Olan ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Güzele ne yakışmaz (yaraşmaz)Arı bal olacak çiçeği bilirAvın düşkünlüğü kişinin şaşkınlığıYük altında eşek kalırYorgan gitti kavga bittiKara yaslanma kar erir ere yaslanma er ölürOlgun meyve yere düşerYarası olan gocunur (gocunsun)Bir nalına vurur bir mıhınaYörük at yemini arttırırGülmek her hastalığın devasıdırKele köseden yardım olmazEl elden üstündür (ta arşa kadar)Bal olan yerde sinekde olur (bulunur)Evlinin bir evi var kiracının bin evi varBiri eşikte biri beşikteGüzel nerede kavga andaKaybolan (zayi olan) koyunun kuyruğu büyük olurBoka nispetle tezek amberidirAğaca balta vurmuşlar (neyleyim? sapı bendedir) demişAllah a bir can borcu varRüya gibi geldi geçtiZurnayı biz çaldık parsayı o topladıArı bey olan kovana üşüşürAç arslandan tok domuz yeğdirArayan mevlasınıda bulur mevlasınıdaIsıracak it (köpek) dişini (dişlerini) göstermezAzıtmış kudurmuştan beterdirİt aş yediği kapıyı beklerİt yemek yediği kapıyı beklerAnan güzel idi hani yeri baban güzel idi hani eviİt itle gezerAç mısın soğuk su içAllah verirse kuluna her iş girer yolunaMescite gerek olan meyhaneye haramdırBilmediği beş vakit namaz bilirde yanına varmazGiden kağnının gölgesinde oturulmazAç elini kara sokarYük altında (yüklü) eşek anırmazGümüş sağ olsun altın gidekosunAr kadar eri olanın dağ kadar yeri olurSayılı günler tez geçerDek duranın devece assı varKurtla görüşürsen köpeği yanından ayırmaTek duranın devece assı varAl kaşağıyı gir ahıra yarası (yağırı) olan gocunur (gocunsun)Kayış bilir kotan ne çekerAzmış kudurmuştan beterdirAlma soysuzun kızını sürer anası iziniBir abam var atarım nerde olsam yatarımAdam adam kadri bilir sarraf altın kıymetiniEşeği süren (tırmalayan) osuruğuna katlanırAç yar onda sarpın kurcalanmazBir fit bin büyü yerini tutar (yerine geçer)Kurda konuk (komşu) giden köpeğini yanında götürürAslan kazanır tilki yerArsız güçlü olunca haklı suçlu olurİti (köpeği) öldürene sürütürlerKayış bilir kutan ne çekerArı bey olan kovana üşerAslanlar kazanır tilkiler yerDeliye dalaşmaktansa çalıya dolanmak yeğdirEl yumruğunu yemiyen kendi yumruğunu bozdoğan armudu sanırDamdan düşen damdan düşenin halinden (halini) bilirİt yal yediği kapıyı beklerYanan harmanın yerinde ne kalır?Paran çoksa (borcun yoksa) kefil ol işin yoksa şahit olŞaire lazım olan bir saz bir sözdürIsıramadığın (kıramadığın) eli öpde başına koyEl öpmekle dudak kirlenmezAvcı ne kadar av bilse ayı o kadar yol bilirGözsüzden gözlü dilsizden dilli deliden deli deliden deliAtı atasıyle katırı anasıylaAlçacık dağları ben yarattımŞaire lazım olan bir söz bir sazdırEl öpmekle ağız kirlenmezÇiftçi yağmur ister çömlekçi kurakArife günü yalan söyliyenin bayram günü yüzü kara çıkarTok ağırlaması (ağırlamak) güçtür (güç olur)Karpuz kesmekle bararet sönmezDoğruluk dost kapısıGülme bana gülerler sanaAk itin pamukçuya zararı vardırAk itin pamuğa zararı vardırSağlığın kadrini hastaya sorGeçen kağnının gölgesi olmazAv avlanmış tav tavlanmışYemişsiz ağaca taş atmazlarGeçen arabanın gölgesi olmazAk köpeğin pamukçuya zararı vardırBir para için yıldıza kement atarBayramda borç ödeyene ramazan ağır (kısa) gelirBeceriksiz eşekten düşünce zaten inecektim demişBizim gelin bizden kaçar tutar ellere başını açarAk itin pamuk pazarına zararı vardırAlimden zalim doğarAk köpeğin pamuğa zararı vardırAçlık yemekle bilgisizlik okumakla giderilirKeskin akıl keramete kıç attırırEşkıyanın (ihtiyarın fukaranın) düşkünü beyaz (hasa) giyer kış günüParmağı uzun olan balı yememiş kısmeti olan yemişOsmanlı nın ekmeği dizi üstündedirSağlam baş yastık istemezAta nal çakıldığını görmüş kurbağa ayaklarını uzatmışÇingeneler çayda döğüş etmişde taş bulamamışlarAşığa Bağdat uzak (ırak) değil (gelmez)Bostancı yağmur ister kiremitçi kuraklıkYatan (hasta yatan) ölmez eceli yeten ölürYatan ölmez yeten ölürÜzümü yede bağını sormaDeve köşeğe uymazsa köşek deveye uymalıFare kaçmayınca delik görünmezDamdan düşse kedi gibi dört ayağının üstüne düşerDomuzdan toklu çıkmazKurda komşu giden köpeğini yanında götürürUcuz etin yahnisi yavan (tatsız) olurYüz güzelliği evden hamama huy güzelliği erzurum dan şam aBekar gözü ile kız alınmazOrospuya surat gerekÇok temizlik pisliğe işarettirAçın gözü ekmek teknesindedir (olur)Aklı olan nadanlara sır vermezAza demişler nereyeDeve yerine deve çökerDerviş dervişi tekkede bulurTerziye göç demişler iğnem başımda (yanımda) demişYaya atlıya gülmese çatlarBabası köy kahyası olunca kendinin neden pervası olur?Talihsiz hacıyı arafat ta yılan sokarAlt değirmen güçlü akarHerkesin yorulduğu yere han yapmazlarGafike kelam nafile kelamGelecek deveden gelen tavuk yeğdirKeçiyi yardan uçuran bir tutam otturAç (arık) at yol almaz aç (arık) it av olmazGönülden gönüleIrgatın kötüsü akşama doğru kıvrarKöpeğin ahmağı baklavadan pay umarIsıtma ben tuttuğumu kırk yıl sonra tanırım demişÇoğu gitti azı kaldıAlçak yerde tepecik kendini dağ zannederÇanakta balın olsun yemen den (bağdat tan) arı gelirEl yumruğu yemeyen kendi yumruğunu değirmen taşı sanırBir dalın gölgesinde bin koyun eğlenirAdaletle zulüm bir yerde durmazŞahin küçük ama payını ele vermezAltın yumurtlayan tavuk kesilmezAteş ile barut bir arada durmazKaz kazla daz dazla kel tavuk topal horozlaEşeğini dövemeyen semerini döverUmut fakirin aşı ekmeğidirKartala bir ok değmiş oda kendi teleğindenKız kundakta çeyiz sandıktaAteş ile barut bir arada olmazUmut garibin aşı ekmeğidirZeyrek kuşu iki ayağından tutulurAçın gözü ekmek teknesindedirAç karın katık istemezGarip itin kuyruğu bacağı arasında (götünde kıçına kısık) gerek (olur)Mal melameti örterAl ile aslan tutulur güç ile sıçan (gücüğen) tutulmazDeve büyük ot yer şahin küçük et yerAteşle barut bir arada olmazAteşle barut bir arada durmazAteş ile barut bir yerde durmazMinareyi yaptırmayan yerden bitti bellerAteş ile barut bir yerde olmazGeç gelen bulutta yağmur çok olurGavura kızıp oruç yenmezCömert eli kimse kesmezBarutla ateş bir yerde olmazSoyu soydan köpeği mandıradan almalıİtin kuyruğu kalıba konmakla doğrulmazArı bey olan kovana üşer (üşüşür)Cahil olan kimse vakitsiz öten horoz gibidirBaskıdaki altından askıdaki salkım iyidirTesti kırılsada kulpu elde kalırEşeğine gücü yetmeyen semerini döverAteş ile barut yan yana olmazDeveci ile görüşen kapısını yüksek açmalıEldeki bir kuş daldaki iki kuştan iyidirUtanmak karın doyurmazAteş ile barut yan yana durmazAteşle barut bir yerde olmazBodur tavuk her dem piliçBaba erik yer oğlunun dişi kamaşırKurtla görüşürsen köpeğini yanından ayırmaBalı parmağı uzun olan değil kısmeti olan yerEşeği dövemeyen semerinden alır öcünüGöte yakın yerden et yememeliSuyu görünce teyemmüm bozulurAğrımayan baş yastık istemezAlçak uçan yüce konar yüce uçan (konan) alçak konar (uçar)Deve yakını otlar uzağı gözetirEğri mastardan doğru çizi çıkar mı?Kürdün yağı çok olunca hem yer hem yüzüne sürerTerziye göç demişler iğnem yanımda demişAy görmüşün yıldıza minneti (itibarı) yokturBakkal ölenin borcunu diriye ödettirirÇürük tahta çivi (mıh) tutmazBabası koruk yer oğlunun dişi kamaşırİyi insan lafının üstüne gelirKız beşikte çeyiz sandıktaUtanan aç kalırAç tavuk darıyı düşünde görürAltın tasın kan kusana faydası olmazYavuz at yemini kendi artırırYılan bile doğrulmayınca deliğe girmezAteşle barut yan yana olmazAteşle barut yan yana durmazAçın halini tok bilmez hastanın halini sağ bilmezAba vakti yaba yaba vakti aba (kürklü orak vaktinde orağı kürk vaktinde.)Bin nasihatten bir musibet yeğdir (evladır)Açın koynunda ekmek eğleşmezGörmemişin oğlu olmuş çekmiş pipisini koparmışBaba ekşi elma yer oğlunun dişi kamaşırEvceğizim evceğizim saklar benim halceğizimAkıl için tarik (yol) birdirAğası yiğit olanın uşağı sarhoş gezerKan kusana altın leğenin ne faydası varDünyada tasasız baş bostan korkuluğunda bulunurİyi adam lafının üstüne gelirİmam ölüyü deli deliyi severCan çıkmadıkça huy çıkmazEli dar olanın dili kısa olurİki boğa vuruşsa aralarında buzağı ölürGüzel kanda kavga andaMeyvesiz ağaca balta vururlarSinek pekmezciyi tanırAşığa Bağdat uzak gelmezYaraya tuz ekilmezAlçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konurAçın karnında ekmek eğleşmezGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını sallarGüzeli herkes severİplik pazarında fatmacığa kim?