Nedenle ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Kavak uzaya uzaya göğe ermezÇeşmeden testi her gün dolu gelmezAkıllıya benlik yakışmazRahat yaşayan rahatsız olurÇöpsüz üzüm olmazÇiftçi yağmur ister çömlekçi kurakİş bitirenin kötüsü olmazDeveyi yel alsa keçiyi gökte araUyku ölüm halidirBin alimin bilmediğini bir arif bilirGeçen günler ele girmezDeve ayrı gider sürüsünü güderBostancı yağmur ister kiremitçi kuraklıkCahil kendisinin düşmanıdır başkasına nasıl dost olsunCanı cana ölçmüşlerÇok bereket çok harekettenGüzel idin kanı kaşın karası zengin idin kanı diba parasıUyku ölümün yarısıdırElin ayıbını söyleyen seninkinide söylerDost yalan söylemezTasasız baş bostan korkuluğundaUcuz etin yahnisi yenmezArı bey olan kovana üşer (üşüşür)At sahibine göre tepinirBaşının sağlığı dünyanın varlığıAt biniciye göre tepinirKarpuz kabuğuyla büyüyen eşeğin ölümü sudan olurAt binicisine göre tepinirAt ağasına göre tepinirYabancı koyun kenara yatar = yabancı kuşun başı kanadı altında olurAt binicisine göre kişnerAt sahibine göre kişnerAt biniciye göre kişnerAl (kırmızı) giyen aldanmazUcuz etin yahnisi yavan olurAt ağasına göre kişnerYalnız öküz boyunduruğa koşulmazDenizdeki balığın bini bir parayaAçın koynunda ekmek eğleşmezDerdi veren devasınıda verirDerdi veren Allah dermanınıda verirAşığa Bağdat uzak gelmezAt sahibine (biniciye) göre eşer (kişner)Ölüm var dirim (kalım) varAçın karnında ekmek eğleşmezCehenneme ateşini herkes kendi götürürSöyle arkadaşını söyleyeyim sana seniAşığa Bağdat ırak gelmezAşığa Bağdat uzak değildirİn çık dünyasıYabancı kuşun başı kanadı altında olurİt itin kuyruğuna basmazAnamızı rüşvet ile işret ağlatırZemheride kar yağmadan kan yağması iyiMart çıkmadıkça dert çıkmazCan candan tatlıdırHer arı bal yapmazAt binicisine göre eşerAt biniciye göre eşerHerkesin arşınına göre bez verilmezYalnız öküz çifte koşulmazAt ağasına göre eşerAslan yer tilki bakarKoyunu güden kurdu görürKabahat (suç) samur kürk olsa kimse sırtına (üstüne) almazYerini bilmeyen yılda bir kat elbise eskitirBir sözü bir sözüne uymazDünya süleyman a bile kalmamışDonuna işemedik çocuk olmazHerkes bildiğini okurDoğru gidenin başı duvara çarpmazDağdaki tavşanın suyu ocağa vurulmazİn kalk dünyasıAçın karnında ekmek durmazYorgun eşeğin çüş (ıslık) canına minnetBazen inek erkek bazende dişi doğururAz ada çok ödeElden gelen övün olmaz oda vaktinde bulunmazFakir eline bakarsa sen kesene bakAkıl adama sermaye oda gide gelmeyeVarsa hünerin her yerde vardır yerinUcuz etin yahnisi tatsız olurKar zararın ortağıdırTatlıyı küpten almalı kadını köktenAz mal kan yutturur çoğu birbirini güttürürEldeki yara taştaki kovukturDeve ile tepiş olmazDeveyle tepiş olmazEr gönülü ibrişim dolaşırsa açılmazAt sahibine göre eşerDeveyle itiş olmazDeve ile itiş olmazOğlan getir kız getir yine odun yükünü sen götürAğlamayan çocuğa emzik vermezlerEldeki yara bende duvar deliğiBir elin nesi var iki elin sesi var (bir elin sesi çıkmaz)Hatasız dost arayan dostsuz kalırAğlamayan çocuğa mama vermezlerKöpek köpeği ısırmazBahşiş atın dizginine bakılmazİnsanlar çeşit çeşit yer damar damarBeleş atın dizginine bakılmazDağ kuşu dağda çöl kuşu çölde gerekDağ kuşu bağda bağ kuşu dağda olmazDağ kuşu dağda bağ kuşu bağda gerekAç gezmektense tok ölmek daha iyidirDağ gülü bağda bitmez bağ gülü dağda bitmezHastalık sayrılık insan içinHastalıkda sağlıkda insan içindirİnsan insanın şeytanıdırİnsan beşer bazen şaşarKurdun adı yaman çıkmış tilkicik var baş keserDağ başına kış gelir insanın başına iş gelirGelene gidene rahmet okutur (gelen gideni aratır)Akıl insana sermayedirBeleş atın yaşına bakılmazEldeki yara yarasıza duvar deliği gibi gelirBahşiş atın yaşına bakılmazBahşiş atın yularına bakılmazİtin hatırı yoksa sahibinin hatırı varBeleş atın yularına bakılmazDağ kuşu dağda bağ kuşu bağda yakışırBir evde düzen olunca düzenbaz olmazGündüzün mum yakan