Gibi kanısında ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Acıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırTilki gibi hilekarEtme bulursun inleye inleye ölürsünElden vefa zehirden şifaTencere tava herkeste bir havaDeli deliyi görünce çomağını (değneğini) saklar (gizler)Evdeki pazar (hesap) çarşıya uymazİş bilenin kılıç kuşanınBilgisiz insan meyvesiz ağaca benzerRüya gibi geldi geçtiHangi akla hizmet ediyor?Beş parmak (parmağın) bir (biri) olmazDağ ne kadar yüce olsa yol üstünden aşarCahil adam meyvesiz ağaca benzerHamam kubbesi gibi her sözü aksettirirKapı arkası bile gurbetSanatına hor bakan (sanatını hor gören) boğazına torba takarDumansız baca kahırsız koca olmazKeser döner sap döner gün gelir hesap dönerZenginin horozuda yumurtlarİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşaİt itle gezerZenginin tavuğu iki sarılı yumurtlarKöpeksiz köy bulmuş çomaksız geziyorTavuk gibi akşam olunca gözleri kapanırHerkesin bir derdi var değirmencininki suKatranı kaynatsan olur mu şeker?Kedi uzanamadığı ciğere pis derAllah verince kimin oğlu kimin demezSuyun yavaş akanından insanın yere bakanından kork (sakın)Vaat borcun aynısıdırAvradı er zapdetmez ar zapt ederHer şeye benzeyen bir şeye benzemezHer başın bin derdi var değirmencininki suZeytinyağı gibi suyun üstüne çıkarHer ağlamanın bir gülmesi her yokuşun bir inişi vardırDoğan anası olma doğuran anası olKöpeğe gem vurma kendini at sanırVerilen söz borcun aynısıdırFıs fıstığı kırıp düşman gözü çıkarmalıGönül bu otada konar boka daGönül kanmazErim er (yiğidim yiğit) olsunda yerim (durağım) çalı gibi olsunGönül var otluğa konar gönül var çöplüğe konarNalıncı keseri gibi kendine yontarKedi yetişemediği (uzanamadığı) ciğere pis (murdar) dermişGönül var otluğa konar gönül var bokluğa konarÇobanın gönlü olunca tekeden süt sağarEşek kuyruğu gibi ne uzar ne kısalırGönül var otluğa gönül var bokluğa (konar)Acemi nalbant gibi kah nalına vurur kah mıhınaÇobanın gönlü olursa tekeden süt çıkarırÇobanın gönlü olursa tekeden süt sağarÇobanın gönlü olunca tekeden süt çıkarırAcemi nalbant gibi gerek nalına vurur gerek mıhınaAlacağın bir iğne çeliğin okkasını orantıya vurursunÇobanın gönlü olursa (olunca) tekeden yağ (süt köremez) çıkarırYaşın arasında (yanında) kuruda yanarOt dibine çekerKöpeksiz köy bulmuşda çomaksız (değneksiz) geziyorAk itin pamuğa zararı vardırÖd ağacından kaşık olur ama tarhana bulgur yenmezKötü haber tez duyulurAk itin pamukçuya zararı vardırİlmiyle amel etmeyen hoca bülbül gibi ötsede kargayla bir tutAk köpeğin pamuğa zararı vardırAk köpeğin pamukçuya zararı vardırKişi ektiğini biçerAk itin pamuk pazarına zararı vardırÖn tekerlek nereye giderse arka tekerlekde oraya giderAk köpeğin (itin) pamuk pazarına (pamuğa pamukçuya) zararı vardırTamahkardan hacet dileyen denize çukur açarYol yürümekle borç ödemekleTamahkardan bir şey dileyen denize çukur açarEn kolay iş yemek çiğnemeden yutulmazDamdan düşse kedi gibi dört ayağının üstüne düşerCanı cana ölçmüşlerIrak yerin davulu koygun öterAmca baba yarısıUyuyanın üzerine kar yağarCefa çekmeyen sefanın kadrini bilemezYabancı kim kör oCefayı çekmeyen safanın kadrini bilmezDeli deliyi görünce çomağını saklarHayvan yularından insan ikrarından (sözünden) tutulurKem söz kem akçe sahibinindirDeli deliyi görünce değneğini gizlerDeli deliyi görünce çomağını gizlerAbdal ata binince bey oldum sanırKem söz sahte akçe sahibinindirİnsan sözünden (ikrarından) hayvan yularından tutulurAvrat gibi düşman olmaz güler bildirmez köpek gibi dost olmaz ulur bildirmezİt sürü akça kazanBakarsan at bakmazsan matHerkesin yorulduğu yere han yapmazlarNe kadar dönersen dön popon hep arkanda kalırGelecek deveden gelen tavuk yeğdirGüzel idin kanı kaşın karası zengin idin kanı diba parasıAnadan doğmak ölmek içindirGün doğmadan kimliği söylenmezİt ite buyurur itde kuyruğuna buyururmuşGetir bana hıdrellezi göstereyim sana yazıGönül ummadığı yere küserSuyun sessizinden insanın sözsüzünden korkmalıYa sopa yememiş yada sayı saymayı bilmiyorUcuz etin yahnisi yenmezKartala bir ok değmiş oda kendi teleğindenHer taş baş yarmazTasasız baş bostan korkuluğundaKoca öküzün yanında duran ya huyundan ya suyundanKır atla gezen ya suyuna çeker ya huyunaMektepten çıkan eşek marsıvan dan çıkmazArife günü aşa ne bayram günü tıraşa ne?Uzaktan davulun sesi hoş gelirSoyu soydan köpeği mandıradan almalıTürk kocar kılıcı kocamazMızrak çuvala girmezAt koşar ikbal geçerSuyu görünce teyemmüm bozulurEcele (ölüme) çare bulunmazKır atın yanında duran ya huyundan ya tüyündenOturduğu ahır eskisi çağırdığı istanbul türküsüNeren ağrırsa canın oradadırUlu ağacın gürültüsü dal ile mutlu evin yakışığı döl ileDene altını mihenk taşında dene insanı bir iş başındaAlimden zalimde doğarDene altını mihenk taşında dene insanı bir başındaEl eliyle yılan tutan yarısını yalan tutarÇok söz baş ağrıtırAba vakti yaba yaba vakti aba (kürklü orak vaktinde orağı kürk vaktinde.)Çok lakırdı baş ağrıtırSana vereyim bir öğüt kendi ununu elinle öğüt (benden sana bir öğüt ununu elinle öğüt)Ucuz etin yahnisi yavan olurKar erir bok ayaza çıkarAtaların sözü Kuran'a girmez ama yanınca yürürÇok söz yalansız çok para haramsız olmazDevlet malı balık kılçığıdır yutulmazAllah kuluna nefesi sayı ile vermişBirlikte tutulan birlikte asılırGözü yumulunca kadri bilinirParayı bulan bile saymışYa olduğun gibi görün ya göründüğün gibi olEğreti malın canı berk olurBalı parmağı uzun yemez kısmetlisi yerBir fit bin büyü yerine geçerÇarşı iti koyun beklemezKeskin sirke kendi küpüne zararTabak mısın it bokuna muhtaçsınİnsan konuşa konuşa hayvan koklaşa koklaşa anlaşırGetir bana hıdırellezi göstereyim sana yazıİş görene iş yetmemiş avareye gün yetmemişÜzüm hırsızı güzün belli olurİnsan söyleşe söyleşe hayvan koklaşa koklaşa anlaşırAcele eden kız ere varmaz varsada baht bulmazAcıkmış kudurmuştur beterdirAltını saklamak değil kuruşu saklamak hünerdirÖlüme çare bulunmazKeskin sirke kabına zarar verirİstisnalar kaideyi bozmazHerkesi nasıl bilirsin? kendin gibiÇanağa ne doğrarsan karşına o çıkarEkmek bile çiğnenmeden yutulmazKüpe küp deyince küp adama düp (ayı) derDertsiz baş bostan korkuluğundaŞık şık (çık çık) eden nalçadır iş bitiren akçadırDeliye taş atma başına taş yağdırırKara haber tez (çabuk) duyulurGönül var otluğa gönül var çöplüğe (bokluğa) konarKeskin sirke küpüne zarardırİki