Veya ile ilgili atasözleri Atasözü Arama Rüzgar esmeyince yaprak kımıldamazTaşa tohum ekilmezBir evde düzen varsa düzen olmaz o evdeGeç geçendenBakan göze yasak olmazKöpeksiz sürüye (köye) kurt girer (iner)Yuvayı yapan dişi kuştur veya yuvayı dişi kuş yaparSana vereyim bir öğüt ununu elinle öğütBiz bize benzerizAk göt (don bacak) kara göt (don bacak) kara geçit başında (hamamda) belli olurKimin tavuğuna kış demişiz?Beş tavuğa bir horoz yeterAman dayı ölüyorum valla yeğen sen bilirsinDestursuz bağa girenin yediği sopayı mevla bilirDevletlinin karnı gen gerekRüzgar esmeyince yaprak kıpırdamaz (dal oynamaz)Destursuz bağa gireni sopa ile kovarlarBeş parmak (parmağın) bir (biri) olmazBin ölç bir biçDereyi (çayı ırmağı) geçerken at değiştirilmezİt aş yediği kapıyı beklerÇeşmeden testi her gün dolu gelmezDevletlinin karnı geniş gerekArayan mevlasınıda bulur mevlasınıdaKatranı kaynatsan olur mu şeker?Esirgenen (sakınan) göze çöp batarNeler gelmez felekten develer geçer elektenAnlamadan atılmaSen zot ben zot ineğe kim verecek ot? veya sen ağa ben ağa bu ineği kim sağaİt yemek yediği kapıyı beklerSayılı günler tez geçerPara peşin kırmızı meşinDipsiz kile boş ambarÖlüm yaşa başa bakmazBu abdestle daha çok namaz kılınırGiden kağnının gölgesinde oturulmazEyerede gelir semere deAçtı ağzını yumdu gözünüAllah verince kimin oğlu kimin demezAlçak at binmeye kolay öksüz çocuk dövmeye kolayKediyi çok sıkıştırırsan üstüne atılırLafla karın doymazÖlümün yüzü soğukturBaşsız evin köpeği çok havlarKapıdan kovsan pencereden düşerHangi taşı kaldırsan altından o çıkarDeli kız evde kalmazHangi taşı kaldırsan altından çıkarBaht olmayınca başta ne kuruda biter ne yaştaGözsüzden gözlü dilsizden dilli deliden deli deliden deliAğaçtan maşa abdaldan paşa olmazBir karıyla bir koca dırdır eder her geceÖksüz oğlan göbeğini kendisi keserKar susuzluk gidermezİt yal yediği kapıyı beklerDağda ayı dolaşır boku bize bulaşırYa değnek yememiş ya sayı bilmiyorDilenci küsmüş kısmetini kesmişDeve hörgücünü görse çatlarÖküz öldü ortaklık bozuldu (bitti)Küstüğün dağın odununu kesmeGüzele göz ağrısıda yakışırNe şiş yansın nede kebapUfak atda civcivler yesinKarganı yavrusu şahin olmazTaş atmakla deniz bulanmazDibi görünmedik göle girilmezAyıpsız yar arayan (dost isteyen) yarsız (dostsuz) kalırKöpeksiz köy bulmuşda çomaksız (değneksiz) geziyorAyıya kovan ısmarlanmazDeve tepmesi yumuşaktır ama can alırKötü haber tez duyulurDibi görünmedik sudan geçilmezRüzgar esmeyince yaprak oynamazAçık kaba it değerBir para için yıldıza kement atarEv sahibi mülk sahibi hani bunun ilk sahibiDibi görünmedik göle batılmazRüzgar esmeyince dal kımıldamazKörler sofrasında ışıkla kaşık aranmazFırsat her zaman ele geçmezKestane kabuğundan çıkmışda kabuğunu beğenmemişBoyacı küpü değil ki daldırıp çıkarasınKurda komşu giden köpeğini yanında götürürGörünen dağın ırağı olmazGörünen köyün uzağı olmazEl ile ellenmeyen elli yıl dururVermeyince mabut ne yapsın mahmut?Baba borcu evlada düşerEskiye itibar olsa olsa bit pazarına nur yağardıÖcün iyisi bağışlamaktırEl ile alınmayan elli yıl dururAza demişler nereyeDerviş dervişi tekkede bulurEcelin çengelinde zenginde bir fakir deKarpuz kesmekle yürek soğumazAmasya nın bardağı biri olmazsa biri dahaTakke düştü kel göründüEskiye rağbet olsa bit pazarına nur yağardıAçık kaba it siyerAkşamın hayrından sabahın şerri iyidir (yeğdir)Elinle ver ayağınla araEskiye rağbet olsaydı bit pazarına nur yağardıHatır için çiğ tavukda yenirDevenin yemediği ot başına zararEskiye itibar olsa olsaydı bit pazarına nur yağardıSahipsiz eşeği kim olsa döverVar akar yok bakarGün doğmadan kimliği söylenmezİş anlatıncaya kadar baş elden giderDibini görmediğin suya girmeTevekküllünün gemisi batmazİt ite buyurur itde kuyruğuna buyururmuşGelin halı getirir serer kendi otururDavetsiz misafir mindersiz otururBahtsızın bağına yağmur ya taş yağar ya doluDibi görünmeyen suya dalmaDavetsiz giden döşeksiz otururHesabı pak olanın yüzü ak olurTevekkülün gemisi batmazVermeyince (vermemiş) mabut neylesin sultan mahmutUcuz etin yahnisi yenmezAteş ile barut bir arada olmazKartala bir ok değmiş oda kendi teleğindenEşeğini dövemeyen semerini döverAteş ile barut bir arada durmazKar yağdığı gün tozarAt biniciye göre tepinirAteş ile barut bir yerde olmazAteş ile barut bir yerde durmazAt binicisine göre tepinirAteşle barut bir arada olmazDevenin yemediği ot başını ağrıtırAhmağa yüz abdala söz vermeğe gelmezAdam eşeğinden kadın döşeğinden belli olurEşeğine gücü yetmeyen semerini döverCömert eli kimse kesmezBaskıdaki altından askıdaki salkım iyidirAt sahibine göre tepinirAt koşar ikbal geçerİnek ağzından sağılırAteşle barut bir arada durmazBarutla ateş bir yerde olmazMerhametten (iyilikten) maraz doğarAt binicisine göre kişnerAt biniciye göre kişnerKurtla görüşürsen köpeğini yanından ayırmaAt sahibine göre kişnerAteşle barut bir yerde olmazBaba erik yer oğlunun dişi kamaşırSessiz atın çiftesi pek olurAteş ile barut yan yana durmazAteş ile barut yan yana olmazEşeği dövemeyen semerinden alır öcünüAt ağasına göre tepinirAçın halini tok bilmez hastanın halini sağ bilmezKarıncazevali gelince kanatlanırAnca beraber kanca beraberAltının değerini sarraf bilirAltın tasın kan kusana faydası olmazÇürük tahta çivi (mıh) tutmazBabası koruk yer oğlunun dişi kamaşırUcuz etin yahnisi yavan olurÖlüm ölümde hırlamaya ne borcum var?Ateşle barut yan yana durmazAteşle barut yan yana olmazYılan bile doğrulmayınca deliğe girmezAt ağasına göre kişnerKar susuzluk kandırmazİmam ölüyü deli deliyi severEli dar olanın dili kısa olurDağ başına kış gelir insan başına iş gelirBabası ölen bey anası ölen kadın olurKan kusana altın leğenin ne faydası varAğası yiğit olanın uşağı sarhoş gezerAçın koynunda ekmek eğleşmezMağrur olma padişahım senden büyük Allah varİki testi çarpışınca biri kılırsa biride çatlarGözü yumulunca kadri bilinirBuyuran ağız yorulmamışBaba ekşi elma yer oğlunun dişi kamaşırAçın karnında ekmek eğleşmezAy görmüşün yıldıza itibarı yokturÇiğ yemedim ki karnım ağrısınGelin altın kürsü getirmiş çıkmış kendisi oturmuşCanımı sokakta bulmadımZemheride kar yağmasından kan yağması iyidirGöz var mantık varİmam osurunca cemaat sıçarAt sahibine (biniciye) göre eşer (kişner)Gelin altın taht getirmiş çıkmış üstüne oturmuşGöz var yakın varGüzeli herkes severİyilik iki baştanHer şeyin başı sağlıkİplik pazarında fatmacığa kim?Alışmış kursak bulamacını isterBeleş peynir fare kapanında bulunurGelin altın kürsü getirmiş çıkmış üstüne oturmuşİyilik (muhabbet) iki baştanArslanın adı çıkmış çakallar baş keserSen ağa ben ağa koyunları kim sağaİt yal (yemek aş) yediği kapıyı beklerKöyden köye it ürümezTabak mısın it bokuna muhtaçsınAslanın adı çıkmış çakallar baş keserBostan gök iken pazarlığa oturulmazSürüden ayrılanı (ayrılan kuzuyu koyunu) kurt kapar (yer)Yumurtada kıl bitmezDeveye inişi mi seversin yokuşu mu? demişler düz yere mi