Gerekir anlayarak ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Aman dileyene kılıç kalkmazAman diyene kılıç kalkmazYattığı ahır sekisi çağırdığı istanbul türküsüHiç yoktan iyidirAslana ot ata etDevlet adama ayağı ile gelmezİki çıplak bir hamamda yakışırZemheride sürde çalı sürEkmeğin büyüğü unun çoğundan olurAğır otur ki molla desinlerBaşı var aklı yok dili var kabı yokÇöreğin büyüğü unun çoğundan olurAğır otur ki ağa desinlerKöpeğe dalaşmaktan çalıyı dolanmak yeğdirAt kaçmaz et kaçarSirkesini sarmısağını düşünen paçayı yiyemezMum yanmayınca pervane dönmez (yanmaz)Mum yanmayınca pervane yanmazErkeklik öldü mü?Kalbe giden yol mideden geçerOturmakla iş bitmezVaat borcun aynısıdırVerilen söz borcun aynısıdırDavul dengi dengine diye çalarAt bacağı avrat kucağı doldurmalıÇok koşan çabuk (çok tez) yorulurDüşmana yarak (silah) gerek ya düşmandan ırak gerekKorkak tüccar ne kar eder ne ziyanKendine ne sanırsan başkasına onu sanÇöpsüz üzüm olmazKorkak tüccar ne kar eder ne zararKorkak bezirgan ne kar eder ne zararYel gelen deliği kapamalıTaamın kelamın çoğundan sakınAkran ile gezmeyenin altın adı pul olurParasız pazara kefensiz mezara gidilmezİş yapmakla yol yürümekle tükenirÖksüzün karnına vurmuşlar arkam! demişEv sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibiİş görmekle yol yürümekle tükenirFare kaçmayınca delik görünmezDeve ayrı gider sürüsünü güderZaman bekleyen zaman kaybederDeğirmi yurt tutmaya değirmi göt isterFırsat her zaman ele geçmezEl iki söylerse sen bir söyleSakal keçidede varKeçininde sakalı varEn kolay iş yemek çiğnemeden yutulmazOrospuya surat gerekDünya kırk kulplu bir kazan bir kulpundan tutda kazanDevlet adamın ayağına gelmezBükemediğin eli öpeceksinDemirci yüreği demirden sert gerekEkmeğin iyisi hamurun iyisinden olurÇok bereket çok harekettenYaşlanmış eşekte yıllanmış akıl olurNe kadar dönersen dön popon hep arkanda kalırÖksüzün karnına vurmuşlar (öksüzü dövmüşler) vay arkam demişGüzel idin kanı kaşın karası zengin idin kanı diba parasıÖpülecek el ısırılmaz (ele tükürülmez)Yola bilenle giden yorulmazIsırgan otu ile taharet olmazİt ağzına kemik tutarAteş ile barut bir arada olmazKız kundakta çeyiz sandıktaYetişemediğin köyün alt tarafında (beri yanında) yatAğzı bal yapan arının kuyruğunda iğnesi vardırAteş ile barut bir arada durmazKar yağdığı gün tozarAteşle barut bir arada olmazAteşle barut bir arada durmazSoyu soydan köpeği mandıradan almalıBaşım acemi berbere teslim eden cebinden pamuğunu eksik etmezAllah beterinden saklasınAteş ile barut bir yerde durmazBarutla ateş bir yerde olmazAteş ile barut bir yerde olmazUtanmak karın doyurmazGöte yakın yerden et yememeliÖksüzü dövmüşlerde vay arkam! demişSev beni seveyim seniAteş ile barut yan yana olmazDüşmana silah gerek ya düşmandan uzak olmak gerekAteşle barut bir yerde olmazSuyu görünce teyemmüm bozulurAteş ile barut yan yana durmazBabaya dayanma karıya güvenmeBaşını acemi berbere teslim eden cebinden pamuğu eksik etmez (etmesin)Ağır otur ki bey desinlerEl eliyle yılan tutan yarısını yalan tutarAteşle barut yan yana olmazKız beşikte çeyiz sandıktaAteşle barut yan yana durmazUtanan aç kalırDüşmana silah gerek ya düşmandan ırak olmak gerekBir gözün gördüğü başkasına hayır etmezGün doğmadan kemliği söylenmezÖfkede (öfkeli insanda) akıl olmazMalda yalan mülkde yalan var birazda sen oyalanZorla köpek domuz avına gitmezYaraya tuz ekilmezYumurtada kıl bitmezSöylemeyen ağız söyleyen ağzı yorarTerlemeden para kazanılmaz solumadan can verilmezDeveye diken millete s ken yaranırKız kucakta çeyiz bucaktaMayasız yoğurt olmazÖfkeli insanda akıl olmazDeveyi diken insanı s ken yaranırmışAynaya bakda kendini görKefenin cebi yokturDünya bir yağlı kuyruktur yiyebilene aşk olsunYalanı oranla söyleGelin eşikte oğlan beşikteKeskin bıçak olmak için çok çekiç yemek gerekTembel