tımar bir yem yerine geçerAcı sirke kabını eksiltirBulmuşda bunuyorBuldukça bunarAltın kepeğe muhtaçAcı sirke kabını acıtırEvlat doğurdum gönlünü doğurmadımAcı sirke kabını ekşitirİnsan kıymetini insan bilirMızrak çuvala sığmazYel gibi gelen sel gibi akarCandan ahbap kandan şarap olmazEcele çare bulunmazSıçan (fare) çıktığı deliği bilirÇok söz (laf) yalansız çok para (mal) haramsız olmazBee dediğin keçi olsaydı dağ taş sürü kesilirdiÜstat yanında perende atılmazKüpe küp deyince küp adama düp derAğa borç eyler uşak harçAvrat malı kapı mandalıTok ne bilir aç halinden?Ananın bahtı kızınaÖküzün inek başlısını tarlanın ufak taşlısını alSana vereyim bir öğüt kendin ununu kendin öğütDağ çalısız kalmaz yol kenarı dikensiz olmazAltın çamura düşmekle kıymetini yitirmezKır atın yanında duran ya huyundan ya suyundanÇağrılmadık yere çörekçi ile börekçi giderDünyanın ucu uzunSana vereyim bir öğüt kendi ununu kendin elinle öğütKarı malı kapı mandalı hamam tokmağıdırKör ölünce badem gözlü kel ölünce sırma saçlı olurYüz karası gözyaşıyla yıkanırVeresiye (borca) şarap içen iki kez (kere) sarhoş olurYalanın dibi kıldır başı dağDağdaki tavşanın suyu ocağa vurulmazEl ile gelen düğün bayram(dır)Tatsız aşa su neylesin akılsız başa söz neylesinAltın eyer vursan eşek at olmazHalayıktan kadın olmaz gül ağacından odun olmazElden gelen övün olmaz oda vaktinde bulunmazErkek sel kadın gölAlemi nasıl bilirsin kendin gibiTopalla yürüyen aksamak öğrenirUcuz etin yahnisi tatsız olurTopalla gezen aksamayı öğrenirKeçi gebersede kuyruğunu indirmezKem söz kalp akçe sahibinindirAmelsiz alim yemişsiz ağaç gibidirİki gönül bir olursa samanlık seyran olurEldeki yara taştaki kovukturEşek hoşaftan ne anlar suyunu içer tanesini korYaşın arasında kuruda yanarKurunun arasında yaşda yanarEvi ev eden avratEşek hoşaftan ne anlar suyunu içer denesini korEr gönülü ibrişim dolaşırsa açılmazÇanağa ne doğrarsan kaşığında o çıkarYumurtadan çıkan yine yumurta çıkarırAça kuru ekmek bal helvası gibi gelirEldeki yara bende duvar deliğiAksak keçi ile yüksek yaylaya göçülmezDavetsiz gelen (giden) döşeksiz otururBabadan miras kalır adamlık kalmazMiri malı balık kılçığıdır yutulmaz (balık kılçığı gibi boğazda kalır)Üzümünü yede bağını sormaGönüller bir olunca samanlık seyran olurÇift ile koyun gerisi oyunAdamın yere bakanından suyun sessiz (yavaş) akanından kork (suyun yavaş akanından insanın yere bakanından kork)Tutulmayan hırsız beyden büyüktürTürk karır kılıcı karımazMiri malı balık kılçığı gibi boğazda kalırBabadan mal kalır adamlık kalmazKör ölür badem gözlü olur kel ölür sırma saçlı olurTopalla yürüyen aksama öğrenirElti eltiye eş olmaz arpa unundan aş olmazDağ başına kış gelir insanın başına iş gelirİnsanlar çeşit çeşit yer damar damarEldeki yara yarasıza duvar deliği gibi gelirBir varmış bir yokmuşBeyaz saç aklın değil yaşın işaretidirAkılsız iti (köpeği) yol kocatırDevletli (zengin) yanını kaşısa yoksul para verecek sanırDüğünde fatmacığın adı mı okunur?Değirmek iki taştan muhabbet iki baştanHancı tavuğu gibi yolcu artığı ile geçinirErkeğin kalbine giden yol midesinden geçerİt iti suvatta bulurSu (sus) küçüğün söz (sofra) büyüğünGönülsüz namaz göğe (göklere) ağmazCan candan tatlıdır (şirindir)Deve yük çeker köpek solurAk köpeğe koyun diye sarılmaHer horoz kendi küllüğünde eşinirNar üstüne turp yenmezHer horoz kendi küllüğünde öterHer horoz kendi çöplüğünde eşinirAcemi çaylak bu kadar uçarRüşvet kapıdan girince insaf (iman) bacadan (pencereden) çıkarÇaputluya çalı düşmanKimse kimsenin çukurunu dolduramazDüğünde fatmacığı kim bilir (fatmacığın adı mı okunur)?Anne hakkı ödenmezDoğruluk minarede kalmışKarpuz kabuğu suya düşmeden denize girilmezAna hakkı ödenmezElden gelen geç gelir ondada karnın aç kalırAktan kara kalktı mı?El eliyle yılan tut onuda yalan tutBüyük lokma ye büyük söylemeKaynana öcü oğlu ciciÖlüm kalım bizim içinYılanın başı küçükken ezilmeliErkek koyun kasap dükkanına yakışırİyi olacak hastanın hekim (doktor) ayağına gelirBeyle bostan ekenin vay halineGarip çingenenin nesine gerek gümüşlü zurnaMuhabbet iki baştanArka gerektir arka ya utana ya korkaUcuza alan pahalıya alırÇok arpa atı çatlatırKürkü orak vaktinde orağı kürk vaktindeTarhuncuya tarhun satılmazAllah ın işine karışılmazŞeytan ile ortak eken buğdayın sapını alırSen bir garip çingenesin gümüşlü zurna nene gerekSürüden ayrılanı (ayrılan kuzuyu koyunu) kurt kaparYemek lokma lokma yenirYapı taşı yapıdan (yerde) kalmazAcele ile yol alınmazAllah bir peygamber hak pekmez kara yoğurt akElden vefa zehirden şifa olur mu?Tok aça ufak doğrarAdam adama yük olmazYürük at kamçı değdirmezAğır ol ağa desinlerGüzele köken yakışır çirkine allar neylesinDenizde ıslanan yağmurdan korkmazTerazi tartıyla her şey vaktiyleDünya fani malın hani?Haberi verenden alan uslu gerekYedik içtik gözden düştükKöpek bile yemek yediği kaba pislemezKedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (murdar) derÇobanın gönlü olursa tekeden yağ çıkarırBal olan yerde sinekde bulunurYabancıdan vefa zehirden şifa olur mu?Gurkun bastığı yavru incinmezGurkun bastığı civciv incinmezGurkun bastığı civciv ölmezBir fincan acı kahvenin kırk yıl hatırı vardırBir zalimden bir alim doğarKarga şakırdamış bülbülüm sanmışErine göre bağla başını tencerene göre pişir aşınıAnanın bastığı civciv incinmezErkek aslan aslanda dişi aslan aslan değil mi?Kavak uzaya uzaya göğe yetmezGurkun bastığı yavru ölmezBir fincan acı kahvenin kırk yıl hakkı vardırTok açın halinden anlamazÇalışan demir pas tutmazTaş düştüğü yerde ağırdır (taş yerinde ağırdır)Sap döner keser döner gün gelir hesap dönerDeve deve yerine çökerZenginin horozu bile yumurtlarBir katar deveyi bir eşek çekerBattı balık yan giderAnanın bastığı civciv ölmezAbdal ata binmiş kendini bey sanmışAcelede nedamet düşünmekte selamet vardırHerkesin geçtiği köprüden sende geçAğır ol paşa desinlerAceleyle menzil alınmazAslını inkar eden (saklayan) haramzadedir (kafirdir)Keskin sirke küpüne zarar verirAbdal ata binmiş bey oldum sanmışÖlüm bir kara devedir ki herkesin kapısına çökerAta binmek bir ayıp (attan) inmek iki ayıp (bin ayıp)Ağır ol molla desinlerTok açın halinden bilmezUcuz etin yahnisi yenmez (tatsız olur)Balın varsa sineğin bol olurKırkından sonra azana çare bulunmazDuvarın kulağı var gözünüde unutmaAğır ol bey desinlerHer horoz zibilliğinde öterOlacak