geceyi bulamazErdemin başı diliAğzından çıkanı kulağın duysunHatasız arkadaş arayan arkadaşsız kalırFakirin tavuğu tek tek yumurtlarGönülsüz namaz göğe (göklere) ağmazHerkes kendi sözünün ilk muhatabıdırCan candan tatlıdır (şirindir)Ağzından çıkanı kulağın işitsinHastaya döşek (yatak) sorulmazİt itin ayağına basmazAç gezmektense tok ölmek evladırHatasız arkadaş arayan yalnız kalırİte hoşt demezler sahibinin hatırı var diyePara dediğin elinin kiridirAbdalın karnı doyduktan sonra gözü yoldadır (papucundadır)Para dediğin elin kiriFakir dost çabuk unutulurGöz görür gönül ister (çeker)Dostunu överken yerecek yer bırakHer şeye (köfteye) maydanoz olmaGelin girmedik ev olur ölüm girmedik ev olmazKarpuz kabuğu suya düşmeden denize girilmezYok büyümez zayıf büyürGaribin yardımcısı Allah tırBugün geçmişin meyvesi geleceğin çekirdeğidirİyilik (muhabbet) iki baştan olurKoyun güden kurdu görürÖfkeyle (öfke ile) kalkan zararla (ziyanla) otururYerinde söz söylemesini bilen özür dilemek zorunda kalmazAllah ın işine karışılmazAcele ile yol alınmazKavganın iyisi olmazOsmanlı nın ekmeği dizindedirBabayla oğlanın pabucu bir olunca evde kavga eksik olmazAdam arkadaşından belli olurAğrısız baş ararsan mezara gitTok aça ufak doğrarÇürük iple kuyuya inilmezZemheride sürde çalı ile sürAdam adama yük olmazDelikli taş (boncuk) yerde kalmazKurda neden ensen kalın? demişler işimi kendim görürümde ondan demişBeleş atın dişine bakılmazFarenin ip kesen yavrusu olurHer ağaç kökünden çürürKalpten kalbe yol giderÖdünç yiyen kesesinden yerHastalık sağlık bizim (insan) içinYanmış harmandan vergi alınmazSitte i sevir kapıyı çevirirYanlış dirhemle doğru ölçü olmazAğaca dayanma kurur adama dayanma ölürGönülden gönüle bir yol vardırKötürümden aksak hiç yoktan ahmak yeğdirYanlış dirhemlerle doğru ölçü elde edilemezBeş parmak bir değilKavak uzaya uzaya göğe yetmezAcelede nedamet düşünmekte selamet vardırAdama dayanma ölür duvara dayanma yıkılırHerkesin arşınına göre bez vermezlerKimse kendi ayıbını görmezAğaca dayanma çürür insana dayanma ölürArkadaşını söyle ki sana kim olduğunu söyleyimBahşiş atın dişine bakılmazÖlüm bir kara devedir ki herkesin kapısına çökerKar zararın kardeşidirKazanırsan dost kazan düşmanını ananda doğururAkçenin yüzü sıcaktırAkşam yalan söyleyenin sabah yüzü kara çıkarBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyimUcuz etin yahnisi yenmez (tatsız olur)Baş nereye giderse ayakta oraya giderKurt puslu havayı severÇingene ciğer pişirir çok yemeden karnın(ı) şişirirKalpten kalbe yol vardırZemheride damla damlayacağına kan damlasınZemheride kar yağmaktan zehir yağması iyidirZemheride kar yağmadan kan yağması iyidirZemheride yağmur yağmaktan zehir yağması iyidirİki eğriden bir doğru çıkmazBoş eşek yorga giderEmanetin kıçı kaypak olurEmanetin canı az olurEmanetin bağrı yufka olurAkıl adama sermayedirBaşak büyüdükçe başını eğerİnsanlar konuşarak hayvanlar koklaşarak anlaşırDeveyi yardan atan bir tutam otturAdama dayanma ölür duvara (ağaca) dayanma yıkılır (kurur)Çürük merdivenle dama çıkılmazDeveyi yardan atlatan bir tutam otturHer ağaç kökünden kururKorkak bezirgan (tüccar) ne kar eder ne ziyanKabul edilmeyecek duaya amin denmezEmanetin götü çürüktürEmanetin canı kıçında olurEmanetin canı gözünde olurKabul olmayacak duaya amin denmezAnadan olur dadı hamurdan olur mayaBaşak olgunlaştıkça boynunu eğerKabul olmayacak duaya amin demeAğustosta beyni kaynayanın zemheride kazanı kaynarDüşman düşmana rahmet okumazHerkes nasibini yerDüşman düşmana yasin okumazHazıra dağ dayanmazCahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz olDüşman düşmana mevlit okumazCan candan şirindirHerkes nasibini bulurEvdeki hesap pazara uymazAçın koynunda ekmek durmazİnsanlar konuşa konuşa hayvanlar koklaşa koklaşa anlaşırDüşmanına gücenip dostuna kızmaUyku ölümün kardeşidirAdadığı çok verdiği yokAdam ahbabından