girdi?Kurban kemiğiyle köpek tavlanmazSüküt ikrardan gelir (sayılır)Bostan yeşil iken pazarlığa oturulmazElden (yabancıdan) vefa zehirden şifa olur mu?Kız kucakta çeyiz bucaktaÖlmüşde ağlayanı yokKartala bir ok konmuş birde görmüş ki yeleği kendi kanadındanParaya nereye gidiyorsun demişler çoğun olduğu yere demişAynaya bakda kendini görİki kişi konuşurken üçüncüsüne bok yemek düşerÖksüz çocuk göbeğini kendisi keserBostan yeşil iken pazarlık yapılmazNe şiş yansın ne kebapHer insanın bir kusuru vardırEmanet eşeğin (hayvan) kuskunu yokuşta toplarYalnız yiyen sofrayı kendi kaldırırYalnız yiyen sofrasını kendi kaldırırSandığına olmaz sakındığına olurHer şey aslına dönerBalta değmedik ağaç olmazYumuşak huylu atın çiftesi pek olurBaca eğri olsada duman doğru çıkarBaktın kar havası eve dön kör olasıHacı hacıyı Mekke'de bulurEvlenenle ev alana (yapana) Allah yardım ederKanatsız kuş olmazÖnde giden yorulur arkada kalan soyulurHer şakanın altında bir gerçek yatarAt binicisine göre eşerAslında olan tırnağında getirirAltının kadrini sarraf bilirBuyuran yorulmamışAç gezmekten tok ölmek yeğdirAğa borç eyler uşak harçBenden sana bir öğüt ununu elinle öğütAt biniciye göre eşerAdamın (kimsenin) adı çıkmadansa canı çıkması (yeğdir)Candan ahbap kandan şarap olmazBee dediğin keçi olsaydı dağ taş sürü kesilirdiAslında olan tırnağıyla getirirAnahtar doğruyadırEkmeği ekmekçiden al bir ekmek noksan olsunBaykuş viraneyi gülistana değişmezEkmeğini yalnız yiyen sofrasını kendi kaldırırDağdan gelip bağdakini kovmak olmazGelin altın taht getirmiş tutmuş kendisi oturmuşHer dükkan kirasıylaAt ağasına göre eşerNasihat isteyen tembele iş bulursunGül dikensiz olmazDereyi görmeden paçaları sıvamaSu başından (bendinden) kesilir (bağlanır)Dazlayan daza düşer bir kel başlı kıza düşerSöz var insanı yola getirir söz var insanı yoldan çıkartırGözsüzden gözlü doğar dilsizden dilli doğar ille deli soy kovarKöre elvandan bahsolunmazDüğün aşı ile dost ağırlanmazÇömlek taşa dokunursa vay çömleğin haline taş çömleğe dokunursa vay çömleğin halineKör ölünce badem gözlü kel ölünce sırma saçlı olurVarlığa güvenmeYarının gelişi bugünden bellidirÇağrılmadık yere çörekçi ile börekçi giderFukaranın cebi boş kalbi doludurKasap sevdiği postu yerden yere vururAllah ın sevmediğini kulda sevmezHalayıktan kadın olmaz gül ağacından odun olmazSarımsak yemedim ki ağzım koksunBaba koruk yer oğlunun dişi kamaşırÖlüyü çok yursan sıçağan olurAteş kış gününün meyvesidirBir koltuğa iki karpuz sığmazLokma karın doyurmaz gönül hoşluğudurTek kanatla uçan kuş olmazMal ile insan insan olmazEkmeği ekmekçiden al beş kuruşda üste verAz olsun uz olsunÇabalama kaptan ben gidememAvrat malı başa tokmaktırAçın karnında ekmek durmazKız beşikte (kundakta) çeyiz sandıktaBoş çuval dik durmazUcuz etin yahnisi tatsız olurMescidin mumunu yiyen kedinin gözü kör olurİyi nasihat verilir iyi isim bilinmezAz ada çok ödeBazen inek erkek bazende dişi doğururÜç kuruşluk eşeğin beş paralık sıpası olurKöy yanar deli kız taranırBostancıya kelek satılmazBostancıya tere satılmazÇok muhabbet tez ayrılık getirirBaskısız (çivisiz) yongayı (tahtayı) yel (el) alır yel (el) almazsa sel (yel) alır (baskısız yongayı yel alır sahipsiz tarlayı sel alır)Ateş kışın çiçeğidirKorku dağları beklerKorku dağları bekletirBir dala basarsan bin dal ırgalanırYokun canı alınmazAteş kış gününün lalezarıdırEtek öpmekle dudak aşınmazDeveyle tepiş olmazEr giden işine geç giden boşunaBir dala basınca bin dal sallanırDeve ile tepiş olmazDeveyle itiş olmazOğlan getir kız getir yine odun yükünü sen götürBir adama kırk gün deli desen deli olurEl mi yaman bey mi yaman?Kaçanı kovalamazlar yıkılanı vurmazlarKorku dağları aşırırSayılı koyunu kurt yemezBir zeytin verir ağzına bir tulum tutar ardınaDeve ile itiş olmazGüzele ne yakışmazGörünen dağın uzağı olmazAt sahibine göre eşerBir işe başlamak bitirmenin yarısıdırBir tutam ot deveye hendek atlatırYanmış harmanın öşrü alınmazDeğirmene kıtlık girmezGözün ile görmediğini söylemeSürüden ayrılanı (ayrılan koyunu kuzuyu) kurt kaparAksak keçi ile yüksek yaylaya göçülmezHazıra dağ taş dayanmazHamsi kurban olur mu? kanıda var canı daSen garip bir çingenesin telli zurna nene gerekSen işi bırakmayınca iş seni bırakmazKurttan çoban olmazDeğirmene kıtlık gelmezİmece günü bulutlu görmeyene ne mutluHerkes davul çalar ama çomağı makama uyduramazTilkiye tavuk emanet edilmezBeleş atın dizginine bakılmazBir adama kırk gün deli dersen deli akıllı dersen akıllı olurMiri malı balık kılçığı gibi boğazda kalırDelikli boncuk yerde kalmaz hiç olmazsa alır nazarlık yaparlarKör ölür badem gözlü olur kel ölür sırma saçlı olurBoynuz kulağı geçtiBahşiş atın dizginine bakılmazKöpek suya düşmedikçe yüzmeyi öğrenemezGelene gidene rahmet okutur (gelen gideni aratır)Boynuz kulağı geçerDünyada tasasız baş bostan korkuluğuna benzerEl öpmekle ağız aşınmazAz olsun öz olsunKurda kuzu emanet edilmezBalta değmedik (girmedik) ağaç (orman) olmazAyda gelen halı üstüne günde gelen kül üstüneKöpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenemezSoysuza beylik vermişler önce babasını asmışPilav yiyen kaşığını belinde taşırBeleş atın yaşına bakılmazFukaranın eteğine kavurga koymuşlar çüküm yanıyor deyip dökmüşAyı gördüm yıldıza minnetim yokArabanın ön tekeri nereden geçerse art tekeride oradan geçerBalık kokarsa tuzlanır tuz kokarsa ne yapılır?Takdir ile yazılan tedbir ile bozulmazBeleş atın yularına bakılmazHazıra dağlar dayanmamışHazıra dağ taş dayanmamışYiğidi öldür hakkını yemeBahşiş atın yaşına bakılmazBahşiş atın yularına bakılmazPilava giden kaşığını yanında taşırDavul bile dengi dengine diye çalarDelikli taş yerde kalmaz hiç olmazsa alır nazarlık yaparlarHamsi niçin kurban olmasın kanıda var canı daİnceldiği yerden kopsunİki testi çarpışınca biri kırılırsa öbürü çatlarDedesi koruk yer torununun dişi kamaşırDibi görünmeyen kaptan su içmeDede koruk yer torununun dişi kamaşırBir kanatla kuş uçmazDibi görünmeyen kuyudan su içmeFukaranın eteğine kavurma koymuşlar üstüm yağ oldu deyip dökmüşÖlümle öç alınmazGündüzün mum yakan geceyi bulamazSu (sus) küçüğün söz (sofra) büyüğünBal bal demekle ağız tatlı olmazHancı tavuğu gibi yolcu artığı ile geçinirAslan postunda gönül dostundaAcemi çaylak bu kadar uçarArabanın ön tekerleği nereden geçerse arka tekerleğide oradan geçerDeyimler sözlüğüAtla avrat yiğidin bahtınaKöpeksiz köye kurt girerDibini görmediğin tastan şu içmeDeve kadar büyüyeceğine kulağı kadar haysiyetin olsunDibini görmediğin kuyuya taş atmaDibi görünmeyen gölden su içmeAteş kenarı kış gününün lalezarıdırBostan gök iken pazarlık yapılmazDeve kadar büyümüşsün kulağı kadar haysiyetin yokBir çerağın ışığına kırk kişi otururKöpeksiz köye kurt inerAllah bana bende sanaRüşvet kapıdan girince insaf (iman) bacadan (pencereden) çıkarYa işten artar ya diştenEkin biçe biçe deste olur insan gide gide usta olurKöpeksiz sürüye kurt dalarDeve kadar