ceviz yemek ister kabuğunu kırmaya üşenirHer insanın bir kusuru vardırMayasız yoğurt çalınmazIsıramadığın eli öpde başına koyAvradı eri saklar peyniri deriMayasız yoğurt çalınmaz (tutmaz)Coşkun nehir geçitsiz olmazBaktın kar havası eve dön kör olasıYalanı oran ile söyleKorkak bezirgan ne kar eder ne ziyanEkmeği ekmekçiden al bir ekmek noksan olsunCoşkun ırmak geçitsiz olmazLeb demeden leblebiyi anlamalıTilki vaaz vermeye başladığında gözünüz tavuklarda olsunUzun çarşı baştan başa çıkrıkçı hepsinin rızkını Allah verirSu başından (bendinden) kesilir (bağlanır)Lafla pilav pişerse dağ kadar yağı bendenTaşı ısıramayanın öpmesi gerekirTeyzemin taşağı olsa dayım olurduBüyük ekmek büyük bezeden olurKaşığı herkes yapar ama sapını ortaya getiremezHer inleyen ölmezOsurukla boya boyanmazPilav yiyen kaşığını yanında (belinde) taşırFala inanma falsız kalmaParasız tellal bağırmazParasız dellal olmazDağdaki tavşanın suyu ocağa vurulmazHalayıktan kadın olmaz gül ağacından odun olmazYetimi okşamışlar vay sırtım demişİp koptuğu yerden ulanırKız beşikte (kundakta) çeyiz sandıktaDeve taze yaprak yemek isterse boynunu uzatırYorgun eşeğin çüş (ıslık) canına minnetGazap gelince akıl giderEkmeği ekmekçiden al beş kuruşda üste verAkıl adama sermaye oda gide gelmeyeFakir eline bakarsa sen kesene bakYarın ile öbür gün bitmezDil susmayınca baş esen olmazYiğidi öldür ama hakkını yemeFaydasız evliyanın kubbesi başına yıkılsınHer kapının bir anahtarı vardırAyrandan aşağı katık olmazKar zararın ortağıdırYorgun eşeğin ıslık canına minnetTatlıyı küpten almalı kadını köktenYorgun öküzün çüş canına minnetYorgun öküzün ıslık canına minnetAdamın yere bakanından suyun sessiz (yavaş) akanından kork (suyun yavaş akanından insanın yere bakanından kork)Kul kusursuz olmazSafa ile yenen cefa ile kazanılırBir elin nesi var iki elin sesi var (bir elin sesi çıkmaz)Kurttan çoban olmazAvcı nanca hile bilse ayı o kadar yol bilirDeğme bana değmeyim sanaOn para on aslanın ağzındaZarardan korkan kar edemezDağına göre kar yağarİnsan insanın şeytanıdırAvcı nanca hile bilse ayı onca yol bilirKuru kaşık ağız yırtarPilav yiyen kaşığını belinde taşırİnsan beşer bazen şaşarAvcı nanca al bilse ayı o kadar yol bilirİtin hatırı yoksa sahibinin hatırı varAkıl insana sermayedirPilava giden kaşığını yanında taşırBalık kokarsa tuzlanır tuz kokarsa ne yapılır?Et kokarsa tuzlanır ya tuz kokarsa ne yapılır?Balı parmağı uzun olan yemez kısmetlisi yerKişi vezir olmakla insan olmazIsıracak köpek dişini göstermezGönlüm yoktur vermeye un sererim örmeyeAteş ateşle söndürülemezDavul bile dengi dengine diye çalarGidipte gelmemek gelipte görmemek (bulmamak) varO kadar kusur kadı kızındada olurZararını düşünen kar edemezAğzından çıkanı kulağın duysunÖfkede akıl olmazMayasız yoğurt tutmazYaramaza kendi belası yeterAğzından çıkanı kulağın işitsinSelam para kelam paraKuzusuna kıymayan kebap yiyemezDokuz ölç bir biçVardığın yer körse sende gözünü kapaHerkes kendi sözünün ilk muhatabıdırYol yürümekle borç ödemekle biterİte hoşt demezler sahibinin hatırı var diyeElmayı çayıra armudu bayıraYaz günü titremeyen kış günü donarTedbirde kusur eden takdire bahane bulurDut kurusuyla yar sevilmezBakan yemez kapan yerDoğruluk dost (hak) kapısıYa işten artar ya diştenVardığın yer kör ise sende gözünü kapaÇocuğa iş buyuran ardınca kendi giderYaramazın cezası kendisidirEl eliyle yılan tut onuda yalan tutKarpuz kabuğu suya düşmeden denize girilmezYorgun eşeğin çüş canına minnetSarımsağı gelin etmişlerde kırk gün kokusu çıkmamışHer şeye (köfteye) maydanoz olmaElden gelen geç gelir ondada karnın aç kalırGüneşte yanmayan gölgenin kıymetini bilmezKürkü orak vaktinde orağı kürk vaktindeArka gerektir arka ya utana ya korkaCan boğazdan geçerİyilik (muhabbet) iki baştan olurŞeytan azapta gerekAç gözünü yoksa açarlar gözünüMuhabbet iki