oğlan gelişinden belli olurBok nisbetle tezek amber gibidirAk köpeğin pamuk pazarına zararı vardırDüğünde fatmacığı kim bilir?Dünyanın iki başı bir gelmezAnanın bastığı yavru ölmezYanlız taş duvar olmazÇingene ciğer pişirir çok yemeden karnın(ı) şişirirDünya bol olmuş neye yarar pabuç dar olduktan sonraAlacak kız ay görünür evleri sarayAtta avratta uğur vardırAcemi nalbant gibi kah (gerek) nalına vurur kah (gerek) mıhınaZengin ateş dökecek olsa fukara götünü saksı ederBir katar deveyi bir eşek yederYürük ata paha olmazYel gibi gelen sel gibi giderSaman elinse samanlık seninUsta yanında perende atılmazTartılırsan denginle tartılMaşa varken elini ateşe sokmaBoş eşek yorga giderSabırla dut yaprağı atlas olurZengin silkinse fakir bay olurÇorbanın ateşini kazandan sorCahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz olAslan kocayınca tilkinin maskarası olurParan gitti mi demezler işin yetti mi derlerAdamın yere bakanından suyun yavaş akanından korkErim er olsunda yerim çalı gibi olsunAğrılardan göz ağrısı her kişinin öz ağrısıKimse kendi memleketinde peygamber olmamışNerede birlik orada dirlikEşeğin kulağını kesmekle küheylan olmazDağ dağa küsmüş dağın haberi olmamışCeviz gölgesi yavuz gölgesi söğüt gölgesi yiğit gölgesiAlimden zalim zaliminden alim doğarYarım elma gönül almaGönül düştü bir boka oda misk gibi kokaÖlüm dirim bizim içinSuyun duru akanından insanın yere bakanından korkmalıKurt ihtiyarlayınca köpeğin maskarası olurmuşAbdal ata binerse bey oldum sanır şalgam aşa girerse yağ oldum sanırBorca içen iki kez sarhoş olurEsrik devenin çulu eğri olurOğlanınki oğul balı kızınki bahçe gülüEldeki yara yarasıza duvar deliğiYatan öküze yem yokBir ahırda atda bulunur eşekdeBorca içen iki kere sarhoş olurDemiri tavında dövmeliGüzel söz demir kapıyı açarVeresiye şarap içen iki kere sarhoş olurSabahın kızıllığı akşamı kış eder akşamın kızıllığı sabahı güz ederHerkesin yorulduğu yere han yapılmazBorca şarap içen iki kez sarhoş olurBez alırsan mısır dan kız alırsan asildenBıçak sapını kesmezYürük ata kamçı olmazBayramda borç ödeyene ramazan ağır gelirSabır acı isede (acıdır) meyvesi tatlıdırDavul (bile) dengi dengine çalarKarga bülbülü taklit edeyim derken ötmeyi unutmuşBorca şarap içen iki kere sarhoş olurZararın neresinden dönsen kardırKomşun kör ise sen kısık bakBahtsızın bağına ya yağmur yağar ya doluAş taşarsa çömçenin değeri kalmazHaramdan şifa olmazYürük ata kamçı değmezAkıllı olsa her sakallı kişi sakallılara danışırlardı her işiİşini kış tut yaz çıkarsa bahtınaKuzguna yavrusu şahin görünürTaş yerinde ağırdırİven kız ere varmaz varsada baht bulmazYanlız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazHaramın binası olmazYatan kurttan yeler tilki yeğdirTilki ulaşamayacağı üzüme koruk derMeyve ağacından uzak düşmezSevişip dostuna boşanıp kocana varmaAnan gibi saç büyüteceğine baban gibi bıyık büyütTerazi var tartı var her şeyin bir vakti varArmut ağacından uzak düşmezYatan sipahiden yeler köpek yeğdirKürk ile börk ile adam olunmazTaş çömleğe çarparsa vay çömleğin haline çömlek taşa çarparsa yine vay çömleğin halineBoşanıp kocana varma sevişip dostuna varmaCefa çekmeyen sefanın kadrini bilmezİt sürü para kazanTilki yetişemediği üzüme koruk derHilekardan yumurta alan içinde sarısını bulamazAkılsız iti yol kocatırSanatını hor gören boğazına torba takarKedi yetişemediği ciğere pis dermişHalıda nakış bir gerekTarlada izi olmayanın harmanda sözü olmazKedi yetişemediği ciğere murdar dermişPahalı alan aldanmazKedi uzanamadığı ciğere pis dermişKedi ulaşamadığı ciğere murdar dermişTarlada izi olmayanın harmanda gözü olmazAşık alemi kör dört yanını duvar sanırİnsan çeşit çeşit yer damar damarHerkes ektiğini biçerMızrak çuvala sığmaz (girmez)Beş parmağın beşide bir değildirKişi arkadaşından (refikinden) azarTek taşla duvar olmazDağ ne kadar ulu olsada bir kenarı yol olurTek taş duvar olmazMisafirin yüzsüzü sahibini ağırlarKedi uzanamadığı ete murdar dermişAna besler hurmayla eloğlu karşılar yarmaylaAkılları pazara çıkartmışlar herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)Sirkeyi sarımsağı düşünen (hesaplayan) paçayı yiyemezAç köpek kudurmazPahalıya alan ucuza alırHata yapmaktan korkan insan hiçbir işte başarılı olamazDostluk kantarla alışveriş miskalleAcelede nedamet teennide selamet vardırTok iken yemek yiyen mezarını dişiyle kazarDünya iki kapılı handırArı satmış namusu tellala vermişSen bir garip çingenesin telli zurna nene gerekAz tamah çok zarar getirirKadı anlatışa göre fetva verirHer gecenin bir gündüzü vardırHer gecenin bir sabahı vardırMum dibini aydınlatmazHata yapmaktan korkan insan hiçbir şey yapamazIsmarlama dua kabul olmazTeyze ana yarısıdırIsmarlama hac kabul olmazAz tamah çok zarar verirDağ ne kadar yüce olsa bir geçidi bulunurSanatını ustadan öğrenmeyen öğrenemezSana kötülük yapanı iyilik yaparak cezalandırDemiri nem insanı gam çürütürSanatını ustadan görmeyen öğrenemezKedi uzanamadığı ciğere murdar dermişAz açgözlülük çok zarar getirirAz açgözlülük çok zarar verirKasap isterse keçinin boynuzundan yağ çıkarırAlmayacağın hayvanın kuyruğunu tutmaÇoban aldı bağa gitti kurt aldı dağa gittiHerkes zibilliğinin horozuAllah şaşırttı mı dayıya hala dedirtirmişBıçak yarası onulur dil yarası onulmazAz açgözlülük çok ziyan verirAt binenin yol gidenindirHer ağlamanın bir gülmesi vardırKılıç kınını kesmezAz açgözlülük çok ziyan getirirIsmarlama dua kabul edilmezVer elindekini ellere sonra vur başını yerlereAna yürekten yanaIsmarlama hac kabul olunmazTutulmayan uğru beyden doğruHer akşamın bir sabahı vardırAz tamah çok ziyan verirSağlıktan büyük zenginlik yokturBoşboğazı fırına atmışlar odun yaş diye haykırmışPire yüzünden yorgan yakılmazSağlık varlıktan önemlidirÇıra dibine ışık vermezBaş yarılır börk içinde kol kırılır yen içindeBirlik olmadan dirlik olmazÇift ile koyun kalanı oyunSofu soğan yemez bulunca sapını komazVer varını ellere sonra vur başını yerlereDanışan (zengin) dağlar aşar danışmayan (olmayan) yolda şaşarBabadan mal kalır kemal kalmazKavurganın yananı sıçrarEşeği sahibinin dediği yere bağlada varsın kurt yesinDere görünmeden paça sıvanmazGüneş giren eve doktor girmezPara isteme benden buz gibi soğurum sendenIsmarlama dua satın alınmazDünyadaki en değerli hazine sağlıktırİki tavşan kovalayan hiçbirini tutamazDeve sahibi şan sahibi koyun sahibi mal sahibi