durdunda kulağı kadar duramadın mı?Aldatan aldanırKöpeksiz sürüye kurt inerDibi görünmeyen sudan geçmeEr ek geç ek tava ekGelen gidene rahmet okutur (gelen gideni aratır)Avradı boşayan topuğuna bakmazKöpeksiz köye kurt dalarSu aktığı yere akarDerin su yavaş akarDüğünde fatmacığı kim bilir (fatmacığın adı mı okunur)?Ağız yemese yüz utanmazDeve kadar güydünde kulağı kadar güyemedin mi?Soydur çeker (boktur kokar)Ayda bir gel dostuna kalksın ayak üstüne günde bir gel dostuna yatsın sırtı üstüneİki testi tokuşunca biri elbet kırılırÇokluğa taş atılmazHayıf ölene olurGöz görür gönül ister (çeker)Her ziyan bir öğüttürBorç ödemekle yol yürümekle biterÇivi çıkar ama izi kalırBorç vermekle yol yürümekle tükenirBaht olmayınca başta ne kuruda biter nede yaştaAzmin elinden bir şey kurtulmazZenginin gönlü oluncaya dek züğürdün canı çıkarIssız eve it buyrukAyı gördüm yıldıza itibarım yokBey buyurur cellat keserYılanın başı küçükken ezilmeliKızım sana dedim gelinim sen anlaBugün geçmişin meyvesi geleceğin çekirdeğidirŞeytan azapta gerekDeve suyu bağıra bağıra geçerAzmin elinden ne kurtulur?Tarhuncuya tarhun satılmazArka gerektir arka ya utana ya korkaBaba (evlat oğul) ekmeği zindan ekmeği koca (er) ekmeği meydan ekmeğiKızım sana diyorum gelinim sen anlaKılavuzu karga olanın burnu boktan çıkmazİş anlatılıncaya kadar baş elden giderGarip çingenenin nesine gerek gümüşlü zurnaDüştünse toprağa sarılDüğünü davetçi mekruhlarDiken battığı yerden çıkarÖksüzün eteğine kavurma koymuşlar çüküm yandı deyip dökmüşYatan kurttan gezen tilki iyidirTatlı kelam dinletir tatsız kelam esnetirDeli deliden hoşlanır imam ölüdenKanatsız kuş uçmazAl gününde al ver gününde verKızım sana dedim gelinim sen işitAzmin elinden hiçbir şey kurtulmazSayılı koyunu kurt kapmaz (yemez)Çok gezen ayağa bok bulaşırKızım sana diyorum gelinim sen işitSen bir garip çingenesin gümüşlü zurna nene gerekAdam arkadaşından belli olurBeleş atın dişine bakılmazKöpeksiz sürüye kurt girerTabak sevdiği deriyi yerden yere çarparVarlığa darlık olmazKızım sana söylüyorum gelinim sen işitAğası yiğit olanın etbaı sarhoş gezerHerkes sakız çiğner ama çingene kızı tadını çıkarırDanışan dağı aşmış danışmayan düz ovada yolu şaşmışYürük at kamçı değdirmezÇiftçilik eşeğin kuyruğuna benzer ne uzar ne kısalırKöpeksiz köy bulmuş değneksiz gezerYemeye hazır dayanmazTavuğun sadakası bir yumurtaDavetsiz gelen döşeksiz otururAğacı kurt insanı dert bitirirAzman olma uzman olAğacı kurt yer insanı dert yerYanmış harmandan vergi alınmazVur başına al ekmeğiniAtlar tepişir olan eşeklere olurKazanına ne korsan çömçende o çıkarHerkes gonnara yemezIssız eve it burukBoş çuval ayakta durmazAza demişler nereye? çoğun yanına! demiş ( azca nereye? çokçanın yanına! )Pilav yiyen kaşığını yanında taşırBağlı aslana tavşan bile hücum ederSu akmayınca durulmazBir adama kırk gün ne dersen o olurKös dinleyen davula kulak vermezRahvan at kendini yorarCömertliğe ölçü olmazCan boğazdan gelir (geçer)El uzatılan yere dil uzatılmazDeve deve yerine çökerBir fincan acı kahvenin kırk yıl hakkı vardırBugünkü tavuk yarinki kazdan yeğdirErsiz avrat eyersiz atBir fincan acı kahvenin kırk yıl hatırı vardırEl uzatılan yere ayak uzatılmazSinek ufaktır ama mide bulandırırMüft olsunda zift olsunYüklü eşek anırmazErsiz avrat yularsız atYük altında ancak eşek kalırAbdal ata binmiş bey oldum sanmışErsiz avrat yuvasız atSözün tamını deliye derlerErsiz avrat dizginsiz at gibidirBahşiş atın dişine bakılmazKörün istediği bir göz ikisi olursa ne sözAbdal ata binmiş kendini bey sanmışKenarına bak bezini al anasına bak kızını alAtasözü tutmayan uluya uluya kalırKeskin zeka keramete kıç attırırBarutla ateş bir yerde durmazİtle dalaşmaktan çalıyı dolanmak iyidirAdam (insan) eti (yükü) ağırdırSözün tamını eşeğe derlerSözün tamamı aptala söylenirBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyimUzak yerin salığını kervan getirirBaş olda istersen soğan başı olSanatını hor gören boynuna torba takarUcuz etin yahnisi yenmez (tatsız olur)İşini hor gören boynuna torba takarOlacak oğlan gelişinden belli olurYemeyenin malını yerler (üstüne bir bardak bu içerler)Ersiz avrat yularsız eşekKefenin cebi yokLafın tamını deliye derlerKurban etiyle köpek tavlanmazÇobansız sürüyü kurt kaparAteşe vursan duman vermezSözün tamamı ahmağa söylenirAğlayanın malı gülene yar olmazMisafir kısmetiyle gelirSanatına hor bakan boynuna torba takarAslında olan tırnağına getirirİştah dişin dibindedirBir tepe yıkılır bir dere dolarAğlatırsa mevla bir gün güldürürOynayamayan gelin yerim dar. derSurete bakma sirete bakSabah ola hayır geleAt olacak tay yürüyüşünden belli olurBirlikten dirlik doğarLafın tamamı aptala söylenirAğlatırsa mevla yine güldürürYere bakar yürek yakarLafın tamını eşeğe derlerKabil i şakirt ustasından usta olurYere bakan yürek yakanHamama gider kurna beğenmez düğüne gider zurna beğenmezSaman elinse samanlık seninİki karpuz bir koltukta olmazKorkak bezirgan (tüccar) ne kar eder ne ziyanAltmışından sonra zurna öğrenen mezarda çalarKabul olmayacak duaya amin denmezDibi görünmeyen tastan su içmeBaca eğride olsa dumanı doğru çıkarBaba ekmeği zindan ekmeği er ekmeği meydan ekmeğiKöre renkten bahsolunmazMerhametten maraz doğar (hasıl olur)Lafın tamamı ahmağa söylenirKabul edilmeyecek duaya amin denmezBirlikten güç doğarÖn tekerlek nereye giderse art tekerlekde oraya giderErim er olsunda yerim çalı gibi olsunKabiliyetli çırak ustadan usta olurEvlat ekmeği zindan ekmeği koca ekmeği meydan ekmeğiKabul olmayacak duaya amin demeDilsizin dilinden anası anlarEvlat ekmeği zindan ekmeği er ekmeği meydan ekmeğiKırk hırsız bir çıplağı soyamazGölgesinde oturulacak ağacın dalı kesilmezDüşmanına gücenip dostuna kızmaEvvel taam (selam) sonra kelamTatlı söz dinletir tatsız söz esnetirDüşmanına gücenip dostuna darılmaİyi insan lafının (sözünün) üstüne gelirBakan göze bağ olmazAçın heybesinde azık olmazGün ola harman olaDevenin ayağı altında karınca ezilmezOğul ekmeği zindan ekmeği koca ekmeği meydan ekmeğiZararın neresinden dönülürse kardırYayı atıcısına vermeliKeller ile sağırlar birbirini ağırlarAteşle barut bir yerde durmazAçın koynunda ekmek durmazOğul ekmeği zindan ekmeği er ekmeği meydan ekmeğiÜzümü çok duyduğun yere sepeti ufak götürAdam ahbabından bellidir (bana arkadaşını söyle sana kim olduğunu diyeyim)İçi beni dışı seni yakarAbdal ata binerse bey oldum sanır şalgam aşa girerse yağ oldum sanırGökten ne yağdıda yer kabul etmedi?