İki koç kafası bir kazanda kaynamazCumhura muhalefet kuvveihatadandırİmam osurunca cemaat sıçarAn beni bir kozla varsın çürük çıksınAbdest müminin silahıdırSöylemeyen ağız söyleyen ağzı yorarDolu küpten ses çıkmazAltını saklamak değil kuruşu saklamak hünerdirGelecek deveden gelmiş tavuk yeğdirAşığa Bağdat ırak gelmezİnsan şimdi neyse geçmişindede odurDert bir olaydı ağlamak kolaydıPeynir yiyen suyu bulurAşığa Bağdat uzak değildirAcele eden kız ere varmaz varsada baht bulmazAcıkmış kudurmuştur beterdirAlçak uçak yüce konar yüce uçan alçak konurKız kucakta çeyiz bucaktaKelin medarı olsa kendi başına olurAğır yongayı yel kapmazZamanın kıymetini yapacak işi olan daha iyi bilirÖlmüşde ağlayanı yokİstisnalar kaideyi bozmazZamanın değerini yapacak işi olan daha iyi bilirAğaç meyvesi olunca başını aşağıya salarMeyveli ağacın dalı eğik olurKartala bir ok konmuş birde görmüş ki yeleği kendi kanadındanTencere yuvarlanmış kapağını bulmuşYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık varKelin merhemi olsa başına sürerBir kızı bin kişi ister bir kişi alırKefilin ya saçı ya sakalıKuş darıdan kaçar mı? kaçmazKutsuz kuşun yuvası doğan yanında olurAcıklı (dertli) başta akıl olmazKel ilaç bilse kendi başına sürerHavada akranıyla uçmayan kuşun sesi havadan değil tavadan gelirHavlayan it kapmazGönül alma bir elmaUçan kuşun kanadı kırılmazHerkes her biri için her biri herkes içinÇingene çergesinde (çadırında) musandıra ne arar?Kaz kazla daz dazla kel tavuk kelhorozlaEvimiz bezden ne umarsın bizdenEv sahibinin bir evi var kiracının bin evi varKöylünün kahve cezvesi karaca amma süreceİt ile yatan bit ile kalkarHavlayan it ısırmazVer yiyeyim ört uyuyayım gözle canım çıkmasınYağmur yağarken küpleri doldurYağmur yağarken küpünü doldurYenliceği yel atmış götüne diken batmışHacı hacıyı Mekke'de bulurAç ölmez benzi sararırAğaçlı köyü su basmazKar ne kadar çok yağsada yaza kalmazAltın kepeğe muhtaçKorkak bezirgan ne kar eder ne ziyanHavlayan köpek kapmazDamdaki iti avluya sıçırtmaÜstat yanında perende atılmazİnsan yiyeceği yemeğin başına oturmalıTek duran danayı kurt yemezAslında olan tırnağıyla getirirAslında olan tırnağında getirirHer şakanın altında bir gerçek yatarTamah olmasa müflis acından ölmezOrospu tövbe tutmazAkçenin iyisi kesede duran bahçenin iyisi eve yakın olanAkçanın iyisi kesede duran bahçenin iyisi eve yakın olanBaşaran bal yer başaramayan yal yerAkçenin iyisi kesede duran bahçanın iyisi eve yakın olanAğacın meyvesi olunca başını aşağı eğerTamah varken müflis acından ölürİş bitirenin işi biterYağmur yağarken küpünü doldurmalıYağmur yağarken küpleri doldurmalıKomşu hakkı Allah hakkıdırYalnızlık Allah'a yaraşırDeh! denmiş dünyayı çüş! diye sen mi durduracaksın?Öküzün inek başlısını tarlanın ufak taşlısını alTas yere düşmeyince çınlamazBaş başa bağlı başda şeriata (yasaya padişaha)Abada kar yağıyor demişler titremeye hazırım (durmuşum) demişÜrüyen köpek kapmazDil ebsem olsa baş esendirHer dükkan kirasıylaDil ebsem baş esendirGelin altın taht getirmiş tutmuş kendisi oturmuşAptalın dostluğu köy görünceye kadarArkadaşını söyle ki sana kim olduğunu söyleyeyimKeçi can derdinde kasap et derdindeAslan yer tilki bakarGül dikensiz olmazSöz var insanı yola getirir söz var insanı yoldan çıkartırİt ağzını kemik tutarKör ile yatan şaşı kalkarDeli ile çıkma yola başına gelir türlü belaElçiye zeval olmaz (gelmez)Yarım elma hatır almaKardeşim ağa avradı hatın almaz beni kulluğa satınAllah namerde merde hiçbir ferde muhtaç etmesinSayılı günler çabuk geçerDilenciye hıyar vermişlerde eğri diye beğenmemişGözsüzden gözlü doğar dilsizden dilli doğar ille deli soy kovarTakdir tedbiri bozarDonuna işemedik çocuk olmazTaş düştüğü yerde ağırdır (kalır) (taş yerinde ağırdır)Köleden ağa olan minareyi sesiyle yıkarÇanakta balım olsun Bağdat'tan sinek gelirBeşikte giren mezarda çıkarYumurtasına hor bakan civcivini cılk ederYemeğin iyisi hazırıdırYarınki tavuktan bugünkü yumurta iyidirAğaç ne kadar meyve verirse dalı o kadar yere eğilirEv sahibinin bir evi kiracının bin evi varHatır alma bir elmaAşk başa gelirse akıl baştan çıkarKabiliyetin mektebi yokturBeyde bulunmayan elde neler var?Baba koruk yer oğlunun dişi kamaşırKız beşikte (kundakta) çeyiz sandıktaAçın karnında ekmek durmazKeçi can derdinde kasap yağ derdindeMal ile insan insan olmazTek kanatla uçan kuş olmazYarınki kazdan bugünkü yumurta iyidirYarınki kazdan bugünkü tavuk iyidirAtın dorusu yiğidin delisiKörle yatan şaşı kalkar (itle yatan bitle kalkar)Ateş kış gününün meyvesidirYiğit yarasına yiğit katlanırGözlüye gizli yokturAteş kışın çiçeğidirİyi nasihat verilir iyi isim bilinmezAkıl için yol birdirTembele dediler kapını ört dedi yel eser örterAç kurt arslana saldırırDil susmayınca baş esen olmazBir yiğit kırk yılda meydana gelirGizliden gebe kalan aşikare doğururHer kapının bir anahtarı vardırTopalla yürüyen aksamak öğrenirYarınki kazdan bugünkü yumurta yeğdirAteş kış gününün lalezarıdırSopayı yiyen eşek atı geçerYarınki tavuktan bugünkü yumurta yeğdirDervişlik olaydı taç ile hırka bende alırdım otuza kırkaMinareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanır (bitti beller)Söz büyüğün su küçüğündürYenilen pehlivan oyuna doymazMescidin mumunu yiyen kedinin gözü kör olurAk kağıttaki siyah yazıdır geçerli olanFakir eline bakarsa sen kesene bakTopalla gezen aksamayı öğrenirFakir parasız olan değil akılsız olandırEr gönülü ibrişim dolaşırsa açılmazKör satıcının kör alıcısı olurAğacın meyvesi olunca başını aşağı salarAbdalın dostluğu köy görününceye kadardırAbdalın dostluğu köyü görene kadardırGüzeli kızken görme beşik ardında görÇay kenarında kuyu kazılmazDeveyle itiş olmazGüzele ne yakışmazDeveyle tepiş olmazDeve ile itiş olmazDeve ile tepiş olmazGerçek dostlar kötü günde belli olurAğır otur batman götürGerçek dost kötü günde belli olurAça kuru ekmek bal helvası gibi gelirKurttan çoban olmazKarga ile gezenin yeri çöplüktürİmece günü bulutlu görmeyene ne mutluBoğazı büyüğün dostu olmazEr olan lokmasını taştan çıkarırBodur tavuk her gün piliçAç insanın yanından kaçİyi insan sözünün üstüne gelirHastaya döşek sorulmazŞecaat arzederken mer i kıpti sirkatin söylerKurban (bayram) etiyle köpek (it) tavlanmazHamsi kurban olur mu? kanıda var canı daYanmış harmanın öşrü alınmazSen garip bir çingenesin telli zurna nene gerekAbdalın arkadaşlığı yol görününcüye kadardırHal halin yoldaşıdırEl öpmekle ağız aşınmazZanaat altın bileziktirGüzün gelişi yazdan bellidirKuru kaşık ağız yırtarİki cambaz bir ipte yürümezAç gezmektense tok ölmek daha iyidirKadın vardır vezir eder kadın vardır rezil ederKurda kuzu emanet edilmezKurdun adı yaman çıkmış tilkicik var baş keserRamazanda yalan söyleyenin bayramda yüzü kara olsunBoynuz kulağı geçtiTalihsiz hacıyı deve üstünde yılan sokarSoysuza beylik vermişler önce babasını asmışBir inat bir muratDünyada tasasız baş bostan korkuluğuna benzerBoynuz kulağı geçerTopalla yürüyen aksama öğrenirTilkiye tavuk emanet edilmezAkarsu arkını kendi kazarBoş başak dik dururHastaya yatak sorulmazEceli gelen karga kırılmış dala konarKarga ile dost olanın yeri çöplüktürBalı parmağı uzun olan yemez kısmetlisi yerBoğazı büyük olanın dostu olmazEceli gelen fare kedinin yoluna çıkarİtin hatırı yoksa sahibinin hatırı varSırça köşkte oturan komşusuna taş atmamalıBir varmış bir yokmuşKoyunun kuyruğu var örterIsıracak köpek dişini göstermezYarası olan gocunsunSenden devletliye ortak olmaHamsi niçin kurban olmasın kanıda var canı daAklı bol olan zamanın kıtlığından zarar görmezEceli gelen yılan yol üstünde yatarAbdala(dervişe) kar yağıyor demişler titremeye hazırım demişDensiz deveye binmişde ben Allah'ı gördüm. demişMerhametsizlik kılıcını çeken kişi merhametsizlerin kılıcı ile ölürEğer tokuşçu isen boynuzlu ile tokuş eğer mert isen akranın ile güreşBir kanatla kuş uçmazAç tavuk uykusunda darı görürAkçe akıl öğretir giysi yürüyüşBaba oğula bir bağ bağışlamış oğul babaya bir salkım üzüm vermemişCan çıkmadan huy çıkmazBaba oğluna bir bağ bağışlamış oğul babaya bir cıngıl üzüm vermemişAkça akıl öğretir giysi yürüyüşDerede tarla sel için tepede harman yel içinO kadar kusur kadı kızındada olurGündüzün mum yakan geceyi bulamazYerin kulağı vardırAl aslan tutar güç sıçan tutmazBaba oğula bir bağ bağışlamış oğul babaya bir cıngıl üzüm vermemişAğzından çıkanı kulağın duysunEceli dolan yılan yol üstünde yatarSadık dost akrabadan iyidirEr lokması er kursağında kalmazHer insan kendi çukurunu doldururHerkes kendi çukurunu doldururKocasını vezir edende rezil edende karısıdırÇömlek taşa dokunursa vay çömleğin halineHer horoz kendi küllüğünde eşinirAç tavuk kendini darı ambarında sanırGüzele ne yaraşmazNar üstüne turp yenmezDamdan düşen damdan düşenin halini anlarHer horoz kendi küllüğünde öterHer horoz kendi çöplüğünde eşinirKuşu kuşla avlarlarHerkes kendi sözünün ilk muhatabıdırDeve kadar büyümüşsün kulağı kadar haysiyetin yokGözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulamazDeve kadar büyüyeceğine kulağı kadar haysiyetin olsunGözden uzak olan gönüldende uzak olurTaşıma suyla değirmen dönmezBedenin rahat etmesi ancak kanaattedirAsıl zengin verendirAslan postunda gönül dostundaDilin cismi küçük cürmü büyükEceli gelen öküz kasap bıçağını yalarmışEğri cetvelden doğru çizgi çıkmazSütsüz koyun meleyen olurAteş kenarı kış gününün lalezarıdırKediyi sıkıştırırsan üstüne atlarDeyimler sözlüğüAğzından çıkanı kulağın işitsinSu aktığı yere akarEr ek geç ek tava ekMüflis tüccar eski defterlerini karıştırırEceli gelen keçi çobanın değneğini yalarmışHacı hacıyı Mekke'de derviş dervişi tekkede bulurAç gezmektense tok ölmek evladırRüşvet kapıdan girince insaf (iman) bacadan (pencereden) çıkarHastaya döşek (yatak) sorulmazAç tavuk düşünde kendini arpa ambarında görürEkin biçe biçe deste olur insan gide gide usta olurAldatan aldanırDut kurusuyla yar sevilmezGözü darıda olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmazSu küçüğün söz (sofra yemek) büyüğünÇamura taş atma üstüne sıçrarAcuzeye dokunmak mertlik değildirİte dalanmaktan çalıyı dolanmak yeğdirDeve kadar durdunda kulağı kadar duramadın mı?