yeler onmaz bağ sahibiSağlık varlıktan iyidirMuhabbet iki baştan olurSabırla koruk helva olur dut yaprağı ipekSanatını ustadan öğrenmeyen (görmeyen) öğrenemezTaş düştüğü yerde kalırArı gibi eri olanın dağ kadar yeri olurSanatı ustasından görmeyen öğrenmezSağlık varlıktan üstündürSuyu getirende bir testiyi kırandaKarpuz kabuğunu görmeden denize girmeOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmiş (yel ile yuf bitmiş)Su görülünce teyemmüm bozulurEkmek aslanın midesindedirİşleyen demir paslanmazEvine göre pişir aşını erine göre bağla başınıDumansız baca olmaz kahırsız koca olmazKör pazara varmasın pazar körsüz kalmasınÇalışan demir ışıldarTaş düştüğü yerinde kalırLokma aslanın ağzındadırAlmayacağın hayvanı kuyruğundan tutmaAdam adam pehlivan başka adamEkmek aslanın ağzındadırKarga kekliği taklit edeyim demiş kendi yürüyüşünü unutmuşCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı iyidirGelen geçer konan göçerTaş düştüğü yerinde ağırdırBin bilsende bir bilene sorGüneş giren eve hekim girmezKimin ki bağı var yüreğinde dağı varSen dede ben dede bu atı kim tımar edeKöpeğe gem vurma kendisini at sanırKedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) derEğer ile meğeri evlendirmişler keşke diye bir çocuk doğmuşAç yatarım dinç kalkarımİşleyen demir parıldarHaberi verenden alan uz gerekHak doğrunun yardımcısıdırEşeğe marifetini göster demişler yıkılıp ağnamışBulanık su balıkçının yarı kazancıdırBekara karı boşamak kolayEtme bulursun inleme ölürsünEğri ağaçsız orman olmazÖlüm kalım (dirim) bizim içinElde bulunan beyde bulunmazBaba malı tez tükerir evlat gerek kazanaHacı bildiğimizin haçı boynundan çıktıHacı sandığımızın haçı koynunda çıktıBilen bilir bilmeyen aslı var sanırBağla atını ısmarla hakk aİşine hor bakan boynuna torba takarTilkinin gezip geleceği yer kürkçü dükkanıdırNerede birlik orda dirlikErgene karı boşamak kolay gelirAmca baba yarısıdırAğustosta gölge kovan zemhiride karnını ovarAğustosta suya girse balta kesmez buz olurKime hacı dersin haçı koltuğundan çıkagelirGönül kocamazHer gün bir olmazKurt kocayınca köpeklere maskara olurDostluk kantarla hesap miskalleKomşu kızı almak kalaylı tastan su içmek gibidirKör görmez sezerHerkes kendi ölüsü için ağlarAbdalın yağı çok olursa gah (hem) borusuna çalar (sürer) gah (hem) gerisineDelilsiz cennete bile girilmezKarıncanın yok olma zamanı gelince kanatlanırHacı dediğimizin haçı koltuğundan çıktıDünya ölümlü gün akşamlıHalayıktan kadın olmaz gül ağacından odunAk curun akmazsa kara curun kol gibiHer kimin bağı var yüreğinde dağı varTilkinin dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırKadının yüzünün karası erkeğin elinin kınasıKarıkoca bir sözle yakın bir sözle uzaktırTok acın halinden bilmez (var ne bilsin yok halinden)Kime müslüman desem haçı koltuğundan çıkarttıÇürük tahta mıh tutmazAyıpsız dost isteyen dostsuz kalırBoyuma göre boy buldum huyuma göre huy bulamadımAyıpsız dost arayan dostsuz kalırÇürük tahtaya mıh çakılmazEğri otursanda doğru konuşAbanın kıymeti yağmurda bilinirBaş ağır gerek kulak sağırYoktan yonga çıkmazYoksul ala ata binse selam durmazEl eliyle yılan tutulurİt kağnı gölgesinde yürürde kendi gölgesi sanırmışGün güne uymazEl üstünde gömlek eskimezMisafir ev sahibinin bağlı kuzusudurÇürük tahtaya çivi çakılmazAkan suya inanma eloğluna dayanmaÖğrenmenin yaşı olmazAbideleri taşlar değil işler yaparAna ile kız helva ile kozYularsız ata binilmezEğri otur doğru konuşHaramın temeli olmazAbanın kadri yağmurlu günde belli olurEğri oturalım doğru konuşalımGitsende beni bağlamaz kendi düşen ağlamazGarip kim kör oIrz insanın kanı pahasıdırVermeyince mabud neylesin sultan mahmudHarman sonu dervişlerindirDeli deliyi görünce değneğini saklarKoç yiğit bunalıp ölmezKatıra baban kim? demişler dayım at demişKartala bir ok değmiş oda kendi yeleğindenBaş nereye giderse ayakda oradadırÇabuk yanan çabuk sönerPekmez gibi malın olsun Antakya'dan sinek gelirAyıpsız yar isteyen yarsız kalırUcuz alan pahalı alırKavgada kılıç ödünç verilmezDomuzdan toklu olmazAk koyunun kara kuzusuda olurGönülsüz yenen aş ya karın ağrıtır ya başAkar suya inanma eloğluna güvenmeBeyden gelen bey sayılırSabırla koruk helva olur dut yaprağı atlasEkmek çiğnenmedikçe yutulmazVermeyince mabut neylesin sultan mahmutBekarlık sultanlıktırÇok naz aşık usandırırGiden gelse dedem gelirdiAğaç yaprakları ile gürlerBaz bazla kaz kazla kel tavuk topal horozlaBir cahilin dostu olmaktansa bir alimin düşmanı olman daha iyidirArabanın ön tekerleği nereden geçerse art tekerleğide oradan geçerAç tavuk (düşünde) kendini buğday (arpa darı) ambarında sanır (görür)Koz gölgesi kız gölgesi söğüt gölgesi yiğit gölgesi dut gölgesi it gölgesiEkmek bile çiğnenmeyince yutulmazBoşboğazı cehenneme atmışlar odun yaş (az) diye bağırmışAkıllının düşmanlığı cahilin dostluğundan hayırlıdırHer zaman gemicinin istediği rüzgar esmezAğası güçlü olanın kulu asi olurVarsa malın herkes kulun yoksa malın dardır yolunVermemiş mabut neylesin sultan mahmutNe katarsan aşına o gelir kaşığınaAz eli aşta gör çok eli işte görKem göz kalp akçe sahibinindirÇarşı iti ev beklemezİşleyen demir pas tutmazÇekmeyince zor zahmet erişilmez menzile ekmeyince biçmeyince hasılat girmez eleNeren ağrırsa canın ordaİş bilenin kılıç kuşananın devran süreninYolu sormak kaybolmaktan iyidirMısıra yağmur geliyor. demişler çapan birlik mi? demişElden gelen öğün olmaz oda vaktinde bulunmazÖlüm gelmiş bu cane baş ağrısı bahaneÇanağına ne doğrarsan kaşığına o gelirEl el ile harman yel ileAğaç yaprağı ile gürlerAğaç ucuna yel değer güzel kişiye söz değerGelin ata binmişde gör ki kimin kapıya inmişAğaç yaprağı ile güzeldirAğaç yaprağıyla güzeldirGüneş girmeyen eve hekim girerEşeğin gönlüne kalsa bir bağ maydanozu götürmezAğaç yapraklarıyla gürlerAğır ol batman gelHayvanı yardan düşüren bir tutam otturÇanağına ne doğrarsan kaşığında o çıkarDeniz dalgasız olmaz gönül sevdasız olmazEfendi genç beye hizmet güç imişBaktın ibrik akıyor önce götünü yu sonra aptes bozDomuz derisinden post olmaz eski düşman dost olmazTarlayı koçan zaptetmez saban zaptederOcağın yakışığı odun evin yakışığı kadınLokma (bile) çiğnenmeden yutulmazKomşun kör ise senkıpabakÖlüm ile öç alınmazKazanmayanın kazanı kaynamazYalnız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazGönülsüz namaz göğe ağmazHer sakaldan bir tel çekseler