baştanBoğulursan büyük suda boğulAz yaşa çok yaşa akıbet gelir başaBoğulursan büyük denizde boğulNe yavuz (azgın) ol asıl ne yavaş (taşkın miskin) ol basılÇocuğa iş buyuran ardına kendi düşer (çocuğa iş ardına sen düş / çocuğa iş sal ardınca sen var)Yemek lokma lokma yenirÖpülecek ele tükürülmezOsmanlı nın ekmeği dizindedirBir gözün gördüğü bir göze hayır etmezZemheride sürde çalı ile sürİp koptuğu yerden bağlanırGidipde gelmemek var gelipde görmemek varBu dünya kimseye kalmazÖlenle birlikte ölünmezArmudun önü kirazın sonuPilav yiyen kaşığını yanında taşırÇok koşan (seyirten) çabuk (tez) yorulurYa deve ya deveci yada deve üstündeki hacıSora sora kabe bulunurDeme işitmeEşeğine bakmaz köye düğüne giderBir fincan acı kahvenin kırk yıl hakkı vardırKavun karpuz yata yata büyürBir fincan acı kahvenin kırk yıl hatırı vardırEşeğine bakmazda akşamdan sonra oduna giderEl için ağlayan iki gözden yar için dövünen dizinden olurGün varken davarını eve götürBir katar deveyi bir eşek çekerFırsat sakal altından geçerKedi kıçını görmüş yaram var! demişHayır işi uzat şerre dönsün şer işi uzat hayra dönsünEşeğine bakmazda hasan dağı na oduna giderGörünüşe aldanma (aldanmamalı)İtle dalaşmaktan çalıyı dolanmak iyidirBarutla ateş bir yerde durmazTok açın halinden bilmez (ne bilir anlamaz) (var ne bilsin yok halinden)Kar zararın kardeşidirBelli düşman gizli dosttan yeğdirDemircinin canı demirden berk gerekÖlüm var dirim varSurete bakma sirete bakKuşa kafes lazım boruya nefesBin merak bir borç ödemezPara kazanmakla değil tutumla artarYoldan gelenin heybesine bakarlarGördün deli savul geriSağlam kafa sağlam vücutta bulunurAkıl adama sermayedirPara kazanılmakla değil tutumlulukla artarKorkak bezirgan (tüccar) ne kar eder ne ziyanHazıra dağ dayanmazParan gitti mi demezler işin yetti mi derlerKaptanın hüneri dalgalı denizde belli olurYenik pehlivan oyuna doymazYenik pehlivan güreşten bıkmazKırlangıç bir zararsız kuş git yemen iline danışAdadığı çok verdiği yokBilginin efendisi olmak için çalışmanın kölesi olmak gerekirDüşmanına gücenip dostuna darılmaAğaç ağaç içinde büyürAteşle barut bir yerde durmazÇöreğin büyüğü hamurun çoğundan olurDüşmanına gücenip dostuna kızmaMayasız yoğurt çalınmaz (tutumaz)Borca içen iki kez sarhoş olurYol yürümekle borç vermekle tükenirBir görüş bir kör bilişMisafir misafiri sevmez ev sahibi ikisini deŞubatın sonundan martın onundan korkOlmaz olmaz deme olmaz olmazGelini ata bindirmişler ya nasip! demişDilenci dilenciyi sevmez ev sahibi ikisini deAzmin elinden bir şey kurtulmaz (ne kurtulur?)Akıl adama sermayeVardığın yer körse gözünü kapaBorca içen iki kere sarhoş olurDemiri tavında dövmeliGidipde gelmemek gelipde bulmamak varBaskısız bedevreyi el almazsa yel alırFırsat her vakit ele geçmezHer yüze gülen dost olmazVeresiye şarap içen iki kere sarhoş olurGüneş olsan kimsenin mendilini kurutmazsınKöşe taşı köşede yakışırBorca şarap içen iki kez sarhoş olurAğlamak akçe etmezGidipde gelememek gelipde bulamamak varİnsan hatasız olmazVer yiğidi yiğide mevla rızkın yetireGidipde gelememek gelipde görememek varAttığı taş ürküttüğü kurbağaya değmediZararın neresinden dönsen kardırVarsa eşin rahattır başın yoksa eşin zordur işinYiğit bin yaşar fırsat bir düşerGidipde gelmemek gelipde görmemek varBahtsızın bağına ya yağmur yağar ya doluİte vurmazlar sahibinin hatırı var diyeKomşun kör ise sen kısık bakBorca şarap içen iki kere sarhoş olurKaya uçmazsa dere dolmazHer yüze güleni dost sanmaAta eğer gerek eğere er gerekGidipde dönememek dönüpde bulamamak varBir koyundan iki post olmazGidipde dönmemek dönüpde bulmamak varİşini kış tut yaz çıkarsa bahtınaNe sert ol asıl ne yumuşak ol basılSakınan göze çöp batarSabret bitmeyen iş olmazSora sora Bağdat bulunurYapmak zor yıkmak kolaydırZeytin dededen incir babadan kalmalıGidipde dönmemek dönüpde