bellidir (bana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyim)İyiliğe nereye gidiyorsun? demişler kötülüğe demişGölgesinde oturulacak ağacın dalı kesilmezHayvanlar koklaşa koklaşa insanlar konuşa konuşa anlaşırDüşmanına gücenip dostuna darılmaTeşbihte hata olmasınDeveye burç gerek olursa boynunu uzatırHayvanlar koklaşa koklaşa insanlar söyleşe söyleşe anlaşırBorca içen iki kez sarhoş olurHesapsız kasap ya bıçak yada masa kırarBorca içen iki kere sarhoş olurTavuğun sadakası yumurtaYatan öküze yem yokHastaya bakmaktan hasta olması yeğdirAkıl adama sermayeHayvanlar koklaşa koklaşa insanlar anlaşa anlaşaVardığın yer körse gözünü kapaŞubatın sonundan martın onundan korkOlmaz olmaz deme olmaz olmazDeveye dağ beygire yağSenden çıkmış bir kaza kime gidersin imdadaParan gitti mi diye sormazlar isin bitti mi diye sorarlarDervişe Bağdat'ta pilav var demişler. yalan değilse ırak değil demişEldeki yara yarasıza duvar deliğiBir ahırda atda bulunur eşekdeÖfke gelir gider kelle gider gelmezÇalışmak ibadetin yarısıdırVeresiye şarap içen iki kere sarhoş olurBorca şarap içen iki kez sarhoş olurKomşunun iti komşuya ürümezFırsat her vakit ele geçmezTaze bardağın suyu soğuk olurGidipde gelmemek gelipde bulmamak varHer yüze gülen dost olmazGidipde gelememek gelipde bulamamak varGidipde gelememek gelipde görememek varBorca şarap içen iki kere sarhoş olurDoğru söze ne denirSu içene yılan bile dokunmazSoydur çekerİte vurmazlar sahibinin hatırı var diyeGidipde gelmemek gelipde görmemek varKancık yalanmazsa erkek dolanmazÜç göç bir yangının yerini tutarDostla ye iç alışveriş etmeGidipde dönememek dönüpde bulamamak varYapmak zor yıkmak kolaydırGidipde dönmemek dönüpde bulmamak varİntikam eskir ama asla yaşlanmazOn düşün bir söyleYanlız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazAkrabayla ye iç alışveriş etmeHer yüze güleni dost sanmaHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masa (hesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masat)Kurda neden boynun kalın? demişler işimi kendim görürümde ondan demişİki düşün bir söyleYapmak güç yıkmak kolaydırDost ile ye iç alışveriş yapmaGidipde dönememek dönüpde görememek varGüvenme erine et teper derineTaş çömleğe çarparsa vay çömleğin haline çömlek taşa çarparsa yine vay çömleğin halineEvden bir ölü çıkacak demişler herkes hizmetçinin yüzüne bakmışGidipde dönmemek dönüpde görmemek varKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demiş (kuzguna yavrusu anka görünür)Ana kızına taht kurar kız bahtı kocada ararBin düşün bir söyleİki aslan bir posta sığmazHerkesle aşık atılmazHer yüzüne güleni dost sanmaAba vakti aba alan yaba vakti yaba alan yanılmamışSerçeye çubuk beredirHer kuşa şahin olmaHer yüzü güleni dost sanmaYılan sokan uyumuş aç kalan uyumamışAcemi marangozun talaşı tahtasından çok olurBeş parmak bir olmazAltın eşin gümüş eşiğe muhtaç olurAcelede nedamet teennide selamet vardırHer yüzü gülümseyeni dost sanmayınKişinin başına gelen kendi ağzından çıkandırDostunu överken biraz yerecek yerini bırakHoca okurken yanılırİyi iş altı ayda çıkarKulak kendi söylediğinide dinlemek içindirAcı çekmeyen olgun insan olamazÖfke gelir göz kararır öfke gider yüz kızarırYanık yerin otu tez biterHırs gelir göz kararır hırs gider yüz kızarırÇocuğun bulunduğu yerde dedikodu (gıybet) olmazAzca nereye? çokçanın yanınaGörünüşe aldanmaŞahin küçük et yer deve büyük ot yerÇocuğun bulunduğu yerde gıybet olmazAk şeker kara şeker bir damar soya çekerEvli evine köylü köyüneBoş başağın başı dik olurÇuhayı fırçayla kadifeyi elleDağdaki kekliğin bini bir parayaAdam yenilmekle marifetli olur yanılmakla alimTamah varken müflis acından ölmezSabırla koruk helva olur dut yaprağı ipekMarifet iltifata tabiidirKişinin çektiği dili belasıdırYerdeki yüze basılmaz (kimse basmaz)Aç gezmektense tok ölmek yeğdirUstamın adı hıdır elimden gelen budurDumansız baca olmaz