köseye sakal olurKurt kocayınca köpeklerin maskarası olurAltın semer taksalarda eşek yine eşektirVar mı malın herkes kulun yok mu pulun dardır yolunBaş yarılır fes içinde kol kırılır kürk içindeKarpuz kabuğuna basma kayıp düşersinVar mı pulun herkes kulun yok mu pulun dardır yolunBekara karı boşaması kolaydırBenzeye benzeye yaz benzeye benzeye kış olurKeskin sirke küpüne (kabına) zarar verirAkıllı varada yoğada çapa sallamazÖnceki çarığı sonraki sarığıKağnı devrilince yol gösteren çok olurKöprüden geçerken ayıya dayı derlerLokma çiğnemeden yutulmazKurunun yanında yaşta (yaşda) yanarAnne gibi yar Bağdat gibi diyar olmazKöprüden geçinceye kadar ayıya dayı derlerYılana yumuşak diye el sunmaKöprüyü geçene kadar ayıya dayı deAy gördünse bayram etKar kuytuda para pintide eğleşirKöprüden geçene kadar ayıya dayı deAksak eşekle yüksek dağa çıkılmazKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdulrahman çelebi derlerİlmin sonu yoktur öğrenmenin yaşı başı yokturAğız büzülür göz süzülür ille burun ille burunEr ekmeği meydan ekmeğiEğri oturup doğru konuşalımAnanın bastığı yavru incinmezAnalık fenalık (kara yamalık)Minarede doğru ama içi eğriEldeki yara yarasıza duvar deliği gibidirArı bal alacak çiçeği bilirSonradan gelen devlet devlet değildirSenden devletli ile ortak olmaBaş yarılır fes içinde kol kırılır yen içindeBalçığı duvara vur tutarsada hoş tutmazsada hoşHasta olmayan sağlığın kadrini bilmezAnanın (anasının) çıktıgı dala kızı salıncak kurarKatıra baban kim? demişler dayım attır demişHer yokuşun bir inişi her inişin bir yokuşu vardırO hacı bu hacı kim olacak boyacı?Kazaya rıza gerekRüzgara karşı tüküren kendi yüzüne tükürürİnek gibi süt vermeyen öküz gibi kutan sürerYoldan (yol ile) giden yorulmazAy var yılı besler yıl var ayı beslerZiyan olan koyunun kuyruğu yağlı olurDeve kabe ye gitmekle hacı olmazSu yatağını bulurAyıpsız yar arayan yarsız kalırTavşanı tazı tutar çalımı avcı satarAtın iyisi arkadan gelmezArık ata kuyruğu (da) yüktürDost başa düşman ayağa bakarMart ayların çingenesidirKadının fendi erkeği yendiGelen kısmetiyle gelirAna kızına taht kurmuş baht kuramamışGüzel bürünür çirkin görünürHerkes ne ederse kendine ederKöy yanar deli taranır (deli kız taranır)İki gönül bir olunca samanlık seyran olurYeni testi suyu soğuk tutarDeveye cilve yap demişler götüyle dağları devirmiş (yedi çadır devirmiş)Az ateş çok odun yakarBostan yeşil (gök) iken pazarlığa oturulmazArife tarif gerekmezMahşerde amel kazanılmaz! işini zamanında yapAdam adama yük değil can gövdeye mülk değil (adam adama yük olmaz)Baskısız yongayı yel alır sahipsiz tarlayı sel alırAna hakkı Allah hakkıSelden gelen suya giderKişiyi nasıl bilirsin kendin gibiYokluk buğday yedirir aşlık ipek giydirirHerkesin ettiği yoluna gelirBaskısız tahtayı yel alır yel almazsa sel alırŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçedirSarmısak içli dışlı soğan yalnız başlıEvdeki pazar çarşıya uymazDüğün evinde kız yaylada öküz beğenilmezBekar gözü kör gözüAğaçtan maşa olmazCanı cana ölçmeliEğretinin canı berk olurKaraman ın koyunu sonra çıkar oyunuDört atanın dördüde hakSu bulununca teyemmüm bozulurSıçana rakı içirmişler kediye meydan okumuşVücut kocar gönül kocamazYokluk buğday yedirir aşlık çuha giydirirAlmadığın hayvanın kuyruğunu tutmaTaş düştüğü yerde ağırdırMisafir bereketi ile gelirTopalla gezen aksamak öğrenirDayak cennetten çıkmıştırAptal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırÖlüm hak miras helalYağmurlu gün tavuk su içmezDağ başı dumansız olmazDuvarı nem insanı gam yıkarYol yürümeyle borç ödemekle biterBeş parmağın hangisini kessen acımaz?Çık çık eden nalçadır iş bitiren akçedirYanlızlık Allah'a mahsustur (yaraşır)Akılsız dostun olacağına akıllı düşmanın olsunAğustosta gölge kovan zemheride karnın ovarEve konuk gelse uğurda gelirAt adımına göre değil adamına göre yürürHerkes kaşık yapar ama sapını yapamazYularsız deve yedilmezYol yürümeyle borç ödemeyle biterDağ ne kadar büyük olsada kervan dağı aşarBaş yarılır börk içinde kol kırılır kürk içindeHangi gün vardır akşam olmadıkEl el için ağlamaz başına kara bağlamazNehirden geçerken at değiştirilmezLodosun gözü yaşlı olurGüneş görmeyen eve doktor girerDereden geçerken at değiştirilmezDereyi geçerken at değiştirilmezSudan geçerken at değiştirilmezYalnız taştan duvar olmazAç yat dinç yatAraba devrildikten sonra yol gösteren çok olurIrmak geçilirken at değiştirilmezAcı söz insanı dinden çıkarır tatlı dil yılanı inden çıkarırAç yatarım dinç yatarımOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuf bitmişGittiğin yer kör ise gözünü yumda bakÇayı geçerken at değiştirilmezCesurun bakışı korkağın kılıcından keskindirEl elin aynasıdırÇay geçerken at değiştirilmezAllah sevdiği kula dert verirDağ ne kadar yüce olsada yol onun üstünden aşarTeker kırılınca yol gösteren çok olurİlk avrat çarık sonraki sarıkTeker kırıldıktan sonra yol gösteren çok olurYumuşak huylu atın tekmesi yavuz olurArkalı it kurdu boğarAllah sevdiği kuluna dert verirNe doğrarsan aşına o çıkar karşınaMeyve ağacını taşlarlarAlim ile düşüp kalkan alim olurYiğit ekmeğiyle yiğit beslenirAğaçtan maşa aptaldan paşa olmazGüneş girmeyen eve doktor girerArık etten yağlı tirit olmazGül dalından odun beslemeden kadın olmazMeyve veren ağacı taşlarlarAta dostu oğula mirastırSen pazarda hiç adam ağzı görmedin mi?Ana hakkı AllahtanrıhakkıEşek kulağı kesilmekle küheylan olmazÇalışan kazanır elması kızarırÇarık çarıkla sarık sarıklaYenenle yanana ne dayanırErgene avrat boşaması kolaydırDemir nemden insan gamdan çürürBerber berbere benzer ama başın Allah'a emanetAkıllı düşman akılsız dosttan yeğdirİşleyen demir ışıldar (pas tutmaz)Meyveli ağaca taş atan çok olurEk tohumun hasını çekme yiyecek yasınıTerziye göç. demişler iğnem başımda. demişSarı öküzün yanında duran ya huyundan ya tüyünden kaparErgene karı boşaması kolaydırAkıllı düşmandan korkma akılsız dosttan korkHerkesin tenceresi kapalı kaynarGece işi kör işiİmam evinden aş ölü gözünden yaş çıkmazAnlatışa göre verirler fetvayıBir fit bin büyü yerini tutarKepenek altında er yatarZararın neresinden dönersen kardırAş taşınca kepçeye paha olmazTilkinin dönüp geleceği yer kürkçü dükkanıdırSanat altın bileziktirBaşa gelmeyince bilinmezToprağı işleyen ekmeği dişlerBalık baştan avlanırAhbap kusuruna bakan ahbapsız kalırTilki erişemediği üzüme hevengim