İçi beni yakar dışı eliKeseye danış pazarlığa sonra girişKirpi yavrusunu pamuk diye severmişAta et ite ot verilmezKüheylan at çul içindede bellidirEv yıkanın evi yıkılırSanatına hor bakan boğazına torba takarZengine dokun geç fakirden sakında geçÜzümünü bol işittiğin bağa sepetini küçük götürKaldır kaşını yiyeyim aşınıGönül düştü bir boka oda misk gibi kokaYalan parayla değil ya (alınmaz)Bir görüş bir kör bilişZaman her yarayı tedavi ederZaman her şeyin ilacıdırDostluk okkayla alışveriş dirhemleAbdal (derviş) tekkede hacı Mekke'de bulunurAkan çay her zaman kütük getirmezMide derdin perhiz dermanın başıdırZengine dokun geç züğürtten sakında geçAvrat var arpa unundan aş yapar avrat var buğday unundan keş yaparKirpide yavrusunu pamuğum diye severmişEv yıkanın evi olmazSayılı koyunu kurt kapmazCima pek hoş felekte gusül olmasaHırsıza beylerde borçluBoynuzsuz koyunun hakkı boynuzluda kalmazKarınca kanatlanınca serçe oldum sanırDeveye dağ beygire yağÖfke gelir gider kelle gider gelmezDeveyi sağlam bağla sonra Allah'a ısmarlaDeveyi sağlam kazığa bağla sonra Allah'a emanet etDoğmadık çocuğa don biçilmezDinsizin hakkından imansız gelirDevenin dizini bağlada sonra mütevekkil olEl yarası onulur (geçer iyi olur) dil yarası onulmaz (iyi olmaz)Fırsat her vakit ele geçmezEvvel deveni bağla sonra hakk a ısmarlaAç elini kora sokarMide hastalığın evi perhiz tedavinin başıdırBostana dadanan eşeğin kuyruğu kulağı kısa olurYürük ata kamçı olmazBir hatır iki hatır üçüncüde vur yatırMart kuruluk nisan yağmurlukKomşunun iti komşuya ürümezTembele iş buyurursan sana akıl öğretirMide derdin ise perhiz dermanın başıdırÖksüz hırsızlığa çıkmış ay ilk akşamdan doğmuşUlu dağın yeli eksik olmaz seliSütten ağzı yanan ayranı üfleyerek içer (yoğurdu üfleyerek yer)Tevekkelin gemisi batmaz eşeğini kurt yemezPilavdan döne kaşığın sapı (dönenin kaşığı) kırılsınKaş çatmakla çatık kaşlı olunmazSuyu havana koy döv döv yine suYüksek dağların başında tipi asla eksik olmazSoydur çekerKişinin kendine ettiğini başka hiç kimse edemezHer güzelin bir kusuru vardırAç domuz mısır tarlasından çıkmazKimsenin ahı yerde kalmazDoğru söze ne denirAş taşarsa çömçenin değeri kalmazAkrabayla ye iç alışveriş etmeOn düşün bir söyleAkıllı olsa her sakallı kişi sakallılara danışırlardı her işiDostla ye iç alışveriş etmeÇingenenin ipini kendisine çektirirlerBir suçla adam asılmazAşure yemeye giden kaşığını taşırGelin altın taht getirmiş çıkmış kendisi oturmuşKaya uçmazsa dere dolmazBir koyundan iki post olmazYürük ata kamçı değmezErkekliğin yüzde doksanı kaçmaktırKarı koca arasına girilmezKızım sana söylüyorum gelinim sen anlaBin düşün bir söyleKurdu bekçi yapan koyunlar postu kaybedince ağlamamalıdırBir korkak bir orduyu bozarDost ile ye iç alışveriş yapmaTemel taşı temelde köşe taşı köşede gerekYoğun incelene kadar ince üzülürKabahat öldürende değil ölendedirİt sürü para kazanÇocuk doğmadan kaftan biçilmezİşçi kırk yılda tüccar kırk gündeKelin ayıbını takke örterTaş çömleğe çarparsa vay çömleğin haline çömlek taşa çarparsa yine vay çömleğin halineSayılı günler (gün) tez (çabuk) geçerİki düşün bir söyleYatan kurttan yeler tilki yeğdirTevekkelin gemisi batmazHer taşın altına elini sokma ya yılan çıkar ya çıyanHalıda nakış bir gerekHerkesle aşık atılmazHer kuşa şahin olmaIrak yerin haberini kervan getirirSanatını hor gören boğazına torba takarEşeğini salam bağla ki komşunu hırsız etmeAz yiyenin hekimle düz gidenin hakimle işi olmazİki aslan bir posta sığmazSerçeye çubuk beredirVerirsen veresiye gidersin karasuyaTatarın kılavuza ihtiyacı yokSuç öldürende değil ölendedirKurda konuk giden köpeğini yanında götürürBaşına gelen başmakçıAğaç ne kadar uzarsa uzasın göğe değmezYoksul ala ata binse selam almazSirkeyi sarımsağı düşünen (hesaplayan) paçayı yiyemezBaktın yarin yar değil terkini kılmak az değilRakip ölsünde ne yüzden ölürse ölsünKörden gözlü topaldan ayaklı deliden deliCinstir çeker boktur kokarAcemi marangozun talaşı tahtasından çok olurHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masat (hesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masat)Derdini gizleyen derman bulamazDerdini saklayan derman bulamazÇoban aldı bağa gitti kurt aldı dağa gittiSana kötülük yapanı iyilik yaparak cezalandırHarman dövmek çayır kuşu işi değilDomuzdan post gavurdan dost olmazNe yavuz ol asıl ne yavaş ol basılVerip pişman olmaktansa (olacağına) vermeyip düşman olmak yeğdir (ol)Arayan bulur inleyen ölürSen bir garip çingenesin telli zurna nene gerekLokma karın doyurmaz şefaat artırırKasap isterse keçinin boynuzundan yağ çıkarırKorku dağları bekletir (aşırır)Verme malını veresiye akar gider karasuyaPişmiş aşa su katılmazGörmemiş görmüş gülmeden (güle güle) ölmüşHer zamanı bir saymaSağlıktan büyük zenginlik yokturPara her kapıyı açarAyının kırk türküsü var kırkıda ahlat üstüneKılıç kınını kesmezBorç ödemekle yol yürümekle tükenirEv devdirEşeğini sağlam kazığa bağla sonra komşunu hırsız çıkarmaŞimşeği görülen buluttan korkulmazHer ağaçtan kaşık olmazBıçak yarası onulur dil yarası onulmazİç güveyisi iç ağrısıSağlık varlıktan önemlidirBaş yarılır börk içinde kol kırılır yen içinde (kalır)Şeytanla kabak ekenin kabak başına patlarDere görünmeden paça sıvanmazSofu soğan yemez bulunca sapını komazKavurganın yananı sıçrarDertsiz baş olmazNe şeytanı gör ne lahavle çekÇirkefe taş atma üzerine sıçrarYedi adım yolun bir yudum suyun hakkı vardırKöpeği dövmeli ama sahibinden utanmalıÇocuğun bulunduğu yerde gıybet olmazBaş yarılır börk içinde kol kırılır yen içindeÇocuğun bulunduğu yerde dedikodu (gıybet) olmazAtın ölümü ite bayram olurPara ile dağlar gülistan olurGörünüşe aldanmaNe şeytanı gör ne kulhuvallah ı okuAsile dokun geç fakirden sakın geçAsile dokun geç fukaradan sakın geçYemeyenin malını yerler demine hu çekerlerVerme sırrını dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaAğlayanın malı gülene hayretmezZenginin gönlü olasıya fakirin canı çıkarTamah varken müflis acından ölmezZenginin gönlü oluncaya kadar fakirin canı çıkarEv deliği dev deliğiDünyadaki en değerli hazine sağlıktırPara isteme benden buz gibi soğurum sendenDavulun sesi uzaktan güzel gelirİnsan sıkıntısını başkasına açıklayarak giderebilirSağlık varlıktan iyidirDağdaki kekliğin bini bir parayaNe değirmende yat ne korkulu rüya görPara dağları yol ovaları bedesten ederKötü tarlanın verdiğini yiğit kardeş vermezBuğday başak verince orak kıymete binerKabul olunmayacak duaya amin denmezCins cinse çekerDumansız baca olmaz kahırsız koca olmazKişi kılığına göre ağırlanır lafına göre uğurlanırŞap ile şeker bir değildirAmcam dayım hepsinden aldım payımSırrını açma dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaSağlık varlıktan üstündürParanın gördüğü işi kimse göremezSu görülünce teyemmüm bozulurİnsanı elbisesine göre karşılarlar bilgisine göre ağırlarlarBurun yüzden düşmezKavurga karın doyurmazAl şunu tut dedilerse yut demedilerBoynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçerKırkından sonra saza başlayan kıyamette çalarİçi beni yakar dışı eli (seni) yakarKimin ki bağı var yüreğinde dağı varKedi uzanamadığı (yetişemediği) ciğere pis (mındar) derDağ dumansız insan hatasız olmazKanatsız kuş uçmaz (olmaz)İnsan dışıyla karşılanır içiyle uğurlanırEv eksiği dev eksiği ev deliği dev deliğiGören gözün hakkı vardırKuşkulu uyku evin bekçisidirŞap başka şeker