görmemek varYapmak güç yıkmak kolaydırBaskısız çatı örtüsünü el almazsa yel alırTerazi var tartı var her şeyin bir vakti varGüne göre kürk giyinmek gerekEvden bir ölü çıkacak demişler herkes hizmetçinin yüzüne bakmışGidipde dönememek dönüpde görememek varKürk ile börk ile adam olunmazErkekliğin yüzde doksanı kaçmaktırTutumlu olan kimse fakir kalmazİki emini bir yemin ayırırHer yüzü güleni dost sanmaKişi arkadaşından (refikinden) azarPahalı alan aldanmazHer yüzüne güleni dost sanmaNe sert ol asıl ne yavaş ol basılSu bendinden kesilirUtanma pazar mideyi bozarMisafirin yüzsüzü sahibini ağırlarMiras helal hele al demişlerSel gider kum kalırAvcı ne kadar al bilse ayı o kadar yol bilirDevlet adama ayağıyla gelmezHer yüzü gülümseyeni dost sanmayınPahalıya alan ucuza alırKişinin başına gelen kendi ağzından çıkandırAcemi marangozun talaşı tahtasından çok olurSu bendinden bağlanırKulak kendi söylediğinide dinlemek içindirKöseyle alay edenin top sakalı kara gerekNe aşkın ol asıl ne şaşkın ol basılNe yavuz ol asıl ne yavaş ol basılBeş kuruşluk fener o kadar yanarNe şaşkın ol basıl ne taşkın ol asılAta binen nalını mıhını ararTembel eşeğin yükü ağır olurŞimşeği görülen buluttan korkulmazSağlıktan büyük zenginlik yokturAyının kırk türküsü var kırkıda ahlat üstüneBorç ödemekle yol yürümekle tükenirAt binenin yol gidenindirSu başından bağlanırAzca nereye? çokçanın yanınaBeş kuruşluk fener ancak bu kadar yanarOlacakla öleceğe çare yokturSağlık varlıktan önemlidirİti an değneği yanına koyDert gider ama yeri boş kalmazÖlme bayılmaya benzemezÇuhayı fırçayla kadifeyi elleKişinin çektiği dili belasıdırÇocuğa iş ardına sen düşDünyadaki en değerli hazine sağlıktırMarifet iltifata tabiidirDünya dört kulplu bir kazan bir kulpundan tutda kazanBugün bana ne ise yarın sanadırSağlık varlıktan iyidirDumansız baca olmaz kahırsız koca olmazAğlamak para etmezSağlık varlıktan üstündürKele köseden yardım gelmezKarpuz kabuğunu görmeden denize girmeSuyu getirende bir testiyi kırandaSu görülünce teyemmüm bozulurUstamın adı hıdır elimden gelen budurÇatal kazık yere geçmezGören gözün hakkı vardırYol sormakla bulunurAç yatarım dinç kalkarımKimine sivrisinek saz kimine davul zurna azİt boku acından yerDağ dumansız insan hatasız olmazAkşam oldu kon sabah oldu göçElinden gelse bir kaşık suda boğacakEtle tırnak (karı koca) arasına girilmezYağ ile yavşan sirke ile tavşanYurtta sulh cihanda sulhÇocuğu işe sal ardınca sen varErkekliğin onda dokuzu kaçmaktırBağla atını ısmarla hakk aKörün yanına varırsan sende bir gözünü kapaMerdiven basamak basamak çıkılırAç yanında sarpın kurcalanmazDut yaprağı açtı soyun döktü giyinVer elindeki sapı git dolan kapı kapıPazarda herkes ambarındaki unu kadar konuşurDelilsiz cennete bile girilmezDolu bardak su almazİki emini bir yemin aralarRamazan bereketli aydır ama duvardan giden kılıca sor (demişler)Cömert ile cimrinin harcı birdirİğneyi kendine batır çuvaldızı başkasınaKeçidede sakal varİğneyi kendine çuvaldızı ele batırAbideleri taşlar değil işler yaparAlma alı sat yağızı bin doruya besle kırıCömertle cimrinin harcı birdirDeğme (dokunma) sarhoşa yıkılana kadar gitsinDil epsem (olsa) baş esen (olur)Ay ayakta çoban yatakta ay yatakta çoban ayaktaEl eliyle yılan tutulurSağ olsunda dağ ardında olsunÖnce selam sonra kelamEvvela selam sonra kelamAdalet evrenin ruhudurNekes ile cömerdin harcı birdirBakmakla usta olunsa kediler usta olurduÇingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmezDost için ölmeli düşman için dirilmeliKızın var sızın varDüşüne düşüne görmeli işi sonra pişman olmamalı kişiKavgada kılıç ödünç verilmezBilmekten değil bilmemekten korkmalıSen olursan bensiz bende olurum sensizUcuz alan pahalı alırEkmek çiğnenmedikçe yutulmazSorumluluk insanı eğitirBilen dağdan aşar bilmeyen düz yolda şaşarBeyden gelen bey sayılırAdalet