Kendini ile ilgili atasözleri Atasözü Arama İlim kendini bilmektirPaşa gönlü bilirİnsan kendini beğenmezse çatlar (ölür)Akılsız köpeği yol kocaltırKorkak bezirgan ne kar eder ne zarar (ziyan)Tarlada izi olmayanın harmanda sözü (yüzü) olmazAn iti kap sopayıYalnız koyunu kurt yerYalnız koyunu kurt kaparKavga sen ben demekle çıkarYalnız kalanı kurt kaparKapı arkası bile gurbetAç elini kara sokarBükemediğin eli öp başına koIsıramadığın eli öp başına koyZeytinyağı gibi suyun üstüne çıkarDille düğümlenen dişle çözülmezKurtla görüşürsen köpeği yanından ayırmaKöpeğe gem vurma kendini at sanırIsıramadığın (bükemediğin) eli öp başına koKurda konuk (komşu) giden köpeğini yanında götürürBencil beni bilmezIsıramadığın (bükemediğin) eli öp başına koyKorkak tüccar ne kar eder ne ziyanEl için yanma nare araDüşmanın karınca olsa kendini merdane tutKorkak tüccar ne kar eder ne zararKorkak bezirgan ne kar eder ne zararAlçak yerin tepeciği kendini dağ sanırSen ağa ben ağa koyunları (inekleri) kim sağa?Kendini görmüş güle güle ölmüşHangi taş pekse (katıysa) başını ona vurTemizlik ruhun gıdasıdırEv sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibiHangi taş pekse başını ona vurAta nal çakıldığını görmüş kurbağa ayaklarını uzatmışEvvel can sonra cananKurda komşu giden köpeğini yanında götürürHangi taş katıysa başını ona vurLaf ile peynir gemisi yürümezAptalın karnı doyunca gözü yolda olurÖl benim için öleyim senin içinAç tavuk kendini arpa (buğday) ambarında sanırAlçak yerde tepecik kendini dağ zannederIsıtma ben tuttuğumu kırk yıl sonra tanırım demişGetir bana hıdrellezi göstereyim sana yazıYanlız kalanı kurt yerKenarın dilberi nazikde olsa nazenin olamazGüldürme kendini güldürsünler seniÖve öve öküz ettiler boynuzunu dokuz ettilerAt koşar ikbal geçerKurtla görüşürsen köpeğini yanından ayırmaKarga kendi gözünde kartaldırAzıcık ağrıya aş bastırırKendini çok öven imamın cemaati az olurYa olduğun gibi görün ya göründüğün gibi olKöpeklerin uluması bulutlara zarar vermezSinek pekmezciyi tanırAlçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konurİt kağnının gölgesine yatmışta ne koyu gölgem var demişKeskin sirke kendi küpüne zararEli ile köfte yuvarlıyor gözü kırık kovalıyorÜrüyen (havlayan) köpek ısırmaz (kapmaz)Koça boynuzu yük olmazSen ağa ben ağa koyunları kim sağaGetir bana hıdırellezi göstereyim sana yazıAlçak uçak yüce konar yüce uçan alçak konurAynaya bakda kendini görEşeğe semeri yük değilKeskin sirke kabına zarar verirAcı sirke kabını eksiltirKeskin sirke küpüne zarardırBir hatır iki hatır üçüncüde vur satırKonur eşek çayırını almazAcı sirke kabını ekşitirAcı sirke kabını acıtırKorkak bezirgan ne kar eder ne ziyanİnsan kendini beğenmese ölürCins horoz yumurtadayken öterOsurgan göte arpa ekmeği bahaneOsuruklu göte arpa ekmeği bahaneEl için ağlayan iki gözden olur yar için dövünen dizden olurAklınla rezil olursun aklınla vezir olursunDünya bir gemi akıl yelkeni fikir dümeni kolla kendini göreyim seniKem söz kalp akçe sahibinindirBostancıya tere satılmazŞüphe insanı rahat koymaz ama çok tehlikeden korurKardeş kardeşin ne öldüğünü ister nede onduğunuBostancıya kelek satılmazAkıl ile aslan tutulur güç ile sıçan tutulmazAkıllı düşününceye kadar deli oğlunu evlendirirHısım hısımın ne öldüğünü ister nede onduğunuAkıllı düşününceye kadar deli çocuğunu everirYalnız kalanı kurt yerBoş başak dik dururDüşmanın karıncada olsa kendini merdane tutBükemediğin bileği öpeceksinAtın yüğrükse