Ne ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Misafir ama ne kafirEfendim nerede ben nerede?Türk ün bildiğini tilki bilmezPaşa gönlü bilirKiminle dans ettiğini biliyor musun?Ne yarden geçilir nede serdenEğriye eğri doğruya doğruGüzele ne yakışmaz (yaraşmaz)Ne yarden geçilir ne serdenYarden mi geçersin serden mi?Suçu gelin etmişler kimse güveyi girmemişKendi söyler kendi dinlerKuş mu konduracak?Altta kalanın canı çıksınNe sakala minnet ne bıyığaKorkak bezirgan ne kar eder ne zarar (ziyan)Alma sarı satma sarı kapındaysa tutma sarıÜzerine laf düşmedikçe uyuAlna yazılan başa gelirAç yeri başka acı yeri başkaÜzerine laf düşmedikçe konuşmaDağ ne kadar yüce olsa yol üstünden aşarHangi akla hizmet ediyor?Arabanın ön tekerliği nereden geçerse art tekerleğide oradan geçerKısmetten fazlası olmazKavak uzaya uzaya göğe ermezAnlamadan atılmaDil yüreğin kepçesidirBaşını beğendiğin taşa vurBaht (akıl) olmayınca başta ne kuruda biter ne yaştaÖlmek var dönmek yokHer şeye benzeyen bir şeye benzemezDam dolusu tükenmiş damlayan tükenmemişYel kayadan ne koparır (alır anlar aparır)Demir ne kadar sert olsada ateş onu yumuşatırHangi taş büyükse başını ona vurKayış bilir kotan ne çekerEkmeğini ekmekçiye ver yarısını yerse helal olsunKayış bilir kutan ne çekerDeve ne halde deveci ne halde?Aç koynunda azık durmazBez alırsan mısır dan (musul dan) kız alırsan asildenBaht olmayınca başta ne kuruda biter ne yaştaEşek hoşaftan ne anlar?Kul teftişte gözelim mevla ne işteKorkak tüccar ne kar eder ne zararDeve kulağından aksamazKorkak tüccar ne kar eder ne ziyanYanan harmanın yerinde ne kalır?Gökten ne yağar ki yer kabul etmez?El mi yaman bey mi yaman? el yamanKendine ne sanırsan başkasına onu sanDağ daha kavuşmaz insan insana kavuşurAvcı ne kadar av bilse ayı o kadar yol bilirDüşmanın karınca olsa kendini merdane tutMisafirin yüzsüzü ev sahibini ağırlarBir adama kırk gün deli (ne) dersen deli (o) olurGüzele göz ağrısıda yakışırNe şiş yansın nede kebapEcel ne bir saat geri ne bir saat ileriEşek kuyruğu gibi ne uzar ne kısalırKorkak bezirgan ne kar eder ne zararBir adama kırk gün (deli dersen deli akıllı dersen akıllı olur) ne dersen o olurCemaat ne kadar çok olsa imam gene bildiğini okurBurun yüzden götürülemezCami ne kadar büyük olsa imam bildiğini okurNe dağda bağım var ne çakaldan davamGün bugünHancı sarhoş yolcu sarhoşAv avlanmış tav tavlanmışSer verip sır vermemekParmağı uzun olan balı yememiş kısmeti olan yemişHısım hısımının ne öldüğünü ister ne onduğunuTakdir ne ise o olurİnsanın kıymetini insan bilirAcıkanın yanağından susayanın dudağından belli olurBu ne perhiz bu ne lahana turşusuEl mi yaman bey mi?El mi yaman bey mi? el yamanIrak yerin davulu koygun öterVermeyince mabut ne yapsın mahmut?Orospuya surat gerekHerkes (insan) bildiğini okurAdamın kıymetini adam bilirYabancı kim kör oÇalı idi çırpı idi evim idi ya ayı idi uyu idi kocam idi yaNe idik ne oldukKader olmayınca kadir bilinmezŞaşı çakır demektense körde kurtulZüğürt olup düşmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirŞaşkın ördek tersten dalarEt ne kadar arık olsa üstüne ekmek yaraşırGönülden gönüleNe kadar dönersen dön popon hep arkanda kalırNe balını isterim ne belasınıDuvarın beri yüzü beri öte yüzü öteAğaca çıkan keçinin dala bakan ağlağı (oğlağı) olurSuçu gelin etmişler kimse güvey girmemişİnsanın alacası içinde hayvanın alacası dışındaAtalar çıkarayım der tahta döner dolanır gelir bahtaEt ne kadar arık olsada üstüne ekmek yaraşırKeçinin uyuzu çeşmenin gözünden içer suyunuGün doğmadan kimliği söylenmezGöçtük yurdun kadri konduk yurtta bilinirKeçinin uyuzu pınarın gözünden içer suyunuRızkı tükenmeyince kişi aç kalmazAkıllı düşman akılsız dosttan yeğdir (hayırlıdır)Sanatı ustadan görmeyen (öğrenmeyen) öğrenmezKısmetse gelir hint ten yemen den kısmet değilse ne gelir elden?Dost yalan söylemezKenarın dilberi nazikde olsa nazenin olamazBalık kokarsa tuzlanır ya tuz kokarsa ne yapılır?Cahille arkadaş olma küstürün cam kırığıyla kıçını silme kestirirsinCahil olan kimse vakitsiz öten horoz gibidirArife günü aşa ne bayram günü tıraşa ne?Avcı ne kadar hile (al) bilse ayı o kadar yol bilirAteş olsa cirmi kadar yer yakarİtin kuyruğu kalıba konmakla doğrulmazMektepten çıkan eşek marsıvan dan çıkmazBir ok ile iki kuş vurulmazGüler yüzlü sirke satıcısı ekşi yüzlü bal satıcısından çok kazanırNereye gitsen okka dört yüz dirhemdirDavul falanın boynunda çomak falanın elindePehlivan kispetinin yağından bellidirBalı parmağı uzun olan değil kısmeti olan yerSev beni seveyim seniSanatı ustadan görmeyen (öğrenmeyen) öğrenemezSanatı ustadan görmeyen öğrenmezKadının şamdanı altın olsa mumunu dikecek erkektirTamahkarın gözü kör olurAç elini ateşe sokarPadişah olsanda er kişi niyetine derlerÜstü varsa altıda vardır yerinArife tarif ne hacetÇürük tahta çivi (mıh) tutmazKeçinin uyuzu çeşmenin gözünden su içerNe doğrarsan aşına o çıkar karşına (kaşığına)Ölüm ölümde hırlamaya ne borcum var?Köpeklerin uluması bulutlara zarar vermezKan kusana altın leğenin ne faydası varUçan kuş aç kalmazGörmemişin oğlu olmuş çekmiş pipisini koparmışDünyanın üstü varsa altıda vardırMağrur olma padişahım senden büyük Allah varKörün istediği bir göz iki olursa ne sözBahtsızın bağına yağmur yerine ya taş yağar ya doluGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını sallarÖküz öldü ortaklık bittiDeliye geçit yoklatırlarİt kağnının gölgesine yatmışta ne koyu gölgem var demişKul teftişte görelim mevla ne işteBostan yeşil iken pazarlığa oturulmazKardeş kardeşin ne öldüğünü ister ne onduğunuTamahkarın gözünü toprak doyururBostan gök iken pazarlığa oturulmazArife bir söz yeterBostan yeşil iken pazarlık yapılmazSoğanı (soğanın acısını) yiyen bilmez doğrayan bilirİnek öldü hab kesildi dana öldü hep kesildiÇanağa ne doğrarsan karşına o çıkarİnek öldü hap kesildi dana öldü hep kesildiArık ata kuyruğu yüktürKardeş kardeşin (hısım hısımın) ne öldüğünü ister ne onduğunuEmanet eşeğin (hayvan) kuskunu yokuşta toplarAt yedi günde it yediği gündeÇingene çergesinde (çadırında) musandıra ne arar?Kuzguna yavrusu güzel görünürDeve ne kadar gitsede öğrünü beklerNe şiş yansın ne kebapHer insanın bir kusuru vardırAz oku öz okuBaca eğri olsada duman doğru çıkarCemaat ne kadar çok olsada imam gene bildiğini okurCemaat ne kadar çok olsada hoca gene bildiğini okurEvimiz bezden ne umarsın bizdenSana senden gelir her ne gelirse başın rahat bulur dilin rahat durursaBey mi yaman el mi yaman?Kar ne kadar çok yağsada yaza kalmazİnsan kıymetini insan bilirNe varlığa sevin ne yokluğa yerinTamahkarın gözünü bir avuç toprak doyururKorkak bezirgan ne kar eder ne ziyanLeb demeden leblebiyi anlamalıBen derim bayram haftası o der mangal tahtasıAç gezmekten tok ölmek yeğdirKargaya yavrusu şahin görünürNe gir ıslan ne çık titreÖnde giden yorulur arkada kalan soyulurNe dilersen komşuna o gelir başınaVar ne bilsin yokun halindenGecenin karnı büyüktür yarın ne doğurur bilinmezAtlı kaçar kaçar yaya arkasına ne düşer?Sıçan (fare) çıktığı deliği bilirİbibik sende bu göt varken çok yuvalar kokutursunDalmasını bilmeyen ördek kıçından dalarPara ile imanın kimde olduğu bilinmezÇok yaşayan (okuyan) bilmez çok gezen bilirCami ne kadar büyük olsada hoca gene bildiğini okurÇingeneye beylik vermişler önce babasını kesmişDazlayan daza düşer bir kel başlı kıza düşerCami ne kadar büyük olsada imam gene bildiğini okurKatranı kaynatmakla olur mu pekmez cibilliyetini sevdiğim cibilliyetine çekerAdam bildim eşeği altına serdim döşeğiNe sakala minnet nede bıyığaKefen alacak adam yüzünden belli olurTok ne bilir aç halinden?Baş başa bağlı başda şeriata (yasaya padişaha)Misafirin umduğu ev sahibine iki övün olurDünyanın ucu uzunKatranı kaynatsan olurmu şeker cinsi batasıca mutlaka cinsine çekerTakdir tedbiri bozarAdam sandık eşeği altına serdik döşeğiDeli ile çıkma yola başına gelir türlü belaDünya süleyman a bile kalmamışHerkes bildiğini okurEvdeki buzağı öküz olmazYumurtasına hor bakan civcivini cılk ederCimrinin zararı cömerdin hurcunu geçer elbetBedava sirke baldan tatlı olurSöz gümüş ise sükut altındırEt ne kadar arık olsa ekmek üstünde yaraşırAltın eyer vursan eşek at olmazAğaç ne kadar meyve verirse dalı o kadar yere eğilirBağın taşlısı kadının saçlısıAğaç yaprağıyla insan dostuyla güzeldirAllah ilmi dileyene malı dilediğine verirGözlüye gizli yokturGörmemiş görmüş gülmeden ölmüşCami kapısı bilmez sofuluk taslarAt binicisini bilirAkçenin gittiğine bakma işin bittiğine bakBazen inek erkek bazende dişi doğururKır atın (koca öküzün) yanında duran ya huyundan ya suyundanKardeş kardeşin ne öldüğünü ister nede onduğunuGüzel gözünden yiğit sözünden belli olurKeçi gebersede kuyruğunu indirmezAdamın alacası içinde hayvanın alacası dışındıCimrinin zararı cömerdin para dolu heybesini geçer elbetBağa bak üzüm olsun yemeye yüzün olsunEşek hoşaftan ne anlar suyunu içer tanesini korEşek hoşaftan ne anlar suyunu içer denesini korGörünen dağın uzağı olmazGüzele ne yakışmazÇingeneyi padişah yapmışlar önce babasını asmışÇanağa ne doğrarsan kaşığında o çıkarTatarın kılavuza ihtiyacı yokturGideceğin antep yiyeceğin pekmezBaş dil ile tartılırEl mi yaman bey mi yaman?Nasipten öteye köy yokKul kusursuz olmazErenlerin sağı solu olmazTencere demiş dibin kara seninki benimkinden karaYanmış harmanın öşrü alınmazGözün ile görmediğini söylemeAvcı nanca hile bilse ayı o kadar yol bilirİnsan bilmediğini ayağının altına alsa başı göğe ererAdam kıymetini adam bilirHısım hısımın ne öldüğünü ister nede onduğunuÇamın közü yalancının sözü olmazAcele eden ecele giderİmece günü bulutlu görmeyene ne mutluÇıkacak can yorgandada urgandada çıkarAvcı nanca hile bilse ayı onca yol bilirKeçi (koyun) can derdinde kasap yağ (et) derdindeAlışmış kursak bulamacı isterAkarsu arkını kendi kazarKısmetinde ne varsa kaşığında onu bulursunAvcı nanca al bilse ayı o kadar yol bilirDüşmanın karınca isede hor görmeAla bakan iki bakarTakdir ile yazılan tedbir ile bozulmazKöpek işemekle deniz murdar olmazDüşmanın karıncada olsa kendini merdane tutEt kokarsa tuzlanır ya tuz kokarsa ne yapılır?Fukaranın eteğine kavurga koymuşlar çüküm yanıyor deyip dökmüşBalık kokarsa tuzlanır tuz kokarsa ne yapılır?Hiddetle kalkan nedametle otururDensiz deveye binmişde ben Allah'ı gördüm. demişGörmemiş görmüş güle güle ölmüşYerin kulağı vardırYoluyla giden yorulmazAğaç ne kadar uzasada göğe eremezİş aynasıdır kişinin lafa bakılmazDibi görünmeyen kaptan su içmeDemir yumuşamaz deli uslanmazAğaç ne kadar uzasada göğe ermezDibi görünmeyen kuyudan su içmeAtın yüğrükse binde kaçFukaranın eteğine kavurma koymuşlar üstüm yağ oldu deyip dökmüşDeniz bal olmuş fukara kaşık bulamamışBostan gök iken pazarlık yapılmazHerkes aklını mezada vermiş yine kendi aklını almışHerkes aklını pazara çıkarmış yine kendi aklını beğenmişDokuz ölç bir biçKöpeksiz köye kurt girerOkumayı sevmeyene dokuz hoca azDibi görünmeyen gölden su içmeHerkes aklını mezada vermiş yine kendi aklını beğenmişÇalıdır çırpıdır yuvam iyidir kötüdür kocamGüzele ne yaraşmazDibini görmediğin tastan şu içmeDoğru söze ne hacet?Üvey öz olmaz ipek kumaş bez olmazDervişin fikri neyse zikride o olurYolu ile giden yorulmazAynası iştir kişinin lafa bakılmazKöpeksiz köye kurt dalarKöpeksiz köye kurt inerKöpeksiz sürüye kurt dalarAyda bir gel dostuna kalksın ayak üstüne günde bir gel dostuna yatsın sırtı üstüneKöpeksiz sürüye kurt inerYel kayadan ne alır?Bayramdan sonra gelen kınayı götüne yakYel kayadan ne aparır?Almadan vermek Allah'a mahsusBir koyun başı pişinceye kadar kırk kuzu başı pişerAleme cellat lazım senin olman ne lazım?Buğday hicaz a giderken arpaya ince yufkaya karışma demişDağda gez bağda gez insafı elden bırakmaİnsanoğlu çiğ süt emmiştirAz olsun öz (uz) olsunOğlan yemiş oyuna çoban yemiş koyuna gitmişCahile söz (laf) anlatmak deveye hendek atlatmaktan güçtür (zordur)Çivi çıkar ama izi kalırBaht olmayınca başta ne kuruda biter nede yaştaİyilikten maraz doğarKeçinin uyuzu pınarın gözünden su içerGüneşte yanmayan gölgenin kıymetini bilmezBen ölürsem yare ne? yar ölürse çare ne?Azmin elinden ne