürKel yanında kabak anılmazSağ elinin verdiğini sol elin duymasınEl ile gelen düğün bayramÜşenenin oğlu kızı olmamışOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuf bitmişEmmim dayım kesem elimi soksam yesemBir elin verdiğini öbür elin bilmesinAt yedi günde it yediği günde unuturHak söz ağıdan acıdırBitli (kurtlu çürük) baklanın kör alıcısı olurIsıracak it dişini göstermezAdam adamdan korkmaz utanır (hatır sayar)Akıl isen açma sırrın dostuna çünkü dostun dostu vardır oda söyler dostunaSel gider kum kalır (kişi ettiğini bulur)Cami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okurAdam iş başında belli olurEmek olmadan yemek olmazAdama dayanma ölür ağaca dayanma kururDeli arlanmaz soyu arlanırBir dokun bin ah dinle kaseifağfurdanYarınki kazdan bugünkü tavuk yeğdirBir dokun bin ah işit kaseifağfurdanİnsanın vatanı doğduğu yer değil doyduğu yerdirÇok el ya yağmaya ya yolmayaİşten artmaz dişten artarAkşam ise yat sabah ise gitCana gelecek kaza mala gelsinCana gelecek zarar mala gelsinAyak almadık taş olmaz başa gelmedik iş olmazÇingeneye beylik vermişler önce babasını asmışDeve büyüktür amma beşini bir eşek yederBoş ite menzil olmazDeveyi yük değil zelber yıkarAğacın kurdu içinde olurDün öleni dün gömerlerBaşa gelmeyince bilinmezAhbap kusuruna bakan ahbapsız kalırZürefanın düşkünü beyaz giyer kış günüHarman dövmek keçinin işi değilBilmemek ayıp değil sormamak ayıpCana geleceğine mala gelsinBir dokun bin ah dinleUna dökülen yağın zararı yokKitapsız ev cansız beden gibidirHırsızlığıda öğren başucunda dursunEğri otur doğru söyle (konuş)Dostun iyisi kara günde belli olurElmas çamura düşse yine elmasSevilmedik ot insanın başucunda biterSormak ayıp değil sormamak (bilmemek) ayıpAsil azmaz bal kokmaz (kokarsa yağ kokar çünkü aslı ayrandır)Adam adama gerek olmasa her biri bir dağ başında olurduAkıl kişiye sermayedirGönül verme evliye eve gider unuturBorçsuz çoban yoksul beyden yeğdirAyvaz kasap hepsi bir hesapVerip pişman olmaktansa vermeyip düşman olmak yeğdirKarnı tok it gölgede yatarAlacakla verecek (borç) ödenmezAslan kocayınca sıçan deliği gözetirSabırla koruk helva dut yağrağı atlas olurBir ağaçta gülde biter diken deÖküze boynuzu yük değilAcele ile menzil alınmazYarım doktor candan eder yarım imam dinden ederYiğit arkasından vurulmazNasihat istersen tembele iş buyurAdam hacı mı olur ulaşmakla Mekke ye eşek derviş mi olur taş çekmekle tekkeye?Her ağacın meyvesi olmazYarım hoca dinden yarım hekim candan ederAçma sırrını dostuna oda söyler dostunaKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demişBir kötünün yedi mahalleye zararı dokunurŞapkası dar gelen başım büyük sanırElin ağzı torba değil ki büzesinOrospu içeriden olursa kapı kilit tutmazÖlü aşı neylesin türbe taşı neylesinLokma karın doyurmaz şefkat artırırOrospu içerden olursa kapı kilit tutmazSadık dost akrabadan yeğdirOn ceviz alsan ikisi çürük çıkarAğlamayan çocuğa meme vermezlerOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmişUyuyan fitneyi uyandırmaDeliye göre her gün bayramHırsız içeriden olursa kapı kilit tutmazBeş kuruşun varsa beş yere düğümleİsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzü karaYanlış hesap Bağdat'tan dönerDoğru söz acıdırDoğruluk minarede kalmış onunda içi eğriBir çöplükte iki horoz ötmezBeterin beteri vardırBir ev donanır bir kız donanmazAt görmediysen bokundanda mı atlamadın?Esirgenen göze çöp batarBabasından mal kalan merteği