kahırsız koca olmazOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmiş (yel ile yuf bitmiş)Kele köseden yardım gelmezKabul olunmayacak duaya amin denmezHırsız evden olursa bulunması müşkül olurKötü tarlanın verdiğini yiğit kardeş vermezKarpuz kabuğunu görmeden denize girmeEkmek aslanın midesindedirHasta olmayan sağlığın kadrini (değerini) bilmezKimseye arşınına göre bez vermezlerAğrısız baş mezarda olurAç yatarım dinç kalkarımKedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) derBin bilsende bir bilene sorEkmek aslanın ağzındadırCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı iyidirLokma aslanın ağzındadırEğer ile meğeri evlendirmişler keşke diye bir çocuk doğmuşKafirden hacı elden bacı olmazAynı ırmakta iki kere yıkanamazsın üzerinden akan sular şimdi yeni sulardırAtı alan üsküdar ı geçtiAlacakla borç ödenmezDertsiz baş mezarda taşAğaca dayanma kurur insana dayanma ölürSabreden derviş acından gebermişGökyüzünde düğün var deseler kadınlar merdiven kurmaya kalkarKar ne kadar çok yağsa yaza kalmazBaba malı tez tükerir evlat gerek kazanaDama çıkan keçinin ağaca çıkan oğlağı olurHer şey incelikten insan kalınlıktan kırılırGöze yasak olmazHalayıktan kadın olmaz gül ağacından odunKişi ne yaparsa kendine yaparEmanet hayvanın kuskunu yokuşta koparAğzı bal yapan arının kuyruğunda iğnesi varZenginin parası fakirin çenesini yorarZenginin malı fukaranın çenesini yorarAyıpsız dost isteyen dostsuz kalırİğneyi kendine batır çuvaldızı başkasınaAyıpsız dost arayan dostsuz kalırYol üstüne bostan ekme el için ihtiyarlıkta avrat alma el içinYol üstüne bostan ekme el için kocalıkta avrat alma el içinEmanet eşeğin kuskunu yokuşta koparİğneyi kendine çuvaldızı ele batırBesle büyük danayı tanımasın anayıEl üstünde gömlek eskimezKusursuz dost arayan dostsuz kalırAlma alı sat yağızı bin doruya besle kırıYoksul ala ata binse selam durmazÖnce selam sonra kelamYularsız ata binilmezAna evladını atmış yar başında tutmuşAdalet evrenin ruhudurSu aktığı yere yine akarGailesiz baş yerin altındaEvvela selam sonra kelamAdalet dünyanın temelidirDeğirmene gelen nöbet beklerAdalet mülkün temelidirDomuzdan toklu olmazKavgada kılıç ödünç verilmezKartala bir ok değmiş oda kendi yeleğindenBilmekten değil bilmemekten korkmalıZihin paraşüt gibidir açık değilse işe yaramazSabırla koruk helva olur dut yaprağı atlasTeşbihte hata olmazSelam kelamdan önce gelirAyıpsız yar isteyen yarsız kalırBaz bazla kaz kazla kel tavuk topal horozlaAnadan olur daya hamurdan olur mayaGiden gelse dedem gelirdiÇocuğun bulunduğu yerde dedikodu olmazSelam kelamdan öncedirAğrısız baş mezarda gerek (olur)Aza demişler(nereye?) (çoğun yanına) demişAkıllının düşmanlığı cahilin dostluğundan hayırlıdırÇok gezen tavuk ayağında pislik getirirBir cahilin dostu olmaktansa bir alimin düşmanı olman daha iyidirDeğirmenden gelenden poğaça umarlarAğaç fidan iken eğilirÖlüm gelmiş bu cane baş ağrısı bahaneKarıncadan ibret al yazdan kışı hazırlarDüşenin dostu olmaz hele bir yol düşte görKöpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenmezEşeğin gönlüne kalsa bir bağ maydanozu götürmezKırılan kalp kolay kolay onarılmazAç esner aşık gerinirMezara servet taşınmazKapıyı kırarsan odun çok olurDomuz derisinden post olmaz eski düşman dost olmazBaktın ibrik akıyor önce götünü yu sonra aptes bozTavşan dağa küsmüşde dağın haberi olmamışGönülsüz namaz göğe ağmazBin dost az bir düşman fazlaYalnız öküz çifte (boyunduruğa) koşulmazKöre şimdi gece. demişler ne zaman gündüzdü? demişKazanmayanın kazanı kaynamazFazla (artık) mal göz çıkarmazSelam kelamdan öncedir (önce gelir)Almadan vermek Allah'a yaraşırAcemi nalbant ahmak eşeğinde dener kendiniİt itin ayağına (kuyruğuna) basmazSağılır ineğin buzağısı kesilmezAkıllı varada yoğada çapa sallamazAnasına bak kızını al kıyısına bak bezini alAcemi nalbant ahmak eşeğinde usta olurAnasına bak kızını al tarağına