Gerekli ile ilgili atasözleri Atasözü Arama At olur meydan olmaz (bulunmaz) meydan olur (bulunur) at olmaz (bulunmaz)Mayasız yoğurt tutmaz (çalınmaz)Düğün el ile harman yel ileİstim arkadan gelsinİslim arkadan gelsinSarımsakda acı ama evde lazım bir dişiUsta maymun kamçı istemezDüt demeye dudak gerek (ister)Gündüzün mum yakan geceyle bulamazMescite gerek olan meyhaneye haramdırAç (arık) at yol almaz aç (arık) it av almazŞaire lazım olan bir saz bir sözdürŞaire lazım olan bir söz bir sazdırYavaş kaynayan aşın dibi tutmazParasız pazara kefensiz mezara gidilmezBıyığın uzunsa borazan çalFırıncının oğlu aç dolaşırmışSütten ağzı yanan yoğurdu (ayranı) üfleyerek yer (içer)Armudu soy ye elmayı say yeKurda komşu giden köpeğini yanında götürürKucağı dolu olanın ocağı yanarTerziye göç demişler iğnem başımda (yanımda) demişLaf ile peynir gemisi yürümezUsta pehlivan alttan güreşirUsta pehlivan alttan güleşirAçın gözü ekmek teknesindedir (olur)Yara sıcağıyla sarılırBakarsan at bakmazsan matArpa unun yoksa tatlı dilinde mi yok?Kemikle deri yemekle diriMinareyi çalan kılını hazırlar (kılıfına uydurur)Çıkmadık canda umut varYenice elek duvarda gerekAçın gözü ekmek teknesindedirBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa ermeyince (düşmeyince)Aşure yemeye giden kaşığını cebinde taşırKurtla görüşürsen köpeğini yanından ayırmaKürdün yağı çok olunca hem yer hem yüzüne sürerArife tarif ne hacetZerdaliden düdük olmaz al zurnadan haberiDoğru adım zafere ulaştırırMalda yalan mülkde yalan var birazda sen oyalanMayasız yoğurt olmazMayasız yoğurt çalınmazİki tımar bir yem yerine geçerParayı araya değil paraya vermeliTedariksiz abdesthaneye giden domalı domalı taş ararDüşünmeden helaya oturan domala domala taş toplarMayasız yoğurt çalınmaz (tutmaz)Tedariksiz abdest bozmaya oturan domalı domalı taş ararHerkesin arşınına göre bez verilmezKanatsız kuş olmazAkçanın iyisi kesede duran bahçenin iyisi eve yakın olanTedariksiz sıçmaya oturan büveli büveli taş ararAkçenin iyisi kesede duran bahçenin iyisi eve yakın olanAkçenin iyisi kesede duran bahçanın iyisi eve yakın olanFenadan fenası varKoyunu güden kurdu görürYumurtasına hor bakan civcivini cılk ederOsurukla boya boyanmazPilav yiyen kaşığını yanında (belinde) taşırTek kanatla uçan kuş olmazElden gelen övün olmaz oda vaktinde bulunmazZerdaliden kaval olmaz al zurnadan haberiAz mal kan yutturur çoğu birbirini güttürürBağa bak üzüm olsun yemeye yüzün olsunTop barutu beylikten olunca güllesi Bağdat'a giderÇay kuşu çay taşı ile vurulurHastaya döşek sorulmazAffetmek büyüklüğün şanındandırPilav yiyen kaşığını belinde taşırKuru kaşık ağız yırtarBir inat bir muratPilava giden kaşığını yanında taşırHastaya yatak sorulmazMayasız yoğurt tutmazYara sıcakken sarılırBir kanatla kuş uçmazBir el bir eli yıkar iki el bir yüzü yıkarAllah sağ gözü sol göze muhtaç etmesinHer şeyin vakti var horoz bile vaktinde öterHastaya döşek (yatak) sorulmazTedbirde kusur eden takdire bahane bulurBayramdan sonra gelen kınayı götüne yakGüneşte yanmayan gölgenin kıymetini bilmezDevlet oğul mal tahıl mülk değirmenKaymağı seven mandayı yanında taşırKomşuluk başka alışveriş başkaOğlan yemiş oyuna çoban