dünyanın temelidirBakmakla usta olunsa kediler kasap olurduEkmeği ekmekçiye ver bir ekmekde üste verAdalet mülkün temelidirAz konuş çok çalışKul hatasız olmazYol yürümekle borç vermekle biterBakmakla usta olunsa köpekler usta olurduSelam kelamdan önce gelirEkmek bile çiğnenmeyince yutulmazDayak cennetten çıkmıştır iyi olsaydı çıkmazdıSelam kelamdan öncedirDayak cennetten çıkmadır iyi olsaydı çıkmazdıAza demişler(nereye?) (çoğun yanına) demişBakmakla usta olunsa köpekler kasap olurduBakmakla hüner öğrenilse kediler kasap olurduSöz verme verdinse dönmeKalbin yolu mideden geçerElden gelen öğün olmaz oda vaktinde bulunmazAkmasada damlarÖküz öküzün boynuzunda çamur görmezse korkmazEkmeğin büyüğü hamurun çoğundan olurPara dediğin el kiriYolu sormak kaybolmaktan iyidirMısıra yağmur geliyor. demişler çapan birlik mi? demişMum yanmayınca pervane dönmezElmayı havaya at düşünceye kadar Allah kerimErken evlenen döl alır erken kalkan yol alırZahirenin ambarı sabanın ucundadırDanışan dağlar aşar danışmayan düz yolda şaşarDanışan dağları aşmış danışmayan düz yolda şaşmışDanışan dağları aşmış danışmayan düz yolda kalmışDanışan dağlar aşmış danışmayan düz ovada şaşmışEğreti kuyruk tez koparKöpekle dalaşmaktan çalıyı dolaşmak yeğdirEl el ile harman yel ileBakmakla hüner öğrenilse köpekler kasap olurduÇalma kapımı çalarlar kapınıÇatal kazık yere batmazErken çıkan yol alır er evlenen döl alırEr oyunu üçe kadarKazanmayanın kazanı kaynamazKomşun kör ise senkıpabakİti öldürene sürütürlerSöz biliyorsan söyle inansınlar bilmiyorsan söyleme seni bir adam sansınlarAç kurt bile komşusunu dalamazBaktın ibrik akıyor önce götünü yu sonra aptes bozLokma (bile) çiğnenmeden yutulmazTırnağın varsa başını kaşıLatife latif gerekBakmakla ustalık öğrenilse kediler kasaplığı öğrenirdiEle attığın taş kendi başına değerBakmakla ustalık öğrenilse köpekler kasaplığı öğrenirdiSağılır ineğin buzağısı kesilmezRüzgarlı havanın kuytusu yağmurlu havanın uykusuTilkiyi kovalarken kurdu uyandırmaUcuzdur vardır bir illeti pahalıdır vardır bir hikmetiAttan inip eşeğe binmek olmazEve lazım olan camiye haramdırLokma çiğnemeden yutulmazAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirAtın varken yol tanı ağan varken el tanıAk akçe kötü gün içindirBaba himmet. oğul hizmetGidipde gelmemek gelipde görmemek (bulmamak) varBoş torbayla at tutulmazİtle dalaşmaktan çalıyı dolaşmak yeğdirKalkacağın yere oturmaGün bugündürSonradan gelen devlet devlet değildirTembele kapını ört. demişler yel eser örter. demişAk akça kara gün içindirBoş torbaya eşek gelmezKafa büyük içi boş tut kulağından çifte koşAy var yılı besler yıl var ayı beslerSen zot ben zot ata kim vere otDost başa düşman ayağa bakarİp kırıldığı (koptuğu) yerden ulanır (bağlanır)Acından kimse ölmemişVar evi kerem evi yok evi elem eviCömert ile nekesin harcı birdirMermer iyi taştan iyilik iki baştanSabah ola hayır olaLafla pilav pişerse deniz kadar yağı bendenSöz uçar yazı kalırDeveye boynun neden eğri? demişler nerem doğru ki? demişKol kırılır yen içinde kalırBir lisan bir insanBaskısız tahtayı yel alır yel almazsa sel alırGel demek kolay git demek güçtürİki kaptan bir gemiyi batırırHer zaman eşek ölmez on köfte on paraya olmazBoş torba ile at tutulmazSu bulununca teyemmüm bozulurHaneye lazım olan camiye haramdırKişi arkadaşından bellidirGeçmişe mazi yenmişe kuzu derlerDilenci dilenciyi istemez ev sahibi ikisinideEğretinin canı berk olurAllah çam isteyene çam mum isteyene mum verirTaş altında olmasında dağ ardında olsunSağ elin verdiğini sol elin bilmesinAkıllıyı arkada tutma akılsızı klavuz etmeBir elin verdiğini öbür elin duymasınİnsan ayaktan at tırnaktan kaparYalancıyı kaçtığı yere kadar kovalamalıBir elin verdiğini öbür elin görmesinŞakanın sonu kakadırSağ elinin verdiğini sol elin bilmesinSağ elin verdiğini sol elin duymasınAvrat