bak bezini alBir söz yola getirir bir söz yoldan çıkarırAcemi nalbant gavur eşeğinde dener kendiniTeşbihte (temsilde) hata olmazAcemi nalbant gavur eşeğinde usta olurKar kuytuda para pintide eğleşirUcuzdur vardır bir illeti pahalıdır vardır bir hikmetiEve lazım olan camiye haramdırYılana yumuşak diye el sunmaParanın açamadığı kapı yokturKancık yalanmadan erkek dolanmazAy gördünse bayram etHe demekde iş bitirir yok demekdeParanın açmadığı kapı yokturKurunun yanında yaşta (yaşda) yanarDüşman düşmana gazel okumazEldeki yara yarasıza duvar deliği gibidirAtın varken yol tanı ağan varken el tanıAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirAcemi nalbant mesleği ahmak eşeğinde öğrenirmişHelale cömertlik olmazGidipde gelmemek gelipde görmemek (bulmamak) varÇok kucaklayan az düşürürGün bugündürHer şeyin yokluğu yoklukturTembele kapını ört. demişler yel eser örter. demişHer damardan kan alınmazAy var yılı besler yıl var ayı beslerSabanın tutağına yapışan el aç kalmazMal sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibi?Mal sahibi mülk sahibi nerde acep ilk sahibiHer gün baklava börek yense bıkılırAyıpsız yar arayan yarsız kalırGelen kısmetiyle gelirNasihat vereceğine para verİp kırıldığı (koptuğu) yerden ulanır (bağlanır)Zaman para kadar değerlidirMart ayların çingenesidirOrtaklık öküzden başka buzağı yeğdirRüya ile hülya olmasa züğürtlerin canı çıkarKısmet gökten zembille inmezSöz uçar yazı kalırBostan yeşil (gök) iken pazarlığa oturulmazAdam adama yük değil can gövdeye mülk değil (adam adama yük olmaz)Ağlama ölü için ağla deli içinAğrısız baş mezarda gerekArife tarif gerekmezOrtak atın beli sakat olurBoynuz kulağı geçer (boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer)Temiz iş altı ayda çıkarÇömlek demiş dibim altın. kaşık demiş girdim çıktımTemsilde hata olmazEvdeki pazar çarşıya uymazCanı cana ölçmeliİki kaptan bir gemiyi batırırÖküz yem bitince çifte gideceğini bilirKendini beğenen şeytanKaraman ın koyunu sonra çıkar oyunuDestursuz bağa girilmez (gireni sopa ile kovarlar)Misafir bereketi ile gelirAkıl insanı zulmede götürebilir merhamete deHaneye lazım olan camiye haramdırDayak cennetten çıkmıştırÖlüm hak miras helalEvli evinde köylü köyünde gerekGönlün yazı var kışı varSıçan geçer yol olurİnsan ayaktan at tırnaktan kaparÇalışanın yatanda hakkı vardırMandırada oğlak doğsa ovada otu biterAhırda oğlak doğsa ovada otu biterİt iti ısırmazAğaca çıkan keçinin dala bakan oğlağı olurEve konuk gelse uğurda gelirYağmurda düşmanın koyunu dostun atı satılsınEl eli yıkar iki elde yüzü yıkarYularsız deve yedilmezAkşama karşı yola gitme tana karşı yatmaAhırda oğlak doğsa dağda otu biterSudan geçerken at değiştirilmezDereyi geçerken at değiştirilmezAza sormuşlar nereye çoğun yanına demişDünyanın ucu uzundurAç yat dinç yatKazan taşarsa kepçenin değeri olmazNehirden geçerken at değiştirilmezDoğru söyleyenin bir ayağı üzengide gerekDereden geçerken at değiştirilmezKeçi nereye çıkarsa oğlağıda oraya çıkarOlsa ile bulsayı ekmişler yel ile yuf bitmişAç yatarım dinç yatarımIrmak geçilirken at değiştirilmezBeleş atın dişine (yaşına yularına dizginine) bakılmazÇayı geçerken at değiştirilmezÇay geçerken at değiştirilmezAcemi nalbant kafir eşeğinde öğrenirAcemi nalbant çoban eşeğinde öğrenirEl eli yıkar iki elde yüzüPazar körsüz kalmazIsıracak it dişini göstermezElmanın dibi göl armudun dibi yol (olmalı)Ağaç yaşken eğilirHer sakallıyı baban mı sanırsın?Bitli (kurtlu çürük) baklanın kör alıcısı olurAğaçtan maşa aptaldan paşa olmazParanın gittiğine bakma işinin bittiğine bakSarımsağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamışAkşamın hayrından sabahın şerri iyidirEmanet hayvanın paldımı yokuşta koparAğaç düşsede yakınına yaslanırYolcu yolunda gerekYiğit ekmeğiyle yiğit beslenirBugünkü işini yarına koymaOlmayacak duaya amin denilmezSel gider kum kalır (kişi ettiğini