başkaMum dibine karanlıkAtın ölümü itin bayramıdırBaş yastığı baş derdini bilmezUyuyan yılanın kuyruğuna basmaAdamın iyisi iş başında belli olurÇok (fazla) naz aşık usandırırHer çiçek koklanmazEv dediğin evrendir ucu dönmez kervandırÖtleğenin baylığı böğürtlenin vakti geçinceye kadardırŞapla şeker bir olmazSabreden derviş acından gebermişAğustosun onbeşinden sonra ere kaftan ata çulHelal kazanç ile yağlı pilav yenmezÖnce taam sonra kelamAdamak kolay ödemek zordurGöze yasak olmazTilkinin gezip geleceği yer kürkçü dükkanıdırİşine hor bakan boynuna torba takarHerkes kendi ayıbını bilmezHer şey incelikten insan kalınlıktan kırılırAzrail gelince oğul uşak sormazErkekliğin onda dokuzu kaçmaktırMerhametten maraz doğarAltın yerde paslanmaz taş yağmurdan ıslanmazHer gün bir olmazEvvela taam sonra kelamVeren eli kimse kesmezArabanın ön tekeri nereden geçerse arka tekeride oradan geçerÜvey öz olmaz kemha bez olmazZenginin parası fakirin çenesini yorarMerdiven basamak basamak çıkılırHer kimin bağı var yüreğinde dağı varGök gürlemeden yağmur yağmazHesapsız kasap ya bıçak kırar ya masatDanışan dağı aşmış danışmayan düz yolda şaşmışHatasız kul olmaz her insan hata yapabilirAltının kıymetini sarraf bilirTilkinin dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırDelilsiz cennete bile girilmezTevekkelin (tevekküllünün) gemisi batmaz (eşeğini kurt yemez)Aslını inkar eden (saklayan) haramzadedirUyuyan yılanın kuyruğuna basılmazAba altında sultan yatarKeçidede sakal varZenginin malı fukaranın çenesini yorarYazın sıcakta terleyen kışın soğukta üşümezKadının şamdanı altın olsa mumu dikecek erkektirÜç göç bir yangın yerini tutarYoktan yonga çıkmazBoş çuval ayakta (dik) durmazYularsız ata binilmezYılanın başı küçükken ezilirAbideleri taşlar değil işler yaparBaş ağır gerek kulak sağırAbanın kıymeti yağmurda bilinirDeğme (dokunma) sarhoşa yıkılana kadar gitsinPerşembenin gelişi çarşambadan bellidirİt derisinden post olmazGün güne uymazErenlerin sağı solu belli olmazAcıyan çok amma ekmek veren yokVuran mı yiğit vur diyen mi? vur diyenAşağı tükürsen sakal yukarı tükürsen bıyıkKürkçünün kürkü olmaz börkçünün börküAslını inkar eden haramzadedirSu aktığı yere yine akarAbanın kadri yağmurlu günde belli olurTakdirle yazılan tedbirle bozulmazAt ver hısım ol kız ver hasım olAz ağrıyı aş basar çok ağrıyı iş basarAkla gelmeyen başa gelirÇıkacak kan damarda durmazKartala bir ok değmiş oda kendi yeleğindenKalın incelene kadar ince süzülürBeyden gelen bey sayılırAman diyene kılıç kalkmaz (eğilen baş kesilmez)Var evi kerem evi yok evi verem (elem) eviAk koyunun kara kuzusuda olurSorumluluk insanı eğitirSel ile gelen yel ile giderAçma sırrını dostuna dostunun dostu vardır oda söyler dostunaArabanın ön tekerleği nereden geçerse art tekerleğide oradan geçerAza demişler(nereye?) (çoğun yanına) demişÇocuğun bulunduğu yerde dedikodu olmazErken öten horozun başını keserlerOğlan olsun deli olsun ekmek olsun kuru olsunBaşına gelen başmakçıdırÇok naz aşık usandırırGiden gelse dedem gelirdiEkmeğin büyüğü hamurun çoğundan olurAzıcık ağrıyı aş çokçasını iş bastırırAtı atasıyla katırı anasıylaVarlığa güvenilmezAçık yerde tepecik kendini dağ sanırYolu sormak kaybolmaktan iyidirKedi her zaman ciğer yemezErken öten horozun başını koparırlarÇekmeyince zor zahmet erişilmez menzile ekmeyince biçmeyince hasılat girmez eleAba vakti yaba yaba vakti aba alınırOnmadık yılın yağmuru harman vakti yağarBir delinin kuyuya attığı taşı kırk akıllı çıkaramazDeli ile devletli bildiğini işlerNe şeytanı gör ne salavat getirMinareyi çalan kılıfını hazırlarAkmasada damlarÇok havlayan köpek ısırmazHayvanı yardan düşüren bir tutam otturNazar insanı mezara hayvanı kazana götürürKaza geliyorum demezKöpek suya düşmeyince yüzmeyi öğrenmezLeyleğin ömrü (günü) laklakla geçerBalı olan (bal) yemez mi?Köpekle dalaşmaktan çalıyı dolaşmak yeğdirHak yerini bulurEşeğin gönlüne kalsa bir bağ maydanozu götürmezEgemenlik kayıtsız şartsız ulusundurHarmanda tırpan yiyen sıpa yılına kadar acısını unutmazAba vakti yaba yaba vakti aba alan yanılmazAba zamanı yaba yaba zamanı aba alınırEl terazi göz mizanAğaç ucuna yel değer güzel kişiye söz değerElmayı havaya at düşünceye kadar Allah kerimArık arınır ad arınmazAkı karası geçitte belli olurSahipsiz eve it buyrukSabreyle işine hayır gelsin başınaKöre şimdi gece. demişler ne zaman gündüzdü? demişLatife latif gerekÖlüm ile öç alınmazGörünen dağın ardı yakındırBuğday başak verince orak pahaya çıkar (kıymete biner)Sürüden ayrılan kuzuyu kurt yerÇıngıraklı deve kaybolmazEr oyunu üçe kadarTırnağın varsa başını kaşıSürüden ayrılan kuzuyu kurt kaparAç kurt bile komşusunu dalamazSürüden ayrılan koyunu kurt kaparSürüden ayrılan koyunu kurt yerSelam kelamdan öncedir (önce gelir)Elbette olur ev yıkanın hanesi viranYüz verme arsız edersin az verme hırsız edersinDereyi görmeden paçayı sıvamaAdalet ile zulüm bir yerde barınmazBaş yarılır fes içinde kol kırılır kürk içindeAkılsız adam değirmene yoğurt öğütmeye giderSon gülen iyi gülerSürüden ayrılanı kurt yerSağılır ineğin buzağısı kesilmezEv yıkanın Allah evini yıkarEv yıkanın evini Allah yıkarYoğun incelene kadar ince süzülürSıçan çıktığı deliği bilirParanın açmadığı kapı yokturKoyunun bulunmadığı yerde keçiye abdulrahman çelebi derlerEmanete ihanet olmazKurunun yanında yaşta (yaşda) yanarAksak eşekle yüksek dağa çıkılmazKuş kanadına kira istemezHe demekde iş bitirir yok demekdeSon pişmanlık fayda vermezTilkiyi kovalarken kurdu uyandırmaBayram etiyle it tavlanmazParanın açamadığı kapı yokturDeliye bal tattırmışlar çarşıda katran bırakmamışYemeyenin malını yerler (üstüne bir bardak su içerler)Deve ile yetiş olmazUcuna bak bezini al anasına bak kızını alDeveyle yetiş olmazAğız büzülür göz süzülür ille burun ille burunAkla gelmeyen (akla gelen) başa gelirMartta tezek kuruya nisanda seller yürüyeAllah bilir ama kulda sezerÇok kucaklayan az düşürürHer şeyin yokluğu yoklukturTembele kapını ört. demişler yel eser örter. demişDoğruyu söyleyenin bir ayağı üzengide gerekSabah ola hayır ola (gele)Kalkacağın yere oturmaYazın börtlene börtlene çalış kışın dürte dürte yeDeli ile çıkma yola başına getirir (gelir türlü) belaBaş yarılır fes içinde kol kırılır yen içindeİtle dalaşmaktan çalıyı dolaşmak yeğdirBalçığı duvara vur tutarsada hoş tutmazsada hoşHer yokuşun bir inişi her inişin bir yokuşu vardırKazaya rıza gerekÖksüz oğlan göbeğini kendi keserKöylü misafir kabul etmeyiz. demez konacak konak yoktur. derHer damardan kan alınmazSabanın tutağına yapışan el aç kalmazKafa büyük içi boş tut kulağından çifte koşDünya gençten gence dinçten dinceÖlümden öte köy yokturVakitsiz açılan gül çabuk solarVakitsiz açan gül erken solarSen zot ben zot ata kim vere otSütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yerVakitsiz açan gül çabuk solarMal istersen bedeninden evlat istersen belindenVakitsiz açılan gül erken solarAy görmüşün yıldıza