kurtulur?Doğmadık çocuğa kaftan biçilmezDoğmamış çocuğa don biçilmezDoğmamış çocuğa kaftan biçilmezAslı ne ise neslide odurÖksüzün eteğine kavurma koymuşlar çüküm yandı deyip dökmüşAtalar çıkarayım der tahta döner dolaşır gelir bahtaMerhametten maraz hasıl olurGörgülü kuşlar gördüğünün işler görmedik kuşlar ne görsün ki ne işler?Ne verirsen elime onu sürerim yüzüneAt binicisini tanırYoğun canı alınmazAl gününde al ver gününde verGidilmeyen yer senin değildirAz yaşa çok yaşa akıbet gelir başaNe yavuz (azgın) ol asıl ne yavaş (taşkın miskin) ol basılTilki tilkiliğini ispat edene kadar postu elden giderMeramın elinden ne kurtulur?Tilki tilkiliğini ispat edinceye kadar post elden giderAyinesi iştir kişinin lafa bakılmazAllah bir peygamber hak pekmez kara yoğurt akZenginin ayıbı fukaranın hastalığı meydana çıkmazKöpeksiz sürüye kurt girerBoş fıçı fazla langırdarDelikli taş (boncuk) yerde kalmazYemeye hazır dayanmazÇiftçilik eşeğin kuyruğuna benzer ne uzar ne kısalırBoş fıçı çok ses çıkarırHaberi verenden alan uslu gerekÇok koşan (seyirten) çabuk (tez) yorulurKazanına ne korsan çömçende o çıkarFarenin ip kesen yavrusu olurAt ile avrat yiğidin bahtınaTilki tilkiliğini kanıtlayıncaya kadar derisini boğazından çıkartırlarKalpten kalbe yol giderArlı arından huylu huyundan vazgeçmezBuyurmadan tutan evlat gün doğmadan kalkan avrat deh demeden yürüyen atBağ bayırda tarla çayırdaÇingeneye mansıp değse evvela atasını asarEşeğine bakmazda akşamdan sonra oduna giderEşeğine bakmaz köye düğüne giderHuylu huyundan teneşirde vazgeçerCömertliğe ölçü olmazBir adama kırk gün ne dersen o olurİnsan unutur kalem unutmazÇingene çadırında musandıra ne ararKavak uzaya uzaya göğe yetmezPis boğaz ile boş boğaz beladan kurtulmazNe azgın ol asıl ne miskin ol basılTok açın halinden anlamazGönülden gönüle bir yol vardırDervişin fikri neyse zikride odurTok açın halinden bilmez (ne bilir anlamaz) (var ne bilsin yok halinden)İt kışı geçirir ama gel derisinden sorBorçlunun dili kısa gerekİtle dalaşmaktan çalıyı dolanmak iyidirEşeğine bakmazda hasan dağı na oduna giderAdama dayanma ölür duvara dayanma yıkılırSözün tamını deliye derlerKörün istediği bir göz ikisi olursa ne sözArkadaşını söyle ki sana kim olduğunu söyleyimAlim unutur kalem unutmazSinek ufaktır ama mide bulandırırÖlüm bir kara devedir ki herkesin kapısına çökerİşini hor gören boynuna torba takarTok açın halinden bilmezSözün tamını eşeğe derlerSanatını hor gören boynuna torba takarAğaç ne kadar yüksek olsada yaprakları yere düşerZenginin basması ipekli görünürGönül ne kahve ister ne kahvehane gönül sohbet ister kahve bahaneSözün tamamı aptala söylenirŞahin gözünü ette açmış karga gözünü bokta açmışHakikat eğilir fakat kırılmazBilen sıkıntılara katlanmasınıda bilirDonsuzun gönlünden dokuz top bez geçerAllah herkesin gönlüne göre verirLafın tamını deliye derlerKefenin cebi yokOsuranın burnuna sıçmalı ki koku alaEkmek mayadan kız anadan olurÇok bilen (söyleyen) çok yanılırBaş nereye giderse ayakta oraya giderYemeyenin malını yerler (üstüne bir bardak bu içerler)Aslında olan tırnağına getirirKefen alacak adam gözünün yaşından belli olurPara kazanmakla değil tutumla artarİnsanın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırSözün tamamı ahmağa söylenirSanatına hor bakan boynuna torba takarDeli ile çıkma yola başına getirir belaHayvanın alacası dışında insanın alacası içindedirAteşe vursan duman vermezKurt puslu havayı severMalı mala canı cana ölçmeliArı söğüdü akıllı öğüdü severBin merak bir borç ödemezKalpten kalbe yol vardırSabah ola hayır geleTatsız aşa tuz ne yapsın akılsız başa söz ne yapsınAt olacak tay yürüyüşünden belli olurDağ dağa küsmüşde dağın haberi olmamışLafın tamını eşeğe derlerAkarsu çukurunu kendi kazırPara kazanılmakla değil tutumlulukla artarAdama dayanma ölür duvara (ağaca) dayanma yıkılır (kurur)Lafın tamamı aptala söylenirKorkak bezirgan (tüccar) ne kar eder ne ziyanBaca eğride olsa dumanı doğru çıkarAllah tan sıska ne yapsın muskaDibi görünmeyen tastan su içmeLafın tamamı ahmağa söylenirDilsizin dilinden anası anlarHazıra dağ dayanmazSoğanın acısını yiyen bilmez doğrayan bilirŞahin avını nerede olsa alırDüt demeye dudak isterYad elde beylik sürmeden yurtta züğürt gezme yeğdirKimse kendi memleketinde peygamber olmamışTaş ne kadar ıslanırsa deli o kadar uslanırHerkes nasibini yerAdamın alacası içinde hayvanın alacası dışındadırHerkes nasibini bulurNe yavuz (azgın) ol asıl ne yavaş (şaşkın miskin) ol basılCahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz olKesilen baş bir daha yerine konmazKırk hırsız bir çıplağı soyamazBakan göze bağ olmazEşeğin kulağını kesmekle küheylan olmazZararın neresinden dönülürse kardırKaynana pamuk ipliği olup raftan düşse gelinin başını yararGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını çalarGün ola harman olaBöyle başa böyle tıraşGabbe içerden olunca kapı tırkaz tutmazAyyar tilki art ayağından tutulurKirpi yavrusunu pamuk diye severmişGökten ne yağdıda yer kabul etmedi?Sanatına hor bakan boğazına torba takarGönül düştü bir boka oda misk gibi kokaYolundan giden yorulmazGidilmeyen yer senin olmazKılık kıyafetle adam adam olmazAta et ite ot verilmezİşemekle deniz pis olmazDostluk okkayla alışveriş dirhemleKirpide yavrusunu pamuğum diye severmişYel kayadan ne koparırAlında yazılı olan başa gelirCan ciğerden tatlıHerkes aklını pazara çıkarmış yine kendi aklını almışTencere dibin kara seninki benden karaDazlayan daza düşer kel başlı kıza düşerAzmin elinden bir şey kurtulmaz (ne kurtulur?)Hesapsız kasap ya bıçak yada masa kırarParan gitti mi diye sormazlar isin bitti mi diye sorarlarBoynuzsuz koyunun hakkı boynuzluda kalmazÇabalama ile çarık yırtılırSırrını düşmanının bilmesini istemiyorsan dostunada söylemeGidipde gelememek gelipde bulamamak varBez alırsan mısır dan kız alırsan asildenAkarsu çukurunu kendi kazar (doldurur)Aç elini kora sokarMart kuruluk nisan yağmurlukDoğmadık çocuğa don biçilmezGidipde gelmemek gelipde bulmamak varDoğru söze ne denirAşığın gözü kör olurSuyu havana