olsun. demişHer şey olacağına varırYirmi yılda başa gelmeyen yirmi saniyede gelirSenden zengin ile ortak olmaEkinci yağmur ister yolcu kurakKel ölür sırma saçlı olur kör ölür badem gözlü olurBiri bilmeyen bini hiç bilmezTekerlek kırıldıktan sonra yol gösteren çok olurCahile laf anlatmak deveye hendek atlatmaktan zordurGelin atta buyruk hak taYel kayadan ne koparır (aparır)Varsa pulun herkes kulun yoksa pulun dardır yolunUcuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)Irmağı geçerken at değiştirilmezHırsızlığıda öğren başucunda dursunKocana göre bağla başını harcına göre pişir aşınıDostun iyisi kara günde belli olurAslan yatağından şahan oturağından belli olurBükemediğin eli öpAklın yolu birdirAptal ata binerse bey oldum sanır şalgam aşa girerse yağ oldum sanırDemir tavında dövülürÇağrılmayan yere çörekçi ile börekçi giderCahile laf anlatmak deveye hendek atlatmaktan güçtürAkıl kişiye sermayedirAk koyunu gören içi dolu yağ sanırEmanet eşeğin haltonu gevşek olurSormak ayıp değil sormamak (bilmemek) ayıpAyvaz kasap hepsi bir hesapVerip pişman olmaktansa vermeyip düşman olmak yeğdirBorçsuz çoban yoksul beyden yeğdirKadının sırtından sopayı karnından sıpayı eksik etmeyeceksinAtlasa kıl yapışmazDeliden al uslu haberiAyağın sığmayacağı yere baş sokulmazBir uyuz keçi bir sürüyü boklarDeliye taş atma başını yararPara para kazanır koçyiğit bağ bellerDüşen ağaca balta vuran çok olurAğaç yaprağıyla gürlerİki at bir kazığa bağlanmazHer deliğe elini sokma ya yılan çıkar ya çıyanKarnı tok it gölgede yatarHocanın söylediğini dinle arkasından gitmeHocanın okuduğunu dinle gittiği yola gitmeSevip dostuna boşanıp kocana varmaBıçak yarası geçer dil yarası geçmezİmamın dediğini yap arkasından gitmeAş kaşık ile iş keşik ileİmamın söylediğini dinle arkasından gitmeHocanın dediğini yap arkasından gitmeYattığı ahır sekisi çağırdığı istanbul türküsüGafile kelam nafile kelamÖküze boynuzu yük değilAcele ile menzil alınmazİmamın dediğini yap yaptığını yapmaİmamın söylediğini dinle yaptığını yapmaŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçadırYarım doktor candan eder yarım imam dinden ederŞaraptan bozma sirke keskin olurSabırla koruk helva dut yağrağı atlas olurVar ne bilsin yok halindenHocanın söylediğini dinle yaptığını yapmaAğaç kesen baş keserGörmemişin çocuğu olmuş tutmuş şeyini (pipisini çükünü) koparmışKeçiye içki içirmişler kurdun evini sormuşYarım hoca dinden yarım hekim candan ederKara haber tez duyulurSöz dediğin yaş deridir nereye çekersen oraya giderHer ağacın meyvesi olmazNasihat istersen tembele iş buyurFukaranın tavuğu tek tek yumurtlarSen ağa ben ağa bu ineği kim sağaİçgüveysi iç ağrısıBirlikten dirlik (kuvvet) doğarYiğit yiğide at bağışlarVeripde pişman olmaktansa vermeyipde düşman olmak iyidirYiğidin sözü demirin kertiğiEli işitip mum ışığı gibi kendin yanarsınDoğru söyleyeni (konuşanı) dokuz köyden kovarlarVeripde kötü olacağına vermeyipde kötü olAcı acıyı keser su sancıyıOn ceviz alsan ikisi çürük çıkarPara insana dil elbise insana yol öğretirOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmişZenginin malı züğürdün çenesi yorarArmudu sapıyla üzümü çöpüyle pekmezi küpüyleDeliye göre her gün bayramTarlada izi olmayanın harmanda yüzü olmazVeripde pişman olmaktansa vermeyipde düşman olmak yeğdirAy bozmaz süt kokmaz. kokarsa ayran kokar çünkü aslı süttürDağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşurIrgat gibi kazan bey gibi yeSözünü bil pişir ağzında der devşirDüşmanına gücenip dostuna darılma (kızma)Allah dağına göre kar verir (verir kışı)Can bostanda bitmezÇalı çırpı(dır) yuvam iyi(dir) kötü(dür) kocamBeş kuruşun varsa beş yere düğümleAğa borç eder uşak harçNerde birlik orda dirlikYardımcının yardımcısı olurAğanın gözü yiğidin sözüOğlan dayıya kız halaya çekerÇabuk parlayan çabuk sönerCahile söz anlatmak deveye hendek atlatmaktan zordurDoğruluk minarede kalmış onunda içi eğriArı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilirAslandan korkulur bağlı bile olsaDemir nemden insan gamdan çürür (duvarı nem insanı gam yıkar)Martta sürmez eylülde ekmezsen sabanı bırakOğlan anası kapı arkası kız anası minder kabasıÇiğnemeden yutulmazBeterin beteri vardırÇürük tahta çivi tutmazAtın ürkeği yiğidin korkağıEsirgenen göze çöp batarNasipsiz köpek kurban bayramında dağa çıkarŞeytan kişiyi kandırır ama suyunu ısıtmazBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıksınKadı ekmeğini karınca yemezTatlı söz can azığı acı söz baş kazığıKızımın (bacımın) iffeti (örtüsü) batmakta rezilin gözüne acırım tükrüğe billahi tükürsem yüzüneTavşan dağda suyu ateşteKurtla koyun kılıçla oyun olmazAna gibi yar olmaz Bağdat gibi diyar olmazBir insanın adı çıkacağına canı çıksınİnsanın adı çıkmadansa canı çıksınAz kaz uz kaz boyunca kazAdamın adı çıkmaktansa canı çıksınBenden sana bir öğüt ununu elinde öğütCahile söz anlatmak deveye hendek atlatmaktan güçtürKurunun yanında yaşda yanarBorç uzayınca kalır dert uzayınca alırBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması yeğdirHer inişin bir yokuşu vardırDan din desen oynarBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması yeğdirBin bilsende bir bilene danışOğlan evlenince beğ oldum sanırÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakÇoban armağanı çam sakızıİnsanın adı çıkacağına canı çıkması yeğdirAvradı er zapt etmez ar zapt ederBir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsunArmut dalının dibine düşerİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirBir insanın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirİnsanın adı çıkmasından canı çıkması yeğdirAdamın adı çıkmadansa canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırBalı dibinden yağı yüzündenAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması yeğdirBir kimsenin adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırAç aç ile yatınca arada dilenci doğarBir kimsenin adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırAdamın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırİnsanın adı çıkmadansa canı çıkması daha hayırlıdırAdamın adı çıkmaktansa canı çıkması daha hayırlıdırBaşa yazılan gelir ebleh tasadan ölürAkıllı hırsız şaşkın ev sahibini bastırırİnsanın adı çıkacağına canı çıkması daha hayırlıdırVeresiye şarap içen iki kez sarhoş olurEl elin nesine gülerek gider yasınaBaş nereye giderse