binde kaçİnsan kendini beğenmese çatlar ölürAyranım (yoğurdum) ekşidir diyen olmazAç tavuk uykusunda darı görürErkeğin kalbine giden yol midesinden geçerAç tavuk kendini darı ambarında sanırHer horoz kendi küllüğünde öterCan cümleden azizBedenin rahat etmesi ancak kanaattedirHer horoz kendi çöplüğünde eşinirHer horoz kendi küllüğünde eşinirEl için yanma nare yak çubuğunu keyfini araÜvey öz olmaz ipek kumaş bez olmazAç tavuk düşünde kendini arpa ambarında görürSofrada elini mecliste dilini saklaYok büyümez zayıf büyürHer ziyan bir öğüttürAç tavuk düşünde kendini buğday ambarında görürHer şeye (köfteye) maydanoz olmaAç tavuk düşünde kendini darı ambarında görürAç tavuk rüyasında kendini darı ambarında görürCins horoz yumurtada (iken) öterEl için yanma nare yak çubuğunu safanı araTarhuncuya tarhun satılmazBencil her yerde yalnızdırBencillik dostluğun zehiridirKişi umduğuna küserBoş fıçı çok ses çıkarırŞiri şirden miri mirden sakın kendini aksak ile kördenGönül umduğu yere küserBoş fıçı fazla langırdarAğır ol ağa desinlerMisk yerini belli ederAğlar gözden sahte sözden sakınHasta ol benim için öleyim senin içinKarga şakırdamış bülbülüm sanmışEşeği süren osuruğuna katlanırEl için ağlayan iki gözden yar için dövünen dizinden olurRahvan at kendini yorarGönül ummadığı yere küsmezAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını beğenmişAslını inkar eden (saklayan) haramzadedir (kafirdir)Ağır ol paşa desinlerAbdal ata binmiş kendini bey sanmışKeskin sirke küpüne zarar verirKimse kendi ayıbını görmezAğır ol molla desinlerAğır ol bey desinlerHer horoz zibilliğinde öterBilen sıkıntılara katlanmasınıda bilirMaşa varken elini ateşe sokmaPeynir ekmek hazır yemekEsrik devenin çulu eğri olurKarınca kanatlanınca serçe oldum sanırDeveye dağ beygire yağKediye bokun şifa demişler tutmuş üstünü örtmüşAç elini kora sokarAkıllar gelin olmuş herkes kendininkini beğenmişBorç yiğidin kamçısıdırYoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmazYırtılan deli ahmet in yakasıAşığın gözü kör olurYumurtlayan tavuk bağırgan olurŞahin sinek avlamazBoş teneke çok tangırdarNe sert ol asıl ne yumuşak ol basılHerkesin hamuru ekmeğine göredirBoş teneke fazla tangırdarAkıllar pazara düşmüş herkes kendi aklını almışKabahat öldürende değil ölendedirHer taşın altına elini sokma ya yılan çıkar ya çıyanSuç öldürende değil ölendedirBükemediğin eli öp başına koyKurda konuk giden köpeğini yanında götürürHerkesle aşık atılmazHer kuşa şahin olmaNe sert ol asıl ne yavaş ol basılAkılları pazara çıkartmışlar herkes (yine) kendi aklını beğenmiş (almış)Adamın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Ne aşkın ol asıl ne şaşkın ol basılNe şaşkın ol basıl ne taşkın ol asılAç tavuk kendini buğday ambarında sanırBoş fıçı çok (fazla) langırdarÖküze boynuzu ağır gelmezKadı anlatışa göre fetva verirHerkes zibilliğinin horozuKöpek sahibini ısırmazAna yürekten yanaHastalık kantarla girer miskalle çıkarDeli kız düğün etmiş kendi baş sedire geçmişNe şeytanı gör ne kulhuvallah ı okuBoş başağın başı dik olurNe şeytanı gör ne lahavle çekAdam yenilmekle marifetli olur yanılmakla alimNe değirmende yat ne korkulu rüya görYerdeki yüze basılmaz (kimse basmaz)Gavurun tembeli keşiş Müslümanın tembeli dervişSen kendini övme el seni övsünEşeğe rakı içirmişler çulunu bahşiş vermişMart ayı dert ayıSen dede ben dede bu atı kim tımar edeAl giyen alınırEşek eşeği ödünç kaşırAdam adamı bir kere (defa) aldatırEtme bulursun