yemiş koyuna gitmişKoyun güden kurdu görürBağı ağlayanın yüzü gülerUcuza alan pahalıya alırBugün geçmişin meyvesi geleceğin çekirdeğidirYemek lokma lokma yenirSürüyü güden kurdu görürKanatsız kuş uçmazÇürük iple kuyuya inilmezYürük at kamçı değdirmezTedariksiz aptes bozmaya oturan domalı domalı taş ararCivcivde gözün et yemeye yüzün olsunHaberi verenden alan uslu gerekPilav yiyen kaşığını yanında taşırCan boğazdan gelir (geçer)Akçanın iyisi kesede duran bahçanın iyisi eve yakın olanEtle deri yemekle diriBahşiş atın dişine bakılmazHerkesin arşınına göre bez vermezlerUmmadığın taş yarar başYağmur yağsa yaş görmez kavga olsa taş görmezBilen sıkıntılara katlanmasınıda bilirUmmadık taş baş yararUmmadık taş yarar başÇobansız sürüyü kurt kaparBağ dua değil çapa isterÇürük merdivenle dama çıkılmazDüt demeye dudak isterAğustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynarBilen yol gösterir bilmeyen arkadan koşarÇöreğin büyüğü hamurun çoğundan olurKapını kilitli tut komşunu hırsız tutmaBeterin beteri varÜçlenmemiş eken olmamış ekerUtananın oğlu kızı olmamışMayasız yoğurt çalınmaz (tutumaz)Kapını iyi kapa komşunu hırsız etmeKapını iyi kapa komşunu hırsız tutmaAta et ite ot verilmezBaktın ki kar havası eve gel kör olasıAzıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında kalırYürük ata kamçı olmazTevekkelin gemisi batmaz eşeğini kurt yemezBahtsızın bağına ya yağmur yağar ya doluArığa (göle) su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlarAkçanın iyisi kesede duran bahçanın (bahçenin) iyisi eve yakın olanYürük ata kamçı değmezAşure yemeye giden kaşığını taşırHerkesin hamuru ekmeğine göredirTevekkelin gemisi batmazBaşına gelen başmakçıTatarın kılavuza ihtiyacı yokKurda konuk giden köpeğini yanında götürürBeşe bakma çiftten başka işeHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masat (hesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masat)Dağ ne kadar ulu olsada bir kenarı yol olurTek taş duvar olmazTek taşla duvar olmazAllahtanrısağ gözü sol göze muhtaç etmesinAraba ile tavşan avlanmazDağ ne kadar yüce olsa bir geçidi bulunurİyi iş altı ayda çıkarKöpek ekmek veren (yediği kapıyı) tanırHer gün gezen kırda bir gün uğrar kurdaAçın gözü ekmek teknesinde olurSofrada elini mecliste dilini kısa tutYılanın başı küçükken ezilmeli (ezilir)İtin gönlüne kalsa günde bir leş yerBilgisiz insan içi boş davula benzerKöpek ekmek veren kapıyı bilirKöpek ekmek yediği kapıyı bilirKimseye arşınına göre bez vermezlerBir gemi donanır bir kız donanmazAç yatarım dinç kalkarımAdam adam pehlivan başka adamHaberi verenden alan uz gerekKanatsız kuş uçmaz (olmaz)Cahil davula benzer işi boş sesi çokturKöpek ekmek yediği kapıyı tanırYağ ile yavşan sirke ile tavşanHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masatTevekkelin (tevekküllünün) gemisi batmaz (eşeğini kurt yemez)Arpa unundan kadayıf olmazRamazan bereketli aydır ama duvardan giden kılıca sor (demişler)Besle büyük danayı tanımasın anayıHamı tatlı yetkini acıDost için ölmeli düşman için dirilmeliUcuz alan pahalı alırBaşına gelen başmakçıdırÇok gezen tavuk ayağında pislik getirirYağına kıyamayan çöreğini yavan yerAlacağım olsunda