minneti yokturHesabını bilmeyen kasap ne satır bırakır ne masatİp kırıldığı (koptuğu) yerden ulanır (bağlanır)Sabah ola hayır olaRahat ararsan mezardaGöz var izan varKöy yanar deli taranır (deli kız taranır)Bostan yeşil (gök) iken pazarlığa oturulmazAdam adama yük değil can gövdeye mülk değil (adam adama yük olmaz)Lafla pilav pişerse deniz kadar yağı bendenKaldın mı oğul eline müdara eyle gelineAğlama ölü için ağla deli içinİmam osurursa cemaat sıçarİki gönül bir olunca samanlık seyran olurAz ateş çok odun yakarArife tarif gerekmezVakitsiz açılan gül tez solarVakitsiz açan gül tez solarYağlı dilimin yoksa yağlı dilinde mi yokBaskısız yongayı yel alır sahipsiz tarlayı sel alırKol kırılır yen içinde kalırKişiyi nasıl bilirsin kendin gibiBoynuz kulağı geçer (boynuz kulaktan sonra çıkar ama kulağı geçer)Vaktinden evvel açan gül tez solarYangını körükleyen saçından tutuşurCanı yanan eşek attan yüğrük olurAğaçtan maşa olmazİki kaptan bir gemiyi batırırGel demek kolay git demek güçtürŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçedirÖlecek tavşan çomağa karşı gelirBaskısız tahtayı yel alır yel almazsa sel alırHer zaman eşek ölmez on köfte on paraya olmazBeleş olsunda zift olsunSu bulununca teyemmüm bozulurAkıl insanı zulmede götürebilir merhamete deAptal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırKalın incelene kadar ince üzülürİğne atsan yere düşmez (deyim)Akıllıyı arkada tutma akılsızı kılavuz etmeGeçmişe mazi yenmişe kuzu derlerHelva şirin nefis kafirHer işin başı sağlıkBoş torba ile at tutulmazEkmekle oynayanın ekmeğiyle oynanırCaminin mumunu yiyen kedinin gözü kör olurÇok söyleyen çok yanılırSıçan geçer yol olurÇık çık eden nalçadır iş bitiren akçedirAdam olacak çocuk bokundan belli olurKöpeksiz sürüye (köye) kurt dalar (iner)Yağmurlu gün tavuk su içmezYalancıyı kaçtığı yere kadar kovalamalıTavuk kaza bakmışda kıçını yırtmışOkka her yerde dört yüz dirhemAt adımına göre değil adamına göre yürürBuğday başak verince orak pahaya çıkarHer zaman çiğdem çıkmaz bazende küsküç kırılırAdam adamdır olmasada pulu eşek eşektir atlastan olsa çuluDoğru söz yemin istemezAvrat malı kapı mandalı (tokmağı)Şakanın sonu kakadırYularsız deve yedilmezÖlümü gören hastalığa razı olurBaş yarılır börk içinde kol kırılır kürk içindeEl el için ağlamaz başına kara bağlamazLodosun gözü yaşlı olurDünyanın ucu uzundurKel yanında kabak anılmazKedinin boynuna ciğer asılmazBaskıdaki altından askıdaki salkım yeğdirBeleş atın dişine (yaşına yularına dizginine) bakılmazÜşenenin oğlu kızı olmamışArayan belasınıda devasınıda bulurİlk avrat çarık sonraki sarıkÜşenenin (utananın erinenin) oğlu kızı olmamışIsıracak it dişini göstermezKavgada yumruk sayılmazAzı bilmeyen çoğu hiç bilmezGülü seven dikenine katlanırAkıl isen açma sırrın dostuna çünkü dostun dostu vardır oda söyler dostunaEl elin eşeğini türkü söyleyerek ararAğaç düşsede yakınına yaslanırBir deli kuyuya bir taş atmış kırk akıllı çıkaramamışAkşamın hayrından sabahın şerri iyidirAy buluttan çıksında gör ayva tüyünü atsında görSen pazarda hiç adam ağzı görmedin mi?Armutun (armudun) iyisini ayılar yerCami ne kadar büyük olsa imam gene bildiğini okurOlmayacak duaya amin denilmezEli boşa ağa uyur derler eli doluya ağa buyur derlerGecenin hayrından gündüzün şerri iyidirAdam iş başında belli olurKabiliyetli çırak ustayı geçerDüğün el ile harman yel ile (olur)Deli arlanmaz soyu arlanırAt ölür itlere bayram olurSakal bıyığa denk olmayınca berber ne yapsın?Yiğit lakabıyla anılırKarpuz kesmekle hararet sönmezDostuna sıkça giden bir gün ekşi yüz görürAğır yongayı yel kaldırmazAşık kalemi kör dört yanını duvar sanırYarınki kazdan bugünkü tavuk yeğdirAllah kulunu kısmeti ile yaratırGüzellik ondur dokuzu dondurAtımın anlı sakar lakabını ele takarBana benden olur her ne olursa başım rahat bulur dilim durursaYetişemediğin köyün alt tarafında yatBana benden her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaİt ite buyurur itde kuyruğunaHerkesin tenceresi kapalı kaynarAkıl olmayınca başta ne kuruda biter ne yaştaÇingeneye beylik vermişler önce babasını asmışDost bin ise azdır düşman bir ise çokturTereciye tere satılmazDostun attığı taş baş yarmazTilkinin dönüp geleceği yer kürkçü dükkanıdırMecliste ilk seferde dilini kısa tutKepenek altında er yatarAta sözü tutmayan uluya kalırHanım kırarsa kaza halayık kırarsa cezaOynayacak adam kağnı gıcırtısındada oynarCana gelecek kaza mala gelsinCana gelecek zarar mala gelsinDavacın kadı olursa yardımcın Allah olurDün öleni dün gömerlerAbdalın yağı çok olursa gah borusuna çalar gah gerisineHazıra dağ ( lar) dayanmazAğacın kurdu içinde olurTilki erişemediği üzüme hevengim olsun. demişAğlatan gülmezYirmi yılda başa gelmeyen yirmi saniyede gelirKaz gelen yerden tavuk esirgenmezGecenin hayrından gündüzün şerri yeğdirÇivi çıkar ama yeri kalırKasavetsiz ağız anahtarsız açılırCana geleceğine mala gelsinHarman dövmek keçinin işi değilAna gezer kız gezer bu çeyizi kim düzer?Horoz ölür gözü çöplükte kalırBiri bilmeyen bini hiç bilmezKoyunu yüze yetir el onu bine yetirirKel ölür sırma saçlı olur kör ölür badem gözlü olurPilavdan dönenin kaşığı kırılsınElmas çamura düşse yine elmasAslan yatağından şahan oturağından belli olurİt ulur birbirini bulurSürüden ayrılanı kurt kaparSağ olsunda dağ ardında bulunsunSevilmedik ot insanın başucunda biterİki kişi dinden olursa bir kişi candan olurAltın anahtar her kapıyı açarAkıl kişiye sermayedirÇağrılmayan yere çörekçi ile börekçi giderAptal ata binerse bey oldum sanır şalgam aşa girerse yağ oldum sanırZararın neresinden dönülse kardırAğaç yaprağıyla gürlerKardeşim olsunda kanlım olsunDertsiz baş (kul) olmazVerip pişman olmaktansa vermeyip düşman olmak yeğdirRüşvet kapıdan girince iman pencereden çıkarRüşvet kapıdan girince iman bacadan çıkarBıçak yarası geçer dil yarası geçmezHer deliğe elini sokma ya yılan çıkar ya çıyanHocanın okuduğunu dinle gittiği yola gitmeİmamın dediğini yap arkasından gitmeİmamın söylediğini dinle arkasından gitmeHocanın dediğini yap arkasından gitmeSu başından kesilirHocanın söylediğini dinle arkasından gitmeİşkilli büzük dingilderRüşvet kapıdan girince insaf pencereden çıkarBir ağaçta gülde biter diken deŞık şık eden nalçadır iş bitiren akçadırYarım doktor candan eder yarım imam dinden ederAdamak kolay ödemek güçtürBir deli kuyuya bir taş atar kırk akıllı çıkaramazmışMiri malı balık kılçığıdır yutulmazKimine hay hay kimine vay vayİmamın dediğini yap yaptığını yapmaHocanın söylediğini dinle yaptığını yapmaİmamın söylediğini dinle yaptığını yapmaKomşu ekmeği komşuya borçturİşini kış tutda yaz çıkarsa bahtınaAçma sırrını dostuna oda söyler dostunaTokmağı baş kazık yerKara haber tez duyulurGörmemişin çocuğu olmuş tutmuş şeyini (pipisini çükünü) koparmışSöz dediğin yaş deridir nereye çekersen oraya giderİçgüveysi iç ağrısıYarım hoca dinden yarım hekim candan ederSütsüz koyun meleğen olurAdam hacı mı olur