bulur)Büyük başın derdi büyük olurGül dalından odun beslemeden kadın olmazGecenin hayrından gündüzün şerri iyidirPadişah yasağı üç gün sürerBugünkü işini yarına bırakmaBugünkü işini sabaha koymaAl gömlek gizlenemezKomşu hakkı AllahtanrıhakkıdırEv sahibi mülk sahibi hani nerede bunun ilk sahibiVarsa hünerin var her yerde yerin yoksa hünerin var her yerde üzülAkşamın işini yarına koymaBugünkü işini sabaha bırakmaBugünün işini yarına koymaKurdun adı yaman çıkmış tilki vardır baş keserGel demek kolay ama git demek güçtürEmanet eşeğin paldımı yokuşta koparÇok para haramsız çok laf yalansız olmazÇok laf yalansız olmaz çok para haramsız olmazCambaz ipte balık dipte gerekDost bin ise azdır düşman bir ise çokturBugünün işini sabaha koymaÇok söz yalansız olmaz çok para haramsız olmazCana gelecek kaza mala gelsinCana gelecek zarar mala gelsinAkşamın işini sabaha koymaAkşamın işini yarına bırakmaÇok para haramsız çok söz yalansız olmazÇok laf yalansız olmaz çok mal haramsız olmazGece işi kör işiÇok mal haramsız çok laf yalansız olmazSabahın işini yarına bırakmaİmam evinden aş ölü gözünden yaş çıkmazAkşamın işini sabaha bırakmaBir anaya bir kız bir kafaya bir gözÇok söz yalansız olmaz çok mal haramsız olmazBugünün işini sabaha bırakmaAhbap kusuruna bakan ahbapsız kalırKel ölür sırma saçlı olur kör ölür badem gözlü olurSenden zengin ile ortak olmaBir dokun bin ah dinleGecenin hayrından gündüzün şerri yeğdirParanın yüzü sıcaktırCana geleceğine mala gelsinIrmağı geçerken at değiştirilmezUcuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)Almadan vermek Allah'a mahsusturHorozu çok olan köyün sabahı geç olurEmanet eşeğin haltonu gevşek olurSormak ayıp değil sormamak (bilmemek) ayıpKomşu komşunun tütününe muhtaçtırNe dilersen eşine o gelir başınaDünya sultan süleyman a bile kalmamışDeliden al uslu haberiAslan kocayınca sıçan deliği gözetirFırsat eldeyken sürün devranıAlacakla verecek (borç) ödenmezKarnı tok it gölgede yatarKurda neden boynun (ensen) kalın? demişler işimi kendim görürümde ondan demişİki karılı bitten iki analı sütten ölürHer ağacın meyvesi olmazAçma sırrını dostuna oda söyler dostunaGönülden gönüle (kalpten kalbe) yol vardır (kalp kalbe karşıdır)Söz dediğin yaş deridir nereye çekersen oraya giderBir kötünün yedi mahalleye zararı dokunurKız evi naz eviLaf torbaya girmezVarsa (var mı) pulun herkes kulun yoksa (yok mu) pulun dardır yolun (paran varsa cümle alem kulun paran yoksa tımarhane yolun)Yerine düşmeyen gelin yerine yerine boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskirSadık dost akrabadan yeğdirDoğru söyleyeni (konuşanı) dokuz köyden kovarlarFazla mal göz çıkarmazDağ ardında olsunda yer altında olmasınOrospu içeriden olursa kapı kilit tutmazOrospu içerden olursa kapı kilit tutmazKör Allah'a nasıl bakarsa Allah'da köre öyle bakarHırsız içeriden olursa kapı kilit tutmazBaşak büyüdükçe boynunu eğerZaman öldürmek en pahalı harcamadırAğlamayan çocuğa meme vermezlerÇok açılma soğuk alırsınUyuyan fitneyi uyandırmaOlsa ile bulsayı ekmişler hiç bitmişBeş kuruşun varsa beş yere düğümleAşı pişiren yağ olur gelinin yüzü ağ olurArsızın yüzüne tükürmüşler yağmur yağıyor demişCan bostanda bitmezAllah sevdiğine dert verirBağlı koyun yerinde otlarDost başa bakar düşman ayağaDoğruluk minarede kalmış onunda içi eğriHaddini bilmeyene haddini bildirmek yetime don göynek giydirmek gibidirNasipsiz köpek kurban bayramında dağa çıkarBeterin beteri vardırGammaz olmasa tilki pazarda gezerAz kaz uz kaz boyunca kazOğlan doğurdum oydu beni kız doğurdum soydu beniBin bilsende bir bilene danışHorozu çok olan köyde sabah geç olurBaş olda eşek başı olHırsız evden olursa mandayı bacadan aşırırDoğa bekçiyle değil sevgiyle korunurSık gidersen dostuna yatar arka üstüneBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyimLezzetsiz çorbaya tuz kar etmezVeresiye şarap içen iki kez sarhoş olurEl elin