koy döv döv yine suArığa (göle) su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlarLafın azı uzu çobana verme kızı ya koyun güttürür ya kuzuBahtsızın bağına ya yağmur yağar ya doluGidipde gelmemek gelipde görmemek varAç domuz mısır tarlasından çıkmazDertli başta akıl olmazGidipde gelememek gelipde görememek varHer güzelin bir kusuru vardırHaramdan şifa olmazKuzguna yavrusu şahin görünürFala inanma falsızda kalmaSabret bitmeyen iş olmazAcılı başta akıl olmazAcıkan ne yemez acıyan ne demezNe sert ol asıl ne yumuşak ol basılGidipde dönememek dönüpde bulamamak varSırrını düşmanının bilmesini istemezsen dostunada açmaDoğmadık çocuğa kaftan (don) biçilmezBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıptırAcele etsende iş olacağına varırGidipde dönmemek dönüpde bulmamak varHaramın binası olmazAna kızına taht kurar kız bahtı kocada ararHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masa (hesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masat)Gidilmeyen yer senin değildir (olmaz)Karga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)Arı bal yapacak çiçeği bilirGidipde dönememek dönüpde görememek varKasap et derdinde koyun can derdindeTutumlu olan kimse fakir kalmazÇocuk doğmadan kaftan biçilmezGidipde dönmemek dönüpde görmemek varYüzünü bulan astarınıda isterArtık mal göz çıkarmazSanatını hor gören boğazına torba takarAşık alemi kör dört yanını duvar sanırAğaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmezKalıp kıyafetiyle adam adam olmazIrak yerin haberini kervan getirirDamdan düşen damdan düşenin halinden anlarPara parayı çekerBaşına gelen başmakçıTatarın kılavuza ihtiyacı yokNe sert ol asıl ne yavaş ol basılRakip ölsünde ne yüzden ölürse ölsünUtanma pazar mideyi bozarDemir ıslanmaz deli uslanmazAğır taşı ne sel alır ne yelHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masat (hesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masat)Damdan düşenin halini damdan düşen bilirÖlmüş eşek kurttan korkmazDağ ne kadar ulu olsada bir kenarı yol olurAvcı ne kadar al bilse ayı o kadar yol bilirGörmemiş görmüş gülmeden (güle güle) ölmüşAltın eşik ağaç eşiğe muhtaç olurDomuzdan post gavurdan dost olmazSarhoş herkesi sırdaş bilirNe şaşkın ol basıl ne taşkın ol asılYiyen bilmez doğrayan bilirNe yavuz ol asıl ne yavaş ol basılAta binen nalını mıhını ararAç dışarı çıplak içeri kaçarSana kötülük yapanı iyilik yaparak cezalandırKorku dağları bekletir (aşırır)Dağ ne kadar yüce olsa bir geçidi bulunurNe aşkın ol asıl ne şaşkın ol basılAna yürekten yanaÇobana verme kızı ya koyun güddürür yada kuzuAlın yazısı değişmezAllah şaşırttı mı dayıya hala dedirtirmişAltın eşik ağaç eşiğe muhtaçtırTilki tilkiliğini anlatıncaya kadar post elden giderYaza çıkardık danayı beğenmez oldu anayıKöpek sahibini ısırmazKılıç kınını kesmezKılavuzu karga olanın burnu boktan kurtulmazŞimşeği görülen buluttan korkulmazÖküz öldü ortaklık bozulduSınanmışı sınamak ahmaklıktırNe şeytanı gör ne lahavle çekOlacakla öleceğe çare yokturNe şeytanı gör ne kulhuvallah ı okuBoşboğazı fırına atmışlar odun yaş diye haykırmışAh yerde kalmazBugün bana ne ise yarın sanadırNe değirmende yat ne korkulu rüya görDavulun sesi uzaktan güzel gelirYemeyenin malını yerler demine hu çekerlerDağdaki kekliğin bini bir parayaİt değmekle deniz pis olmazAğaç ne kadar uzasa göğe ermezMart ayı dert ayıKülhancının beyliği hamamcılık demişlerDomuzun kuyruğunu kes yine domuzAltın kapılının ağaç kapılıya işi düşerKısmetinde ne varsa kaşığına o çıkarKanatsız kuş uçmaz (olmaz)Burun yüzden düşmezAna kızına taht kurar kız bahtı kocadan ararÇatıdan düşenin halini damdan düşen bilirKimine sivrisinek saz kimine davul zurna azHaberi verenden alan uz gerekÇemkirmesini bilmeyen zağar kurda yem olurAlacakla borç ödenmezÇok (fazla) naz aşık usandırırAdam adamı bir kere (defa) aldatırHavlamasını bilmeyen zağar kurda yem olurKalp kalbe karşıdırBal yiyen baldan bıkarBal yiyen baldan usanırAz yetmez çok artmaz (artmazsa yetmez yetmezse artmaz)Dama çıkan keçinin ağaca çıkan oğlağı olurTilkinin gezip geleceği yer kürkçü dükkanıdırHerkes kendi ayıbını bilmezAltın yerde paslanmaz taş yağmurdan ıslanmazKar ne kadar çok yağsa yaza kalmazİşine hor bakan boynuna torba takarAdamak kolay ödemek zordurMerhametten maraz doğarAmca baba yarısıdırAkıllı söylemeden (önce) düşünür akılsız düşünmeden söylerTilkinin dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırArabanın ön tekeri nereden geçerse arka tekeride oradan geçerÖlmüş koyun kurttan korkmazBedava sirke baldan tatlıdırGök gürlemeden yağmur yağmazAbdalın yağı çok olursa gah (hem) borusuna çalar (sürer) gah (hem) gerisineAt binicisini tanır (bilir)Ver elindeki sapı git dolan kapı kapıKomşu kızı almak kalaylı tastan su içmek gibidirHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masatAltının kıymetini sarraf bilirŞaşkın ördek başını bırakır kıçından dalarKişi ne yaparsa kendine yaparGönül kimi severse güzel odurÜvey öz olmaz kemha bez olmazAç yanında sarpın kurcalanmazKör görmez sezerKoyun can derdinde kasap yağ derdindeÇürük tahta mıh tutmazHoroz ne kadar öterse ötsün civciv tavuğun dıkdıkına bakarEv sahipleri pastırmayı ince doğrasa kurnaz misafir alır ikişer ikişer yutarAv vuranın değil alanınKadının şamdanı altın olsa mumu dikecek erkektirTok acın halinden bilmez (var ne bilsin yok halinden)İğneyi kendine batır çuvaldızı başkasınaEl eliyle yılan tutulurDokuz keçe su geçe bir deri soğuk geriBoş fıçı çok langırdarBesle büyük danayı tanımasın anayıNe oldum deme ne olacağım deİğneyi kendine çuvaldızı ele batırBal yiyen baldan bıkmış yağ yiyen yağdan bıkmışYoksul ala ata binse selam durmazSarımsakda acı amma evde lazım bir dişiGün güne uymazÇürük tahtaya mıh çakılmazÇürük tahtaya çivi çakılmazHaramın temeli olmazAcıyan çok amma ekmek veren yokAna evladını atmış yar başında tutmuşAnası turp babası şalgam sen içinde gülbeşekerGitsende beni bağlamaz kendi düşen ağlamazAşağı tükürsen sakal yukarı tükürsen bıyıkErenlerin sağı solu belli olmazÇingene çingeneye çatmadıkça