İte hoşt demezler sahibinin hatırı var diyeDeve kadar güydünde kulağı kadar güyemedin mi?Yazın yersen lokumu kışın yersin bokumuCefayı çekmeyen sefanın kıymetini bilemezSarmısağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamışİki testi tokuşunca biri elbet kırılırAktan kara kalktı mı?Eceli gelen keçi çobanın ekmeğini yerİnsanoğlu çiğ süt emmiştirBorç ödemekle yol yürümekle biterKırk serçeden bir kaz iyiİyilik iki baştan olurAz olsun öz (uz) olsunBorç vermekle yol yürümekle tükenirCefayı çekmeyen sefayı süremizAçın gözün ekmek teknesindedir (olur)Bey buyurur cellat keserUyuyan yılanın kuyruğuna basma (basılmaz)Yok büyümez zayıf büyürAç tavuk rüyasında kendini darı ambarında görürEceli gelen köpek çobanın ekmeğini yerAç tavuk düşünde kendini darı ambarında görürAç tavuk düşünde kendini buğday ambarında görürOğlan yemiş oyuna çoban yemiş koyuna gitmişÖlümü gelen öküz kasap bıçağını yalarmışDeveci ile dost olan kapısını büyük yaptırırDüş uykudan sonra olurÖküzün gamsızı kasap bıçağını yalarmışGamsız sığır kasap bıçağını yalarmışDana yer boğa olur kızan yer pehlivan olurDana yer boğa olur oğlan yer pehlivan olurİş anlatılıncaya kadar baş elden giderDoğmadık çocuğa kaftan biçilmezHuyu güzel olandan kırk yıl usanılmazKürkü orak vaktinde orağı kürk vaktindeDoğmamış çocuğa kaftan biçilmezGarip çingenenin nesine gerek gümüşlü zurnaYılan kendi eğrisini bilmez deve boynun eğri derGergin ip çabuk koparDoğmamış çocuğa don biçilmezBeş kuruşun üstünde oturmaya beş batman göt gerekAğaç meyvesi olunca başını aşağı salarAtalar çıkarayım der tahta döner dolaşır gelir bahtaBaş sağ olursa börk çok bulunurAslı ne ise neslide odurAllah ın işine karışılmazYalnızlık Allah'a mahsusturİyilik yapan iyilik bulurEkmeğini yalnız yiyen sofrasını yalnız kaldırırSen bir garip çingenesin gümüşlü zurna nene gerekAğaca balta vurmuşlar sapı bendendir demişAl gününde al ver gününde verOsmanlı nın ekmeği dizindedirCefayı çekmeyen sefanın kadrini bilemezDeli deliden hoşlanır imam ölüdenGüçsüz yaşlıya dokunmak mertlik değildirAz yaşa çok yaşa akıbet gelir başaGüzele kırk günde doyulur güzel huyluya kırk yılda doyulmazSayılı koyunu kurt kapmaz (yemez)Ne verirsen elime onu sürerim yüzüneAğır ol ağa desinlerAğası yiğit olanın etbaı sarhoş gezerÖpeceksen kendi elini öpAslına çekmeyen haramzadedirÖpecek el ararsan kendi elindirElden vefa zehirden şifa olur mu?Varlığa darlık olmazÖpersen kendi elini öpŞiri şirden miri mirden sakın kendini aksak ile kördenDeğirmende doğan sıçan gök gürültüsünden korkmazTabak sevdiği deriyi yerden yere çarparDanışan dağı aşmış danışmayan düz ovada yolu şaşmışMeyil verme evliye eve gider unuturAtlar tepişir olan eşeklere olurYağırı olan gocunurKadının (cahili) sofusu şeytanın maskarasıAza demişler nereye? çoğun yanına! demiş ( azca nereye? çokçanın yanına! )Yabancıdan vefa zehirden şifa olur mu?Bal olan yerde sinekde bulunurTüy güzelliği hamamdan eve huy güzelliği urum dan şam aBağ bayırda tarla çayırdaEşek küçüktür ama dokuz deveyi yederİtin ahmağı baklavadan pay umarAl ile arslan tutulur güç ile sıçan tutulmazSayılı gün tez geçerLeyleği kuştan mı sayarsın yazın gelir kışın giderYalın varsa karnına giysin varsa sırtınaAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını beğenmişTüy güzelliği hamamdan eve ad güzelliği urum dan şam aKarga şakırdamış bülbülüm sanmışKavun karpuz yata yata büyürHuyu güzele kırk yılda doyulmaz kendi güzele kırk günde doyulurSap döner keser döner gün gelir hesap dönerCan boğazdan gelir (geçer)Bugünkü tavuk yarinki kazdan yeğdirÇingene çadırında musandıra ne ararDeve deve yerine çökerYiğit adıyla anılırEl uzatılan yere ayak uzatılmazYalın varsa karnına çulun varsa sırtınaEl uzatılan yere dil uzatılmazKar susuzluk kandırmaz (gidermez)Akçanın iyisi kesede duran bahçanın iyisi eve yakın olanDeve büyüktür ama başını bir eşek yederYola yoğurt dökmüş var mı?Parası ucuz olanın kendisi kıymetlidirDeve büyüktür ama beşini bir eşek yederAğır ol paşa desinlerAkçası ucuz olanın kendisi kıymetlidirAç aman bilmez erken karnın doyurTüy güzelliği hamamdan eve öz güzelliği urum dan şam aBahşiş atın dişine bakılmazDevede boy var ama eşeğin ardına düşerGüneş pabucu pabuçda ayağı sıkarKeskin zeka keramete kıç attırırBir ağızdan çıkan bin dile yayılırBoka nispetle tezek amberdirKörün istediği bir göz ikisi olursa ne sözBattı balık yan giderBorçlunun dili kısa gerekBir ağızdan çıkan bir orduya yayılırBarutla ateş bir yerde durmazHayır işi uzat şerre dönsün şer işi uzat hayra dönsünYüklü eşek anırmazYük altında ancak eşek kalırİtle dalaşmaktan çalıyı dolanmak iyidirYüz güzelliği hamamdan eve öz güzelliği urum dan şam aAkçesi ucuz olanın kendisi kıymetlidirHer horoz zibilliğinde öterBalık demiş ki etimi yiyen doymasın avımı yapan onmasınHatır için çiğ tavuk (bile olsa) yenirAnadan olur daya (dadı) hamurdan olur mayaBilen sıkıntılara katlanmasınıda bilirDonsuzun gönlünden dokuz top bez geçerGün çarığı çarıkda ayağı sıkarGüneş çarığı sıkar çarıkda ayağıAğır ol bey desinlerAğır ol molla desinlerKarga nereye gitse kargadırAç aslandan tok domuz yeğdirGelene git denilmezBok nisbetle tezek amber gibidirDilin kemiği yokturKazanırsan dost kazan düşmanını ananda doğururZayi olan koyunun kuyruğu büyük olurTok açın halinden bilmezUzak yerin salığını kervan getirirKaraya sabun deliye öğüt neylesinFincancı katırlarını ürküten sayısız dayak yerDeli ile çıkma yola başına getirir belaBir ağızdan çıkan bin ağza yayılırKoyunun olmadığı yerde keçiye abdurrahman çelebi derlerGördün deli savul geriOsuranın burnuna sıçmalı ki koku alaAslında olan tırnağına getirirSurete bakma sirete bakYağ (yal) yiyen köpek tüyünden belli olurBir felaket bin nasihatten iyidirBir musibet bin nasihatten yeğdirAk köpeğin pamuk pazarına zararı vardırSakin cahil asi alimden iyidirKul azmayınca hak yazmaz (kula bela gelmez hak yazmadıkça hak bela yazmaz kul azmadıkça)Islanmışın yağmurdan pervası yokturSöz ağızdan çıkarBaş olan boş olmamalıdırYürük ata paha olmazBirlikten dirlik doğarGeçme namert köprüsünden koparsın su seniTartılırsan denginle tartılYok büyümez arık büyürBir ağızdan çıkan beş ağza yayılırSabırla dut yaprağı atlas olurHavlayan köpek ısırmazDüşman düşmanın halinden bilmezVeren el alandan üstündürEle güven olmazDağ dağa küsmüşde dağın haberi olmamışÇürük merdivenle dama çıkılmazIsırgan ile taharet alınmazUsta yanında perende atılmazAkarsu çukurunu kendi kazırYenik pehlivan güreşten bıkmazAğrılardan göz ağrısı her kişinin öz ağrısıAğır ol batman dövesinYenik pehlivan oyuna doymazYad elde beylik sürmeden yurtta züğürt gezme yeğdirHayırlı dost hayırsız akrabadan iyidirBilen yol gösterir bilmeyen arkadan koşarKomşu iti komşuya ürümezNerede birlik orada dirlikAslan kocayınca tilkinin maskarası olurBaca eğride olsa dumanı doğru çıkarYol bilen kervana katılmazBirlikten güç doğarSakin cahil asi alimden yeğdirSoğanın acısını yiyen bilmez doğrayan bilirDüşman düşmana rahmet okumazDüşman düşmana yasin okumazAbdestsize namaz dayanmazDüşman düşmana mevlit okumazCahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz olSon pişmanlık fayda etmezİbadetde mahfi kabahat deFincancı katırlarını ürkütmeÇengi ölüsü daire ile kalkarDökme su ile değirmen dönmezİki baş bir kazanda kaynamazÜrüyen köpek ısırmazKeller ile sağırlar birbirini ağırlarUyku ölümün kardeşidirAteşle barut bir yerde durmazDeli deli akanı bura bura tıkarlarSağ baş yastık istemezAyyar tilki art ayağından tutulurEşeğin kulağını kesmekle küheylan olmazAçın koynunda ekmek durmazGarip itin kuyruğu bacağı arasında gerek (olur)Açın heybesinde azık olmazBöyle başa böyle tıraşEvvel taam (selam) sonra kelamDevenin ayağı altında karınca ezilmezBeterin beteri varGavurun ekmeğini yiyen gavurun kılıcını çalarYakın dost uzak akrabadan iyidirBakan göze bağ olmazKalaylı bakır küflenmezDeveye burç gerek olursa boynunu uzatırYakın dost hayırsız akrabadan iyidirKurt ihtiyarlayınca köpeğin maskarası olurmuşKüheylan at çul içindede bellidirYarım elma gönül almaArpayı taşlı yerden kızı kardaşlı yerdenEşkıyanın düşkünü hasa giyer kış günüBuğdayı taşlı yerden kızı kardaşlı yerdenHayırlı dost hayırsız hısımdan iyidirEvlinin bir evi var evsizin bin evi varHayırlı dost hayırsız akrabadan yeğdirYolundan giden yorulmazMalını iyi sakla komşunu hırsız etmeGidilmeyen yer senin olmazSayılı koyunu kurt kapmazTavuğun sadakası yumurtaSütlüyü sürüden çıkarmazlarAlında yazılı olan başa gelirArmudun iyisini ayılar yerYakın komşu uzak akrabadan iyidirArslan kocayınca sıçan deliği gözetirEldeki yara yarasıza duvar deliğiMalına sahip olda hırsızı günaha sokmaCima pek hoş felekte gusül olmasaDazlayan daza düşer kel başlı kıza düşerMide derdin perhiz dermanın başıdırDervişe Bağdat'ta pilav var demişler. yalan değilse ırak değil demişCan ciğerden tatlıYakın dost uzak akrabadan yeğdirKarınca kanatlanınca serçe oldum sanırYel kayadan ne koparırTarlayı taşlı yerden kızı kardeşli yerden almalıAv köpeği avdan kalmazBaskısız bedevreyi el almazsa yel alırHayırlı dost hayırsız hısımdan yeğdirTarlayı taşlı kızı kardaşlı yerden alacaksınHayırlı komşu hayırsız hısımdan iyidirHayırlı komşu hayırsız akrabadan yeğdirAç bırakma hırsız edersin çok söyleme arsız (yüzsüz) edersinGeçtiğin köprüleri yakmaHer yüze gülen dost olmazBayramda borç ödeyene ramazan ağır gelirSütten ağzı yanan ayranı üfleyerek içer (yoğurdu üfleyerek yer)Alacağın olsundada alakargada olsunHerkesin yorulduğu yere han yapılmazKöpek bile yal yediği kaba pislemezAkarsu çukurunu kendi kazar (doldurur)Mide hastalığın evi perhiz tedavinin başıdırSırrını düşmanının bilmesini istemiyorsan dostunada söylemeKöşe taşı köşede yakışırDoğmadık çocuğa don biçilmezYakın dost hayırsız akrabadan yeğdirMide derdin ise perhiz dermanın başıdırKediye bokun şifa demişler tutmuş üstünü örtmüşYazın serçeye kim olsa yem verirYavuz at yemini (yavuz it ününü) kendi artırırAğlamak akçe etmezHaklı söz haksızı Bağdat'tan çevirirDinsizin hakkından imansız gelirAptessiz sofuya namaz mı dayanır?Tabağa sorarsan dünyada fena koku olmazAç domuz mısır tarlasından çıkmazAşığın