alakargada olsunMinareyi çalan kılıfını hazırlarYağına kıyamayan çöreğini yoz yerKötü komşu insanı (adamı) hacet sahibi ederEkmeğin büyüğü hamurun çoğundan olurYağına kıyamayan çöreğini kuru yerYağına kıyamayan çöreğini zor yerEl terazi göz mizanKapıyı kırarsan odun çok olurZahirenin ambarı sabanın ucundadırYağına kıymayan çöreğini yavan yerYağına kıymayan çöreğini zor yerYağına kıymayan çöreğini kuru yerÜçlenmemiş eken olmamış biçerSofrada elini dernekte dilini sıkı tutBin ölçüp bir biçmeliEve lazım olan camiye haramdırSıçan çıktığı deliği bilirAksak eşekle yüksek dağa çıkılmazKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdulrahman çelebi derlerAda bana adayım sanaUcuna bak bezini al anasına bak kızını alÖğretmenin vurduğu yerde gül biterSütten ağzı yanan ayranı üfleyerek içerHer şeyin yokluğu yoklukturAllı yelek pullu yelek gömlek yok canfes neye gerek?Deve kabe ye gitmekle hacı olmazDeve bir akçeye deve bin akçeyeBilgisiz bir kimse savaş davuluna benzer sesi çok içi boşturCanı kaymak isteyen mandayı yanında taşırGelen kısmetiyle gelirKöpek ekmek veren kapıyı tanırSütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yerHesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masatVar evi kerem evi yok evi elem eviBağa bak üzüm olsun üzüm yemeye yüzün olsunYağlı dilimin yoksa yağlı dilinde mi yokKasap yağı bol bulunca gerisini yağlarBağda izin olsun üzüm yemeye yüzün olsunArife tarif gerekmezMahşerde amel kazanılmaz! işini zamanında yapArap eli öpmek dudak karartmazÖküz yem bitince çifte gideceğini bilirTemiz iş altı ayda çıkarDostluk başka alışveriş başkaHaneye lazım olan camiye haramdırMisafir bereketi ile gelirYol yürümeyle borç ödemekle biterEve konuk gelse uğurda gelirYol yürümeyle borç ödemeyle biterHer düşüş bir öğrenişDoğru söz yemin istemezYavaş tükürüğün sakala zararı varDağ ne kadar büyük olsada kervan dağı aşarAç yat dinç yatYalnız taştan duvar olmazAç yatarım dinç yatarımAllah sevdiği kula dert verirİşini bilmeyen kasap ne bıçak kor ne masatKavgada yumruk sayılmazDağ ne kadar yüce olsada yol onun üstünden aşarEl elin eşeğini türkü söyleyerek ararAllah sevdiği kuluna dert verirParanın gittiğine bakma işinin bittiğine bakHer şeyin bir vakti var horoz bile vaktinde öterSel gider kum kalır (kişi ettiğini bulur)Artmazsa yetmez yetmezse artmazGecenin hayrından gündüzün şerri iyidirTerziye göç. demişler iğnem başımda. demişEk tohumun hasını çekme yiyecek yasınıGece işi kör işiSanat altın bileziktirAş taşınca kepçeye paha olmazCambaz ipte balık dipte gerekZararın neresinden dönersen kardırYağına kıymayan çöreğini yoz yerBir anaya bir kız bir kafaya bir gözGecenin hayrından gündüzün şerri yeğdirMescide gerek olan meyhaneye haramdırAğanın alnı terlemezse ırgatın burnu kanamazYazın çalışan kışın gülüşürBükemediğin eli öpUcuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)Alet işler el övünürKadının sırtından sopayı karnından sıpayı eksik etmeyeceksinAğır giden yol alır hızlı giden yolda kalırSabırla koruk helva dut yağrağı atlas olurKötü komşu insanı hacet sahibi ederBugün bana ise yarın sanaSermayen bir yumurta ise taşa çalFazla mal göz çıkarmazÇobansız koyunu kurt kaparAşı