ulaşmakla Mekke ye eşek derviş mi olur taş çekmekle tekkeye?Eşek çamura çökerse sahibinden gayretlisi olmazHer akla geleni işleme her ağacı taşlamaHamama giren terlerDüşmanın karınca isede hor bakmaVeripde pişman olmaktansa vermeyipde düşman olmak iyidirİstediğini söyleyen istemediğini işitirElin ağzı torba değil ki büzesinKarga yavrusuna bakmış benim ak pak evladım demişEli işitip mum ışığı gibi kendin yanarsınÇobansız koyunu kurt kaparSabrın sonu selamettirAl kaşağıyı gir ahıra yarası (yağırı) olan gocunsun (gocunur)Lokma karın doyurmaz şefkat artırırOrospu içeriden olursa kapı kilit tutmazOrospu içerden olursa kapı kilit tutmazVeripde kötü olacağına vermeyipde kötü olEvvel hesap sonra kasapKör Allah'a nasıl bakarsa Allah'da köre öyle bakarAteş olmayan yerden duman çıkmazTarlada izi olmayanın harmanda yüzü olmazYa bu deveyi gütmeli ya bu diyardan gitmeliİki karpuz bir koltuğa sığmazHırsız içeriden olursa kapı kilit tutmazUyuyan fitneyi uyandırmaVeripde pişman olmaktansa vermeyipde düşman olmak yeğdirDüşmanına gücenip dostuna darılma (kızma)Allah dağına göre kar verir (verir kışı)Ay bozmaz süt kokmaz. kokarsa ayran kokar çünkü aslı süttürOn ceviz alsan ikisi çürük çıkarCan bostanda bitmezYardımcının yardımcısı olurÇabuk parlayan çabuk sönerDilin kemiği yokSokma akıl sekiz adım giderÇalı çırpı(dır) yuvam iyi(dir) kötü(dür) kocamAğa borç eder uşak harçŞimşek çakmadan gök gürlemezAğanın gözü yiğidin sözüAllah verince kimin oğlu kimin kızı demezNasihat tutmayanı musibet tutarÖz ağlamayınca göz ağlamazAslandan korkulur bağlı bile olsaEl elden kalmaz dil dilden kalmazYatan aslandan gezen tilki yeğdirÇürük tahta çivi tutmazEsirgenen göze çöp batarÇiğnemeden yutulmazİşine hor bakan (sanatını hor gören) boynuna torba takarGeniş gününde dar gezen dar gününde geniş gezerGön yufka yerinden delinirSakınılan göze çöp batarTavşan dağda suyu ateşteArpa verilmeyen at kamçı zoruyla yürümezHatasız kul olmazKırk hırsız bir çıplağı soyamamışÖksüze acıyan çok ama ekmek veren yokBıldırcının beyliği arpa biçilene kadarBaş olda eşek başı olHer inişin bir yokuşu vardırDan din desen oynarBenden sana bir öğüt ununu elinde öğütMinnetle gül koklama dikeni sancar seniAslını saklayan haramzadedirİki kişi başında fes yok derse başını yoklaBalı dibinden yağı yüzündenKalıp kıyafetle adam adam olmazAkşamın hayrından sabahın şerri yeğdirHırsız evden olursa mandayı bacadan aşırırAltın leğenin kan kusana ne faydası var?Tek kanatla kuş uçmazDoğa bekçiyle değil sevgiyle korunurSık gidersen dostuna yatar arka üstüneAç aç ile yatınca arada dilenci doğarBana arkadaşını söyle sana kim olduğunu söyleyeyimCömertle nekesin harcı birdirBugünkü tavuk yarınki kazdan iyidirGönül ferman dinlemezNereye gitsen okka dört yüz dirhemEt tırnaktan ayrılmazBela geliyorum demezZüğürt olup düşünmektense uyuz olup kaşınmak yeğdirKan kus kızılcık şerbeti içtim. deAtlıya saat olmazYerinden oynayan yetmiş kazaya uğrar en küçüğü ölümSür git dememişler gör geç demişlerDerdini söylemeyen derman bulamazAdam adama her daim muhtaç (gerek olur)Aça dokuz yorgan örtmüşler yine uyuyamamışİyilik yap denize at balık bilmezse halik bilirNekesle cömerdin harcı birdirİti an taşı eline alFukaranın (fakirin) şaşkını beyaz giyer kış günüGöğe direk denize kapak olmazSaçın ak mı kara mı önüne düşünce görürsünKimsenin ahı kimsede kalmazSüt taşınca kepçeye baha olmazTan gelsin hayrı beraber gelsinBir koyundan iki post çıkmazRüşvet kapıdan girince insaf bacadan çıkarHer koyun kendi bacağından asılırSoğuk kırk kat keçe ben ondan geçe bir kat deri ben ondan geri demişEşeği düğüne çağırmışlar ya odun eksik ya su demişAç kurt aslana saldırırAceleci sinek süte düşerSatılık ziftin olsun selanik ten kel gelirAdam adama yük değil can gövdeye mülk değilSağır bir kocayla kör bir kadın mutlu bir çifttirSu testisi su yolunda kırılırAğlayanın malı gülene hayır etmezDokuz at bir kazığa bağlanmazHastalık sağlık bizim içinBuğday ekmeğin yoksa buğday dilinde mi yok?Oğlan doğur kız doğur hamurunu sen yoğurGelen gideni aratırBaba ekmeği zindan ekmeği koca ekmeği meydan ekmeğiFare çıktığı deliği bilirÖnce düşün sonra söyleCana gelecek (kaza zarar) mala gelsinAğlamakla yar ele girmezMart dokuzunda çıra yak bağ budaDağda bağın var yüreğinde dağın varAğlarsa anam ağlar gerisi yalan ağlarCana gelecek mala gelsinİki dinle bir söyleZırva tevil götürmezKaynayan kazan kapak tutmazBaca eğride olsa duman doğru çıkarYağ yiyen köpek tüyünden bellidirAhmak gelin yengeyi halayığı sanırParam seni vereyimde mi düşman olayım vermeyeyimde mi düşman olayım? vermeyeyimde düşman olayımYuvarlanan taş yosun tutmazDüğün aşıyla dost ağırlanmazBinicinin sağı solu olmazAllah kulundan geçmezAzıksız yola çıkanın iki gözü el torbasında olurÇerçi kızı boncuğa aşıktırAltın eli bıçak kesmezEl elin eşeğini yırlaya yırlaya kendi eşeğini terleye terleye ararSu bulununca (görülünce) teyemmüm bozulurAyağı yürüten baştırDoğuran avrat azrail i yenmişÇok bilen çok yanılırÇıra dibi karanlık olurKuru laf karın doyurmazAdam ahbabından bellidirAltın yere düşmekle pul olmazKabahat ölende mi öldürende mi?Eğilen baş kesilmezDüğünü okuyucu boklarAçık yaraya tuz ekilmezBaba mirası yanan mum gibidirSebepsiz kuş bile uçmazHak yerde kalmazAyaklar ıslanmadan balık tutulmazYaş yetmiş iş bitmişZenginin ayakucunda uyuyacağına fakirin başucunda uyuTekdir ile uslanmayanın hakkı kötektirKaçanı kovmazlar yıkılanı vurmazlarAğanın malı çıkar uşağın canıHer horoz kendi çöplüğünde öterRağbet güzel ile zenginedirAkşamın hayrından sabahın şerri yeğdir (iyidir)Acele hareket yalnızca sinek avlamaya yararAllah isterse bir kulun işini mermere geçirir dişini istemezse işini muhallebi yerken kırar dişiniAğaca balta vurmuşlar sapı bedenimden demişYiğidin yiğide ekmeği ödünç kötüye sadakaHekimden sorma çekenden sorKambersiz düğün olmazHem kız hem baldırı düz hemde ucuz olur mu?Tana kalan dona kalırÇocuk düşe kalka büyürDertsiz baş terkide gerekKırlangıcın zararını biberciden sorBalık ağa girdikten sonra aklı başına gelirPişmiş aşa su katan işi bozan kişiyi tanımlarBir göz ağlarken öbür göz gülmezBeslemeyi eslemeden almaKahpe içerden olunca kapı tırkaz tutmazMirasa nereye gidiyorsun? demişler esip yağmaya sürüp savurmaya demişSinek küçüktür ama mide bulandırırHocanın dediğini yap yaptığını yapmaYenecek aş buğundan belli olurGülme komşuna gelir başınaBüyük balık küçük balığı yutarBekara karı boşamak kolay gelirKuru gayret çarık eskitirAba vakti yaba yaba vakti abaYa olduğun gibi görün yada göründüğün gibi olHocanın (imamın) dediğini yap (söylediğini dinle) arkasından gitme (yaptığını yapma)Geciken adalet adalet değildirAllah bir kapıyı kapatırsa ötekini açarAkraba gelmeye gelmeye düşman oldu düşman gele gele akraba olduSarı altının olacağına sarı samanın olsunAkraba gelmeye gelmeye yad olur yad gele gele akrabaSöyleyene bakma söyletene bakHarmanda dirgen yiyen sıpa yılına kadar acısını