inleme ölürsünBaba malı tez tükerir evlat gerek kazanaÖküze boynuzu yük olmazBaşını sallamayan kavak olmazPazarda herkes ambarındaki unu kadar konuşurEl(in) yumruğu(nu) yemeyen kendi yumruğunu balyoz sanırmış (zannedermiş)Koça boynuzu yük değilOsmanlı tavşanı araba ile avlarAslını inkar eden (saklayan) haramzadedirAlçak yerde tepecik kendini dağ sanırBoş fıçı çok langırdarAdam adamı bir defa aldatırAslını inkar eden haramzadedirLafla (lakırdı ile) peynir gemisi yürümezÖfke ile kalkan zarar ile otururAyranı yok içmeye atla gider sıçmayaSorumluluk insanı eğitirÖfke ile kalkan ziyan ile otururAdam adamı bir kere sınarÖfke ile kalkan ziyanla otururAdam adamı bir defa sınarKavgada kılıç ödünç verilmezAz ağrıyı aş basar çok ağrıyı iş basarÖfkeyle kalkan ziyanla otururAç tavuk (düşünde) kendini buğday (arpa darı) ambarında sanır (görür)Ayranı yok içmeye tahtırevanla gider sıçmayaEvini tavuk eşiyor çalımı dağdan aşıyorÖfkeyle kalkan zarar ile otururNe şeytanı gör ne salavat getirÖfkeyle kalkan ziyan ile otururNeren ağrırsa canın ordaAlışmadık götte don durmazEl yumruğu yemeyen kendini kahraman sanırAçık yerde tepecik kendini dağ sanırAzıcık ağrıyı aş çokçasını iş bastırırKedinin kabahatini önüne koyarlar öyle döverlerAkan su pislik tutmazAç tavuk kendini arpa ambarında sanırAcemi nalbant ahmak eşeğinde dener kendiniAkar su yosun tutmazKeskin sirke küpüne (kabına) zarar verirAcemi nalbant gavur eşeğinde dener kendiniYiğit meydanda belli olurHer şeyin yokluğu yoklukturKatıra baban kim? demişler dayım attır demişKedi yavrusunu yerken sıçana benzetirMal sahibi mülk sahibi nerde acep ilk sahibiÖksüz güler mi meğer yanılaMal sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibi?Kafa büyük içi boş tut kulağından çifte koşAllı yelek pullu yelek gömlek yok canfes neye gerek?Sen zot ben zot ata kim vere otAğlar gözden sahte sözden kendini sakınRüya ile hülya olmasa züğürtlerin canı çıkarGüzel bürünür çirkin görünürÇalımına bakarsan alasın gelir evine bakarsan sadaka veresin gelirDavacın kadı olursa yardımcın Allah olsunKendini beğenen şeytanEşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmezÇömlek demiş dibim altın. kaşık demiş girdim çıktımHer işin başı sağlıkDevamlı akan su yatağını ve kendini temiz tutarBir elin verdiğini öbür elin görmesinArı kızdıranı sokarBir elin verdiğini öbür elin duymasınYalancıyı kaçtığı yere kadar kovalamalıSağ elin verdiğini sol elin bilmesinTavuk kaza bakmışda kıçını yırtmışEvli evinde köylü köyünde gerekSağ elin verdiğini sol elin duymasınSağ elinin verdiğini sol elin bilmesinEl el için ağlamaz başına kara bağlamazAt bir dizginde öküz bir çizide belli olurSağ elinin verdiğini sol elin duymasınİnsan kendini beğenmese çatlarBir elin verdiğini öbür elin bilmesinÜşenenin (utananın erinenin) oğlu kızı olmamışÖnce can sonra cananÖfke ile kalkan zararla otururDervişin fikri ne ise zikride odurAşık kalemi kör dört yanını duvar sanırSeyrek giden doğan sık giden soğanBaskın basanındırAllah kulunu kısmeti ile yaratırYetişemediğin köyün alt tarafında yatEv sahibi mülk sahibi hani nerede bunun ilk sahibiBerber berbere benzer ama başın Allah'a emanetTereciye tere satılmazCambaz ipte balık dipte gerekAllah tan korkmayandan korkulurDavacın kadı olursa yardımcın Allah olurTilki erişemediği üzüme hevengim olsun. demişYağına kıymayan çöreğini yoz yerAğız yer yüz utanırAğır kazan geç kaynarAlçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konarMürüvvete endaze olmazBir dokun bin ah dinleGaribe bir selam bin altın değerKitapsız ev cansız beden gibidirİnsanın eti yenmez derisi giyilmez tatlı dilinden başka nesi var?