pişiren yağ olur gelinin yüzü ağ olurAğanın gözü yiğidin sözüİki ölç bir biçBağlı koyun yerinde otlarAt bulunur meydan bulunmaz meydan bulunur at bulunmazAbdestsiz sofuya namaz dayanmazAt görmediysen bokundanda mı atlamadın?Bir ev donanır bir kız donanmazEsirgenen göze çöp batarBeterin beteri vardırArpa verilmeyen at kamçı zoruyla yürümezÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakTek kanatla kuş uçmazLezzetsiz çorbaya tuz kar etmezOduncunun gözü omçada dilencinin gözü çömçedeTakke düşmeden kel görünmez takke düşmeden aklın başına gelsinÇatal kazık yere çakılmazAbdestsiz sofuya namaz mı dayanır?Adam adama her daim muhtaç (gerek olur)Süt taşınca kepçeye baha olmazBuğday ekmeğin yoksa buğday dilinde mi yok?Oğlan doğur kız doğur hamurunu sen yoğurBir şeyin önüne bakma sonuna bakAl malın iyisini çekme (sonra) kaygısınıAstar bol olmayınca yüze gelmezVeripte kötü olacağına vermeyipte kötü olDağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarEl elin eşeğini yırlaya yırlaya kendi eşeğini terleye terleye ararAzıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında olurAtasını tanımayan Allah ını tanımazDüğünü okuyucu boklarAyaklar ıslanmadan balık tutulmazCahilin dostluğundan arifin düşmanlığı yeğdirHocanın vurduğu yerde gül biterAğalık vermekle yiğitlik vurmaklaAş tuz ile tuz oran ileKesilen baş yerine konmazYağına kıymayan çöreğini yavan (yoz kuru) yerDüt demeye dudak gerekYalnız taş duvar olmazGörünen köy kılavuz istemezMisafir kısmeti ile gelirCan boğazdan gelirDeli dostun olacağına akıllı düşmanın olsunDoğru söz (ağıdan) acıdırİyilik eden iyilik bulurEskisi olmayanın yenisi olmazHaddini bilmeyene bildirirlerSakla samanı gelir zamanıFarz sünneti bastırırVasiyet ölüm getirmezEkici ol bilici olmaBağa bak üzüm olsun yemeye yüzün olsun (bağda izin olsun üzüm yemeye yüzün olsun)Akıl kişiye (adama) sermayedirEl elin eşeğini türkü çağırarak ararBir insanı tanımak için ya alışveriş etmeli ya yola gitmeliAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdırHarman yel ile düğün el ile olurYol yürümekle borç ödemekle tükenirBakarsan bağ olur bakmazsan dağ (olur)Kızını dövmeyen dizini döverUmmadığın taş baş yararAllah sağ eli sol ele muhtaç etmesinÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkAllah ın bildiği kuldan saklanmazVar evi kerem evi yok evi verem eviMalım seni vereyimde mi kötü olayım vermeyeyimde mi kötü olayım?Hocanın (öğretmenin) vurduğu yerde gül biterDeve kırk yılda intikam almış ammada çabuk oldu demişBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa düşmeyinceYalancının mumu yatsıya kadar yanarAcele bir ağaçtır meyvesi pişmanlıkBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa ermeyinceSabahtan karnını doyuran küçükken evlenen aldanmamışBakarsan bağ bakmazsan dağ olurAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Çocuğun yediği helal giydiği haramBal bal demekle ağız tatlanmazKimi köprü bulamaz geçmeye kimi su bulamaz içmeyeÇıkmadık candan umut kesilmezAç gözünü açarlar gözünüAt yiğidin yoldaşıdırDoğru bilinmeyince eğri bilinmezAcı patlıcanı kırağı çalmazAcıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırAbanın kadri yağmurda bilinir