unutmazGüzellerin talihi çirkin olurEl el ile değirmen yel ileBir selam bin hatır yaparSade pirinç zerde olmaz bal gerektir kazana baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaBir elinin verdiğini öbür elin görmesinGön yufka yerinden delinir (ip inceldiği yerden kopar)Verirsen veresiye batarsın karasuyaKibirliye kibir göstermek sadakadırCin tutana bir muska yeterBıçak kınını kesmezYuyucunun hakkı eline geçsinde ölü ister cennete gitsin ister cehennemeMisafir kısmeti ile gelirBaba eder oğul öderKul kullanan bir gözünü kör bir kulağını sağır etmeliSu bulanmayınca durulmazHarama uçkur çözülmezİp inceldiği yerden koparYabancı koyun kenara yatarRüzgar eken fırtına biçerZahmetsiz rahmet olmazKadın kocasının çarığı anasının sarığıdırCennet annelerin ayakları altındadır (anne cennet kapılarının ortasındadır. (hadis))Göze göz dişe dişAdı çıkmış dokuza inmez sekizeAkıl yiğide sermayedirAç domuz darıdan çıkmazZor oyunu bozarÖküz altında buzağı aranmazAkacak kan damarda durmazGarip kuşun yuvasını Allah yaparİnsanın adı çıkacağına canı çıksınDomuz derisi post olmaz eski düşman dost olmazKardeş kardeşi atmış yar başında tutmuşTebdil i mekanda ferahlık vardırBir kimsenin adı çıkacağına canı çıksınKimse ayranım (yoğurdum) ekşi demezYük altında eşek anırmazEskisi olmayanın yenisi olmazSaç kıvamını bulur hamur tükenir yaş kıvamını bulur ömür tükenirYatsının faziletini güveyden sormalıVurmakda yiğitlik kaçmak daAllah balmumu yakana balmumu yağmumu yakana yağmumu verirDikensiz gül olmazŞu dünyanın bin bir türlü hali varÜzümün çöpü var armudun sapıNe doğrarsan aşına o çıkar kaşığınaTekkeyi bekleyen çorbayı içerDeli kıza cilve yap demişler oda gitmiş osurmuşDost ile ye iç alışveriş etmeMalını yemesini bilmeyen zengin her gün züğürttürÇiftçinin karnını yarmışlar kırk tane gelecek yıl çıkmışDevletliye dokun geç fukaradan sakın geçZenginin gönlü olana kadar (olasıya) fakirin canı çıkarBöyle gelmiş böyle giderBana benden (olur) her ne olursa başım rahat bulur dilim susarsaAtlar nallanırken kurbağa ayağını uzatmazOrtaklık öküzden başlı başına buzağı yeğdirVarını veren utanmamışZenginin malı fakirin ağzını yorarYaşın yanında kuruda yanarAdam olana bir söz yeterSağlık varlıktan yeğdirİki kişi konuşurken üçüncüye bok yemek düşerBirlikten kuvvet doğarBağa bak üzüm olsun yemeye yüzün olsun (bağda izin olsun üzüm yemeye yüzün olsun)Emanete hıyanet olmazAkıl kişiye (adama) sermayedirÇirkefe taş atma üstüne sıçrarTilkinin dönüp dolaşıp geleceği yer kürkçü dükkanıdırYerin kulağı varZenginin malı züğürdün çenesini yorarKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun makosenleriyle yürüHer şey incelikten insan kabalıktan kırılırAdam adamdır olmasada pulu eşek eşektir olmasada çuluAcemi nalbant kürt eşeğinde dener kendiniYüzü güzel olanı değil huyu güzel olanı sevYalancı kim? işittiğini söyleyenEl elin eşeğini türkü çağırarak ararKiminin parası kiminin duasıKarıncanın zevali gelince kanatlanırMisafirin umduğu ev sahibine iki öğün olurKomşun hakkında hüküm vermeden önce iki ay onun mokasenleriyle yürüDenize düşen yılana sarılırBir insanı tanımak için ya alışveriş etmeli ya yola gitmeliAman diyene kılıç çekilmezBıçak yarası geçer (onulur) dil yarası geçmez (onulmaz)Harman yel ile düğün el ile olurVarsa hünerin var her yerde yerin yoksa hünerin var her yerde yerinKardeş kardeşi bıçaklamış dönmüş yine kucaklamışBakarsan bağ olur bakmazsan dağ (olur)Göz mideden büyüktürAllah sabırlı kulunu severÇok söyleme arsız edersin aç bırakma hırsız edersinMahkeme kadıya mülk değilBoş torba ile at tutulmaz (boş torbaya eşek gelmez)Zaman sana uymazsa sen zamana uyUmmadığın taş baş yararAdamın adı çıkacağına canı çıksınVur dedik öldürdüAteş düştüğü yeri yakarTembele iş buyur sana akıl öğretsinUlu sözü dinlemeyen uluyakalırAsil azmaz bal kokmazÇocuktan al haberiZemheriden sonra ekilen darıdan kocasından sonra kalkan karıdan hayır gelmezAğacı kurt insanı dert yerCan çıkmayınca huy çıkmazBir fincan kahvenin kırk yıl hatırı vardırZengin adam elindeki kendine yeten adamdırUcuzdur vardır illeti pahalıdır vardır hikmetiAlma delinin kızını soya çekerAğlama ölü için ağla diri içinAr dünyası değil kar dünyasıAyı yavrusunu severken öldürürmüşAğaç yaş iken eğilirMalım seni vereyimde mi kötü olayım vermeyeyimde mi kötü olayım?Baba malı tez tükenir evlat gerek kazanaAlışmış kudurmuştan beterdirHer yerde okka dört yüz dirhemAsılmış adamın evinde ipten söz edilmezAtın ölümü arpadan olsunBoktur kokar huydur çekerÇivi çiviyi sökerIrmak kenarına çeşme yapılmazKomşuda pişer bizede düşerEşeğini sağlam kazığa bağla sonra Allah'a ısmarlaSöz var dağa çıkarır söz var dağdan indirirBirgün su içeceğin çeşmeye çamur sıçratmaKul sıkışmayınca hızır yetişmezIrmaktan geçerken at değiştirilmezDanışan dağı aşmış danışmayan ( ın) yolu şaşmışDavulun sesi uzaktan hoş gelirMartta yağmasın nisanda dinmesinBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa düşmeyinceİnsan sevdiğini yerden yere vururmuşÜzüm üzüme baka baka kararırDünya malı dünyada kalırKimse kimsenin kısmetini yemezGemisini kurtaran kaptanAcele bir ağaçtır meyvesi pişmanlıkKimse bilmez kim kazana kim yiyeBuğdayım var deme ambara girmeyince oğlum var deme yoksulluğa ermeyinceKörler sağırlar birbirini ağırlarAcemi katır kapı önünde yük indirirBir (sağ) elinin verdiğini öbür (sol) elin görmesinYağ yiyen köpek tüyünden belli olurAbada bir dibada bir giyene güzelde bir çirkinde bir seveneAğaç kökünden yıkılırYüz verme arsız olur az verme hırsız olurSu uyur düşman uyumazİğneyi kendine çuvaldızı başkasına batırAbada bir dibada giyene güzelde bir çirkinde seveneBakarsan bağ bakmazsan dağ olurCins kedi ölüsünü göstermezÖdünç güle güle gider ağlaya ağlaya gelirEden bulur inleyen ölürYazın başı pişenin kışın aşı pişerHer işte bir hayır vardırÇocuğun yediği helal giydiği haramAslını inkar edenin nesli gevşek olurNamaza meyli olmayanın kulağı ezanda olmazBal bal demekle ağız tatlanmazErgen gözüyle kız alma gece gözüyle bez almaAnasına bak kızını al kenarına bak bezini alKimi köprü bulamaz geçmeye kimi su bulamaz içmeyeBal tutan parmağını yalarAdamın iyisi alışverişte belli olurBir mıh bir nal kurtarır bir nal bir at kurtarırAz veren candan çok veren maldanAdamın bahtı kızına çeyiz olurmuşAcele işe şeytan karışırAlma mazlumun ahını çıkar aheste ahesteYarım hekim candan eder yarım hoca dinden ederAç gözünü açarlar gözünüAnlayana sivri sinek saz anlamayana davul zurna azAkraba (dost) ile ye iç alışveriş etmeVakitsiz öten horozun başını keserlerAt yiğidin yoldaşıdırAç ayı oynamazAçtırma kutuyu söyletme kötüyüAyağını yorganına göre uzatYarım elma gönül (hatır) almaAcı patlıcanı kırağı çalmazHayırlı komşu hayırsız akrabadan iyidirAcıkan doymam (sanır) susayan kanmam sanırAbdal ata binince bey oldum sanır şalgam aşa girince yağ oldum sanırAba altında er yatarYazın gölge hoş kışın çuval boşNe ekersen onu biçersinAbanın kadri yağmurda bilinir