gözü kör olurSuyu havana koy döv döv yine suBorç yiğidin kamçısıdırZararın neresinden dönsen kardırArığa (göle) su gelinceye kadar kurbağanın gözü patlarDavacısı kadı olanın yardımcısı Allah olsunYakın dost uzak hısımdan iyidirİte vurmazlar sahibinin hatırı var diyeAkıllar gelin olmuş herkes kendininkini beğenmişKancık yalanmazsa erkek dolanmazDeveye boynun neden eğri? diye sormuşlar nerem doğru ki! demişTuzsuz ev tuzlu evi yalaya yalaya tüketirMinareyi yaptırmayan yerden bitmiş sanırKervan ters dönerse topal eşek baş olurTavuk kaza bakarsa kıçı yırtılırHer firavun un bir musa sı olurDertli başta akıl olmazDoğru söze ne denirYumurtlayan tavuk bağırgan olurYakın komşu uzak akrabadan yeğdirAkçanın iyisi kesede duran bahçanın (bahçenin) iyisi eve yakın olanAcele etsende iş olacağına varırÇengi ölüsü tef ile kalkarAşure yemeye giden kaşığını taşırAcıkan ne yemez acıyan ne demezSırrını düşmanının bilmesini istemezsen dostunada açmaBoş teneke çok tıngırdarBir suçla adam asılmazAta eğer gerek eğere er gerekHer yüze güleni dost sanmaAt karnından yiğit burnundan bellidirHayırlı komşu hayırsız hısımdan yeğdirBoş teneke çok tangırdarBaş sağ olursa börk çok olurAcılı başta akıl olmazBir felaket bin nasihatten yeğdirElin kuzu kebabından bizim tarhanamız yeğdirDeveye inişi mi seversin yokuşu mu? demişler düz yere mi (düze kıran mı) girdi? demişİstemek bir ayıp vermemek iki ayıpAkıllı olsa her sakallı kişi sakallılara danışırlardı her işiAllah bir kapıyı kaparsa bin kapıyı açarSakınan göze çöp batarDoğmadık çocuğa kaftan (don) biçilmezAkıl ortağı ortak mal ortağı kaypakKötü söz söyleme eşine zehir katar aşınaİven kız ere varmaz varsada baht bulmazBilgi insanın ufkunu açar dünyayı genişletirBoşanıp kocana varma sevişip dostuna varmaAkıllar pazara düşmüş herkes kendi aklını almışYakın komşu uzak hısımdan iyidirAslanla gezen taşa kurtla gezen leşe konarTilki yetişemediği üzüme koruk derBoş teneke fazla tangırdarAllah namerde muhtaç etmesinBaskısız çatı örtüsünü el almazsa yel alırKasap et derdinde koyun can derdindeSevişip dostuna boşanıp kocana varmaElin hünkar sarayından bizim külhanemiz yeğdirTutumlu olan kimse fakir kalmazBaba oğluna bir bağ bağışlamış oğul babasına bir salkım üzüm vermemişMezar taşı ile övünülmezBaba oğluna bir bağ vermiş oğul babasına bir salkım üzüm vermemişTilki ulaşamayacağı üzüme koruk derNerede hareket orada bereketSayılı günler (gün) tez (çabuk) geçerKurdu bekçi yapan koyunlar postu kaybedince ağlamamalıdırHer yüzüne güleni dost sanmaMızrak çuvala sığmaz (girmez)Atlar tepişirken arada eşekler ezilirTatarın kılavuza ihtiyacı yokMalı malla canı canla ölçmeliTaşıma su ile değirmen dönmezYoksul ala ata binse selam almazBabası oğluna bir bağ bağışlamış oğlu babasına bir cıngıl üzüm vermemişAba vakti aba alan yaba vakti yaba alan yanılmamışKedi uzanamadığı ciğere pis dermişKedi yetişemediği ciğere pis dermişBabası oğluna bir bağ bağışlamış oğlu babasına bir salkım üzüm vermemişKedi ulaşamadığı ciğere murdar dermişKöpekle yatan pire ile kalkarPahalı alan aldanmazAğası güçlü olanın kulu suçlu olurKedi yetişemediği ciğere murdar dermişKurda konuk giden köpeğini yanında götürürDamdan düşen damdan düşenin halinden anlarHer yüzü güleni dost sanmaHalıda nakış bir gerekAğaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmezAşığa Bağdat sorulmazAlçacık boyu var türlü türlü huyu varSel gider kum kalırBaba oğluna bir bağ bağışlamış oğul babasına bir salkım üzümü çok görmüşMühür kimdeyse süleyman odurDostluk kantarla alışveriş miskalleBaktın yarin yar değil terkini kılmak az değilGizlide gebe kalan aşikarede doğururKörden gözlü topaldan ayaklı deliden deliYardımcısı yar olanın sabahına dünya dar olurKişinin başına gelen kendi ağzından çıkandırHer yüzü gülümseyeni dost sanmayınHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masat (hesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masat)Rakip ölsünde ne yüzden ölürse ölsünCanı yanan eşek attan yürük olur (canı acıyan eşek atı geçer)Yakın komşu uzak hısımdan yeğdirKedi uzanamadığı ete murdar dermişSonradan görme gavurdan dönmeDamdan düşenin halini damdan düşen bilirTandır başında bağ dikmek kolaydırYılan sokan uyumuş aç kalan uyumamışDeniz kenarında dalga eksik olmazDemir ıslanmaz deli uslanmazAltın eşin gümüş eşiğe muhtaç olurDünya iki kapılı handırSanatını ustadan öğrenmeyen öğrenemezArayan bulur inleyen ölürMeyhanecinin yüzünü bayram topu güldürürSanatını ustadan görmeyen öğrenemezBeş kuruşluk fener o kadar yanarDerdini gizleyen derman bulamazDerdini saklayan derman bulamazAltın eşik ağaç eşiğe muhtaç olurKasap isterse keçinin boynuzundan yağ çıkarırSen bir garip çingenesin telli zurna nene gerekAç tavuk kendini buğday ambarında sanırKötü ev sahibi kiracıyı ev sahibi yaparPişmiş aşa su katılmazAtmaya niyeti olmayan kürt taşın büyüğüne sarılırHer gecenin bir gündüzü vardırKulak kendi söylediğinide dinlemek içindirİyilik zayi olmazDemiri nem insanı gam çürütürDeli deliden hoşlanır iman ölüdenIrmak kenarında çeşme yapılmazAlakargada alacağım olsun alamazsam gözümü oysunİyilik yerde kalmazIrmağın kenarına çeşme yapılmazHer gecenin bir sabahı vardırHer zamanı bir saymaKedi uzanamadığı ciğere murdar dermişYiyen bilmez doğrayan bilirBoş fıçı çok (fazla) langırdarAşağıdan çıkarsa kışa yukarıdan çıkarsa boşaHerkes zibilliğinin horozuBorç ödemekle yol yürümekle tükenirÖlmüş koyun (eşek) kurttan korkmazRahman a secdesi yok sofuluğu elden bırakmazSöz söylerken işi bırak laf olur sözle biteceği yazıya dökme geç olurAç ile arkadaş olma yemem derde sömürürAltın eşik ağaç eşiğe muhtaçtırHer ağlamanın bir gülmesi vardırHaramzade pazar bozar helalzade pazar yaparHer ağaçtan kaşık olmazAna yürekten yanaAllah şaşırttı mı dayıya hala dedirtirmişHer akşamın bir sabahı vardırŞeytanla kabak ekenin kabak başına patlarBirlik olmadan dirlik olmazŞahin küçük et yer deve büyük ot yerIsırgan ile taharet olmazSofu soğan yemez bulunca sapını komazTas yere düşmeden çınlamazGörünüşe aldanmaSınanmışı sınamak ahmaklıktırBeş kuruşluk fener ancak bu kadar yanarDeveye bindikten sonra çalı ardına gizlenilmezİti an değneği yanına koyPire yüzünden yorgan yakılmazHastalık kantarla girer miskalle çıkarDilin cirmi küçük cürmü büyükAçın gözü ekmek teknesinde olurUlu sözü dinlemeyen ulurmuşBoş başağın başı dik olurKöpeği dövmeli ama sahibinden utanmalıSanat (meslek) altın bileziktirEr ekmeği er kursağında kalmazİt değmekle deniz pis olmazRahman a secde etmez yine sofuluğu elden bırakmazUlu sözü dinlemeyen ulur kalırKişinin çektiği dili belasıdırYılanın başı küçükken ezilmeli (ezilir)Dünya dört kulplu bir kazan bir kulpundan tutda kazanİnsan sıkıntısını başkasına açıklayarak giderebilirAğaç ne kadar uzasa göğe ermezSanatı ustasından görmeyen öğrenmezÖlüsü olan bir gün ağlar delisi olan her gün ağlarAltın kapılının ağaç kapılıya işi düşerSu görülünce teyemmüm bozulurAmcam dayım hepsinden aldım payımCehenneme kira var paradan haber verAç gezmektense tok ölmek yeğdirArı gibi eri olanın dağ kadar yeri olurAsil ile taş taşı soysuz ile yeme aşıBuğday başak verince orak kıymete binerKele köseden yardım gelmezKörler memleketinde tekgözlü kraldırAğlamak para etmezDomuzun kuyruğunu kes yine domuzUlu sözü tutmayan ulur kalırDumansız baca olmaz kahırsız koca olmazKöpek ekmek veren kapıyı bilirDenenmişi denemek ahmaklıktırKimin ki bağı var yüreğinde dağı varAbdala kar yağıyor demişler titremeye durmuşum demişKöpek ekmek yediği kapıyı bilirBurun yüzden düşmezKuşkulu uyku evin bekçisidirMum dibine karanlıkKız anasından görmeden sofra kaldırmazKöpeğe gem vurma kendisini at sanırBoynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçerYüzü güzele kırk günde doyulur huyu güzele kırk yılda doyulmazKız anasından görmeyince sofra kaldırmazAna kızına taht kurar kız bahtı kocadan ararKimseye arşınına göre bez vermezlerDemir tavında dilber çağındaAl giyen alınırÇatıdan düşenin halini damdan düşen bilirElti eltiden kaçar görümceler bayrak açarKötülük her kişinin karı iyilik er kişinin karıDara düşmeyene hızır yetişmezElde bulunan beyde bulunmazSamur kürkde olsa kabahatli kimse üzerine almazElinden gelse bir kaşık suda boğacakBekara karı boşamak kolayAğustosta gölge kovan zemheride karnını ovarBulanık su balıkçının yarı kazancıdırÇocuk seversen beşikte koca seversen döşekteKul darda kalmazsa hızır yetişmezEski düşman dost olmazAkşam oldu kon sabah oldu göçErgene karı boşamak kolay gelirAmca baba yarısıdırİhtiyarın düşkünü beyaz giyer kış günüKul bunalmayınca hızır yetişmezKul sıkışmazsa hızır yetişmezAbdalın dostluğu köy görünceye kadardırKul daralmayınca hızır yetişmezAğustosta gölge kovan zemhiride karnını ovarKöpek ekmek yediği kapıyı tanırYağ ile yavşan sirke ile tavşanTilkinin gezip geleceği yer kürkçü dükkanıdırGöze yasak olmazHacı bildiğimizin haçı boynundan çıktıNerede birlik orda dirlikBaba malı tez tükerir evlat gerek kazanaKar ne kadar çok yağsa yaza kalmazHer şey incelikten insan kalınlıktan kırılırHacı sandığımızın haçı koynunda çıktıBozacının şahidi şıracı (olur)Dostluk kantarla hesap miskalleAltının kıymetini sarraf bilirHer kimin bağı var yüreğinde dağı varKime hacı dersin haçı koltuğundan çıkagelirTilkinin dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırDünya ölümlü gün akşamlıEşek at olmaz ciğer et olmazVer elindeki sapı git dolan kapı kapıVeren el alan elden üstündürAç yanında sarpın kurcalanmazKızı kızken görme gelinken gör gelinken görme beşik ardında görKörün yanına varırsan sende bir