nesine gülerek gider yasınaDilim seni dilim dilim dileyim başıma geleni senden bileyimZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirAtlıya saat olmazKorkunun ecele faydası yokturOğlan doğuran övünsün kız doğuran dövünsünBela geliyorum demezAnan güzel idi hani yeri baban zengin idi hani eviAk gün ağartır kara gün karartırEcel geldi cihane baş ağrısı bahaneGün doğmadan neler doğarGöğe direk denize kapak olmazKimsenin ahı kimsede kalmazTan gelsin hayrı beraber gelsinAceleci sinek süte düşerOğlum deli malı neylesin oğlum akıllı malı neylesinBaş olan boş olmazAdam adama yük değil can gövdeye mülk değilAç kurt aslana saldırırPek yaş olma sıkılırsın pekde kuru olma kırılırsınŞeytan adamı kandırır ama suyunu ısıtıvermezAlacakla verecek ödenmezZorla güzellik olmazHastalık sağlık bizim içinÖnce düşün sonra söyleBir senden büyüğün birde senden küçüğün sözünü dinleBir şeyin önüne bakma sonuna bakCana gelecek mala gelsinCana gelecek (kaza zarar) mala gelsinParam seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım? vermeyeyimde düşman olayımKısmetsiz köpek sabaha karşı uyuyakalırGöz görmeyince gönül katlanırPekmezi küpten kadını kökten alTerziye dinlen. demişler ayağa kalkmışMisafir misafiri istemez ev sahibi ikisini deAyıpsız yar (dost) arayan yarsız (dostsuz) kalırAdam ahbabından bellidirBir söyle iki dinleKabahat ölende mi öldürende mi?Dertsiz baş mezara taşBin atın varsa inişte in bir atın varsa yokuşta binİnsan beşer kuldur şaşarSebepsiz kuş bile uçmazBir günlük beylik beyliktirHırsızlık bir ekmekten kahpelik bir öpmektenEl sözüne bakan karısını tez boşarEski dosttan düşman olmaz yenisinden vefa gelmezAkraba ile ye iç alışveriş etmeAtın iyisine doru yiğidin iyisine deli derlerAz yiyen az uyur çok yiyen güç uyurCahilin dostluğundan arifin düşmanlığı yeğdirHekimden sorma çekenden sorRağbet güzel ile zenginedirDeveden büyük fil varİnsanoğlu çiğ süt emmişKomşu kızı almak kalaylı kaptan su içmek gibidirBülbülü altın kafese koymuşlar illede vatanım demişAz yaşa uz yaşa akıbet gelecek başaAz el aş kotarır çok el iş kotarırTana kalan dona kalırÇocuk düşe kalka büyürAh alan onmazYağmur yağsa kış değil mi? kişi halini bilse hoş değil mi?Bir göz ağlarken öbür göz gülmezAdemoğlu (insanoğlu) çiğ süt emmiştirKesilen baş yerine konmazYağına kıymayan çöreğini yavan (yoz kuru) yerKahpe içerden olunca kapı tırkaz tutmazBekarın parasını it yer yakasını bitHızlı koşan çabuk yorulurBekara karı boşamak kolay gelirBorç iyi güne kalmazGeciken adalet adalet değildirÇaydan geçerken at değiştirilmezDünya tükenir yalan tükenmezNasipsiz köpek kurban bayramında köy dışında bulunurYalnız taş duvar olmazSarı altının olacağına sarı samanın olsunBorç yiyen kesesinden yerDost dostun ayıbını yüzüne söylerBir selam bin hatır yaparSade pirinç zerde olmaz bal gerektir kazana baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaBüyük lokma ye ama büyük söz söylemeAyı görmeden bayram etmeCin tutana bir muska yeterKibirliye kibir göstermek sadakadırMartta yağmaz nisanda dinmezse sabanlar altın olurEl elden üstündürKurt dumanlı havayı severŞer işi uzat hayra dönsün hayır işi uzatma şerre dönmesinMisafir kısmeti ile gelirBaba eder oğul öderAltın eşik gümüş eşiğe muhtaç olurÇalma elin kapısını çalarlar kapınıTaşa çıkan keçinin ağaca çıkan oğlağı olurAlmadan vermek Allah'a mahsus (yaraşır)Yabancı koyun kenara yatarÇam ağacından ağıl olmaz el çocuğundan oğul olmazCennet annelerin ayakları altındadır (anne cennet kapılarının ortasındadır. (hadis))Atım tepmez itim kapmaz demeAyağını sıcak tut başını serin gönlünü ferah tut düşünme derinSahipsiz kapı anahtarsız açılırAkacak kan damarda durmazAcar tazı çulluda belli olur çulsuz daDomuz derisi post olmaz eski düşman dost olmazAkıl verme para verDoğru olanı dokuz köyden kovarlarGönül bir sırça saraydır kırılırsa yapılmazTebdil i mekanda ferahlık vardırDoğru konuşanı dokuz