malı kapı mandalı (tokmağı)Verdin mi doyur vurdun mu duyurSağ elinin verdiğini sol elin duymasınKazan taşarsa kepçenin değeri olmazYılan kendi eğriliğine bakmazda devenin boynu eğri. derEl el için ağlamaz başına kara bağlamazAt bir dizginde öküz bir çizide belli olurYavaş tükürüğün sakala zararı varAç yat dinç yatAza sormuşlar nereye çoğun yanına demişElifin hecesi var gündüzün gecesi varBir elin verdiğini öbür elin bilmesinİncir babadan zeytin dededenEmmim dayım kesem elimi soksam yesemAç yatarım dinç yatarımGittiğin yer kör ise gözünü yumda bakElmanın dibi göl armudun dibi yol (olmalı)Ağaç yaşken eğilirKavgada yumruk sayılmazİşini bilmeyen kasap ne bıçak kor ne masatAğaçtan maşa aptaldan paşa olmazAy buluttan çıksında gör ayva tüyünü atsında görSarımsağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamışAlim ile düşüp kalkan alim olurHarman döven öküzün ağzı bağlanmazGül dalından odun beslemeden kadın olmazSel gider kum kalır (kişi ettiğini bulur)Lafla peynir gemisi yürümezSoran dağları aşmış sormayan düz yolda şaşmışHer şeyin bir vakti var horoz bile vaktinde öterEmek olmadan yemek olmazBir dokun bin ah dinle kaseifağfurdanYetişemediğin köyün alt tarafında yatAkşam ise yat sabah ise gitAç koyma hırsız edersin çok söyleme arsız edersinİş amana binince kavga uzamazGel demek kolay ama git demek güçtürHer çok azdan olurBir dokun bin ah işit kaseifağfurdanZararın neresinden dönülse (dönersen dönsen) kardırAç koyma hırsız edersin çok söyleme yüzsüz edersinZararın neresinden dönersen kardırEkincinin karnını yarmışlar kırk bu yılcık kırk bıldırcık çıkmışHer gün papaz pilav yemezAç bırakma hırsız edersin çok söyleme arsız edersinAllah tan korkmayandan korkulurAç bırakma hırsız edersin çok söyleme yüzsüz edersinHazıra dağ ( lar) dayanmazBalık baştan avlanırBir anaya bir kız bir kafaya bir gözAhbap kusuruna bakan ahbapsız kalırAl kaşağıyı gir ahıra yağırı olan gocunurAl kaşağıyı gir ahıra yağırı olan gocunsunBir dokun bin ah dinleHacı hacı olmaz gitmekle Mekke ye dede dede olmaz gitmekle tekkeyeİş insanın aynasıdırAlma alı sat yağızı (satma kırı) bin doruya (ille doru) besle kırı (yağızında binde biri)Yazın çalışan kışın gülüşürUcuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)Kitapsız ev cansız beden gibidirOtu çek köküne bakSağ olsunda dağ ardında bulunsunBükemediğin eli öpDemir tavında dövülürBaktın kar havası eve gel kör olasıHorozu çok olan köyün sabahı geç olurFırsat eldeyken sürün devranıGarip itin kuyruğu yerinde gerekSu başından kesilirKarnı tok it gölgede yatarİmamın söylediğini dinle arkasından gitmeHocanın söylediğini dinle arkasından gitmeHocanın okuduğunu dinle gittiği yola gitmeHocanın dediğini yap arkasından gitmeİmamın dediğini yap arkasından gitmeİmamın söylediğini dinle yaptığını yapmaAvcı nanca al bilse ayı onca yol bilirAttan düşene yorgan döşek eşekten düşene kazma kürekİmamın dediğini yap yaptığını yapmaAdamak kolay ödemek güçtürHocanın söylediğini dinle yaptığını yapmaGarip itin kuyruğu götünde olurGarip itin kuyruğu kıçında gerekBağ babadan zeytin dededen kalmalıGarip itin kuyruğu götünde gerekArpa samanıyla kömür dumanıylaBeylik çeşmeden su içmeAdam hacı mı olur ulaşmakla Mekke ye eşek derviş mi olur taş çekmekle tekkeye?Garip köpeğin kuyruğu döşünde gerekKomşu ekmeği komşuya borçturİki deliye bir uslu koymuşlarEşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmazGarip itin kuyruğu kıçına kısık gerekGarip itin kuyruğu kıçına kısık olurDut kurusu ile yar sevilmezGarip itin kuyruğu bacağı arasında olurKız evi naz eviBugün bana ise yarın sanaYerine düşmeyen gelin yerine yerine boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskirAl kaşağıyı gir ahıra yarası (yağırı) olan gocunsun (gocunur)Acı acıyı keser su sancıyıDağ ardında olsunda yer altında olmasınEşek hoşaftan ne anlar suyunu içer tanesini