gözünü kapaÖlmüş koyun kurttan korkmazHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masatPazarda herkes ambarındaki unu kadar konuşurKurt kocayınca köpeklere maskara olurDanışan dağı aşmış danışmayan düz yolda şaşmışHatasız kul olmaz her insan hata yapabilirAkıllı söylemeden (önce) düşünür akılsız düşünmeden söylerHacı dediğimizin haçı koltuğundan çıktıVeren eli kimse kesmezKeçidede sakal varİki cambaz bir ipte oynamazİki emini bir yemin aralarSırça köşkte oturan komşusuna taş atmazÇürük tahta mıh tutmazTembele bulut bile yük olurTaşıma (dökme) su ile değirmen dönmezBozacının şahidi şıracıBoyuma göre boy buldum huyuma göre huy bulamadımKime müslüman desem haçı koltuğundan çıkarttıArpa unundan kadayıf olmazEv sahipleri pastırmayı ince doğrasa kurnaz misafir alır ikişer ikişer yutarKadının şamdanı altın olsa mumu dikecek erkektirYazın sıcakta terleyen kışın soğukta üşümezÇürük tahtaya mıh çakılmazKaraya sabun deliğe öğüt neylesinAdama güvenme ölür ağaca dayanma kururİt derisinden post olmazYılanın başı küçükken ezilirKötülük yapan insan mutlaka daha büyük kötülükle karşılaşırAlma alı sat yağızı bin doruya besle kırıBoş fıçı çok langırdarBoş çuval ayakta (dik) durmazDuvara yaslanma yıkılır insana güvenme ölürÇürük tahtaya çivi çakılmazÖnce selam sonra kelamBüyük balık küçük balığı yerKuş darıdan kaçar mı?Dünyayı sel bassa ördeğe vız gelirÖksüz kuzu toklu olmazDuvara dayanma yıkılır insana güvenme ölürSerçe ile konuşanın sesi semadan gelirAğaca dayanma kurur insana güvenme ölürSağ olsunda dağ ardında olsunAlçak yerde tepecik kendini dağ sanırAy ayakta çoban yatakta ay yatakta çoban ayaktaDenizdeki balığın pazarlığı olmazTembele bulut dahi yük olurAç anansada kaçParayı veren düdüğü çalarDüşenin dostu olmaz hele bir yol düşde görÜrümesini bilmeyen köpek sürüye kurt getirirAlemin ağzı torba değil ki büzülsünKalp kazanır kaltaban gönenirİyiliğe iyilik her kişinin karı kötülüğe iyilik er kişinin karıEvvela selam sonra kelamSütle giren huy canla çıkarİki kardeş savaşmış ebleh buna inanmışGitsende beni bağlamaz kendi düşen ağlamazAcıyan çok amma ekmek veren yokSu aktığı yere yine akarAyıdan post düşmandan dost olmazYerini bilmeyen yılda bir kat urba eskitirAna evladını atmış yar başında tutmuşGarip kim kör oVuran mı yiğit vur diyen mi? vur diyenDost için ölmeli düşman için dirilmeliDeve bir pula pulu getir deve bin pula deveyi getirKalın incelene kadar ince süzülürKasım yüz elli yaz belliKartala bir ok değmiş oda kendi yeleğindenSen olursan bensiz bende olurum sensizSelam kelamdan önce gelirÇıkacak kan damarda durmazAman diyene kılıç kalkmaz (eğilen baş kesilmez)Ucuz alan pahalı alırKurt komşusunu yemezVar evi kerem evi yok evi verem (elem) eviBilen dağdan aşar bilmeyen düz yolda şaşarPekmez gibi malın olsun Antakya'dan sinek gelirBorçsuz çoban yoksul beyden iyidirDomuzdan toklu olmazKatıra baban kim? demişler dayım at demişAz ağrıyı aş basar çok ağrıyı iş basarSorumluluk insanı eğitirBoşboğazı cehenneme atmışlar odun yaş (az) diye bağırmışBal ile kaymak yenir ama her keseye göre değilBorçlunun duacısı alacaklıdırArmudun iyisini (dağda) ayılar yerBaşına gelen başmakçıdırBaz bazla kaz kazla kel tavuk topal horozlaAç tavuk (düşünde) kendini buğday (arpa darı) ambarında sanır (görür)Varsa malın herkes kulun yoksa malın dardır yolunSelam kelamdan öncedirOğlan olsun deli olsun ekmek olsun kuru olsunGörmemişin oğlu olmuş çekmiş çükünü koparmışAlacağım olsunda alakargada olsunAzıcık ağrıyı aş çokçasını iş bastırırAba vakti yaba yaba vakti aba alınırAçık yerde tepecik kendini dağ sanırAçlık ile tokluğun arası yarım yufkaOnmadık yılın yağmuru harman vakti yağarDevletin malı deniz yemeyen kerizMum yanmayınca pervane dönmezÇarşı iti ev beklemezAlışmadık götte don durmazAkar su çukurunu kendi kazarHelalzade barıştırır haramzade karıştırırKötü komşu insanı (adamı) hacet sahibi ederNeren ağrırsa canın ordaKedi her zaman ciğer yemezMinareyi çalan kılıfını hazırlarAtı atasıyla katırı anasıylaİyi olacak hastanın doktor ayağına gelirKaza geliyorum demezDanışan dağları aşmış danışmayan düz yolda kalmışAba zamanı yaba yaba zamanı aba alınırEsrik devenin çulu eğri gerekKırılan kalp kolay kolay onarılmazDanışan dağlar aşar danışmayan düz yolda şaşarHayvanı yardan düşüren bir tutam otturBaş başa bağlı başta şeriata (yasaya)Eşeğin ölümü köpeğe düğündürAğır ol batman gelBalı olan (bal) yemez mi?Danışan dağlar aşmış danışmayan düz ovada şaşmışLeyleğin ömrü (günü) laklakla geçerKapıyı kırarsan odun çok olurAba vakti yaba yaba vakti aba alan yanılmazKalendere kış olur demişler titremeye durmuşuz demişDanışan dağları aşmış danışmayan düz yolda şaşmışAç tokun yüzüne bakmakla doymazİyi olacak hastanın hekim ayağına gelirTavşan dağa küsmüşde dağın haberi olmamışAkan su pislik tutmazGençlikte ölüm kocalıkta yoksulluk güç imişAç kurt bile komşusunu dalamazBaktın ibrik akıyor önce götünü yu sonra aptes bozDeniz dalgasız olmaz gönül sevdasız olmazAcele gitme belaya yetişirsin yavaş gitme bela sana yetişirBin dost az bir düşman fazlaDevletli ile deli bildiğini işlerBuğday başak verince orak pahaya çıkar (kıymete biner)Aç tavuk kendini arpa ambarında sanırEceli gelen köpek cami duvarına siyerGörünen dağın ardı yakındırEfendi genç beye hizmet güç imişEr oyunu üçe kadarÖlüm ile öç alınmazAlmadan vermek Allah'a yaraşırKarpuz kabuğuna basma kayıp düşersinYakın dost hayırsız hısımdan yeğdirBaş yarılır fes içinde kol kırılır kürk içindeİt itin ayağına (kuyruğuna) basmazSağılır ineğin buzağısı kesilmezKurt kocayınca köpeklerin maskarası olurVar mı malın herkes kulun yok mu pulun dardır yolunBekara karı boşaması kolaydırVar mı pulun herkes kulun yok mu pulun dardır yolunAkar su yosun tutmazKar kuytuda para pintide eğleşirEve lazım olan camiye haramdırKimsenin çırası tana kadar yanmazTilkiyi kovalarken kurdu uyandırmaKelin ilacı olsa başına sürerAttan inip eşeğe binmek olmazSon pişmanlık fayda vermezDünya sefası kanaatten ibarettirKağnı devrilince yol gösteren çok olurÖnceki çarığı sonraki sarığıYoğun incelene kadar ince süzülürKancık yalanmadan erkek dolanmazBekar olana karı boşamak kolay olurVeren eli herkes öperSıçan çıktığı deliği bilirKuş kanadına kira istemezAlıcı kuşun ömrü az olurYatar aslandan gezen tilki iyidirZürafanın düşkünü beyaz giyer kış günüEldeki yara yarasıza duvar deliği gibidirDeve ile yetiş olmazTan yeri ağarınca hırsızın gözü kararırŞahin ile deve avlanmazAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirYarası olan gocunurKötü söyleme eşine ağı katar aşınaEr ekmeği meydan ekmeğiKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdurrahman çelebi derlerDeliye bal tattırmışlar çarşıda katran bırakmamışŞahin küçüktür ama koca turnayı havadan indirirAbdala kar yağıyor demişler titremeye hazırım demişDüşman düşmana gazel okumazBezirgan züğürtleyince geçmiş defterleri yoklarDeveyle yetiş olmazAlçak uçan yüce konar yüce konan alçak uçarBeylik fırın has çıkarırAhlatın iyisini dağda ayılar yerDeli ile çıkma yola başına getirir (gelir türlü) belaYazın börtlene börtlene çalış kışın dürte dürte yeAç doyacağını düşünmez tok acıkacağını düşünmezYatan arslandan gezen tilki yeğdirAnanın (anasının) çıktıgı dala kızı salıncak kurarHer yokuşun bir inişi her inişin bir yokuşu vardırKatıra baban kim? demişler dayım attır demişSütten ağzı yanan ayranı üfleyerek içerYatar aslandan gezen tilki yeğdirHer şeyin yokluğu yoklukturYatar arslandan gezen tilki yeğdirÇobanın yağı çok olursa çarığına sürerO hacı bu hacı kim olacak boyacı?Baş yarılır fes içinde kol kırılır yen içindeAkçe akıl öğretir don yürüyüşKara gün kararıp kalmazTembele kapını ört. demişler yel eser örter. demişKadıyla mı iyisin kapıyla mı? kapıylaDoğruyu söyleyenin bir ayağı üzengide gerekÇıkmadık candan ümit kesilmezÇıkmamış canda umut vardırCanı kaymak isteyen mandayı yanında taşırİnek gibi süt vermeyen öküz gibi kutan sürerMal sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibi?Allı yelek pullu yelek gömlek yok canfes neye gerek?Her damardan kan alınmazZiyan olan koyunun kuyruğu yağlı olurMal sahibi mülk sahibi nerde acep ilk sahibiBalcının var bal tası oduncunun var baltasıÖksüz güler mi meğer yanılaDeve bir akçeye deve bin akçeyeDeve kabe ye gitmekle hacı olmazSu yatağını bulurKedi yavrusunu yerken sıçana benzetirCan çıkmadan umut kesilmezHesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masatAna kızına taht kurmuş baht kuramamışAlemin ağzı torba değil ki büzesinVakitsiz açılan gül çabuk solarDarı unundan baklava incir ağacından oklava olmazFukaranın düşkünü beyaz giyer kış günüDüş uykudan sonra gelirKöpek ekmek veren kapıyı tanırVakitsiz açılan gül erken solarBalık demiş ki etimi yiyen doymasın avımı yapan gülmesinVakitsiz açan gül çabuk solarVakitsiz açan gül erken solarAtın iyisi arkadan gelmezYılan ne kadar eğri gitse deliğine doğru girerAy görmüşün yıldıza minneti yokturAğlar gözden sahte sözden kendini sakınVar evi kerem evi yok evi elem eviMermer iyi taştan iyilik iki baştanParan ucuz olursa sen pahalı olursunMal istersen bedeninden evlat istersen belindenÇıkmayan candan umut kesilmezÇıkmamış candan umut kesilmezAdam adama yük değil can gövdeye mülk değil (adam adama yük olmaz)Ağlama ölü için ağla deli içinSöz uçar yazı kalırArap eli öpmek dudak karartmazKaldın mı oğul eline müdara eyle gelineİmam osurursa cemaat sıçarYağlı dilimin yoksa yağlı dilinde mi yokAtanın (babanın) sanatı oğula mirastırKasap yağı bol bulunca gerisini yağlarYüzü güzel olanın huyu (da) güzel olurZengin kesesini döver züğürt diziniVakitsiz açılan gül tez solarVakitsiz açan gül tez solarAslan kükrerse atın ayağı kösteklenirDavacın kadı olursa yardımcın Allah olsunZengin kesesini züğürt dizini döverAna hakkı Allah hakkıYenilen pehlivan güreşe doymazHekim kim başına gelenİki kaptan bir gemiyi batırırAğaçtan maşa olmazYangını körükleyen saçından tutuşurAtın tepmezi itin kapmazı olmazEşek bile bir düştüğü yere bir daha düşmezBeleş olsunda zift olsunSarmısak içli dışlı soğan yalnız başlıVaktinden evvel açan gül tez solarŞehirliyi ad yıkar köylüyü inatBaskısız tahtayı yel alır yel almazsa sel alırYılanın sevmediği ot deliğinin ağzında biterKaderde ne varsa o olurÖlecek tavşan çomağa karşı gelirBekar gözü kör gözüCanı yanan eşek attan yüğrük olurYokluk buğday yedirir aşlık ipek giydirirBoynuz kulağı geçer (boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer)Şık şık eden nalçadır iş bitiren akçedirYokluk buğday yedirir aşlık çuha giydirirHaneye lazım olan camiye haramdırDost evinde başını bağla düşman evinde tırnağını kesİğne atsan yere düşmez (deyim)Kişi arkadaşından bellidirHelva şirin nefis kafirSevgi geçer yalan olur sonra sokar yılan olurSu bulununca teyemmüm bozulurSıtma ben tuttuğumu kırk yıl sonra tanırım demişTopalla gezen aksamak öğrenirGeçmişe mazi yenmişe kuzu derlerEğretinin canı berk olurDert çekene göredirTaş altında olmasında dağ ardında olsunEkmekle oynayanın ekmeğiyle oynanırTavuk kaza bakmışda kıçını yırtmışÇok söyleyen çok yanılırÇık çık eden nalçadır iş bitiren akçedirDuvarı nem insanı gam yıkarCaminin mumunu yiyen kedinin gözü kör olurAyın on beşi karanlık on beşi aydınlıktırGeç olsunda güç olmasınDilenci bir olsa şekerle beslenirAdam olacak çocuk bokundan belli olurYağmurlu gün tavuk su içmezYanlızlık Allah'a mahsustur (yaraşır)Adam adamdır olmasada pulu eşek eşektir atlastan olsa çuluAğustosta gölge kovan zemheride karnın ovarBaşa gelecek bir şey varsa mutlaka olurAlacağın olsunda alakargada olsunOkka her yerde dört yüz dirhemİt iti ısırmazAç yanından kaçYağmurda düşmanın koyunu dostun atı satılsınAkılsız dostun olacağına akıllı düşmanın olsunBuğday başak verince orak pahaya çıkarAvrat malı kapı mandalı (tokmağı)Herkes kaşık yapar ama sapını yapamazEve konuk gelse uğurda gelirAçın uykusu gelmezAslı neyse nesli odurArının karnındaki bal ile kuyruğundaki zehri birbirine karıştırmayan Allah seninde hakkının başkasıyla karıştırmaz. sabretAkıl veren çok ekmek veren yokKırk yıllık kani olur mu yaniYılan kendi eğriliğine bakmazda devenin boynu eğri. derAzan kurda kızan köpekAkıl veren çok para veren yokDağ ne kadar büyük olsada kervan dağı aşarKedinin boynuna ciğer asılmazTüccar züğürtleyince eski defterleri karıştırırDoğru söyleyenin bir ayağı üzengide gerekKel yanında kabak anılmazBaskıdaki altından askıdaki salkım yeğdirÜşenenin oğlu kızı olmamışGözü tanede olan kuşun ayağı tuzaktan kurtulmazAraba devrildikten sonra yol gösteren çok olurİyiyi amaçlayanlar iyiye kötüyü amaçlayanlar ise kötüye ulaşırlarTüccar züğürtleyince geçmiş defterleri yoklarAzı karar çoğu zararAllah sevdiği kula dert verirAllah fukarayı sevindirmek isterse önce eşeğini yitirtir sonra buldururİşini bilmeyen kasap ne bıçak kor ne masatTeker kırılınca yol gösteren çok olurKavgada yumruk sayılmazGülü seven dikenine katlanırKazan kazana kara demişTeker kırıldıktan sonra yol gösteren çok olurArkalı it kurdu boğarDağ ne kadar yüce olsada yol onun üstünden aşarAcıklı başta akıl olmazİlk avrat çarık sonraki sarıkIsıracak it dişini göstermezArayan belasınıda devasınıda bulurAllah sevdiği kuluna dert verirYolcu yolunda gerekOsurgan (osuruklu) göte arpa ekmeği bahaneAkşamın hayrından sabahın şerri iyidirAlim ile düşüp kalkan alim olurYiğit ekmeğiyle yiğit beslenirAl kaşağıyı gir ahıra yarası olan gocunsunMeyve ağacını taşlarlarAğaç düşsede yakınına yaslanırParanın gittiğine bakma işinin bittiğine bakAğaçtan maşa aptaldan paşa olmazSarımsağı gelin etmişler kırk gün kokusu çıkmamışKimse kimsenin çukurunu doldurmazArmutun (armudun) iyisini ayılar yerMeyve veren ağacı taşlarlarSel gider kum kalır (kişi ettiğini bulur)Gecenin hayrından gündüzün şerri iyidirÖğüt veren çok olur ama ekmek veren olmazAman diyene kılıç kalkmazSoran dağları aşmış sormayan düz yolda şaşmışBüyük başın derdi büyük olurAna hakkı AllahtanrıhakkıErkek arslan dişisinden kuvvet alırEşek kulağı kesilmekle küheylan olmazErgene avrat boşaması kolaydırAdama dayanma ölür ağaca dayanma kururAşık kalemi kör dört yanını duvar sanırYiğit lakabıyla anılırAl gömlek gizlenemezAğır yongayı yel kaldırmazDostuna sıkça giden bir gün ekşi yüz görürÇanakta balın olsun yemen den arı gelirKarpuz kesmekle hararet sönmezYarınki kazdan bugünkü tavuk yeğdirKomşu hakkı AllahtanrıhakkıdırVarsa hünerin var her yerde yerin yoksa hünerin var her yerde üzülTerziye göç. demişler iğnem başımda. demişAkşam ise yat sabah ise gitİt ite buyurur itde kuyruğunaKurdun adı yaman çıkmış tilki vardır baş keserKörler memleketinde şaşılar padişah olurMeyveli ağaca taş atan çok olurAkıllı düşman akılsız dosttan yeğdirEk tohumun hasını çekme yiyecek yasınıAkıllı düşmandan korkma akılsız dosttan korkDoğru sarsılır ama yıkılmazArşın malı kantar ile satılmazErgene karı boşaması kolaydırEv sahibi mülk sahibi hani nerede bunun ilk sahibiİnsanın vatanı doğduğu yer değil doyduğu yerdirDemir nemden insan gamdan çürürAç koyma hırsız edersin çok söyleme arsız edersinÇoğu zarar azı kararZararın neresinden dönülse (dönersen dönsen) kardırZüğürtleyen bezirgan eski defterleri yoklarAç bırakma hırsız edersin çok söyleme arsız edersinİmam evinden aş ölü gözünden yaş çıkmazEl beğenmezse yer beğensinHanım kırarsa kaza halayık kırarsa cezaSanat altın bileziktirBir fit bin büyü yerini tutarBaşa yazılan gelirOynayacak adam kağnı gıcırtısındada oynarTilkinin dönüp geleceği yer kürkçü dükkanıdırYüksek dağın başı dumanlı olurŞeyh uçmaz müridi uçururAç koyma hırsız edersin çok söyleme yüzsüz edersinEr olan ekmeğini taştan çıkarırÇingeneye beylik vermişler önce babasını asmışZararın neresinden dönersen kardırDeve büyüktür amma beşini bir eşek yederCambaz ipte balık dipte gerekKötü söyleme eşine ağu katar aşınaBalık baştan avlanırHazıra dağ ( lar) dayanmazTilki erişemediği üzüme hevengim olsun. demişAbdalın yağı çok olursa gah borusuna çalar gah gerisineKişiyi vezir edende karısı rezil edendeDün öleni dün gömerlerDeveyi yük değil zelber yıkarAç bırakma hırsız edersin çok söyleme yüzsüz edersinAğır kazan geç kaynarZürefanın düşkünü beyaz giyer kış günüHırsıza kilit olmazAç karın katık istemez uyku yastık istemezAğacın kurdu içinde olurMescide gerek olan meyhaneye haramdırKasavetsiz ağız anahtarsız açılırTekerlek kırıldıktan sonra yol gösteren çok olurUmut fakirin ekmeğidirEkinci yağmur ister yolcu kurakKervan yolda düzelirAl kaşağıyı gir ahıra yağırı olan gocunsunAl kaşağıyı gir ahıra yağırı olan gocunurGecenin hayrından gündüzün şerri yeğdirMal bulunur can bulunmazHoroz ölür gözü çöplükte kalırAlçak uçan yüce konar yüce uçan alçak konarDağ yürümezse abdal yürürKul sıkılmayınca hızır yetişmezSevilmedik ot insanın başucunda biterVarsa pulun herkes kulun yoksa pulun dardır yolunYel kayadan ne koparır (aparır)Bükemediğin eli öpSağ olsunda dağ ardında bulunsunHacı hacı olmaz gitmekle Mekke ye dede dede olmaz gitmekle tekkeyeAç ölmez gözü kararır susuz ölmez benzi sararırBaşın önüne eğilmeden işini hallet ki yiğitlik sende kalsınUcuz alan pahalı alır (pahalı alan aldanmaz)Almadan vermek Allah'a mahsusturAkıllı köprüyü arayana dek deli suyu geçerAkıl kişiye sermayedirDemir tavında dövülürÇok incelme koparsınNe dilersen eşine o gelir başınaBalık baştan kokarAbdal tekkede hacı Mekke'de bulunurAnalı kuzu kınalı kuzuAklın yolu birdirÖksüz neden güler? yanılırda gülerÜrümesini (ürmesini) bilmeyen köpek (it) sürüye kurt getirirHorozu çok olan köyün sabahı geç olurYırtıcı kuşun ömrü az olurDeliye taş atma başını yararAkıllı köprü arayıncaya kadar deli suyu geçerGönül verme evliye eve gider unuturDüşen ağaca balta vuran çok olurDünyayı umutla yemişlerAkıllı gün sayana kadar deli oğlunu evermişDertsiz baş (kul) olmazAyağın sığmayacağı yere baş sokulmazRüşvet kapıdan girince iman bacadan çıkarRüşvet kapıdan girince iman pencereden çıkarSevip dostuna boşanıp kocana varmaHocanın söylediğini dinle arkasından gitmeÇengi ölüsü çalgı ile kalkarGemisini kurtaran kaptandırAlacakla verecek (borç) ödenmezKarnı tok it gölgede yatarFırsat eldeyken sürün devranıHocanın okuduğunu dinle gittiği yola gitmeİki at bir kazığa bağlanmazHocanın dediğini yap arkasından gitmeİşkilli büzük dingilderAltın eşik gümüş eşiğe muhtaçtırİmamın söylediğini dinle arkasından gitmeİmamın dediğini yap arkasından gitmeRüşvet kapıdan girince insaf pencereden çıkarŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçadırYarım doktor candan eder yarım imam dinden ederBir ağaçta gülde biter diken deKimine hay hay kimine vay vayBalın olsun tek sinek Bağdat'tan gelirŞaraptan bozma sirke keskin olurİmamın söylediğini dinle yaptığını yapmaGafile kelam nafile kelamAkıllı gün sayarken deli oğlunu evermişVar ne bilsin yok halindenHocanın söylediğini dinle yaptığını yapmaİmamın dediğini yap yaptığını yapmaAkıllı köprüyü buluncaya kadar deli suyu geçerSabırla koruk helva dut yağrağı atlas olurAkıllı düşünene kadar deli oğlunu evermiş torunu olmuşTokmağı baş kazık yerBeylik çeşmeden su içmeAç ile eceli gelen söyleşirKara haber tez duyulurSöz dediğin yaş deridir nereye çekersen