ayakda oraya giderİnsanın adı çıkmasından canı çıkması daha hayırlıdırGönül ferman dinlemezKan kus kızılcık şerbeti içtim. deAtlıya saat olmazAt binenin (iş bilenin) kılıç kuşananınÖfke baldan tatlıdırAltı olur yedi olur hep Allah'ın dediği olurTilki benim için demem ama üzümsüz bağın kökü kurusun. demişSür git dememişler gör geç demişlerAna gibi yar Bağdat gibi diyar olmazEcel geldi cihane baş ağrısı bahaneFukaranın (fakirin) şaşkını beyaz giyer kış günüGün doğmadan neler doğarSarımsak içli dışlı soğan yalnız başlıSaçın ak mı kara mı önüne düşünce görürsünÖlenle ölünmezCennetde bu dünyada cehennem deSoğuk kırk kat keçe ben ondan geçe bir kat deri ben ondan geri demişAraba devrilince yol gösteren çok olurAdam adama yük değil can gövdeye mülk değilFare çıktığı deliği bilirAlçak eşek binmeye kolay öksüz çocuk dövmeye kolayBeş parmağın beşi bir değil (olmaz)Hastalık sağlık bizim içinHızlı koşan (giden) atın boku seyrek düşer (olur)Bal olan yerde sinekde olurŞeytan adamı kandırır ama suyunu ısıtıvermezZırva tevil götürmezDağda bağın var yüreğinde dağın varAğlarsa anam ağlar gerisi yalan ağlarSakla beni varken bulunayım sana yokkenAlmadığın hayvanı kuyruğundan tutmaDeğirmen iki taştan muhabbet iki baştanKılıcı eline alan kılıcı ile ölürYuvarlanan taş yosun tutmazMeyve veren ağaç taşlanırAcı acıyı bastırır su sancıyıNe karanlıkta yat ne kara düş görHaramın temeli olmaz (haramdan şifa olmaz)Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmazOn beşindeki kız ya erde gerek ya yerdeSen sen ben benPekmezi küpten kadını kökten alTerziye dinlen. demişler ayağa kalkmışDağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarGöz görmeyince gönül katlanırAkılsız köpeği yol kocatırAt binenin kılıç kuşananınAyağı yürüten baştırAçılan solar ağlayan gülerIsmarlama hac hac olmazSu bulununca (görülünce) teyemmüm bozulurRençber kırk yılda tüccar kırk gündeAzıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında olurBorçlunun yalımı alçak olurÇıra dibi karanlık olurAdam ahbabından bellidirAyıpsız yar (dost) arayan yarsız (dostsuz) kalırKabahat ölende mi öldürende mi?Sebepsiz kuş bile uçmazAyaklar ıslanmadan balık tutulmazYaş yetmiş iş bitmişBir günlük beylik beyliktirZenginin ayakucunda uyuyacağına fakirin başucunda uyuHarama el uzatılmazCahilin dostluğundan arifin düşmanlığı yeğdirYeğniyi yel alır ağır yerinde kalırHer horoz kendi çöplüğünde öterAllah isterse bir kulun işini mermere geçirir dişini istemezse işini muhallebi yerken kırar dişiniYiğidin yiğide ekmeği ödünç kötüye sadakaHekimden sorma çekenden sorGüzellik tabiatın kadına ilk verdiği ve ilk geri aldığı hediyedirÇingeneden çoban olmaz yahudiden pehlivanKomşu kızı almak kalaylı kaptan su içmek gibidirBülbülü altın kafese koymuşlar illede vatanım demişSevenin kuluyum sevmeyenin sultanıKaçan balık büyük olurÇanağa ne doğrarsan kaşığına o çıkarAh alan onmazSonradan görme kuldan buluttan çıkma günden korkulurSiyah inekten beyaz süt sağılırYağmur yağsa kış değil mi? kişi halini bilse hoş değil mi?Dertsiz baş terkide gerekAz el aş kotarır çok el iş kotarırGelin bindi deveye gör kısmeti nereyeKırlangıcın zararını biberciden sorBayramda borç ödeyene ramazan kısa gelirAtlı itli sığmış bir çocuk sığmamışKarga kekliği taklit edeyim demiş kendi yürüyüşünü şaşırmışEvi ev eden avrat yurdu şen eden devletBir göz ağlarken öbür göz gülmezBir elin nesi var iki elin sesi varAğaran baş ağlayan göz gizlenmezYağına kıymayan çöreğini yavan (yoz kuru) yerBalta sapını kesmezEşeğe altın semer vursalar eşek yine eşektirAyağa değmedik taş olmaz başa gelmedik iş olmazİşleyen demir ışıldarAl elmaya taş atan çok olurGülme komşuna gelir başınaYenecek aş buğundan belli olurSinek küçüktür ama mide bulandırırHocanın dediğini yap yaptığını yapmaAraba devrilince (teker kırılınca) yol gösteren çok olurAba vakti yaba yaba vakti abaBekara karı boşamak kolay gelirKurt kocayınca köpeğin maskarası olurGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliRüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürÇaydan geçerken at değiştirilmezHocanın (imamın) dediğini yap (söylediğini dinle) arkasından gitme (yaptığını yapma)Fırıncının çocuğu aç dolaşırmışYa olduğun gibi görün yada göründüğün gibi olFısıltı ev yıkarBaba kırk oğul beslemiş kırk oğul bir babayı beslememişAsil azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar onunda aslı ayrandırYalnız taş duvar olmazGön yufka yerinden delinir (ip inceldiği yerden kopar)Kırkından sonra azanı teneşir paklarEğri otur doğru söyleYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık var. demişBüyük lokma ye ama büyük söz söylemeBıçak kınını kesmezFelek kimine kavun yedirir kimine kelekKibirliye kibir göstermek sadakadırAyı görmeden bayram etmeCin tutana bir muska yeterYuyucunun hakkı eline geçsinde ölü ister cennete gitsin ister cehennemeMisafir kısmeti ile gelirKul kullanan bir gözünü kör bir kulağını sağır etmeliCan boğazdan gelirTaşa çıkan keçinin ağaca çıkan oğlağı olurAkıl olmayınca ne yapsın sakal?Şeytanla ortak buğday eken samanını alırHarama uçkur çözülmezAta dost gibi bakmalı düşman gibi binmeliMeyveli ağacı taşlarlarGevşek tükürüğün sakala zararı vardırErine göre bağla başını tencerene göre kaynat aşınıKadın kocasının çarığı anasının sarığıdırDeli dostun olacağına akıllı düşmanın olsunKendi düşen ağlamazCennet annelerin ayakları altındadır (anne cennet kapılarının ortasındadır. (hadis))Dost sözü acıdırAkıl yiğide sermayedirAyağını sıcak tut başını serin gönlünü ferah tut düşünme derinSahipsiz kapı anahtarsız açılırAşk olmayınca meşk olmazAşığın gözü kördürÖküz altında buzağı aranmazMum dibine ışık vermezArkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenirŞöhret felakettirAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daİnsanın adı çıkacağına canı çıksınİyiliğe iyilik olsaydı koca öküze bıçak olmazdıBir musibet bin nasihatten iyidirGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir (anlaşılır)Ahmağa yüz abdala söz vermeye gelmezDomuz derisi post olmaz eski düşman dost olmazAttan düşen ölmez eşekten düşen ölürKimse kendi memleketinde peygamber olmazİnsan doğduğu yerde değil doyduğu yerdeBir kimsenin adı çıkacağına canı çıksınGönül bir sırça saraydır kırılırsa yapılmazTarlanın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınHaddini bilmeyene bildirirlerSaç kıvamını bulur hamur tükenir