Öksüz neden güler? yanılırda gülerTatlı ye tatlı söyle (konuş)Karnı tok it gölgede yatarİşkilli büzük dingilderHer deliğe elini sokma ya yılan çıkar ya çıyanÖküze boynuzu yük değilArpa samanıyla kömür dumanıylaSütsüz koyun meleğen olurSen ağa ben ağa bu ineği kim sağaİşini kış tutda yaz çıkarsa bahtınaİstediğini söyleyen istemediğini işitirTilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden giderŞapkası dar gelen başım büyük sanırAl kaşağıyı gir ahıra yarası (yağırı) olan gocunsun (gocunur)Adam adamı bir kere aldatırAt at oluncaya kadar sahibi mat olurBağlı koyun yerinde otlarKitapsız büyüyen çocuk susuz büyüyen ağaca benzerTayfanın akıllısı geminin dümeninden uzak dururAtın ürkeği yiğidin korkağıKitapsız büyüyen çocuk susuz yetişen ağaca benzerAslını saklayan haramzadedirOğlan evlenince beğ oldum sanırAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını almışSağ elin verdiğini sol elin görmesinÖlenle ölünmezOğlum deli malı neylesin oğlum akıllı malı neylesinAçın kursağına çörek dayanmazHer koyun kendi bacağından asılırAğrımayan başın sargıya ihtiyacı yokturAkan su yosun tutmazSarhoştan deli bile korkarAhmak gelin yengeyi halayığı sanırNe karanlıkta yat ne kara düş görSen sen ben benBinicinin sağı solu olmazTavşan dağa küsmüş dağın haberi olmamışAkar su pislik tutmazKabahat ölende mi öldürende mi?Açık yaraya tuz ekilmezHer horoz kendi çöplüğünde öterAğaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demişİnsanoğlu çiğ süt emmişDeveden büyük fil varAğalık vermekle yiğitlik vurmaklaSonradan görme kuldan buluttan çıkma günden korkulurPişmiş aşa su katan işi bozan kişiyi tanımlarAğaran baş ağlayan göz gizlenmezYenecek aş buğundan belli olurDert ağlatır aşk söyletirÖfkeyle kalkan zararla otururBüyük balık küçük balığı yutarKurt kocayınca köpeğin maskarası olurRüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürYa olduğun gibi görün yada göründüğün gibi olBir elinin verdiğini öbür elin görmesinBüyük lokma ye ama büyük söz söylemeAtanın sanatı oğula mirastırKibirliye kibir göstermek sadakadırBaşa gelen çekilirAbdalın karnı doyunca gözü pabucundadırAşığın gözü kördürKork Allah'tan korkmayandanAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daHaddini bilmeyene bildirirlerAcemi nalbant mesleği gavur eşeğinde öğrenirmişGurbette övünmek hamamda türkü söylemeye benzerAcemi nalbant kürt eşeğinde dener kendiniGöz mideden büyüktürSağ elinin verdiğini sol elin görmesinAltın ateşte insan mihnette belli olurAtına bakan ardına bakmazAlçak yer yiğidi hor gösterirAkan su yosun (pislik) tutmazVur dedik öldürdüÖnce iğneyi kendine batır sonra çuvaldızı eleCan cümleden aziz(dir)Baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaDüşmez kalkmaz bir AllahBir evde iki kız biri çuvaldız biri bizAkıllı oğlan neyler ata malını akılsız oğlan neyler ata malınıAva gelmez kuş olmaz başa gelmez iş olmazDünya malı dünyada kalırBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinBüyük lokma ye(de) büyük söz söylemeSabahtan karnını doyuran küçükken evlenen aldanmamışİğneyi kendine çuvaldızı başkasına batırEden bulur inleyen ölürYazın başı pişenin kışın aşı pişerDolu küpün sesi çıkmazAcıyan uyumuş acıkan uyumamışAyağını yorganına göre uzatAbdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırNe ekersen onu biçersin