oraya giderİki deliye bir uslu koymuşlarKötü komşu insanı hacet sahibi ederGönülden gönüle (kalpten kalbe) yol vardır (kalp kalbe karşıdır)Yarım hoca dinden yarım hekim candan ederAkıllı köprüyü arayıncaya kadar deli suyu geçerYiğit arkasından vurulmazSütsüz koyun meleğen olurDüşmanın karınca isede hor bakmaBugün bana ise yarın sanaHer akla geleni işleme her ağacı taşlamaKalendere kış geliyor demişler titremeye hazırım diye cevap vermişKız evi naz eviEşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmazDut kurusu ile yar sevilmezYiğit yiğide at bağışlarSabrın sonu selamettirEşkıyanın düşkünü beyaz giyer kış günüOynaşına inanan avrat ersiz kalırSermayen bir yumurta ise taşa çalAkraba idik akrep olduk biz bize ayrı düştük bakmaz olduk yüz yüzeSadık dost akrabadan yeğdirAl kaşağıyı gir ahıra yarası (yağırı) olan gocunsun (gocunur)Fazla mal göz çıkarmazÇobansız koyunu kurt kaparYerine düşmeyen gelin yerine yerine boyuna düşmeyen esvap sürüne sürüne eskirÖlü aşı neylesin türbe taşı neylesinKanaat tükenmez hazinedirParalı adamdan dağlar bile korkarBir kararda bir AllahAy bozmaz süt kokmaz. kokarsa ayran kokar çünkü aslı süttürPara insana dil elbise insana yol öğretirAllah dağına göre kar verir (verir kışı)Ya bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeliUyuyan fitneyi uyandırmaNerde birlik orda dirlikDilin kemiği yokAğanın gözü yiğidin sözüAşı pişiren yağ olur gelinin yüzü ağ olurBeş kuruşun varsa beş yere düğümleAllah verince kimin oğlu kimin kızı demezİsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzü karaArı kahrını çekmeyen balın kadrini ne bilirKitapsız büyüyen çocuk susuz büyüyen ağaca benzerSöz ola kese savaşı söz ola kestiren başıAt bulunur meydan bulunmaz meydan bulunur at bulunmazKanaatta izzet tamahda zillet vardırKörle yatan şaşı kalkarHaddini bilmeyene haddini bildirmek yetime don göynek giydirmek gibidirDemir nemden insan gamdan çürür (duvarı nem insanı gam yıkar)Eski düşman dost olmaz (olsada dürüst olmaz)İsteyenin bir yüzü kara vermeyenin iki yüzüBağlı koyun yerinde otlarAbdestsiz sofuya namaz dayanmazGeniş gününde dar gezen dar gününde geniş gezerSaksağan danayı babası hayrına bitlemezYatan aslandan gezen tilki yeğdirÇürük tahta çivi tutmazGön yufka yerinden delinirŞeytan kişiyi kandırır ama suyunu ısıtmazZor kapıdan girerse şeriat bacadan çıkarSakınılan göze çöp batarİsteyen bir cingen vermeyen iki cingenArpa verilmeyen at kamçı zoruyla yürümezKadı ekmeğini karınca yemezKitapsız büyüyen çocuk susuz yetişen ağaca benzerBana dokunmayan yılan bin yaşasınBabasından mal kalan merteği içinden bitmiş sanırHatasız kul olmazTatlı tatlı yemenin acı acı geğirmesi olurTarlayı taşlı yerden kızı kardaşlı yerdenKırk hırsız bir çıplağı soyamamışYalancının şahidi şıracı olurÖksüze acıyan çok ama ekmek veren yokKurtla koyun kılıçla oyun olmazBir söz bin büyüye bedeldirAv avlayanın kemer bağlayanınHorozu çok olan köyde sabah geç olurBana dokunmayan yılan bin yıl yaşasınDost ağlatır düşman güldürürYaralı tavşana sıkı atılmazAta malı mal olmaz kendin kazanmak gerekİtle yatan bitle kalkarHer inişin bir yokuşu vardırAsil ile taş taşı bedasıl ile yeme aşıDüğün olur iki kişiye kaygısı düşer deli komşuyaMalın iyisi boğazdan geçerAza kanaat etmeyen çoğu hiç bulamazAşık daima bey oturmazOğlan evlenince beğ oldum sanırÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakAkılları pazara çıkarmışlar herkes yine kendi aklını almışKalıp kıyafetle adam adam olmazAltın leğenin kan kusana ne faydası var?Akşamın hayrından sabahın şerri yeğdirBir avuç altının olacağına bir avuç toprağın olsunTek kanatla kuş uçmazBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyimBeni sokmayan yılan bin yıl yaşasınBugünkü tavuk yarınki kazdan iyidirİbadette gizli kabahatteBeni ısırmayan yılan bin yıl yaşasınAkıllı hırsız şaşkın ev sahibini bastırırBir ağızdan çıkar bin ağıza yayılırBaşa yazılan gelir ebleh tasadan ölürÖksüzün karnına vurmuşlar vay arkam! demişAdam öküz derdinde gelin sakız derdindeBela geliyorum demezOğlan doğuran övünsün kız doğuran dövünsünOduncunun gözü omçada dilencinin gözü çömçedeAtlıya saat olmazAt binenin (iş bilenin) kılıç kuşananınEt tırnaktan ayrılmazDilim seni dilim dilim dileyim başıma geleni senden bileyimKorkunun ecele faydası yokturPara ile imanın kimde olduğu belli bilinmezZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirDeve boynuz ararken kulaktan olmuşÖfke baldan tatlıdırKan kus kızılcık şerbeti içtim. deDerdini söylemeyen derman bulamazAça dokuz yorgan örtmüşler yine uyuyamamışFakir hırsızlığa çıkınca ay akşamdan doğarAna gibi yar Bağdat gibi diyar olmazAnan güzel idi hani yeri baban zengin idi hani eviNikahta keramet vardırSür git dememişler gör geç demişlerYerinden oynayan yetmiş kazaya uğrar en küçüğü ölümKadın kocasını isterse vezir isterse rezil ederMalın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınAbdestsiz sofuya namaz mı dayanır?Para ile imanın kimde olduğu belli olmazFukaranın (fakirin) şaşkını beyaz giyer kış günüAl kaşağıyı gir ahıra yarası olan gocunurCennetde bu dünyada cehennem deSorma kişinin aslını sohbetinden bellidirSarımsak içli dışlı soğan yalnız başlıSüt taşınca kepçeye baha olmazİti an taşı eline alRüşvet kapıdan girince insaf bacadan çıkarBaş olan boş olmazAraba devrilince yol gösteren çok olurArpa eken darı biçmezİman ile paranın kimde olduğu belli olmazHile ile iş gören mihnet ile can verirAğrımayan başın sargıya ihtiyacı yokturEceli gelen fare kedi taşağı kaşırSu testisi su yolunda kırılırEşeği düğüne çağırmışlar ya odun eksik ya su demişAçın kursağına çörek dayanmazParan varsa cümle alem kulun paran yoksa tımarhane yolunAdam adama yük değil can gövdeye mülk değilSatılık ziftin olsun selanik ten kel gelirAç kurt aslana saldırırGörenedir görene köre nedir köre ne?Dokuz at bir kazığa bağlanmazBuğday ekmeğin yoksa buğday dilinde mi yok?Akan su yosun tutmazİmanla paranın kimde olduğu belli olmazBal olan yerde sinekde olurAlçak eşek binmeye kolay öksüz çocuk dövmeye kolaySarhoştan deli bile korkarŞeytan adamı kandırır ama suyunu ısıtıvermezOğlan doğur kız doğur hamurunu sen yoğurAlacakla verecek ödenmezNerde hareket orda bereketBir senden büyüğün birde senden küçüğün sözünü dinleAçın imanı olmazAğlarsa anam ağlar gerisi yalan ağlarDağda bağın var yüreğinde dağın varBir baba dokuz evladı besler dokuz evlat bir babayı beslemezBaca eğride olsa duman doğru çıkarAl malın iyisini çekme (sonra) kaygısınıZırva tevil götürmezAşını eşini işini bilHaramın temeli olmaz (haramdan şifa olmaz)Vardı bağım malım gelirdi kardeşlerim tükendi yağım balım gelmiyor kardeşlerimAstar bol olmayınca yüze gelmezMeyve veren ağaç taşlanırNe karanlıkta yat ne kara düş görNe verirsen elinle o gelir seninleAcıkan ne olsa yer acıyan ne olsa söylerZüğürtlük zadeliği bozarAhmak gelin yengeyi halayığı sanırAta eyer gerek eyere er gerekKısmetsiz köpek sabaha karşı uyuyakalırOn beşindeki kız ya erde gerek ya yerdeTerziye dinlen. demişler ayağa kalkmışYakın (hayırlı) dost (komşu) hayırsız akrabadan (hısımdan) yeğdir (iyidir)Dağ ne kadar yüce olsa yol (onun) üstünden aşarDevenin derisi eşeğe yük olurBinicinin sağı solu olmazGarip itin kuyruğu bacağı arasında gerekAt binenin kılıç kuşananınAttan indi eşeğe bindiMisafir umduğunu değil bulduğunu yerAllah kulundan geçmezAkar su pislik tutmazAçılan solar ağlayan gülerAltın eli bıçak kesmezSu bulununca (görülünce) teyemmüm bozulurGözden ırak olan gönüldende ırak olurİşin yoksa şahit ol paran çoksa kefil olTavşan dağa küsmüş dağın haberi olmamışAhlatın iyisini ayılar yerKabahat ölende mi öldürende mi?Adamın kötüsü olmaz meğer züğürt olaAç aman bilmez çocuk zaman bilmezAltın yere düşmekle pul olmazÇok bilen çok yanılırBir söyle iki dinleEğilen baş kesilmezAçık yaraya tuz ekilmezBaba mirası yanan mum gibidirİnsan beşer kuldur şaşarHak yerde kalmazZenginin ayakucunda uyuyacağına fakirin başucunda uyuBir günlük beylik beyliktirEl sözüne bakan karısını tez boşarAyırıcı gelmiş seçici gelmiş. orta yere sıçıcı gelmişYaş yetmiş iş bitmişHarama el uzatılmazHer horoz kendi çöplüğünde öterİnsan yedisinde ne ise yetmişindede odurAkıllı köprü arayıncaya dek deli suyu geçerAz yiyen az uyur çok yiyen güç uyurMühür kimde ise süleyman odurYeğniyi yel alır ağır yerinde kalırAkşamın hayrından sabahın şerri yeğdir (iyidir)Hekimden sorma çekenden sorKenarın dilberi nazikde olsa nazenin olmazYiğidin yiğide ekmeği ödünç kötüye sadakaRağbet güzel ile zenginedirAğaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demişAş tuz ile tuz oran ileKaçan balık büyük olurBülbülü altın kafese koymuşlar illede vatanım demişDeveden büyük fil varİnsanoğlu çiğ süt emmişSevenin kuluyum sevmeyenin sultanıDertsiz baş terkide gerekKurtla ortak olan tilkinin hissesi ya tırnaktır ya bağırsakSiyah inekten beyaz süt sağılırÇocuk düşe kalka büyürBir göz ağlarken öbür göz gülmezPişmiş aşa su katan işi bozan kişiyi tanımlarBayramda borç ödeyene ramazan kısa gelirKörün istediği iki göz biri ela biri bozKırlangıcın zararını biberciden sorAğaran baş ağlayan göz gizlenmezAl elmaya taş atan çok olurYağına kıymayan çöreğini yavan (yoz kuru) yerDert ağlatır aşk söyletirHocanın dediğini yap yaptığını yapmaYenecek aş buğundan belli olurAraba devrilince (teker kırılınca) yol gösteren çok olurSinek küçüktür ama mide bulandırırGülme komşuna gelir başınaKurt kocayınca köpeğin maskarası olurAğır ol batman gelesinBorç iyi güne kalmazGönlün sevdiği ya kürklü olur ya kepenekliAba vakti yaba yaba