içinden bitmiş sanırİsteyen bir cingen vermeyen iki cingenBana dokunmayan yılan bin yaşasınHatasız kul olmazAz kaz uz kaz boyunca kazAydan gelen halı üstüne günde gelen kül üstüneBana dokunmayan yılan bin yıl yaşasınDost ağlatır düşman güldürürDoğa bekçiyle değil sevgiyle korunurAvradı er zapt etmez ar zapt ederHırsız evden olursa mandayı bacadan aşırırBeni sokmayan yılan bin yıl yaşasınBeni ısırmayan yılan bin yıl yaşasınEl elin nesine gülerek gider yasınaFakir hırsızlığa çıkınca ay akşamdan doğarSür git dememişler gör geç demişlerAnan güzel idi hani yeri baban zengin idi hani eviAk gün ağartır kara gün karartırKimsenin ahı kimsede kalmazSağ elin verdiğini sol elin görmesinGöğe direk denize kapak olmazHekimsiz hakimsiz yerde oturmaHer koyun kendi bacağından asılırEşeği düğüne çağırmışlar ya odun eksik ya su demişAdam adama yük değil can gövdeye mülk değilBaş olan boş olmazAç kurt aslana saldırırZorla güzellik olmazSarhoştan deli bile korkarŞeytan adamı kandırır ama suyunu ısıtıvermezBeş parmağın beşi bir değil (olmaz)Nerde hareket orda bereketOğlan doğur kız doğur hamurunu sen yoğurAlçak eşek binmeye kolay öksüz çocuk dövmeye kolayAlacakla verecek ödenmezGörenedir görene köre nedir köre ne?Cana gelecek mala gelsinİki dinle bir söyleAlmadığın hayvanı kuyruğundan tutmaCana gelecek (kaza zarar) mala gelsinParam seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım? vermeyeyimde düşman olayımAta eyer gerek eyere er gerekAstar bol olmayınca yüze gelmezMisafir umduğunu değil bulduğunu yerKanı kanla yumazlar kanı su ile yurlarTavşan dağa küsmüş dağın haberi olmamışAçılan solar ağlayan gülerAyıpsız yar (dost) arayan yarsız (dostsuz) kalırAltın yere düşmekle pul olmazBorçlunun yalımı alçak olurKabahat ölende mi öldürende mi?Kuru laf karın doyurmazBaba mirası yanan mum gibidirKaçanı kovmazlar yıkılanı vurmazlarHırsızlık bir ekmekten kahpelik bir öpmektenBir günlük beylik beyliktirYeğniyi yel alır ağır yerinde kalırMühür kimde ise süleyman odurHekimden sorma çekenden sorGüzellik tabiatın kadına ilk verdiği ve ilk geri aldığı hediyedirHem kız hem baldırı düz hemde ucuz olur mu?Padişahın bile arkasından kılıç sallarlarSiyah inekten beyaz süt sağılırDertsiz baş terkide gerekYağmur yağsa kış değil mi? kişi halini bilse hoş değil mi?Kırlangıcın zararını biberciden sorKahpe içerden olunca kapı tırkaz tutmazAyağa değmedik taş olmaz başa gelmedik iş olmazMirasa nereye gidiyorsun? demişler esip yağmaya sürüp savurmaya demişSinek küçüktür ama mide bulandırırHızlı koşan çabuk yorulurBorç iyi güne kalmazKuru gayret çarık eskitirDünya tükenir yalan tükenmezAsil azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar onunda aslı ayrandırAkraba gelmeye gelmeye düşman oldu düşman gele gele akraba olduAkraba gelmeye gelmeye yad olur yad gele gele akrabaGüzele bakmak sevaptırSöyleyene bakma söyletene bakBir elinin verdiğini öbür elin görmesinGüzellerin talihi çirkin olurKırkından sonra azanı teneşir paklarYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık var. demişBüyük lokma ye ama büyük söz söylemeDost dostun ayıbını yüzüne söylerYüz yüzden utanırKurt dumanlı havayı severFelek kimine kavun yedirir kimine kelekMartta yağmaz nisanda dinmezse sabanlar altın olurHer şeyin yenisi dostun eskisiHarama uçkur çözülmezYabancı koyun kenara yatarAta dost gibi bakmalı düşman gibi binmeliZahmetsiz rahmet olmazCennet annelerin ayakları altındadır (anne cennet