yaş kıvamını bulur ömür tükenirGüzele kırk günde doyulur iyi huyluya kırk yılda doyulmazYavaş atın çiftesi pek olurKurnaz hırsız ev sahibini bastırırEskisi olmayanın yenisi olmazYatsının faziletini güveyden sormalıAç kurt yavrusunu yerÜzümün çöpü var armudun sapıTatsız aşa tuz neylesin akılsız başa söz neylesinElçiye zeval olmazŞu dünyanın bin bir türlü hali varNe doğrarsan aşına o çıkar kaşığınaSöyleyenden dinleyen arif gerekFarz sünneti bastırırDilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemişErken kalkan yol alır er evlenen döl alırKanaat gibi devlet olmazMalını yemesini bilmeyen zengin her gün züğürttürGurbette övünmek hamamda türkü söylemeye benzerAğanın eli tutulmazBöyle gelmiş böyle giderKöprüyü geçinceye kadar ayıya dayı derlerAt ölür nalı kalır yiğit ölür namı kalırAğır basar yeğni kalkarZenginin malı fakirin ağzını yorarAtlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmazYaşın yanında kuruda yanarEkici ol bilici olmaSarhoşlar ve çocuklar doğruları söylerlerSağlık varlıktan yeğdirTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırAkıl kişiye (adama) sermayedirYerin kulağı varAğaç yaprağı ile güzeldir (gürler)Hasta sağ kalırsa hekime karşı gelirAdam adamdır olmasada pulu eşek eşektir olmasada çuluHer şey incelikten insan kabalıktan kırılırAz tamah çok ziyan getirirAt avrat ömrü uzatırKarıncanın zevali gelince kanatlanırGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinirÇam sakızı çoban armağanıBir insanı tanımak için ya alışveriş etmeli ya yola gitmeliAz sabırda çok keramet vardırAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdırBıçak yarası geçer (onulur) dil yarası geçmez (onulmaz)Aman diyene kılıç çekilmezMal adama hem dost hem düşmandırCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdirBir sürçen atın başı kesilmezHarman yel ile düğün el ile olurYol yürümekle borç ödemekle tükenirZurnada peşrev olmaz (ne çıkarsa bahtına)Türkün aklı sonradan gelirKızını dövmeyen dizini döverAllah sabırlı kulunu severAltın ateşte insan mihnette belli olurÇok söyleme arsız edersin aç bırakma hırsız edersinMahkeme kadıya mülk değilAkıl yaşta değil baştadırAlçak yer yiğidi hor gösterirEmanet eşeğin yuları gevşek olurAkan su yosun (pislik) tutmazAdamın adı çıkacağına canı çıksınİti an çomağı hazırlaDağ dağ üstüne olur ev ev üstüne olmazTembele iş buyur sana akıl öğretsinZemheriden sonra ekilen darıdan kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmezAsil azmaz bal kokmazÇocuktan al haberiAğacı kurt insanı dert yerBez alırsan musul dan kız alırsan asildenOlgun bir insanı dost edinmek isterseniz tenkit edin basit bir insanı dost edinmek isterseniz methedinBir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardırAkarsuya inanma eloğluna dayanmaMisafirlik üç gündürİş olacağına varırİt ürür kervan yürürÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkOlan dört bağlar olmayan dert bağlarAlma delinin kızını soya çekerAlim unutmuş kalem unutmamışEcel geldi cihana baş ağrısı bahaneLokma çiğnenmeden yutulmazBaba malı tez tükenir evlat gerek kazanaYavuz hırsız ev sahibini bastırırAçın karnı doyar gözü doymazİyilik et kele övünsün eleAsılmış adamın evinde ipten söz edilmezÇanakta balın olsun arı Bağdat'tan gelirBoktur kokar huydur çekerDeve kırk yılda intikam almış ammada çabuk oldu demişÇivi çiviyi sökerAtın bahtsızı arabaya düşerEşeğini sağlam kazığa bağla sonra Allah'a ısmarlaAz menfaat çok zarara mal olurSöz var dağa çıkarır söz var dağdan indirirDüşmez kalkmaz bir AllahBirgün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmaAkan suya inanma el oğluna güvenmeYeğniği yel alır ağır yerinde kalırGençler sadık olmak ister yapamazlar. yaşlılar sadık olmamak ister yapamazlarIrmaktan geçerken at değiştirilmezŞeytanın dostluğu darağacına kadardırFaydasız baş mezara yaraşırDavulun sesi uzaktan hoş gelirBir adamın adı çıkacağına canı çıksınBesle kargayı oysun gözünüEvdeki hesap çarşıya uymazBaba (babası) oğluna bir bağ bağışlamış (vermiş) oğul (oğlu) babasına bir salkım üzüm vermemiş (üzümü çok görmüş)Acıkmış kudurmuştan beterdirBir evde iki kız biri çuvaldız biri bizBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa düşmeyinceİyi dost kara günde belli olurMisafir üç gün misafirdirİnsan sevdiğini yerden yere vururmuşTarlaya saban sürüye çobanBülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demişUstanın çekici bin altınÇalıda gül bitmez cahile söz yetmezAkşama karşı gitme tana karşı yatmaKimse bilmez kim kazana kim yiyeKörler sağırlar birbirini ağırlarAcele giden ecele giderMal canın yongasıdırAcemi katır kapı önünde yük indirirBir baba dokuz oğlu besler dokuz oğul bir babayı beslemezDünya büyük olsada (aslında) dardırDeliye hergün bayramYağ yiyen köpek tüyünden belli olurBüyük lokma ye(de) büyük söz söylemeAkıl para ile satılmazAğaç kökünden yıkılırYüz verme arsız olur az verme hırsız olurSu uyur düşman uyumazMart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırırDost acı söylerDost kara günde belli olurOlacakla öleceğe çare bulunmazYavaş (yumuşak) huylu atın çiftesi pek (yavuz) olurYüzü güzel olanın huyu (da) güzeldirAbdalın dostluğu köy görünceye kadarYaz yalan kış gerçekYaş kesen baş keserAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Eden bulur inleyen ölürHer işte bir hayır vardırEceli gelen köpek cami duvarına işerZenginlikle sıcaktan zarar gelmezAslını inkar edenin nesli gevşek olurErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaAnasına bak kızını al kenarına bak bezini alArmut piş ağzıma düşVakit nakittirAz veren candan çok veren maldanAdamın bahtı kızına çeyiz olurmuşYarım hekim candan eder yarım hoca dinden ederAç doymam tok acıkmam sanırDolu küpün sesi çıkmazAç gözünü açarlar gözünüAnlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna azAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırAz kazanan çok kazanır çok kazanan hiç kazanırVakitsiz öten horozun başını keserlerAk akçe kara gün içindirAt yiğidin yoldaşıdırDoğru bilinmeyince eğri bilinmezAç ayı oynamazŞöhret afettirAçtırma kutuyu söyletme kötüyüTatlı dil yılanı deliğinden çıkarırYarım elma gönül (hatır) almaAcı patlıcanı kırağı çalmazHayırlı komşu hayırsız akrabadan iyidirAbdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırAba altında er yatarYazın gölge hoş kışın çuval boşNe ekersen onu biçersinAbanın kadri yağmurda bilinir