kasnak boynuna geçmezDile gelen ele gelirHayırlı evlat neylesin malı hayırsız evlat neylesin malıYerini bilmeyen yılda bir kat urba eskitirAdam adamı bir defa aldatırGarip kim kör oBak bana bir gözle bakayım sana iki gözleTakdirle yazılan tedbirle bozulmazVermeyince mabud neylesin sultan mahmudAğanın gözü öküzü semiz ederHarman sonu dervişlerindirÇıkacak kan damarda durmazBilen dağdan aşar bilmeyen düz yolda şaşarBin tasa bir borç ödemezKurt komşusunu yemezKul hatasız olmazSormak ayıp değil sormamak ayıpAkla gelmeyen başa gelirEkmeği ekmekçiye ver bir ekmekde üste verAnası sarımsak babası soğan sen içinde gülbeşekerAnanın bastığı yavru incinmez (ölmez)Adam adamı bir defa sınarAdam adamı bir kere sınarKartala bir ok değmiş oda kendi yeleğindenVermeyince mabut neylesin sultan mahmutSormak ayıp değil öğrenmemek ayıpBoşboğazı cehenneme atmışlar odun yaş (az) diye bağırmışBilmemek ayıp değil öğrenmemek ayıpYaya gözü ile at alma bekar gözü ile kız almaGiden gelse dedem gelirdiVermemiş mabut neylesin sultan mahmutKısmetinde ne varsa kaşığında o çıkarNe katarsan aşına o gelir kaşığınaSöz verme verdinse dönmeVarlığa güvenilmezCömertle nekesin (cimrinin) harcı birdirKalabalıkta eşeğin kuyruğunu kesme kimi uzun der kimi kısaBir delinin kuyuya attığı taşı kırk akıllı çıkaramazBilmemek ayıp değil sormamak (öğrenmemek) ayıpDeli ile devletli bildiğini işlerNe şeytanı gör ne salavat getirAkar su çukurunu kendi kazarGörmemişin oğlu olmuş çekmiş çükünü koparmışEşeğinin kuyruğunu kalabalıkta kesme kimi uzun der kimi kısaÖlüm gelmiş bu cane baş ağrısı bahaneÇanağına ne doğrarsan kaşığına o gelirBaş başa bağlı başta şeriata (yasaya)Hayvanı yardan düşüren bir tutam otturDanışan dağları aşmış danışmayan düz yolda şaşmışDanışan dağları aşmış danışmayan düz yolda kalmışZahirenin ambarı sabanın ucundadırKedinin kabahatini önüne koyarlar öyle döverlerDanışan dağlar aşmış danışmayan düz ovada şaşmışGün geçer kin geçmezKaza geliyorum demezÇok havlayan köpek ısırmazDanışan dağlar aşar danışmayan düz yolda şaşarÇanağına ne doğrarsan kaşığında o çıkarAç kurt bile komşusunu dalamazAslan yattığı yerden belli olurDeniz dalgasız olmaz gönül sevdasız olmazDomuz derisinden post olmaz eski düşman dost olmazTavşan dağa küsmüşde dağın haberi olmamışMart yağar nisan övünür nisan yağar insan övünürSahipsiz eve it buyrukDevletli ile deli bildiğini işlerMerkebin kuyruğunu kalabalıkta kesme kimi uzun der kimi kısaKöre şimdi gece. demişler ne zaman gündüzdü? demişAptala malum olurFazla (artık) mal göz çıkarmazBin dost az bir düşman fazlaGörünen dağın ardı yakındırİki kişinin bildiğini herkes bilirAcele gitme belaya yetişirsin yavaş gitme bela sana yetişirİki kişinin bildiği sır değildirAkıllı varada yoğada çapa sallamazÜçlenmemiş eken olmamış biçerBir söz yola getirir bir söz yoldan çıkarırAkılsız adam değirmene yoğurt öğütmeye giderBenzeye benzeye yaz benzeye benzeye kış olurNe her söze kulak ver ne her kulağa sözKarpuz kabuğuna basma kayıp düşersinAdalet ile zulüm bir yerde barınmazAnasına bak kızını al tarağına bak bezini alAnasına bak kızını al kıyısına bak bezini alAltın semer taksalarda eşek yine eşektirKeçiye can kaygısı kasaba yağ kaygısıSıçan çıktığı deliği bilirTok ağırlaması güçtürAttan inip eşeğe binmek olmazGörgülü kuşlar gördüğünü işler görmedik kuşlar ne görsün ki ne işler?Anne gibi yar Bağdat gibi diyar olmazBayram etiyle it tavlanmazAkıllı düşününceye kadar deli oğlunu everirEmanete ihanet olmazKöprüden geçinceye kadar ayıya dayı derlerKöprüden geçene kadar ayıya dayı deKöprüden geçerken ayıya dayı derlerKöprüyü geçene kadar ayıya dayı deKoyma akıl akıl olmazYemeyenin malını yerler (üstüne bir bardak su içerler)Minarede doğru ama içi eğriKatrandan olmaz şeker olsada cinsine çekerEğri oturup doğru konuşalımTan yeri ağarınca hırsızın gözü kararırAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirAğız büzülür göz süzülür ille burun ille burunYarası olan gocunurAllah bilir ama kulda sezerBin nasihatten bir musibet evladırDeli ile çıkma yola başına getirir (gelir türlü) belaAkıllı evladın var neylersin mali akılsız evladın var neylersin mali?Öğretmenin vurduğu yerde gül biterBin nasihatten bir musibet yeğdirGün bugündürVarışına gelişim tarhana aşına bulgur aşımÇobana verme kızı ya koyun güttürür ya kuzuSu yatağını bulurBalcının var bal tası oduncunun var baltasıAğlar gözden sahte sözden kendini sakınAcından kimse ölmemişRüya ile hülya olmasa züğürtlerin canı çıkarAna kızına taht kurmuş baht kuramamışZengine varıpda pabuç çevireceğine fakire varda dömen çevirZengine varıpda pabuç çevireceğine fakire varda dümen çevirKısa günün karı az olurHesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masatKuşa süt nasip olsa anasından olurduMart ayların çingenesidirYılan ne kadar eğri gitse deliğine doğru girerZaman para kadar değerlidirSabah ola hayır olaNasipten öteye yol yokKazma elin kuyusunu kazarlar kuyunuHerkes ne ederse kendine ederMahşerde amel kazanılmaz! işini zamanında yapArife tarif gerekmezArap eli öpmek dudak karartmazBostan yeşil (gök) iken pazarlığa oturulmazAtın tepmezi itin kapmazı olmazYokluk buğday yedirir aşlık ipek giydirirEşek kocamakla tavla başı olmazKaderde ne varsa o olurKedinin gideceği samanlığa kadarBeleş olsunda zift olsunAn beni bir kozla oda çürük çıksınHerkesin ettiği yoluna gelirZengin arabasını dağdan aşırır fakir düz ovada yolunu şaşırırBaş dille tartılırDüşünen insan özgür insandırVücut kocar gönül kocamazKişi arkadaşından bellidirYokluk buğday yedirir aşlık çuha giydirirKaraman ın koyunu sonra çıkar oyunuKuzguna yavrusu (anka) görünürBeş parmağın hangisini kessen acımaz?Geç olsunda güç olmasınKöpeksiz sürüye (köye) kurt dalar (iner)Vermeyince mabud neylesin mahmudAçın uykusu gelmezAğaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olurAkılsız dostun olacağına akıllı düşmanın olsunBaşa gelecek bir şey varsa mutlaka olurAt adımına göre değil adamına göre yürürDağ ne kadar büyük olsada kervan dağı aşarKimsenin ettiği yanına kalmazAt bir dizginde öküz bir çizide belli olurAç yat dinç yatDünyanın ucu uzundurBaskıdaki altından askıdaki salkım yeğdirAç yatarım dinç yatarımGittiğin yer kör ise gözünü yumda bakKeçi nereye çıkarsa oğlağıda oraya çıkarSıcağa kar mı dayanır?