kapılarının ortasındadır. (hadis))Dost sözü acıdırAtım tepmez itim kapmaz demeAç domuz darıdan çıkmazZor oyunu bozarBaş başa bağlı başda şeriataAkacak kan damarda durmazAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daİnsan doğduğu yerde değil doyduğu yerdeÇağrılan yere erinme çağrılmayan yere görünmeEl ağzına bakan karısını tez boşarGüzele kırk günde doyulur iyi huyluya kırk yılda doyulmazVurmakda yiğitlik kaçmak daDoğru söz (ağıdan) acıdırElçiye zeval olmazÜzümün çöpü var armudun sapıFakirlik ayıp değil tembellik ayıpAr yılı değil kar yılıAtılan ok geri dönmezHer şeyin yenisi dostun eskisi (makbuldür)Vasiyet ölüm getirmezAğır basar yeğni kalkarYaşın yanında kuruda yanarBin dost az bir düşman çokKöprüyü geçinceye kadar ayıya dayı derlerSağlık varlıktan yeğdirSarhoşlar ve çocuklar doğruları söylerlerAç ne yemez tok ne demezAğaca dayanma çürür duvara dayanma yıkılır insana dayanma ölür dayan kul Allah'a dayanTarlayı düz al kadını kız alEmanete hıyanet olmazYerin kulağı varHasta sağ kalırsa hekime karşı gelirEl elin eşeğini türkü çağırarak ararYüzü güzel olanı değil huyu güzel olanı sevPapaz her gün pilav yemezArpa eken buğday biçmezKardeş kardeşi bıçaklamış dönmüş yine kucaklamışBakarsan bağ olur bakmazsan dağ (olur)Sağ elinin verdiğini sol elin görmesinOsmanlı nın ayağı üzengide gerekMahkeme kadıya mülk değilAkıl yaşta değil baştadırAteş düştüğü yeri yakarTembele iş buyur sana akıl öğretsinAsil azmaz bal kokmazSabreden derviş muradına ermişBir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardırZengin adam elindeki kendine yeten adamdırUcuzdur vardır illeti pahalıdır vardır hikmetiAğlama ölü için ağla diri içinYe kürküm yeOlan dört bağlar olmayan dert bağlarAr dünyası değil kar dünyasıLokma çiğnenmeden yutulmazBaba malı tez tükenir evlat gerek kazanaAlışmış kudurmuştan beterdirAçın karnı doyar gözü doymazİyilik et kele övünsün eleIrmak kenarına çeşme yapılmazEşeğini sağlam kazığa bağla sonra Allah'a ısmarlaYağmur yağsında varsın kerpiççi ağlasınİbadetde gizli kabahatdeDavulun sesi uzaktan hoş gelirAcıkmış kudurmuştan beterdirMartta yağmasın nisanda dinmesinİyi dost kara günde belli olurKimse kimsenin kısmetini yemezKimse bilmez kim kazana kim yiyeAkşama karşı gitme tana karşı yatmaBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa ermeyinceBugünün işini yarına bırakmaBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinDeliye hergün bayramBüyük lokma ye(de) büyük söz söylemeAkıl para ile satılmazAbada bir dibada bir giyene güzelde bir çirkinde bir seveneAğaç kökünden yıkılırDost acı söylerSu uyur düşman uyumazAbada bir dibada giyene güzelde bir çirkinde seveneDost kara günde belli olurBakarsan bağ bakmazsan dağ olurAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Bir başa bir göz yeterNe oldum dememeli ne olacağım demeliNamaza meyli olmayanın kulağı ezanda olmazErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaArmut piş ağzıma düşBir mıh bir nal kurtarır bir nal bir at kurtarırAz veren candan çok veren maldanEski dost düşman olmaz yenisinden vefa gelmezYarım hekim candan eder yarım hoca dinden ederAç doymam tok acıkmam sanırAcıyan uyumuş acıkan uyumamışAkraba (dost) ile ye iç alışveriş etmeAk akçe kara gün içindirTatlı dil yılanı deliğinden çıkarırYarım elma gönül (hatır) almaAcı patlıcanı kırağı çalmazHayırlı komşu hayırsız akrabadan iyidirAba altında er yatarNe ekersen onu biçersinAbanın kadri yağmurda bilinir