bırakırKör Allah'a nasıl bakarsa Allah'da köre öyle bakarAy bozmaz süt kokmaz. kokarsa ayran kokar çünkü aslı süttürAteş olmayan yerden duman çıkmazAğlamayan çocuğa meme vermezlerİki karpuz bir koltuğa sığmazIrgat gibi kazan bey gibi yeAt at oluncaya kadar sahibi mat olurŞimşek çakmadan gök gürlemezCan bostanda bitmezAşı pişiren yağ olur gelinin yüzü ağ olurÖz ağlamayınca göz ağlamazİsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzü karaİsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzüİki ölç bir biçDost başa bakar düşman ayağaMartta sürmez eylülde ekmezsen sabanı bırakAslandan korkulur bağlı bile olsaŞeytan kişiyi kandırır ama suyunu ısıtmazÇiğnemeden yutulmazTavşan dağda suyu ateşteİsteyen bir cingen vermeyen iki cingenSakınılan göze çöp batarGel denilen yere gitmeye ar eyleme gelme denilen yere gidip yerini dar eylemeAz kaz uz kaz boyunca kazKurtla koyun kılıçla oyun olmazAza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamazİki kişi başında fes yok derse başını yoklaAsil ile taş taşı bedasıl ile yeme aşıYaralı tavşana sıkı atılmazCömertle nekesin harcı birdirBugünkü tavuk yarınki kazdan iyidirGönül ferman dinlemezVeresiye şarap içen iki kez sarhoş olurÖksüzün karnına vurmuşlar vay arkam! demişÇok koşan çabuk yorulurÇatal kazık yere çakılmazKorkunun ecele faydası yokturBela geliyorum demezUşağı işe koş sende ardına düşSağ elin verdiğini sol elin görmesinBarışta ter dökmeyen savaşta kan dökerSaçın ak mı kara mı önüne düşünce görürsünİti an taşı eline alAl kaşağıyı gir ahıra yarası olan gocunurNekesle cömerdin harcı birdirBir koyundan iki post çıkmazRüşvet kapıdan girince insaf bacadan çıkarAdam adama yük değil can gövdeye mülk değilSoğuk kırk kat keçe ben ondan geçe bir kat deri ben ondan geri demişPek yaş olma sıkılırsın pekde kuru olma kırılırsınŞeytan adamı kandırır ama suyunu ısıtıvermezHastalık sağlık bizim içinFazla aş ya karın ağrıtır ya başÖnce düşün sonra söyleHızlı koşan (giden) atın boku seyrek düşer (olur)Açın imanı olmazİki dinle bir söyleAğlamakla yar ele girmezMart dokuzunda çıra yak bağ budaHaramın temeli olmaz (haramdan şifa olmaz)Param seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım? vermeyeyimde düşman olayımAcı acıyı bastırır su sancıyıAta eyer gerek eyere er gerekHerkesin aklı bir olsa koyuna çoban bulunmazAkılsız köpeği yol kocatırGarip itin kuyruğu bacağı arasında gerekPekmezi küpten kadını kökten alAttan indi eşeğe bindiKanı kanla yumazlar kanı su ile yurlarTerziye dinlen. demişler ayağa kalkmışDağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarSen sen ben benIsmarlama hac hac olmazSu bulununca (görülünce) teyemmüm bozulurMisafir misafiri istemez ev sahibi ikisini deKuru laf karın doyurmazKabahat ölende mi öldürende mi?Utanma pazar dostluğu bozarAdamın kötüsü olmaz meğer züğürt olaAçık yaraya tuz ekilmezİnsan beşer kuldur şaşarSebepsiz kuş bile uçmazEl sözüne bakan karısını tez boşarTekdir ile uslanmayanın hakkı kötektirArpacıya borç eden ahırını tez satarAcele hareket yalnızca sinek avlamaya yararKaçan balık büyük olurOcak içinden tutuşurAş tuz ile tuz oran ileAğalık vermekle yiğitlik vurmaklaAz yaşa uz yaşa akıbet gelecek başaAh alan onmazAvcı ne kadar hile bilse ayı o kadar yol bilirYağmur yağsa kış değil mi? kişi halini bilse hoş değil mi?Dertsiz baş terkide gerekSonradan görme kuldan buluttan çıkma günden korkulurPadişahın bile arkasından kılıç sallarlarKesilen baş yerine konmazBeslemeyi eslemeden almaİki çıplak bir hamama yakışırBir elin nesi var iki elin sesi varHızlı koşan çabuk yorulurHocanın dediğini yap yaptığını yapmaSen işten korkma iş senden korksunGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliBorç iyi güne kalmazAba vakti yaba yaba vakti abaKuru gayret çarık eskitirAttığın taş ürküttüğün kuşa değmezRüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürYılın eksiğini nisan getirir nisanın eksiğini yıl getirmezSade pirinç zerde olmaz bal gerektir kazana baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaDost dostun ayıbını yüzüne söylerBir selam bin hatır yaparYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık var. demişBiribiri adamı yer diri diriŞer işi uzat hayra dönsün hayır işi uzatma şerre dönmesinDil dile değmeden dil öğrenilmezBaşa gelen çekilirKibirliye kibir göstermek sadakadırKul kullanan bir gözünü kör bir kulağını sağır etmeliCan boğazdan gelirÇalma elin kapısını çalarlar kapınıİki dinle (bin işit) bir söyleGevşek tükürüğün sakala zararı vardırKendi düşen ağlamazAkıl yiğide sermayedirAt beslenirken kız istenirkenBin işçi bir başçıAşk olmayınca meşk olmazAkacak kan damarda durmazKork Allah'tan korkmayandanİyiliğe iyilik olsaydı koca öküze bıçak olmazdıMum dibine ışık vermezBir musibet bin nasihatten iyidirAllah doğrunun yardımcısıdırVurmakda yiğitlik kaçmak daEl ağzına bakan karısını tez boşarAr yılı değil kar yılıTekkeyi bekleyen çorbayı içerFarz sünneti bastırırErken kalkan yol alır er evlenen döl alırÇiftçinin karnını yarmışlar kırk tane gelecek yıl çıkmışGurbette övünmek hamamda türkü söylemeye benzerSağlık varlıktan yeğdirÖğüt bir hazine kadar değerli olduğu halde bedava verilirEmanete hıyanet olmazHak gelince batıl giderPara iyi bir uşak kötü bir efendidirKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun makosenleriyle yürüBorcun yoksa kefil ol işin yoksa şahit olKiminin parası kiminin duasıAlma soysuzun kızını sürer anası(nın) iziniKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun mokasenleriyle yürüPapaz her gün pilav yemezHuylu huyundan vazgeçmezAbdal abdala çatmayınca kasnak boyuna geçmezŞeriatın kestiği parmak acımazHarman yel ile düğün el ile olurYol yürümekle borç ödemekle tükenirSağ elinin verdiğini sol elin görmesinBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Alçak yer yiğidi hor gösterirZaman sana uymazsa sen zamana uyÖlürse yer beğensin kalırsa el beğensinUmmadığın taş baş yararİti an çomağı hazırlaÖnce iğneyi kendine batır sonra çuvaldızı eleSabreden derviş muradına ermişBez alırsan musul dan kız alırsan asildenBir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardırYe kürküm yeAğlama ölü için ağla diri içinAyı yavrusunu severken öldürürmüşLokma çiğnenmeden yutulmazDilenciye borçlu olma ya düğünde ister ya bayramdaVar evi kerem evi yok evi verem eviİyilik et kele övünsün eleDeve kırk yılda intikam almış ammada çabuk oldu demişIrmak kenarına çeşme yapılmazSöz var dağa çıkarır söz var dağdan indirirYağmur yağsında varsın kerpiççi ağlasınIrmaktan geçerken at değiştirilmezAkıl akıldan üstündürAcıkmış kudurmuştan beterdirMisafir üç gün misafirdirAcele bir ağaçtır meyvesi pişmanlıkAkşama karşı gitme tana karşı yatmaBiri yer biri bakar kıyamet ondan koparBugünün işini yarına bırakmaBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinEv alma komşu alAğaç kökünden yıkılırSabahtan karnını doyuran küçükken evlenen aldanmamışSu uyur düşman uyumazİğneyi kendine çuvaldızı başkasına batırOlacakla öleceğe çare bulunmazAcele yürüyen yolda kalırYaz yalan kış gerçekBakarsan bağ bakmazsan dağ olurHer işte bir hayır vardırBir başa bir göz yeterNe oldum dememeli ne olacağım demeliErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaBir mıh bir nal kurtarır bir nal bir at kurtarırVerirsen doyur vurursan duyurÇıkmadık candan umut kesilmezAcele işe şeytan karışırAlma mazlumun ahını çıkar aheste ahesteAç gözünü açarlar gözünüAnlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna azAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırAz kazanan çok kazanır çok kazanan hiç kazanırAkraba (dost) ile ye iç alışveriş etmeAk akçe kara gün içindirDoğru bilinmeyince eğri bilinmezAç ayı oynamazNe ekersen onu biçersin