Çerçi başındakini satarEl elin aynasıdırAkılsız baştan sefil taban ne çekerAzı karar çoğu zararAllah sevdiği kula dert verirAllah fukarayı sevindirmek isterse önce eşeğini yitirtir sonra buldururİşini bilmeyen kasap ne bıçak kor ne masatEl elin eşeğini türkü söyleyerek ararKavgada yumruk sayılmazDağ ne kadar yüce olsada yol onun üstünden aşarAcıklı başta akıl olmazHasta yatan ölmez eceli yeten ölürPazar körsüz kalmazAllah sevdiği kuluna dert verirNe doğrarsan aşına o çıkar karşınaSarımsağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamışGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta anlaşılırÇift edersen bağlanırsın bağ edersen eğlenirsinDervişin fikri ne ise zikride odurParanın gittiğine bakma işinin bittiğine bakBir deli kuyuya bir taş atmış kırk akıllı çıkaramamışArpa ekip buğday beklemeHer şeyin bir vakti var horoz bile vaktinde öterBugünkü işini yarına koymaCami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okurSoran dağları aşmış sormayan düz yolda şaşmışAta dostu oğula mirastırBüyük başın derdi büyük olurGençliğin kıymeti yaşlılıkta bilinirAbdal abdalın ne umduğunu ne bulduğunu isterDevletli gözü perdeli olurEşek kulağı kesilmekle küheylan olmazAşık kalemi kör dört yanını duvar sanırSakal bıyığa denk olmayınca berber ne yapsın?Yenenle yanana ne dayanırBugünkü işini sabaha koymaBugünkü işini yarına bırakmaYarınki kazdan bugünkü tavuk yeğdirBana benden olur her ne olursa başım rahat bulur dilim durursaBana benden her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaBugünkü işini sabaha bırakmaBugünün işini yarına koymaBerber berbere benzer ama başın Allah'a emanetÇok el ya yağmaya ya yolmayaİşten artmaz dişten artarHerkesin tenceresi kapalı kaynarKurdun adı yaman çıkmış tilki vardır baş keserAkıllı düşmandan korkma akılsız dosttan korkAkıllı düşman akılsız dosttan yeğdirAkşamın işini yarına koymaÇoğu zarar azı kararGüzellik ondur dokuzu dondurZararın neresinden dönülse (dönersen dönsen) kardırAnlatışa göre verirler fetvayıAkşamın işini sabaha koymaYüksek dağın başı dumanlı olurBugünün işini sabaha koymaKem dileme komşuna kem iş gelir başınaBaşa yazılan gelirTilkinin dönüp geleceği yer kürkçü dükkanıdırCambaz ipte balık dipte gerekÇingeneye beylik vermişler önce babasını asmışAkşamın işini yarına bırakmaSabahın işini yarına bırakmaBoş ite menzil olmazAkıl olmayınca başta ne kuruda biter ne yaştaDavacın kadı olursa yardımcın Allah olurBugünün işini sabaha bırakmaBaşa gelmeyince bilinmezTilki erişemediği üzüme hevengim olsun. demişBir anaya bir kız bir kafaya bir gözHer şey olacağına varırAkşamın işini sabaha bırakmaKaz gelen yerden tavuk esirgenmezÇivi çıkar ama yeri kalırBilmemek ayıp değil sormamak ayıpCahile laf anlatmak deveye hendek atlatmaktan zordurBir dokun bin ah dinleAl kaşağıyı gir ahıra yağırı olan gocunsunSenden zengin ile ortak olmaAl kaşağıyı gir ahıra yağırı olan gocunurMürüvvete endaze olmazYel kayadan ne koparır (aparır)İş insanın aynasıdırHırsızlığıda öğren başucunda dursunOtu çek köküne bakBaşın önüne eğilmeden işini hallet ki yiğitlik sende kalsınElmas çamura düşse yine elmasAllah dokuzda verdiğini sekizde almazÜrümesini (ürmesini) bilmeyen köpek (it) sürüye kurt getirirNe dilersen eşine o gelir başınaAsil azmaz bal kokmaz (kokarsa yağ kokar çünkü aslı ayrandır)Cahile laf anlatmak deveye hendek atlatmaktan güçtürDünya sultan süleyman a bile kalmamışZararın neresinden dönülse kardırPara para kazanır koçyiğit bağ bellerDünyayı umutla yemişlerHatırda kalmaz satırda kalırVerip pişman olmaktansa vermeyip düşman olmak yeğdirKardeşim olsunda kanlım olsunAyvaz kasap hepsi bir hesapOğlan atadan öğrenir sofra açmayı kız anadan öğrenir biçki biçmeyiDeliden al uslu haberiAlet işler el övünürYurdun otlusundan kutlusu yeğdirGemisini kurtaran kaptandırAlacakla verecek (borç) ödenmezFırsat eldeyken sürün devranıTatlı ye tatlı söyle (konuş)İşkilli büzük dingilderAltın eşik gümüş eşiğe muhtaçtırÖküze boynuzu yük değilBir deli kuyuya bir taş atar kırk akıllı çıkaramazmışAğır giden yol alır hızlı giden yolda kalırBir ağaçta gülde biter diken deAvcı nanca al bilse ayı onca yol bilirVar ne bilsin yok halindenÇok yaşayan bilmez çok gezen bilirAdamak kolay ödemek güçtürGafile kelam nafile kelamKara haber tez duyulurFukaranın tavuğu tek tek yumurtlarSöz dediğin yaş deridir nereye çekersen oraya giderGönülden gönüle (kalpten kalbe) yol vardır (kalp kalbe karşıdır)Tilki tilkiliğini bildirinceye kadar post elden giderBugün bana ise yarın sanaVarsa (var mı) pulun herkes kulun yoksa (yok mu) pulun dardır yolun (paran varsa cümle alem kulun paran yoksa tımarhane yolun)Düşmanın karınca isede hor bakmaLaf torbaya girmezKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demişAl kaşağıyı gir ahıra yarası (yağırı) olan gocunsun (gocunur)Eşek hoşaftan ne anlar suyunu içer tanesini bırakırFazla mal göz çıkarmazAçık ağız aç kalmazYiğidin sözü demirin kertiğiÖlü aşı neylesin türbe taşı neylesinKör Allah'a nasıl bakarsa Allah'da köre öyle bakarDeliye göre her gün bayramÇok gezen çok bilirİki karpuz bir koltuğa sığmazZaman öldürmek en pahalı harcamadırDağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşurSözünü bil pişir ağzında der devşirAdam adamı bir kere aldatırArsızın yüzüne tükürmüşler yağmur yağıyor demişAğanın gözü yiğidin sözüSokma akıl sekiz adım giderBeş kuruşun varsa beş yere düğümleCahile söz anlatmak deveye hendek atlatmaktan zordurAbdestsiz sofuya namaz dayanmazHaddini bilmeyene haddini bildirmek yetime don göynek giydirmek gibidirİki ölç bir biçBağlı koyun yerinde otlarYanlış hesap Bağdat'tan dönerNasihat tutmayanı musibet tutarArı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilirAslandan korkulur bağlı bile olsaÇürük tahta çivi tutmazNasipsiz köpek kurban bayramında dağa çıkarBir ev donanır bir kız donanmazİşine hor bakan (sanatını hor gören) boynuna torba takarZor kapıdan girerse şeriat bacadan çıkarArpa verilmeyen at kamçı zoruyla yürümezBabasından mal kalan merteği içinden bitmiş sanırBana dokunmayan yılan bin yaşasınHatasız kul olmazAna gibi yar olmaz Bağdat gibi diyar olmazÖksüze acıyan çok ama ekmek veren yokAv avlayanın kemer bağlayanınKırk hırsız bir çıplağı soyamamışBaş olda eşek başı olBana dokunmayan yılan bin yıl yaşasınBin bilsende bir bilene danışOğlan evlenince beğ oldum sanırCahile söz anlatmak deveye hendek atlatmaktan güçtürAta malı mal olmaz kendin kazanmak gerekMalın iyisi boğazdan geçerSık gidersen dostuna yatar arka üstüneBeni sokmayan yılan bin yıl yaşasınÇoban armağanı çam sakızıDoğa bekçiyle değil sevgiyle korunurAç aç ile yatınca arada dilenci doğarAltın leğenin kan kusana ne faydası var?Kalıp kıyafetle adam adam olmazÇok koşan çabuk yorulurAkıllı hırsız şaşkın ev sahibini bastırırLezzetsiz çorbaya tuz kar etmezEl elin nesine gülerek gider yasınaBaş nereye giderse ayakda oraya giderBeni ısırmayan yılan bin yıl yaşasınBaşa yazılan gelir ebleh tasadan ölürNereye gitsen okka dört yüz dirhemGönül ferman dinlemezBela geliyorum demezKan kus kızılcık şerbeti içtim. deZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirEt tırnaktan ayrılmazÖfke baldan tatlıdırDilim seni dilim dilim dileyim başıma geleni senden bileyimDeve boynuz ararken kulaktan olmuşAltı olur yedi olur hep Allah'ın dediği olurAça dokuz yorgan örtmüşler yine uyuyamamışAnan güzel idi hani yeri baban zengin idi hani eviAk gün ağartır kara gün karartırTilki benim için demem ama üzümsüz bağın kökü kurusun. demişDerdini söylemeyen derman bulamazAna gibi yar Bağdat gibi diyar olmazMalın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınEcel geldi cihane baş ağrısı bahaneAl kaşağıyı gir ahıra yarası olan gocunurFukaranın (fakirin) şaşkını beyaz giyer kış günüGün doğmadan neler doğarSorma kişinin aslını sohbetinden bellidirİti an taşı eline alÖlenle ölünmezSaçın ak mı kara mı önüne düşünce görürsünTan gelsin hayrı beraber gelsinHer koyun kendi bacağından asılırAğrımayan başın sargıya ihtiyacı yokturAç kurt aslana saldırırSoğuk kırk kat keçe ben ondan geçe bir kat deri ben ondan geri demişSatılık ziftin olsun selanik ten kel gelirOğlum deli malı neylesin oğlum akıllı malı neylesinSu testisi su yolunda kırılırSen işlersen mal işler insan öyle genişlerÖnce düşün sonra söyleAlacakla verecek ödenmezSarhoştan deli bile korkarBuğday ekmeğin yoksa buğday dilinde mi yok?Oğlan doğur kız doğur hamurunu sen yoğurGörenedir görene köre nedir köre ne?Zırva tevil götürmezMart dokuzunda çıra yak bağ budaBir baba dokuz evladı besler dokuz evlat bir babayı beslemezAşını eşini işini bilBaca eğride olsa duman doğru çıkarHaramın temeli olmaz (haramdan şifa olmaz)Ne verirsen elinle o gelir seninleParam seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım? vermeyeyimde düşman olayımAcıkan ne olsa yer acıyan ne olsa söylerNe karanlıkta yat ne kara düş görKısmetsiz köpek sabaha karşı uyuyakalırAkılsız köpeği yol kocatırMisafir umduğunu değil bulduğunu yerDevenin derisi eşeğe yük olurDağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarAttan indi eşeğe bindiBinicinin sağı solu olmazÇerçi kızı boncuğa aşıktırEl elin eşeğini yırlaya yırlaya kendi eşeğini terleye terleye ararAkar su pislik tutmazPazar ilk pazardırTavşan dağa küsmüş dağın haberi olmamışBin atın varsa inişte in bir atın varsa yokuşta binÇok bilen çok yanılırDertsiz baş mezara taşUtanma pazar dostluğu bozarKuru laf karın doyurmazAç aman bilmez çocuk zaman bilmezHarama el uzatılmazAz yiyen az uyur çok yiyen güç uyurBaba vergisi görümlük koca vergisi doyumlukHocanın vurduğu yerde gül biterAk koyun kara koyun geçit başında belli olurOğlanın şaşkını babasının zenginliğini methederCahilin dostluğundan arifin düşmanlığı yeğdirİnsan yedisinde ne ise yetmişindede odurHekimden sorma çekenden sorAna (anne) kızına taht kurar kız bahtı kocadan ararGüzellik tabiatın kadına ilk verdiği ve ilk geri aldığı hediyedirKenarın dilberi nazikde olsa nazenin olmazAç ile dost olayım diyen peşin karnını doyursunGençliğin kıymeti bilinse ihtiyarlığın şikayeti olmazYiğidin yiğide ekmeği ödünç kötüye sadakaİnsan göre göre hayvan süre süre (alışır)Aş tuz ile tuz oran ileİnsanoğlu çiğ süt emmişKomşu kızı almak kalaylı kaptan su içmek gibidirBülbülü altın kafese koymuşlar illede vatanım demişÇanağa ne doğrarsan kaşığına o çıkarAz yaşa uz yaşa akıbet gelecek başaSiyah inekten beyaz süt sağılırGelin bindi deveye gör kısmeti nereyeYağmur yağsa kış değil mi? kişi halini bilse hoş değil mi?Avcı ne kadar hile bilse ayı o kadar yol bilirAğanın gözü ata tımardırSonradan görme kuldan buluttan çıkma günden korkulurTana kalan dona kalırAz el aş kotarır çok el iş kotarırKırlangıcın zararını biberciden sorAdemoğlu (insanoğlu) çiğ süt emmiştirKesilen baş yerine konmazBalık ağa girdikten sonra aklı başına gelirAğaran baş ağlayan göz gizlenmezEşeğe altın semer vursalar eşek yine eşektirZengin arabasını dağdan aşırır züğürt düz ovada yolunu şaşırırMirasa nereye gidiyorsun? demişler esip yağmaya sürüp savurmaya demişSinek küçüktür ama mide bulandırırGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliBorç iyi güne kalmazSen işten korkma iş senden korksunDüt demeye dudak gerekRüzgara tüküren kendi yüzüne tükürürYa olduğun gibi görün yada göründüğün gibi olFırıncının çocuğu aç dolaşırmışNasipsiz köpek kurban bayramında köy dışında bulunurBir yemem diyenden kork bir oturmam diyendenYazın yanmayan kışın ısınmazAsil azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar onunda aslı ayrandırBaba kırk oğul beslemiş kırk oğul bir babayı beslememişGüzele bakmak sevaptırÇıkmadık canda umut vardırHarmanda dirgen yiyen sıpa yılına kadar acısını unutmazYüz yüzden utanırBüyük lokma ye ama büyük söz söylemeGörünen köy kılavuz istemezBıçak kınını kesmezBaşa gelen çekilirKurt dumanlı havayı severFelek kimine kavun yedirir kimine kelekYuyucunun hakkı eline geçsinde ölü ister cennete gitsin ister cehennemeAltın