köyden kovarlarTarlanın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınYük altında eşek anırmazÇağrılan yere erinme çağrılmayan yere görünmeDoğruyu söyleyeni dokuz köyden kovarlarMal canı kazanmaz can malı kazanırAzan mevlasınıda bulur belasını daEl ağzına bakan karısını tez boşarAcemi nalbant mesleği gavur eşeğinde öğrenirmişDikensiz gül olmazSakla samanı gelir zamanıAtılan ok geri dönmezDeli kıza cilve yap demişler oda gitmiş osurmuşDilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemişDost ile ye iç alışveriş etmeKanaat gibi devlet olmazZenginin malı fakirin ağzını yorarÇok mal haramsız çok söz yalansız olmazBin dost az bir düşman çokOrtaklık öküzden başlı başına buzağı yeğdirEkici ol bilici olmaTarlayı düz al kadını kız alBaş kes yaş kesmeTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırAkıl kişiye (adama) sermayedirHak gelince batıl giderYerin kulağı varZenginin malı züğürdün çenesini yorarYalancı kim? işittiğini söyleyenHer şey incelikten insan kabalıktan kırılırAcemi nalbant kürt eşeğinde dener kendiniAlma soysuzun kızını sürer anası(nın) iziniKarıncanın zevali gelince kanatlanırHuylu huyundan vazgeçmezPara ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez)Bir insanı tanımak için ya alışveriş etmeli ya yola gitmeliSoran yanılmamışMal adama hem dost hem düşmandırCennetin kapısını cömertler açarCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdirArpa eken buğday biçmezVarsa hünerin var her yerde yerin yoksa hünerin var her yerde yerinTürkün aklı sonradan gelirOsmanlı nın ayağı üzengide gerekMahkeme kadıya mülk değilAlçak yer yiğidi hor gösterirSarışının adı var esmerin tadı varEmanet eşeğin yuları gevşek olurKomşu komşunun külüne muhtaçtırDeveyi yardan uçuran bir tutam otturDağ dağ üstüne olur ev ev üstüne olmazÇocuktan al haberiSabreden derviş muradına ermişAğılda oğlak doğsa ovada otu biterYa devlet başa ya kuzgun leşeAllah sağ eli sol ele muhtaç etmesinUcuzdur vardır illeti pahalıdır vardır hikmetiİş olacağına varırAllah ın bildiği kuldan saklanmazYe kürküm yeOlan dört bağlar olmayan dert bağlarAğlama ölü için ağla diri içinEcel geldi cihana baş ağrısı bahaneAr dünyası değil kar dünyasıMalım seni vereyimde mi kötü olayım vermeyeyimde mi kötü olayım?Ağaç yaş iken eğilirAlışmış kudurmuştan beterdirDoğru söyleyeni dokuz köyden kovarlarAçın karnı doyar gözü doymazIrmaktan geçerken at değiştirilmezFaydasız baş mezara yaraşırBir adamın adı çıkacağına canı çıksınEvdeki hesap çarşıya uymazAbdal abdalın ne onduğunu ister nede bulduğunuDünya malı dünyada kalırAtalar sözünü tutmayanı yabana atarlarBülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demişKimse kimsenin kısmetini yemezUstanın çekici bin altınÇalıda gül bitmez cahile söz yetmezAkşama karşı gitme tana karşı yatmaAcele giden ecele giderBugünün işini yarına bırakmaMal canın yongasıdırEv alma komşu alBüyük lokma ye(de) büyük söz söylemeİğneyi kendine çuvaldızı başkasına batırMart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırırOlacakla öleceğe çare bulunmazYüzü güzel olanın huyu (da) güzeldirAbdalın dostluğu köy görünceye kadarYeni dosttan vefa gelmezÇocuğun yediği helal giydiği haramNe oldum dememeli ne olacağım demeliErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaAnasına bak kızını al kenarına bak bezini alVakit nakittirBir mıh bir nal kurtarır bir nal bir at kurtarırAz veren candan çok veren maldanÇıkmadık candan umut kesilmezEski dost düşman olmaz yenisinden vefa gelmezAcele işe şeytan karışırAlma mazlumun ahını çıkar aheste ahesteAç doymam tok acıkmam sanırDolu küpün sesi çıkmazAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırAkraba (dost) ile ye iç alışveriş etmeVakitsiz öten horozun başını keserlerAt yiğidin yoldaşıdırAyağını yorganına göre uzatAbdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırYazın gölge hoş kışın çuval boşNe ekersen onu biçersin