vakti abaBekara karı boşamak kolay gelirBüyük balık küçük balığı yutarHocanın (imamın) dediğini yap (söylediğini dinle) arkasından gitme (yaptığını yapma)Geciken adalet adalet değildirAttığın taş ürküttüğün kuşa değmezYılın eksiğini nisan getirir nisanın eksiğini yıl getirmezAsil azmaz bal kokmaz kokarsa yağ kokar onunda aslı ayrandırAkça akıl öğretir don yürüyüşAkraba gelmeye gelmeye düşman oldu düşman gele gele akraba olduSarı altının olacağına sarı samanın olsunFısıltı ev yıkarBaba kırk oğul beslemiş kırk oğul bir babayı beslememişAkraba gelmeye gelmeye yad olur yad gele gele akrabaSöyleyene bakma söyletene bakÇıkmadık canda umut vardırBir selam bin hatır yaparYengece niçin yan yan gidersin? demişler serde kabadayılık var. demişSade pirinç zerde olmaz bal gerektir kazana baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaBir elinin verdiğini öbür elin görmesinAtanın sanatı oğula mirastırGön yufka yerinden delinir (ip inceldiği yerden kopar)Güvenme dostuna saman doldurur postunaAkılsız başın cezasını ayaklar çekerDil dile değmeden dil öğrenilmezDevletin malı deniz yemeyen domuzŞer işi uzat hayra dönsün hayır işi uzatma şerre dönmesinCin tutana bir muska yeterGörünen köy kılavuz istemezEl elden üstündürBıçak kınını kesmezKurt dumanlı havayı severMisafir kısmeti ile gelirCan boğazdan gelirAltın eşik gümüş eşiğe muhtaç olurBaba eder oğul öderAlmadan vermek Allah'a mahsus (yaraşır)Gevşek tükürüğün sakala zararı vardırYabancı koyun kenara yatarMeyveli ağacı taşlarlarKendi düşen ağlamazDeli dostun olacağına akıllı düşmanın olsunAllah kardeşi kardeş yaratmış kesesini ayrı yaratmışGüvenme varlığa düşersin darlığaCanı yanan eşek attan yürük olurAşk ağlatır dert söyletirAtım tepmez itim kapmaz demeSahipsiz kapı anahtarsız açılırAyağını sıcak tut başını serin gönlünü ferah tut düşünme derinTuz ekmek hakkını bilmeyen kör olurAşığın gözü kördürZor oyunu bozarAşk olmayınca meşk olmazBaş başa bağlı başda şeriataAç domuz darıdan çıkmazAkacak kan damarda durmazGarip kuşun yuvasını Allah yaparAhmağa yüz abdala söz vermeye gelmezİyiliğe iyilik olsaydı koca öküze bıçak olmazdıAkıl verme para verMum dibine ışık vermezArkadaş dediğinin gölgesinde suç işlenirBir musibet bin nasihatten iyidirDomuz derisi post olmaz eski düşman dost olmazBorçtan korkan kapısını büyük açmazSanatına güvenenin para ayağına gelirDoğru olanı dokuz köyden kovarlarGönül bir sırça saraydır kırılırsa yapılmazDoğru konuşanı dokuz köyden kovarlarYük altında eşek anırmazTarlanın iyisi suya yakın daha iyisi eve yakınİyilik eden iyilik bulurEskisi olmayanın yenisi olmazGüzele kırk günde doyulur iyi huyluya kırk yılda doyulmazAzan mevlasınıda bulur belasını daYavaş atın çiftesi pek olurDoğruyu söyleyeni dokuz köyden kovarlarDikensiz gül olmazŞu dünyanın bin bir türlü hali varElçiye zeval olmazAç kurt yavrusunu yerSöyleyenden dinleyen arif gerekAtılan ok geri dönmezFarz sünneti bastırırDost ile ye iç alışveriş etmeDeli kıza cilve yap demişler oda gitmiş osurmuşDilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemişGüneş giren eve doktor (hekim) girmezKanaat gibi devlet olmazMalını yemesini bilmeyen zengin her gün züğürttürZüğürt bezirgan eski defterleri karıştırırBöyle gelmiş böyle giderAtlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmazAdam olana bir söz yeterAğır basar yeğni kalkarAt ölür nalı kalır yiğit ölür namı kalırBin dost az bir düşman çokAç ne yemez tok ne demezİki kişi konuşurken üçüncüye bok yemek düşerYarına kalan davadan korkmaSarhoşlar ve çocuklar doğruları söylerlerBaş kes yaş kesmeOğlan babadan öğrenir meclis gezmeyi kız anadan öğrenir sofra yazmayıTarlayı düz al kadını kız alBirlikten kuvvet doğarÇirkefe taş atma üstüne sıçrarTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırAkıl kişiye (adama) sermayedirHak gelince batıl giderYerin kulağı varBorcun yoksa kefil ol işin yoksa şahit olAdam adamdır olmasada pulu eşek eşektir olmasada çuluHer şey incelikten insan kabalıktan kırılırEl elin eşeğini türkü çağırarak ararAlma soysuzun kızını sürer anası(nın) iziniAt avrat ömrü uzatırÇok söyleme arsız olur aç koyma hırsız olur (aç bırakma hırsız olur çok söyleme arsız olur)Denize düşen yılana sarılırPara ile imanın kimde olduğu belli olmaz (bilinmez)Huylu huyundan vazgeçmezMisafirin umduğu ev sahibine iki öğün olurAz sabırda çok keramet vardırAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdırAkıl için tarik birdirSoran yanılmamışAman diyene kılıç çekilmezAbdal abdala çatmayınca kasnak boyuna geçmezCennetin kapısını cömertler açarAllah gümüş kapıyı kaparsa altın kapıyı açarNe verirsen elinle o gider seninleŞeriatın kestiği parmak acımazBir sürçen atın başı kesilmezCahilin dostluğundan alimin düşmanlığı yeğdirTürkün aklı sonradan gelirZurnada peşrev olmaz (ne çıkarsa bahtına)Varsa hünerin var her yerde yerin yoksa hünerin var her yerde yerinGöz mideden büyüktürSağ elinin verdiğini sol elin görmesinAltın ateşte insan mihnette belli olurOsmanlı nın ayağı üzengide gerekÇok söyleme arsız edersin aç bırakma hırsız edersinAkıl yaşta değil baştadırMahkeme kadıya mülk değilSevda geçer yalan olur sonra sokar yılan olurSarışının adı var esmerin tadı varBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Alçak yer yiğidi hor gösterirÖlürse yer beğensin kalırsa el beğensinAkan su yosun (pislik) tutmazİti an çomağı hazırlaDeveyi yardan uçuran bir tutam otturVur dedik öldürdüKomşu komşunun külüne muhtaçtırAsil azmaz bal kokmazSabreden derviş muradına ermişUlu sözü dinlemeyen uluyakalırAğılda oğlak doğsa ovada otu biterCan çıkmayınca huy çıkmazBez alırsan musul dan kız alırsan asildenBir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardırZengin adam elindeki kendine yeten adamdırUcuzdur vardır illeti pahalıdır vardır hikmetiİt ürür kervan yürürİş olacağına varırÇiftçiye yağmur yolcuya kurak cümlenin muradını verecek hakkAllah ın bildiği kuldan saklanmazAğlama ölü için ağla diri içinYe kürküm yeOlan dört bağlar olmayan dert bağlarDilenciye borçlu olma ya düğünde ister ya bayramdaVar varlatır yok söyletirVar evi kerem evi yok evi verem eviÜveye etme özünde bulursun geline etme kızında bulursunBaba malı tez tükenir evlat gerek kazanaHer yerde okka dört yüz dirhemAlışmış kudurmuştan beterdirDoğru söyleyeni dokuz köyden kovarlarAçın karnı doyar gözü doymazİyilik et kele övünsün eleAsılmış adamın evinde ipten söz edilmezÇanakta balın olsun arı Bağdat'tan gelirAtın ölümü arpadan olsunIrmak kenarına çeşme yapılmazÇivi çiviyi sökerGüvenme dayına ekmek al yanınaKul sıkışmayınca hızır yetişmezYeğniği yel alır ağır yerinde kalırIrmaktan geçerken at değiştirilmezİbadetde gizli kabahatdeDanışan dağı aşmış danışmayan ( ın) yolu şaşmışBir adamın adı çıkacağına canı çıksınBesle kargayı oysun gözünüDavulun sesi uzaktan hoş gelirFaydasız baş mezara yaraşırBaba (babası) oğluna bir bağ bağışlamış (vermiş) oğul (oğlu) babasına bir salkım üzüm vermemiş (üzümü çok görmüş)Acıkmış kudurmuştan beterdirBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa düşmeyinceÜzüm üzüme baka baka kararırAbdal abdalın ne onduğunu ister nede bulduğunuYalancının mumu yatsıya kadar yanarBülbülü altın kafese koymuşlar ah vatanım demişGemisini kurtaran kaptanÇalıda gül bitmez cahile söz yetmezUstanın çekici bin altınKimse bilmez kim kazana kim yiyeKörler sağırlar birbirini ağırlarBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa ermeyinceBir baba dokuz oğlu besler dokuz oğul bir babayı beslemezAcemi katır kapı önünde yük indirirEv alma komşu alDeliye hergün bayramSöz var iş bitirir söz var baş yitirirYağ yiyen köpek tüyünden belli olurAkıl para ile satılmazAbada bir dibada bir giyene güzelde bir çirkinde bir seveneYüz verme arsız olur az verme hırsız olurSu uyur düşman uyumazAbada bir dibada giyene güzelde bir çirkinde seveneDost kara günde belli olurYuvayı yapan dişi kuşturOlacakla öleceğe çare bulunmazYavaş (yumuşak) huylu atın çiftesi pek (yavuz) olurAbdalın dostluğu köy görünceye kadarYaz yalan kış gerçekYaş kesen baş keserAkıllı düşman akılsız dosttan hayırlıdır (deli dostun olacağına akıllı düşmanın olsun)Eden bulur inleyen ölürHer işte bir hayır vardırYazın başı pişenin kışın aşı pişerÇocuğun yediği helal giydiği haramBir başa bir göz yeterEceli gelen köpek cami duvarına işerNe oldum dememeli ne olacağım demeliZenginlikle sıcaktan zarar gelmezNamaza meyli olmayanın kulağı ezanda olmazAslını inkar edenin nesli gevşek olurBal bal demekle ağız tatlanmazErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaKimi köprü bulamaz geçmeye kimi su bulamaz içmeyeBal tutan parmağını yalarArmut piş ağzıma düşAz veren candan çok veren maldanÇıkmadık candan umut kesilmezAdamın bahtı kızına çeyiz olurmuşYarım hekim candan eder yarım hoca dinden ederAç doymam tok acıkmam sanırDolu küpün sesi çıkmazAnlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna azAt ölür meydan kalır yiğit ölür şan kalırCömert derler maldan ederler yiğit derler candan ederlerAz kazanan çok kazanır çok kazanan hiç kazanırAcıyan uyumuş acıkan uyumamışVakitsiz öten horozun başını keserlerAt yiğidin yoldaşıdırDoğru bilinmeyince eğri bilinmezAç ayı oynamazAçtırma kutuyu söyletme kötüyüAyağını yorganına göre uzatYarım elma gönül (hatır) almaAcı patlıcanı kırağı çalmazAcıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırHayırlı komşu hayırsız akrabadan iyidirAbdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırYazın gölge hoş kışın çuval boşNe ekersen onu biçersinAbanın kadri yağmurda bilinir