eşik gümüş eşiğe muhtaç olurAkıl olmayınca ne yapsın sakal?Taşa çıkan keçinin ağaca çıkan oğlağı olurAlmadan vermek Allah'a mahsus (yaraşır)Ata dost gibi bakmalı düşman gibi binmeliEl adamı cömert der maldan eder yiğit der candan ederDeli dostun olacağına akıllı düşmanın olsunGüvenme varlığa düşersin darlığaÇam ağacından ağıl olmaz el çocuğundan oğul olmazAdı çıkmış dokuza inmez sekizeSahipsiz kapı anahtarsız açılırSev seni seveni hak ile yeksan ise sevme seni sevmeyeni mısır a sultan iseAşk ağlatır dert söyletirBin işçi bir başçıAtım tepmez itim kapmaz demeAbdalın karnı doyunca gözü pabucundadırTuz ekmek hakkını bilmeyen kör olurAşığın gözü kördürZor oyunu bozarAç domuz darıdan çıkmazAkacak kan damarda durmazGarip kuşun yuvasını Allah yaparAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daBir musibet bin nasihatten iyidirŞöhret felakettirDomuz derisi post olmaz eski düşman dost olmazGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinir (anlaşılır)Kimse kendi memleketinde peygamber olmazBoş gezmekten bedava çalışmak yeğdirBoğaz dokuz (kırk) boğumdur (boğa boğa söyler)Kardeş kardeşi atmış yar başında tutmuşİnsan doğduğu yerde değil doyduğu yerdeRüzgarın önüne düşmeyen yorulurKimse ayranım (yoğurdum) ekşi demezTarlanın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınAzan mevlasınıda bulur belasını daŞu dünyanın bin bir türlü hali varSöz gümüşse sükut altındırElçiye zeval olmazTatsız aşa tuz neylesin akılsız başa söz neylesinNe doğrarsan aşına o çıkar kaşığınaAr yılı değil kar yılıSöyleyenden dinleyen arif gerekAtılan ok geri dönmezVasiyet ölüm getirmezKanaat gibi devlet olmazKısmet ise gelir hint ten yemen den kısmet değilse ne gelir eldenBana benden (olur) her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaGurbette övünmek hamamda türkü söylemeye benzerVarını veren utanmamışZenginin malı fakirin ağzını yorarAt ölür nalı kalır yiğit ölür namı kalırAtlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmazKöprüyü geçinceye kadar ayıya dayı derlerBin dost az bir düşman çokEkici ol bilici olmaAç ne yemez tok ne demezSarhoşlar ve çocuklar doğruları söylerlerSağlık varlıktan yeğdirOğlan babadan öğrenir meclis gezmeyi kız anadan öğrenir sofra yazmayıBaş kes yaş kesmeEmanete hıyanet olmazTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırYerin kulağı varEl elin eşeğini türkü çağırarak ararYalancı kim? işittiğini söyleyenGençliğin kıymeti ihtiyarlıkta bilinirAlma soysuzun kızını sürer anası(nın) iziniPara ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez)Huylu huyundan vazgeçmezMisafirin umduğu ev sahibine iki öğün olurÇam sakızı çoban armağanıAz sabırda çok keramet vardırAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdırCennetin kapısını cömertler açarCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdirNe verirsen elinle o gider seninleArpa eken buğday biçmezŞeriatın kestiği parmak acımazKardeş kardeşi bıçaklamış dönmüş yine kucaklamışZurnada peşrev olmaz (ne çıkarsa bahtına)Türkün aklı sonradan gelirAtına bakan ardına bakmazOsmanlı nın ayağı üzengide gerekAltın ateşte insan mihnette belli olurSarışının adı var esmerin tadı varAlçak yer yiğidi hor gösterirBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Akan su yosun (pislik) tutmazYuvayı dişi kuş yaparVur dedik öldürdüÖnce iğneyi kendine batır sonra çuvaldızı eleÇocuktan al haberiAsil azmaz bal kokmazBez alırsan musul dan kız alırsan asildenCan cümleden aziz(dir)Misafirlik üç gündürZengin adam elindeki kendine yeten adamdırAkarsuya inanma eloğluna dayanmaİş olacağına varırİt ürür kervan yürürÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkAllah ın bildiği kuldan saklanmazYe kürküm yeAlim unutmuş kalem unutmamışEcel geldi cihana baş ağrısı bahaneAr dünyası değil kar dünyasıMalım seni vereyimde mi kötü olayım vermeyeyimde mi kötü olayım?Hocanın (öğretmenin) vurduğu yerde gül biterDeve kırk yılda intikam almış ammada çabuk oldu demişÇivi çiviyi sökerBirgün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmaYeğniği yel alır ağır yerinde kalırAkan suya inanma el oğluna güvenmeAkıl akıldan üstündürFaydasız baş mezara yaraşırDavulun sesi uzaktan hoş gelirBir evde iki kız biri çuvaldız biri bizMisafir üç gün misafirdirBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa düşmeyinceAbdal abdalın ne onduğunu ister nede bulduğunuAkıllı oğlan neyler ata malını akılsız oğlan neyler ata malınıAva gelmez kuş olmaz başa gelmez iş olmazBülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demişGemisini kurtaran kaptanUstanın çekici bin altınÇalıda gül bitmez cahile söz yetmezKimse bilmez kim kazana kim yiyeAcele giden ecele giderBugünün işini yarına bırakmaBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa ermeyinceEv alma komşu alBir baba dokuz oğlu besler dokuz oğul bir babayı beslemezDünya büyük olsada (aslında) dardırDeliye hergün bayramBüyük lokma ye(de) büyük söz söylemeUlular köprü olsa basıp geçmeMart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırırİğneyi kendine çuvaldızı başkasına batırSu uyur düşman uyumazYuvayı yapan dişi kuşturOlacakla öleceğe çare bulunmazCins kedi ölüsünü göstermezAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Eden bulur inleyen ölürBir başa bir göz yeterÇocuğun yediği helal giydiği haramNe oldum dememeli ne olacağım demeliErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaBal bal demekle ağız tatlanmazAnasına bak kızını al kenarına bak bezini alBal tutan parmağını yalarAdamın iyisi alışverişte belli olurArmut piş ağzıma düşVakit nakittirÇıkmadık candan umut kesilmezAbdala malum olurDolu küpün sesi çıkmazAnlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna azAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırCömert derler maldan ederler yiğit derler candan ederlerAcıyan uyumuş acıkan uyumamışDoğru bilinmeyince eğri bilinmezŞöhret afettirTatlı dil yılanı deliğinden çıkarırAcı patlıcanı kırağı çalmazAcıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırNe ekersen onu biçersinAbanın kadri yağmurda bilinir